Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
7 MAY1S -»97 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
7 Mayısve Yuraıs NadiDr.ALEVCOŞKUN
L
Cuınhurijet gazetesi, Yunus Nadi tara-
fından kuruliu. llk kez 7 Mayıs 1924 gü-
nü yayın hayatına girdı.
Yunus Naü, 1879 yılmda Fethıye'nin
Seydüer Köyü'nde doğdu. Abakzade Ha-
a Halil Efendi'nın oğludur. tlköğrenımini
Fethıye'de yaptı. Daha sonra Rodos Ada-
sı'nda, Ahnet Mitlıat ve Ebuzziya Tev-
fik'in süıgûr oldukkn sırada kurduklan
" Sûleymaniye okulunda okudu. Istanbul'a
' geldi, Galatzsaray Sultanisi'nden mezun
' oldu. Hukuk fakültesinde okudu.
21 yaşındi iken 1900 yılında Malumat
gazetesme grdi. 1901 yılında yazdığı bir
yazı nedenijle, 3 yıl hâpis ve sürgün ce-
zastna tnahkûm oldu. Henüz 22 yaşmday-
- dı.
1908, II. Meşrutiyet'in ilanına kadar
' Fethiye'ye çekildi. Daha sonra Istanbul'a
döndü. Dcdan ve Tasviri Efkâr'da gazete-
ciliğe yeniden başladı.
1910 yılında Yunus Nadi'yi Selanik'te
görûyonız. lmhat ve TeTakki Fukası'nın
- yayımladığı "Rmnefi"gazetesindebaşya-
1
zar oldu. 1912'de, 32 yaşında Osmanlı
- Meclisi Mebusam'na Aydın Milletvekili
olarak gırdi .1914-1919 dönemi içın yenı-
- den seçıldı.
1918 yılında Istanbul'da Yeni Gûn ga-
zetesini çıkarmaya başladı. Istanbul işgal
edilmıştı. 19 Mayıs 1919'daMustafaKe-
• mal Anadolu'ya geçerek, direniş hareke-
• tinin meşalesini tutuşturmuştu. Yeni Gün.
sansür, baskılar ve zor koşullar altında,
ulusal direniş hareketıni destekliyordu. Bu
.. nedenle ışgal kuvvetlennın ve onlann kuk-
'. lası olan Damat Ferit hükümetinin düş-
manlığını çekıyordu. Bir gün işgal kuv-
- veüerinin askerleri Yunus Nadi'yi tutuk-
lamak içın Yeni Gün'ü bastılar. arama yap-
; ular. Yunus Nadi, atik davranmış, baskın-
- dan çok kısa bir süre önce kaçarak işgal
- güçlennden kurtulmuştu. Istanbul'dan ay-
nldı, gizlıce AnkaraŞa geçtı.
Yeni Gûn Ankara'da
Yunus Nadi, Ankara'da Mustafa Kemal
, tarafindan heyecanla karşılandı. (2 Nisan
1920)
Yunus Nadi Ankara'dakı durumunu
şöyledilegetınr: "Benimefiındengeienga-
. zetedhittLMüBmücadeleyebuyollayarar-
holabitinüm. İstanbul'dayayımladığım Ye-
ni Gün gazetesini bu kez Anadolu'da Yeni
Gûn adıyla 9 Ağustos 1920 günü Anka-
ra'da çıkarmay a başladım."
Bu yalın cümlenin ıçenği çok doludur.
Çünkü Istanbul Yeni Gün'deki basım ma-
. kineleri sökülmüş, gizlice ve yavaş-yavaş
Anadolu'ya kaçınlmışü. Ankara'da kuru-
lan Yeni Gün Matbaası, Karaoğlan Mey-
danı'ndan Hacı Bayram'a gıderken ilk
kavşağm kesiştıği yerdeydi. tki katlı, sıva-
lan yer yer dökülmüş bir Ankara eviydi.
Binanın içınde ahırdan bozulmuş kısma
~" makine dairesi yerleştirilmişti. Yukanda
bir sofa ve sağlı-sollu ikı oda vardı. tşte bü-
' tün matbaa ve gazete idaresi buydu.Yunus
Nadı'nin İstanbul'da gazetesini emanet et-
' tiği oglu NadirNadi henüz 12-13 yaşlann-
daydı. Matbaa Ankara'ya gizlice taşınır-
ken aile de Ankara'ya gelmışti. Nadir Na-
di, yıllar sonra yazdığı anılannda Anado-
lu'daki Yeni Gün'ü şöyle anlatır
"Yeni Gün'ün kadrosubirbaç-Bzar (Yu-
nus Nadi), bir vazrişteri müdürü (Kemal
Salih Sel). bir düzeltici (aynı zamanda fik-
ra yazan), bir idare müdürü (aynı zaman-
da baş bayü) dörtdizki ve bir makinist (ay-
nı zamanda hamal), işte Ankara'daki Yeni
Gün'ün kadrosu» Büyük Mflfct Meclisi
koridorlanndan sonra en çok potrtika tar-
aşmalan yapdan yer. başyazann odaaydL
Duvarlarm dibinde. üzeri Anadolu kttim-
leriyle kaptı çepeçevre sedirieri vardı. Kal-
pakh, poftırlu miûetvekflleri. bakanlar, ya-
zariardolardı buraya öğteden sonralarLJ"
Yeni anayasanın hazırlık çalışmalannın
yapıldığı sırada, 1923 yılı yaz aylan so-
nunda, Istanbul gazeteleri Ankara'daki yö-
netime, özellikle cumhuriyetin ilanına kar-
şı şıddetli bir tutum içındeydi.
Mustafa Kemal, tstanbul gazetelennin
ılımlı gördüğü yazarlanyla, tzmit'te bir
Yunus Nadi daha 21
yaşında yazdığı
yazılar nedenrvle
hapis ve sürgün
cezalarma
çarpdnldL 30
yaşında tttihat ve
Terakki'nin
Selanik'te
yayımladığı
u
Rumeli"
gazetesinin
başyazan oldu.
Yunus Nadi 32
yaşındaOsmanu
Mech'si'ne Aydm
MUIenekili seçttdi.
1923-43 jıllan
arasmda tzmir ve
Muğla Mifletveldli
olarak görev yapt.
Mustafa Kemal'in
çok yakın bir ideal
arkadaşı olarak
büyük fikir
savaşımlanna girdi
Nadi ailesi yandakj
resimde bir arada
görülürken küçük
resimde Doğan Nadi,
ahtaki resimde ise
Nadir Nadi ve Berin
Nadi ver ahvor.
toplantı düzenleyerek, onlarla bir diyalog
kurmaya çalıştı.
Bu toplantıya rağmen, tstanbul basını
Ankara'yla ilişkılerini yumuşatmak şöyle
dursun, olumsuz yayınlannı yoğunlaşör-
mıştı. Bu arada, yeni anayasa taslağı Bü-
yük Millet Meclisi'ne sunuldu.
Cumhuriyetin ilanının üzerinden iki ay
geçtiği halde, Istanbul basını ile Mustafa
Kemal arasındaki soğukluk sürüyordu. Bu
çanşmayı gidermek için Akşam gazetesi-
nin başyazan Necmettin Sadak'ın önerisi
ve arabuluculuk gınşımlenyle Istanbul ba-
sını ile Mustafa Kemal arasında 5 Ocak
1924 günü Izmir'de bir toplantı yapıldı.
Bu toplantıya: Tanin'den Hüseyin Cahit
Yalçın. Yatandan Ahmet Emin. Tercü-
mann Hakikat'tan H. Şükrü Baban, Ak-
şam'dan Necmettin Sadak. tkdam'dan Ce-
bd Nuri ve Ahmet Cevdet katıldılar.
Bu toplantıdaki uzun görüşmelere yak-
laşım girişimlerine karşın Istanbul basını,
Ankara'daki yeni cumhuriyet rejimiyle
sürtüşmesini sürdürüyordu. Onlar cumhu-
riyet rejiminin erdemlerini ıçlerine sindi-
remiyorlardı... Bunun üzerine Mustafa Ke-
mal, kafasındaki modeli yürürlüğe koy-
mak istedi. Yunus Nadi'yi çağırdı. Yunus
Nadi'ye şunlan söyledi:
"Benim Hâkimiyet-i Milliye (M. Ke-
mal'in Ankara'da yayımladığı gazete) vese-
nin Yeni Gün görevİerini hakkryla ywine
getirdiler. Şimdi, İstanbul'da Babıâü'nin
göbeğinde cumhuriyetdûşmanlannaw hi-
tafet yanhlannakarşı mücadele\erecek bir
gazete çıkarahm, admı da Cumhunyet ko-
yalun" dedı. Mustafa Kemal'in bu öneri-
sıne Yunus Nadi coşkuyla evet diyerek
karşılık verdi. Yunus Nadi, o sırada Anka-
ra'da Basın Yayın Genel Müdürü olarak
çalışan Zekeriya Sertd'e, istanbul'da be-
raber çalışmayı önerdi. Zekeriya Sertel,
ABD'de Columbia Üniversitesi' nde gaze-
tecılik eğituni görmüş. Kuvayı Milliye sı-
rasuıda Ankara'ya gelerek Kuvayı Milli-
ye'nin Basın Yayın Genel Müdürlüğü gö-
revini yürüten bir genç yurtseverdi. Cum-
huriyet ilkelerine baglı olan Zekeriya Ser-
tel, bu öneriyi duraksamadan kabul etti.
Gazeteye adını Mustafa Kemal vermiş-
ti. Bu yeni yayın organmın Cumhuriyet
adını taşıması ve cumhuriyet rejimıni bü-
yük bir özlemle savunması, halife yanlısı,
karşıdevrimci Babıâli basınmı şaşkına çe-
virdi. Çünkü Babıâli, Cumhunyet adı al-
nnda, Mustafa Kemal'in dıktatörlüğe gı-
decegini yazıyordu. Kamuoyunu, Anka-
ra'nın aleyhine çevirmek istiyordu.
Yunus Nadi ise yeni gazetesi Cumhuri-
yet'te çeşitli yönlerden hilafetin nasıl çök-
müş bir kururn olduğunu kanıtlayan yazı-
lar yazıyordu.
Yunus Nadi, Cumhuriyet ilkeleri için,
Atatürk'ün aydınlanma devrimi için yıl-
maz bir savaşçı olarak gece gündüz çalı-
şıyordu.
Hkyaa
Yunus Nadi, Cumhuriyet gazetesini 29
Ekim 1923 günü yayımlamak istedi. An-
cak hazırlıklar gecikmiş, olanaksızlıklar
bu önemli tarihte Cumhuriyet'in çıkışını
sağlayamamıştı. Hazırlıklar ancak Nisan
1924 sonunda tamamlanabildi. Ve Cum-
huriyet'in ilk sayısı 7 Mayıs 1924 günü
çıktı. Yunus Nadi, ilk sayıda 'Okuyucul*-
ra Sunuş' yazısında, Cumhuriyet gazete-
sinın ilkelerini de ortaya koymuştur. 73
yıldır mılim sapmadan uygulanan bu ilke-
ler, Yunus Nadi'nin ilk gün yazdığı sunuş
yazısında aynen şöyledir
"Cumhuriyet'in siyasi programı ismin-
den beffi okhığu gibi, onu yaynnlayanlann
siyasi havatian da bellklir. Cumhuriyet
Tûrldye'de büyük kavgaiarla eide edOmiş
tarihi bir sonucrur. Biz (_) bu amaç uğrun-
da fülen çahşnuş insanlanz. Memkkette
bumuzaffeoçgatipfikrincokkuvvetfita-
raftarlan vanhr. Cumhuriyet memlekete
mal otmuş bir flkirdir. Biz onun temsflcisi
ve koruyucusuyuz. Bu temel düşünce göz
önünde tutulduktan sonra kesin olarak
söyleriz ki gazetemiz ne hükfimet gazetesi
ne de parti gazeteskhr. Cumhuriyet sade-
ce cumhuriy'etin, bOimsel ve >wguı ifade-
si>le demokrasinin savunucusudur."
Rüyada mıyım, yoksa gerçek mi?
Yunus Nadi, ilk sayısında "Yeni
Gün'den Cumhuriyet'e" adlı bir anı dizi-
si de yayunladı. Bu dizide anılannı şöyle
dile getınyor'
-Ben İstanbul'dan 1920 Nisanı'nın iküı-
ci günü synlmıştıın. O zaman burada Ye-
niGünvayımlanıyorda Ozaman gkJerken
bir gün tstanbul'a yeniden ve zaferie gek-
ceğimize inanıyordum. Demek ki arada
büyük devrimler meydana gelmiştir. İtiraf
etmeye mecburum ki bu devrimlerin bü-
yüklüğü ve yücefiğini kendim bile şimdi
daha iyi anlamış ve daha çok hayrete düş-
müş durumdayun. O kadar ki zaman za-
man kendhni gerçeğin vv hayalin büyük
savaşına bn-akmaktan alamryorum. Ozel-
Bkle ola\lann içinde yüzmüş olmanm ver-
digişaşkınhklaşuyakırıaeçmişinmüthişw
büyük samalarma karşı adeta sudan çık-
mış bahk durumunda buhınuyorum. Bu
kadar az bir zamana bu kadar büyük dev-
rimler sığabilir mi? Acaba dört beş yıl sü-
ren baştan başa rüyalaıia dohı bir uyku-
dan mı uyandım,yoksagercekkşmiş rüya-
lar karşısında mı buhınuyorum?
C'anım. daha dün şu lstanbul'un Bma-
nını yabancı ve düşman gemileri; sokakla-
nnı. kışlalannı ve e\1erini yabana ve düş-
man askerleri dokhırmuyor muydu? Ca-
nım. daha dün bu tstanbul değfl miydi Id
sokaklannda tngfliz kırbaçlarmdan ve pa-
ükaryB kabadaydanndan geçflmiyordu?_
Canım, şu Cumhuriyet'e yönetim merke-
zi yapuğun bina bfle daha dün Fransız ve
tngfliz zabrtasmm tstanbul'a zulüm yag-
dırthğı ve dayak ahmda Türk öJdürdügü
yer değfl miydi?"
Bu pasaj, Yunus Nadi'yi bile şaşkına
çeviren büyük devrimlerin oluşumunu ne
kadar yalın bir biçimde ortaya koyuyor...
Yukanda belirttiğimiz gibi gazetenin
adını bizzat Mustafa Kemal koydu; Cum-
huriyet gazetesi de ışte böyle kuruldu.
HAFTAY\ BAKIŞ
AHMET TANER KIŞLALI
Doğru Olay, Yanlış Ders!
Ingiltere'de, Işçi Partisi ezici bir seçim zaferi kazan-
dı ya... Basınımız hemen Türk soluna yolu gösterdi:
- Ingiliz solu tarihsel başansını merkeze kayması-
na borçlu!
Doğru gözlem, yanlış tanı.
Ingiliz solu büyümesini "orta"ya kaymasına borç-
lu değil; Ingiliz seçmen çoğunluğunun beklentilerini
karşılamasına borçlu...
Doğru olaydan doğru sonuç çıkarmanın ise bir ön
koşulu var Tony Blair'in başan yolunda ne yaptığıy-
la değil, niçin yaprjğıyla ilgilenmek!
*••
Ingiliz Işçi Partisi'nin soldan ortaya kaymasınin iki
temel nedeni bulunuyor. Birisi sistemden, diğeri ise
ülkenin değişen koşullanndan kaynaklanan iki neden
bu.
Birincisi...
İki partili sistemler, partileri ortaya kaymaya zoriu-
yoriar. Çünkü sağ ve sol uçtaki seçmenlerin gidebi-
lecekleri başka parti yok. Ama ortadaki seçmen ter-
cihini her zaman değiştirebilir.
İki partili sistemlerde, seçimi kazanmak ortadaki
seçmenin oyunu kazanmakla eşdeğerli... Bu neden-
le, sağdaki ve soldaki iki büyük parti de çizgisini,
programını, söyiemini bu ortadaki seçmene göre dü-
zenlemek zorunda. Yani ılımlaşmadan, ortaya doğ-
ru kaymadan seçim kazanmak söz konusu bile de-
ğil!
Sonuç; orta sol ile orta sağ arasında geçen bir tah-
tereyalli...
Ikincisi...
Savaştan yeni çıkmış, attyapısı yaralar almış, gelir
düzeyi düşük bir toplumun sol partisi ile.. yaralannı
sarmış, ekonomisini ve gelir dağılımını düzettmiş bir
toplumun sol partisi aynı olabilir mi? Aynı olursa, top-
lumdaki eski desteğini sürdürebilir mi?
Ingiliz Işçi Partisi değişti; çünkü Ingiltere'de "mer-
kez"6ek\ seçmenin sorunlan, gereksinmeleri ve do-
layısıyla beklentilen değişti.
• • •
Bakın, Ingiliz solu zafere giden yolda neler yapmış!
Partiyi sendika ağalannın egemenliğinden kurtar-
mış... Niçin? Çünkü artık toplumdaki işçi sendikala-
nnı güçlü kılan koşullar değişmiş.
Peki Türk solu da aynı şeyi mi yapmalı?
HayırL Çünkü Ingiltere'de sendikalann egemenli-
ği partiyi halktan uzaklaştırmaya başlamıştı. Oysa
Türkiye'de -sendikalar, ADD'ler, ÇYDD'ler başta ol-
mak üzere- demokratik krtle örgütleriyie iç içe girmek
tersine bir etki yapacaktır; halktan kopuk olan solu
halka yakınlaştıracaktır...
Ingiliz solunda, sendikacı egemenliğine son ver-
mek, partiyi daha demokratikleştirmek demektir.
Türk solunda ise partiyi kitle örgütlerine açmak de-
mek, antidemokratik yapıyı kırmak demektir.
Ingiliz solunun, partisini sendikacı egemenliğin-
den çıkarması eğer doğru bir davranış ise.. Türk so-
lunun da partisini etnik ya da mezhepsel ayrımcıla-
nn egemenliğinden kurtarması doğru davranış ola-
caktır.
Çünkü -solun bütünlüğü içinde- sınıfsal, etnik, ide-
olojik ya da mezhepsel farklılıklan öne çıkarmak de-
mek; "orta "daki seçmeni kaybetmek demektir!
•••
Başka ne yapmış Blair ve arkadaşlan?
Işçi Partisi programındaki bir maddeden "kamu-
laştırma"y\ çıkarmış. Çünkü artık Ingiliz ekonomisi-
nin buna gereksinmesi kalmamış... Peki Türk solu da
aynı şeyi mi yapmalı?
Hayırt. Çünkü kamulaştırma sol için bir amaç de-
ğil "araçiır. Solun amacı, eşitlik, özgüriükvetoplum-
sal dayanışmadır. Yani demokrasiyi ve toplumsal
adaleti sağlamaktır, geliştirmektir. Amaç değişmez,
ama koşullara göre araç değişebilir.
Türkiye dünyada, sınıflar ve bölgeler arası gelir da-
ğılımı en bozuk on dört ülkeden birisi. Toplumsal ve
dolayısryla ekonomik yapısını değıştıımeden, "Gü-
neydoğu sorunu"nu kökten çözmesı de olanaksız.
Toplumun genel çıkarlannın gerektirdıği yerde özel-
leştirme yapabileceğiniz gibi gene aynı gereksinme
sizi kamulaştırma yapmaya da zoriayabilir.
Türkiye koşullannda, böyle bir aracı elinizin tersi ile
itme hakkına ya da lüksüne sahip misiniz?
••*
Partiyi demokratikleştirmek, kitlelerin katılımına
açmak... Parti içinde; sınıfsal, ideolojik, etnik farklı-
lıklann, solun bütünlüğünü bozacak boyutlarda öne
çıkmasına engel olmak... Ülkenin değişen koşullan-
nın yarattığı sorunlara somut çözümler üretmek...
Adaylan "önseç/m°le iki yıl önceden belirlemek ve
seçim bölgelerinde iki yıl boyunca yoğun bir çalışma
yapmalannı sağlamak... En az oy alınmış bölgelerde
özel ve yoğun bir örgütlü çaba göstermek...
Elbette ki Türk solunun Ingiltere'den alacağı bazı
dersler var. Ama bu dersler "biçim" ile değil "öz" ile
ikjili!
Önemli bir dönemeç: 19241924 yılı önemli bir dönemeçtır. Hilafet "flga"' edilmış,
Şer'iye Vekâleti kaldınlmış, Öğretim Birliği (Tevhid-i Tedn-
sat) Yasası yürürlüğe girmiş, 1924 Anayasası kabul edilmiş-
tir. Cumhuriyet, cumhuriyetin kuruluşunda devrimlerin ya-
nında yenni almıştır.
Ancak Cumhuriyet hiçbir zaman "bir hükümet ya da par-
ti" gazetesi olmadı; her zaman siyasal iktidann uygulamala-
nm eleştirel süzgeçten geçiren bağımsız gazete kimliğini ko-
rudu. Bu nedenle siyasal iktidarlar tarafindan beş kez kapa-
üldı. Tutucu hükümetler zamamnda sakıncalı sayıldı. Cum-
huriyet'in kımi şaşkın çevrelerce "resmi görüşü" yansıttığı
savıyla eleştirilmesi aslında büyük bir çelişkidir. Cumhuri-
yet, Yunus Nadi'nin ilk başyazısında belirttiği gibi cumhuri-
yet ilkelerinin ve demokrasinin yanındadır.
Cumhuriyet gazetesini Yunus Nadi kurdu, bılinçli Atatürk-
çü Nadir Nadi kurumlaştırdı. Cumhuriyet'in bu tarihsel işle-
vi sürecektir. Cumhuriyet bir fikir gazetesi kimliğiyle yayın
yaşamına ayak atmıştır. Fikır gazetesi kimliği 73 yıldır sür-
mektedir ve sonsuza dek sürecektir. Cumhuriyet o dönemde
Babıâli'deki hilafet yanlısı pek çok gazeteye karşı. cumhuri-
yet ilkelerini savunmak içın yayın yaşamına girmiştı. Cum-
hunyet gazetesi, cumhuriyet ve demokrasiyi koruma kimli-
ğini 73 yıldır sürdürmektedir; sonsuza dek sürdürecektir.
Cumhuriyet, Kuvayı Milliyeciler tarafindan "Misakı Mini"
andıyla çızilmiş olan sınırlanmızı ve ülke bütünlüğünü savun-
mak için kurulmuştu. Ülkenin bölünmez bütünlüğünü savun-
ma konusundaki görevı 73 yıldır sürmektedir ve sonsuza dek
sürecektir. Cumhuriyet, ulus olmamızı sağlayan Aydınlanma
devrimlerini, Atatürk devrimlerini korumak ve savunmak için
yayın yaşamına girmişti. Atatürk devrimlerirun yılmaz savu-
nucusuolma konusundaki görevini 73 yıldır titizlikle sürdür-
mektedir, bu görevini karşı-devrimcilere karşı sonsuza dek
sürdürecektir. Cumhunyet gazetesi bugün dünyada pek az
örneğı olan kendine özgü bir yönetim biçimıyle yaşamını
sürdürüyor. Yunus Nadi'nin 1945 yılındaki vefatından sonra
görevi devralan ve aramızdan aynlışma kadar geçen sürede-
ki yönetımiyle gazetemizi kurumlaştıran Nadir Nadi'nin
muhterem eşı BerinNaditarafindan kurulan Cumhuriyet Vak-
fı. gazetenin isım hakkının sahibidir. Bu vakfa yaşamlan sı-
rasında Yunus Nadi'nin çocuklan ve yaşayan tüm torunlan
büyük bir istek ve özlemle katılarak kendilenne dedelerinden
kalan ısim hakkını Cumhuriyet Vakfi'na bağışladılar.
Cumhuriyet Vakfı, gazetenin kurucusu Yunus Nadi'nin ve
gazeteyi kurumlaştıran Nadir Nadi'nin fikırlerinden aynla-
mamazlık ilkesıne göre kurulmuştur. Nıtekim Vakıf Sene-
di'nin başlangıç ilkeleri aynen şöyledir:
"Cumhuriyet gazetesi, amacını toplum yaşamına kanldığı
7 Mayıs 1924'te yayimladığı ilk sayısında kurucusu Yunus Na-
di'nin kafcmiy le beiirlenuştir. Cumhuriyet ne hükümet ne par-
ti gazetesidir. Cumhuriyet yalnız cumhuriyetin. bUimsel ve
yaygm anlaumıyla demokrasinin savunucusudur. Cumhuri-
yet ve demokrasi fıkir ve esaslarını yıkmaya çahşan her ku\-
vete karşı mücadele edecektir. Ülkemizde her anlamıyla ger-
çek bir demokrasi kurulması için bürün \arhğı ile çalışacak-
nr. Cumhuriyet Atatürk devrim ve ilkelerinin açûğı 'Aydın-
lanma' yolunda. aklın bağnazuktan, büimin dinden bağımsız-
laşmasL laiklik ilkesinin toplumca benimsenmesi için çaba
göWrecektir. İnsan Haklan ve Temel Özgürlükler Bıldirge-
sı'ni demokrasinin e\Tensel anayasası olarak benimseyen
Cumhuriyet, amaçlanna ancak Atatürk'ün kurduğu Türki-
ye Cumhuriyeti'nin bağımsızhğı ve bütünlüğü kapsamında
ulasılacağmı temel ilke sayar. Cumhuriyetgazetesini kuran Yu-
nus NadL kurumlaştıran Nadir Nadi'dir. Cumhuriyet Türki-
yesi'nin temeDeri aülırken kurulan Cumhuriyetgazetesini Yu-
nus Nadi'nin ölümünden sonra her çeşh güçlüğe karşı yarun
yüzyılhk savaşımla hiç ödün verraeden yöneten ve kurumlaş-
üran Nadir NadL 20 Ağustos 1991 günü gözferini yaşama ka-
patmıştr. KinüiğL ilkeleri ve amaçlan. bu uzun süre içinde be-
lirlenip toplumda kök salan Cumhuriyet'i aynı yörüngede ya-
şatmak. Cumhuriyet Türkiyesi'ne, topluma ve Cumhuriyet
okurlanna karşı bir ödev niteliğine dönüşmüştür. Cumhuri-
yet Vakfi, bu amacı yerine getirmek için kunıhnuştur."
Cumhuriyet, bildiğı, ınandığı yönde, görevini ödünsüz ola-
rak yerine getirmeye devam edecektu-.
AKŞAM
21.05 Zülfü Livanel
ayrılmryor.
7olu bîrleşiyor.
Çarşamba NTV'de.
ÂKLIN YOLUNTV