Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 HAZİRAN 1997 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Bunlar Ruh Hastası mı? Yalan dolanlaköşe dönen. politika yapan, toplumu soyan, sömüren, çete kuran, ınsan öldüren ya da terörist kişileri ruh hastası olara göremeyiz. Cstelik 'meczup' diyerek özürlü olarak nitelersek bu tür kişileri yasalann kcrvTjşturmasından az ya da çok uzaklaştırmış olabiliriz. Prof. Dr. M. ORHAN ÖZTÜRK S on yülarda, özellikle son günlerde her türlü değeri çiğneyebilen, yalan söyle- mekten, dolandıncı ol- maktan utanmayan, kişi- sel çıkan için her türlü kı- lığa gırebılen, kır., nefret dolu konuş- malarla dincilik yapan. ınançh kışikn sömüren birçok politikacıya, tarikatçı- ya. çeteciye "meczup". "ruh hastası", "Bakırköylük" gibı tanılann (teşhıs) sık sık yakıştınldığını görüyoruz. Ruh hekimliğinde 44 yıllık bir meslek de- neyımim var. Hemen söylemeliyim ki ruh hastalan. genellikle. saygınhktan yoksun, kötü ruhlu kışiler değildır. Bu nedenle ruh sağlığı ve bozukluğu nedir kısaca tartışmak istiyorum. "Normalin" tammını yapmak güç- tür. Ruh sağlığı yerinde gibi görünen birçok kişide ruhsal sorunlaryadaden- gesizlikler bulunabilir. Aristo (Î.Ö 384-322*) "Bir miktar delilik kanşınu- nın bulunmadığı mükemmel bir ruh yoktur" demiş. "Herkesin delisi evinde saku" halk deyişinde de benzer bir an- lam yatıyor. Ama her insanda bir mık- tar delilik var diyerek normalin tanımı- nı aramaktan kaçamayız. Normalin ta- nımını Freud'a sormuşlar. "Çahşmak ve sevmek" demiş. Bu iki sözcük üze- nnde ne denli durulsa azdır. Çalışma, yalın işçilikten yaratıcı sanata dek ge- niş. karmaşık eylemleri ve bilışsel, duy - gusal süreçleri ıçenr. Sevmek de arka- daşı. çocuğu, toplumu. insanlığı. sev- giliyi, doğayı, Tann'yı sevmeye dek uzanır. Sağlıklı ruhsal gelişimin aşamalan- naruhsal-toplumsal açıdan baktığımız- da sağlık içın önemli kişılik özellikle- rini az çok bulabihriz. Çocukluğun ilk yıllannda aile ıçinde olumlu ilişluler- le, özellikle iyi anne - çocuk ilişkisi ile çocuğun benliğınde temel güven ve özerklik duygusu yerleşir. Oyun çocu- ğu ve ilkokul çağında kazanılan gin- şım, becerme \e çalışma yetileri ile benlikbir aşama daha gelişir. Ergenlik, delıkanlıhk çağmda kazanılan kimlik duygusu kışinın toplum içinde bir yer. bir meslek edinmesi yolunda önemli bir adım olur. Gençlik. olgunluk çağın- da yakınlaşabilme, eşleşebilme, üret- kenlik; en sonunda yaşlılık çağında ula- şılan "benlikbütüıüüğü". vanı ınsanın kendi yaşamını bir bütün olarak göre- bilmesi; geçmişıne özenmeden. gelece- ğinden (ölümden) korkmadan yaşaya- bilmesi sağlıkh benlik gelişmesımn önemli aşamalandır. Bunlarla birlikte, evrensel değerler olan insan sevgisi, hoşgörü ve dürüstlük. hep birlikte ele ahndıgında sağlıkh kişide olması gere- ken benlik özellıklerini tanımlamaya az çok yaklaşabihriz. Anormalin tanımını yapmak daha kolay görünüyor. Ruh sağlığı bozulan kişi genelhkle duygu. düşünce ve dav- ranışlannda değişik derecelerde tutar- sızlık. aşınlık, uygunsuzluk. yetersizlik özellıklerini taşır. Her kişide tutarsız. uygunsuz, yetersiz davranışlar gelıp ge- çici olarak görülebilir Hasta diyebıle- ceğimiz kişilerde bu özelliklerin az çok sürekli ya ya yineleyicı olması, bireyın üretken çalışmasını. kişiler arası ilişki- lerini bozması gerekir. Bu tanımlamalara bakacak olursak, sürekli yalan söyleyen, her türlü kriığa gjrebilen, hep benım diyen, Idn ve nef- ret kusarak nutukatan politikacıya nor- mal \a da ruh hastası demek kolay de- ğildir. Öyleyse bunlann tanısı nedir0 Kendisinden başka bir değer taruma- yan, kendi çıkan için her türlü değeri çiğneyebüen. uygaruğı, insan sevgisini, diirüstlüğü, hoşgöriiyü hiçe sayabilen kişiler, olsa olsa kişilik bozukluğu tanı- sına gırebilirler. Orneğın özsevicı (nar- sısıst). topluma aykın (antısosyal ya da psikopat), dengesiz kişilik bozuklukla- n gibi. Kimi kişilik bozukluklan ruh hekimlerinın çalışma alanına girerse de yalan dolanla köşe dönen. politika ya- pan, toplumu soyan, sömüren, çete ku- ran, insan öldüren ya da terörist kişile- ri ruh hastası olara göremeyiz. Üstelık, 'meczup' diyereközürlü olarakniteler- sek bu tür kişileri yasalann kovuştur- masından az ya da çok uzaklaşttrmış olabiliriz. Ruh hastalan arasında aşın içe kapa- narak insan sevgisini yitırmiş görünen, aile. toplum değerlerine karşı körelmiş kişiler bulunabilir. Ama bildiğim ka- dan ile bu denli ağır hastalaT zaten ken- di çıkarlanm koruyacak durumda ol- muyorlar. soyguncu iş yaşamına ya da politikaya girmiyorlar. Özetle, ruh hastalannın çoğunun bir düzeyi. saygınlığı vardır. Onlargenel- likle. bilinçdışı çatışmalar, saplantılar ya da yapısal bozukluklarnedeniyle acı çeken. zaman zaman içe kapanan ya da taşkınlıklar yapabilen, fakat zeki. du- yarlı kişilerdir. Uyum yapmadabüyük güçlükleri olmasına karşın genellikle yalancı. sahtecı değildirler; kişisel çı- karlan için insan soymasını. sömürme- sini bilmezler: çoğunlukla da kin. nef- ret dolu olmayıp saldırgan değildirler. îşsizler Ordusu - İşçi Sağlığı... Dr. SEDAT ABBASOGLU TTB Merkez Konsevi Yönetim Kurulu Üvesi • şçı Sağlığı ve İş Güvenliği Haftası'nın I I rıncisini de ılgisizlik içinde geridebırak- tık. Oysa ışçı sağlığı \ e bu alandaki gös- tergeler toplumun kanayan bır yarası. Işçi sağlığı ve iş güvenlığiyle ilgili en önemli ikı gösterge. iş kazalan ve meslek hasta- hklandır. Bizım ülkemizde iş kazalan ile ilgili göstergeler Üçüncü Dünya ülkelennin de geri- sinde. İş kazalan sıralamasında dünyada 3. sıra- dayız. Meslek hastalıklan ise istatistiklerden çı- kanldığı için net bir göstergeden söz etmek olası degıl. Işçiler sayıca toplumun önemli bir kesimini oluşturuyoriar (SSK kayıtlanna göre ülkemizde 5.5 milyon sigortalı mevcut). Işçiler çalışma ko- şullanndan kaynaklanan çok değışik risklerle kar- şı karşıyalar. îşçı sağlığı bu nedenle oldukça önemli bır halk sağlığı sorunudur. Türk Tabiple- ri Birliğı halkın sağlığını ılgilendıren her sorun- da olduğu gibi. işçi sağlığı ile de yakından ilgı- lenmektedir. tşyerlerinde işyeri hekimleri işçi sağlığı uygu- lamalannda oldukça önemli görevler üstlenmek- tedirler. Yasal me\ zuatta 50 ve üstünde işçi çalış- tıran ışyerlerinde ışyen hekımi çalıştınlması zo- runlu. 50'nin altında işçi çahştıran işyerlennde iş- yeri hekimı bulundurulması. ortak sağlık birimi oluşturuhnası yasal bir sorumluluk değil ve işve- renin insafına bırakılmış. Ülkedeki ışyerlerinın yüzde 95'ı 50 ve 50'nin altında işçi çalıştıran iş- yerlennden oluşmakta ve bu işyerleri de işyeri hekiminden yoksun. Avmpa'da 150-160 yıldan befi ışyerlerinde işyeri hekimi bulundurulurken ülkemizde işyeri hekimi çalıştınlması son 10-15 yıldan beri gündemde. Işyerlerinde çahşanlann karşılaştıklan risklerin tespitı ve iş analizi. pen- yodik muayeneler. aşılamalar. sağlık eğıtimı gibı koruyucu önlemler. işyeri hekimınin görevlerini oluşturmakta. İşyeri hekiminin işyerinde çalış- maya başlaması ile işçi sağlığı alanında en önem- li ve ilk adım atılmış olmaktadır. Türk Tabipleri Birliğı. 1987 yılından beri uyguladığı ışyen he- kimliği sertifika programlan ile şımdiye dek 16.000 hekime ışyen hekimlıği sertifikası vermiş bulunmaktadır. Bu hekimlerden 4500'e yakını iş- yerlerinde işyeri hekimi olarak çalışmaktadır. Ülkemizde işyeri açma izni ve ruhsatlandırma ile birçok kurum ve kuruluş ilgilenmekte. mev- zuat karmaşası yaşanmaktadır. Ama bir gerçek var ki işyerleri ruhsatı almadan çalışmaya başla- yabilmekte, üretim yapabilmektedir Bınlerce ış- yen mevzuat karmaşası nedenıyle ruhsatsız ve izinsız çalışmaktadır. Amaç her ne pahasına olur- sa olsun, üretimdir tşçi sağlığı önemsenmemek- tedir. "Emek-yoğun" üretim. çalışma yaşamında cıd- di sorunlan beraberinde getirmekte, işçi sağlığı göz ardı edilmektedir. Ülkemizde 1800'lü yüla- nn Avrupası'nda kullanılan teknolojilerle çahşan işletmeler mevcuttur. İşçi sağlığında meslek hastalıklannm erkenden ortaya çıkanlması oldukça önemli bir sorundur. Ülkemizde 3 tane meslek hastalıklan hastanesi mevcuttur. Kapasiteleri, kadrolan güdükleştıril- mekte ve kelimenin tam anlamı ile yok edilmeye çalışılmaktadirlar. lstanbul, Bursa, Kocaeli, Çor- lu. Tekırdağ gibi Türkiye sanayisinin yüzde 70'inın bulunduğu bölgede özenle Avrupa stan- dartlannda kurulmuş olan. Kartal Meslek Hasta- lıklan Hastanesi yıllar içinde küçültüldü, kadro- lan. olanaklan daraltıldı. Yıllardır kendilerini ış- çı sağlığı gibi çok kutsal ve özel bir göreve ada- mış olan bir avuç hekim ve sağlık çalışanı, mes- lek hastalıklan hastanesinin ayakta durması için inatla hastanelerini korumaya çalışmaktadırlar. Aslmdabuna şaşmamak gerekivor. Kamu sağlık kurumlannı, SSK, devlet hastanelen. sağlık ocak- lannı gözden çıkaran bır > önetim anlayışı ve dev- let yönetimı elberte ki meslek hastahklan hasta- nelerini güçlendirmez. Sağlığı doğuştan bir hak olarak görmeyen. sağlığı serbest pıyasa ekonomi- sının kendi acımasız kurallan içinde "herkese pa- rası kadar sağlık" anlayışına terk eden btr anlayı- şın işçi sağlığı gibı "kâriı" olmayan biralanı ge- liştirmesini beklemek olası değıldir. Hastanelen özelleştirmeyi: sağlık hizmetlenni özelleştirme- yi düşünen ve hazırlanan yasa tasanlannı bir "re- form" gibi göstererek Meclis'ten geçirmeye çah- şan mantık ile işçi sağlığı haftalan düzenlemek ne derece bağdaşmaktadır... Devlet işçi sağlığı alanında üzenne düşen gö- revi sosyal devlet anlayışımn bır gereğı olarak ye- rine getirmelidir. - İşyeri açma, çalıştırma ve ruhsatlandırma ile ilgili mevzuat tek bir elde toplanmah ve işyerle- rinin açılışında ruhsatlandınlması yapılmalıdır. Koşullan uygun olmayan işyerlerine üretime geç- me izni verilmemelidir. - 50'nin altında işçi çahştıran işyerlennde işye- ri hekimi çalıştınlması ve ortak sağlık birimi ku-. rulması zorunlu hale getirilraeüdir. - Meslek hastalıklan hastanelerinin kapasitele- n arttınlmalı, kadrolan zengınleştirilmeli ve ye- nileri açılmalıdır. - tşyerlerinin denetiminde önemli fonksiyonla- n olan hekim iş güvenliği müfettişlerinin sayısı arttınlmalıdır. - tş kazalanna, çahşanlann bir hatası olarak ba- kılmamalı, yönetımsel bir hata olarak görülmelı ve iş kazalannın önlenebilir kazalar olduğu görü- şünden hareketle iş kazası oranlan aşağıya çekil- melıdir. Sonınun en önemli bileşeni olan iş>erenlere işçi sağlığı hizmetlerinde önemli görev ler düşmektedir. İş yasası ve öbür mevzuat. en önemli görevi ve so- rumluluğu iş>erene vermiştir. Özelleştirmeler ile işsizler ordusu artmakta. lş- sizliğin ileri boyutlarda olduğu bir ülkede işçi sağ- lığı ile ilgili verilerin iyi olmasını beklemek iyim- serlik olur. lşverenler özellikle orta ve küçük öl- çekli işletmelerde yasal mevzuattaki boşluklardan da yararlanarak sadece üretim ve her ne pahasma olursa olsun kâr etme mantığı ile davranma ilke- sınden vazgeçmelı. yasal yükümlülüklerini yeri- ne getirmelidir. İşyeri hekimliği uygulamalannda önemli yeri olan Türk Tabipleri Birliği ve Tabip Odalan bu alanın dışına itiîmek istenmekte ve verili siyasal konjonktürden de yararlanılarak işyeri hekimle- rinin örgütlü gücü olan TürkTabipleri Birliğidev - re dışı bırakılmak istenmektedir. Yalnızca yılda bir kez hafta düzenlemenin işçi sağlığma katkısı olabileceğini düşünmüyor, işve- renlerin ve devletin çahşanlann sağlığını öncele- yen bır perspektifle soruna yaklaşmaîannı bekli- yoruz. ' . PENCERE Mukallit Gerzek!.. Jospin, canımı sıkıyor... Bu herif genç değil, sulu değil, medyatik değil, sabahtan akşama dek lak lak konuşmuyor; ak saç- lı, ciddi, doğru dürüst bir adam iken nasıl seçim ka- zandı?.. Bize kötü örnek olacak!.. • Avrupa, bir süreden beri bize çok kötü örnekler. sergilemeye başladı; her yanda solcular fıkır fıkır, sağın canına okuyorlar, iktidara geçiyorlar... Hani sol ölmüştü?.. Bizim solcu dönekler, Anadoiu'nun garip insanı- na hava basıyorlardı: -SolöldüL. Öldü denilen sol, Avrupa'da fink atıyor; aykın ki- şiler bunlar, şu s'osyalist, bu sosyal demokrat, öte- ki komünist... • Avrupa, bizim için her şey... Solcu mu olacaksın?.. Kendi kendine solcu olamazsın, bağımsız düşü- nemezsin, kafanı özgürce çalıştıramazsın, ille de Avrupa'yı taklit edeceksini.. Bağımsız kafayta, özgür düşünceyle, çağdaş in- san gibi karar veremezsin... Çünkü bizde soytarının biri ortaya çıkıp Avru- pa'yı göstererek: - Bak, der, Avrupa'da sol öldü. Hoşafm yağı kesilir. Işte ilkellik budur. • Benim ülkemdeki koşullarta Avrupa'daki koşul- lar bir mi? Avrupa'da servet-sefalet uçurumu var mı? Avrupa'da bölgeler arasında akıl durdurucu eşitsızlik var mı? Avrupa ekonomisi, rant ve faız ekonomisi mi? Avrupa'da "bavul ticareti" ekono- mik dengeleri etkiliyor mu? Avrupa'da demokrasi yok mu? Avrupa'da köyler boşaltılmış mı? Avru- pa'da bınlerce faili meçhul cinayet var mı? Avru- pa'da yoğun içgöçvarmı? Avrupa'da kentlenn nü- fusu beş yılda bir katlanıyor mu? Avrupa'da büyük şehirlerin yarısından çoğu kondu mu? Avrupa, or- talama yüzde 70 enflasyonla mı yaşıyor? Avru- pa'da din devleti kurmak isteyen şeriatçı parti var mı? Avrupa'da halk, sosyal güvenlikten yoksun mu? Avrupa'da hastane kapılarında ölen ya da gö- zünü böbreğıni satarak yaşamak isteyen var mı? Avrupa'da yüzde 150 faiz var mı? Avrupa'da bü- yük şehirlerin çoğu yapısı kaçak mı? Avrupa'da nüfus patlaması var mı? Avrupa'da devlet, kamu hizmeti görmek için vergi yerine zenginden yüksek faizle borç mu alır? Avrupa'da dinci ile şaibeli iki po- litikacının ahlaksız anlaşma üzerine kurduğu koalis- yon var mı? Avrupa'da sağcı olan politikacı, Türkiye'ye gel- se, dakıkasında süper solcu olur. • Ulan biz ne kişiliksiz, ne saman kafalı, taklitçi, ger- zek adamlanz... Avrupa'da Blair ile Jospin seçim kazanmasalar, biz solcu olmayacak mıyız?.. Karşılaştırmalı özet bilanço MilyarTL 03.1997 Toplam aktifler 31.03.1996 Artış miktarı Oranı (% 5,132 19,343 377 Mevduat Toplam özkaynakıâr 17,777*3,167 14,610 Net dönem kârı 1,612 264 366 139 Bu r akamla-ın arkasındak' bankayı tar mak, üflcunj ve perorrnansını olarca netlığtyie gomek ısîîyorsanız B> gı ıçın Bank Kapıtaİ Buvukde-e Cadciesı No 1 U Esentepe, 8C280 lstanbul T el (212)211 66 6U3O3 Faks (212)211 65 5fi