Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yaym Yönetmenı. Orhan Erinç # Genel Yaym Koordınatörü Hikmet Çetinkaya 0 Yazıişlerı Mudürleri IbrahimYıldız, Dinç TayançlSorumlu) 9 Haber Merkezı Mudurü Hakan Kara • Gorsel Yönetmen. Fikret Eser Dış Haberler. Şinasi Danışoğlu # lstıhbarat Cengiz \ ıldınm 9 Kültür Handan Şenköken # Spor Abdülkadir Yücelman • Makaleler Sami Karaören • Duzeltme Abdullah Yaocı • Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu • Bılgı-Belge Edib« Buğra • Yurt Haberlen. Mehmet Faraç Yaym Kurulu. İlhan Sdçnk(Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Hikmet Çetinka>a, Şâkran Soner. Ergun Bafcı, Dinç Tayanç, tbnhim Yıldız, Orhan Bursalı. Mastafa BaU»), Hakan Kara. Ankara Temsıicısı: Mustafa Balbav • Haber Müdurü Doğan Akın Atatiırk Bulvan No 125. Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 hat). Faks 4195027 • îzmır Temsücısı SerdarKızık,RZı>aBh 1352S2/3Tel 4411220. Faks 4419117 • Adana Temsıicısı: Çetiıı Yiğenoğlu, Inönü Cd 119S No:lKafl.Tel:363 12 11,Faks 363 12 15 Koordinator. AhmetKondsan 9 Muhasebe Bûlent Yener 9 Idare HüseyinGürer#lşletme Önder Çelik • Bılgı-lşlem; Naü Inal • Bılgşsayar Sıstem Mûrüvet Çfler MEDYA C: • Yönetım Kurulu Başkanı - Genel Mûdûr Güibin Erduran • Koordınatör Reha Işıtman # Genel Müdur Yardııneısı Mine Akdağ Tel 514 07 53 - 51395 80-51384«X>1, Faks. 5138463 Yajımlayan ve Basan: Yenı Gün Haber \jansi, Basm ve Yayıncılık A Ş TürkocağıCad 39 41 Cağaioğhı 34334 Ist PK 246 tstanbul Tel |O'212| 512 05 05 (20hal) Faks (O212I513 85 95 7MAYIS1997 tmsak: 4.05 Güneş: 5.48 Öğle: 13.08 tkindi: 16.59 Akşam: 20.13 Yatsı: 2,1.49 Selülite kanşı etkili bakım • İstanbul Haber Sertisi - Doğal kozmetik ve cılt bakım ürünlerini çok katlı pazarlama sıstemi ile tüketicıve sunan Oriflame, kadmlann korkulu rüyası haline gelen selülite karşı hızlı ve etkili bakım seti geliştirdi. Selülıt kremi ve masaj aletinden oluşan Onflame Actıve Body Care cilt bakım setinin, formunu konımaya özen gösteren kadınlann tüm ihtiyaçlannı karşılamak ıçın hazırlandığı bildirildi. Windows VtorM 97' açılıyop • İstanbul Haber Servisi - International Data Group (IDG)tarafından düzenlenerî "Windows World "97 Bılgisayar Kullanıcılan Fuan", 8-11 mayıs tanhlen arasında gerçekleştirilecek. ITÜ Maslak Kampusu Hannover Messe Fuar Tesısleri'nde düzenlenecek fuara, sektörün önde gelen yaklaşık 60 firması katılacak. Fuann açılış günü olan yann saat Î9.00'daGruç Bulutsuzluk Ozlemi zıyaretçilere ücretsiz bir konser verecek. Kalp ilacı sıkmtısı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kalp hastalannın kullandığı "îsordil" adlı tabletın pıyasada bulunamadığı belırtıldi. Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ilacın etken maddesinın gümrükte olması nedeniyle sıkıntı yaşandığı belirtilerek, ilacın kısa bir süre sonra piyasaya sunulacağı kaydedildı. Yetkililer, Isordil tablet yerine, aynı etken maddeyi içeren Cardioket 5 miligram tabletın kullanı labıleceğini söylediler. Marhoro'ya zam • Haber Merkezi - Phılip Mcms Sabancı Sigara ve Tüüncülük Sanayi ve Ticıret AŞ. (Philsa) urualerine yüzde 6.7 ile 12.5 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Bugünden ıtibaren geçerli olacak zamla birlikte Marlboro 100's, Marlboro lıght 100's, Parhament 16(> bin hra. Marlboro Box, Marlboro Light Box 150 bin lira. L&M uzun 101'binlira, L&Mkısa90 bin hra oldu. Ctesterfıelde sigarasının fı>ıtı ise değiştirilmedı. Kadınlar için ejitim ppojesi • VVKARA(ANKA)- Milı Eğıtim Bakanlığı, öz-llikle Doğu ve Gıneydoğu Anadolu bögelerindeki genç kız ve kalınlann eğitimine vnelik olarak hazırlanan "(enç kız ve kadınlann eştımıni geliştinne pnjesf'ni 7 mayıs gnünden ıtibaren ugulamaya koyuyor 14- 4-yaşgrubunu kosayacak projeyle, kdınlann üretici olarak iş hvatmda yer almalan, eonomık kalkınmaya dstek olacak nitelikte eıtim görmeleri. çağın tcnolojık, ekonomik ve s-syal gelışmeleri knulannda bgilendinlmeleri hdefleniyor. Dünyanm gözü Garry Kasparov ile Deeper Blue arasındaki satranç karşılaşmasında Uriinü insana kafa tutuyorÇeviri Servisi-Dünya satranç şam- piyonu Garry Kasparov ile IBM'in geliştirdiği Deeper Blue bılgisayan arasındaki satranç karşılaşmasını il- giyle izleyen dünya kamuoyu. maki- ne-insan çekışmesını kımin kazana- cağını merak edıyor. Haftalık haber dergisi Newsweek'ın son sayısında ge- niş yer ayırdığı karşılaşma New York'ta geçen cumartesi akşamı baş- ladı tlk oyunu Kasparov'un galibi- yeti ile biten karşılaşmanın ikinci oyununu bilgisayar kazandı. 6 oyun üzerinden oynanacak maçın galibi 700 bin dolar kazanacak, kaybeden taraf da 400 bin dolar alacak. Kaspa- rov, geçen yıl Philadelphıa'da Deeper Blue'nun daha az gelışmış modelı olan Deep Blue ile yaptığı maçı ka- zanarak, insan beyninin üstünlüğünü kanıtlamıştı. Rövanş maçı bu açıdan da ilgiyle izleniyor. Deeper Blue. IBM'in satranç kar- şılaşmalan için geliştirdiği RS/6000 SP model bir süper bilgisayar. 1.4 ton ağırlığındakı bilgisayann düşün- me yeteği yok, ancak sayısal işlem- len yapabiliyor ve mılyarlarca sat- ranç hamlesini değerlendirebiliyor. tnsan beyni, ancak birkaç hamleyi düşünebilmesıne karşın Deeper Blue'nun hiçbır zaman elde edeme- yeceği birhazıneye sahip: Bılinç. Bu karşılaşmayı Deeper Blue'nun ka- zanması durumunda. yapay zekânın insan beyrunı yenebilmesi için ona benzemesi gerekmediği ortaya çıka- cak. Bir zamanlarsatrançtaustahğın in- san zekâsının ulaşabildiği en uç nok- ta olduğu düşünülürdü. 1950'de bil- gisayar uzmanı Claude Shannon'un ilk kez gündeme getırdiği satranç oy- nayan bilgisayar projesinin, bir gün insanı yenebileceğine kimse ihtimal vermiyordu. Indıana Üniversitesı öğ- renme psikolojisi öğretim görevlile- rinden Douglas Hofstadter, 1979 yı- lında kaleme aldığı "Gödler, Escher, Bach"adlı esennde hiçbir satranç programının insan beynini yeneme- yeceğini öne sürüyordu. Hofstadter, bilgisayann insanı yenmesi durumun- da, insanın bilgisayar karşısında üs- tünlüğünü yitireceğine dikkat çeke- rek, "Bügisayarların bizim yapöğı- mtz karmaşık işleri son derece basite indirgemesi beni son derece ürkütü- yor" diyordu. Ruslar karşı Satranç ustalannın bilgisayarla ya- nşmasına karşı cıkan Rusya Satranç Federasyonu Başkanı Boris Krokov, şampiyonlann şöhretlerini bu şekil- de tehlikeye atmalannı doğru bul- muyor: "Michaei Johnson nasd bir kanguru üe yanşmaya kalkmıyorsa, insanlar da bilgisayarla rekabete gir- memeti. Bırakın makincler makine- leıie, insanlar insanlaria karşüaşsın." Şu andadünyanın en büyük satranç oyuncusu olarak haklı bir üne sahip olan Kasparov ise bu karşılaşmayı şöyle değerlendiriyor: "Bu yalnızca bir Dünya Şampiyo- nası maçı değfl. Başka alanlarda ma- Idnenin insandan üstün olabileceği kanıtlandı. Makineler insanı aya gö- türebttiyor. Ancak 21. yüzjüda insa- noğlu, yaratüğı makinelere me\dan okuyacak. İnsanlar, makineierden üs- tün olduklaruu kanırJamadan rahat edemeyecek. Bu çok büyük bir so- rumhıluk. Ancak ben bunu basara- cağun." . Geçen yü karşüaşüğı Deep Blue'yu yenen Dünya Satranç Şampiyonu Kasparov, insanlann makinelerden üstün oiduklarmı LanıtiamaHan rahat edemeyeceğini söylüyor. 'Akıllı' makinelerin 50 yılı 1946-ENIAC: tlk elektronik bilgisayar olarak de\Teye giren EN1AC, 30 ton ağırlığındaydı. 1959-Geometri Teorem İspatçıs (GTP): tlk ya- pay zekâ programı olan GTP, yanlışlan elımine etme yöntemiyle geometn problemlerini şaşırtı- cı bir hızda çözüyordu. 1965-DENDRAL: Kımyasal kurallara göre programlanan DENDRAL, kimyasal maddele- nn moleküler yapısını ınsanlardan daha hızlı bir şekılde formüle ediyordu. 1966-EL1ZA: Bu program, kullanıcırun cüm- le yapısını tersyüz ederek psıko-terapi oturum- lanndakine benzer şekilde ıade edıyordu. 1967-Mac Hack: tlk satranç programı olarak tumuvalarda yanştı. 1976-S.\M: Gazetede çıkan yazılan "okuyup" yenıden düzenleyen bu program, yazıya ilişkın basit sorulan da yanıtlayabıliyordu. 1970'Byıllar-AARON: tlk makine-sanatçı ola- rak insan eli değmeden resım yapabıliyorda AA- RON'un resimleri 2 bin dolara alıcı buldu. 1990-Tierra: Dijıtal canlılarla sanal evrim ol- gusunu yaratan program, doğumu, ölümü ve ge- lışımi canlandırarak evrime ışık tutuyor. 1994 Chinook: Flonda A&M matematik pro- fesörü MarionTnısleytarafindan gelıştirilen prog- ram bir çeşıt dama oyunu. 1997 The Mars Rover 4 temmuzda dünyaya geri dönecekolan NASA'nın Mars uzay aracı, bil- gi toplamak üzere programlandı. 'Bergama ölüııı çöplüğü olacak 9 Belediye Başkanı Taşkın, siyanürle altın aramanın bölgeye büyük zararlar vereceğini söyledi ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Ovacık'taki altın madeninin siyanürlü yöntemle çıkanlması- * na karşı mücadelenın önderlığinı yapan Bergama Belediye Başka- nı Sefa Taşkın. işletmenin ardın- dan bölgenin karşılaşması bekle- nen "kimyasal bilançosu"nu çı- kardı. Altuıın çıkanlmasından son- ra Ovacık ve çevresinde tonlarca sıyanür. 1500 ton arsenik, 2 bin 500 ton antimon, 600 ton kurşun, 250 ton bakır ve 100 ton cıvanın en az 50 yıl kalacağını belirten Taşkın, siyanürlü atık barajmın geçirim- siz olacağına ilişkin açıklamalan eleştirerek bölgede 1939 yılında 9 şiddetinde deprem yaşandıgına dikkat çekti. Devlet Bakanı Te- oman RızaGüneri ise Bergama'da siyanürle altın üreümıne Cumhur- başkanı Süleyman Demirei'in de onay verdiğini söyledi. Eurogold fırmasının siyanürle- me yöntemiyle altın arama konu- sunda direnmesi Bergama'da ger- gınliği tırmandınrken madenci- likten sorumlu Güneri'nin, "ya- bana sermayenin ürkütülmeme- si" gerektiğıni söyleyerek Ova- cık'ta yaşananlan altın madencı- liği önünde engel olarak görme- si, yöre halkının hükümete karşı da tavır almasına neden oldu. Taşkın. tüm tepkilere karşın uluslararası şirkeün amacina ulaş-. ması durumunda Bergama'da al- tın aramaçahşmalannın 8 yıl son- ra bıteceğini, ancak çevreye vere- ceği zarann 50 yıl süreceğıni be- lirterek "Şirketin çahşmalan bit- tikten sonra Bergama ölüm çöp- lüğü olacak" dedi. Siyanürle altın aramanın dün- yada ve Türkiye'de birçok örneği olduğunu söyleyen Taşkuı, belir- lenen olaylan da anlattı: Taşkın, sözlerini "Şündi sıra Bergama'yagefiyor" diye tamam- ladı. Devlet Bakaru Güneri ise "Tür- kiye 15. Madencüik Kongrea'nde, çevre ve insan sağlığının koruna- rak ülke kalkmmasının sağlanma- sı gerektiğini kaydederek "Türki- ye'deld amn madenlerinin işletüe- bilmesi için tek metot siyanürle- me metodudur. Başka bir metotbu- lunmuş değfl. Ya vazgeçeceğiz ya da bu yoDa eMe edeceğiz" dedi. 4. ütopyalar Toplantısı Karaburun'da düş buluşması İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Bilim Ütopya ile Ağaçkakan dergilerinin ortaklaşa düzenlediği Ütopyalar Toplantsı'nın dördüncüsü 16-20 mayıs tarihlerinde tzmir'in Karaburun ilçesinde yapılacak. "tJtopyalanmzdan vazgeçmeyin" slogamyla insana, çe\Tesıne, dünyasma duyarlı tüm insanlar etkinliğe katılmaya çağnldı. "tyî gelecekten sadece 'köşe dönmecı' birej-sel düşİerin anlaşıküğı, geleceğin tek kurtancısı olarak teknolojinin göriildüğü, toplumsal hiçbir düşün kabnadığı bu dönemde bir araya gelip geleceğin dünyasmı kurgulamak herhakk lüks değiL Tersine bunu yapmazsak asü o zaman insanhğm ve doğanın yok oluşuna sevirci kalarak sahip olmadığımız bir lüksü yaşa>acakve yaşatacağız.'' Gelenekselleşen Ütopyalar Toplantısı'yla ilgili yapılan açıklamada böyle deniliyor. 4. Ütopyalar Toplantısı'nın konusu "Bflim ve TeknotojT. Etkinliğe katılım ve konaklamayla ilgili aynntılı bilgi için tzmir'den Savaş Emek'in 224 1141,lstanbul'dan EnderEren'in252 22 33, Ankara'dan da Mehmet Arslan'ın 417 29 91 numaralı telefonlanna başvTirulabileceği belirtildi. e-posta : tan @ vol. com. tr SPICE GIRLS tLK KONSERİNİ TÜRKÎYE'DE VERECEK Spice Güis'ün üyeleri, ummadıklan bir başanya ulaştıklanm, ancak şöhretin başlanm döndürmediğini söylüyor. 6 Delî, çdgın ve güzeliz' SEVİMERTEMUR 'Wannabe'yle 31 ülkede bir numa- ra olan ve 'Spice' adlı albümleri 11 mil- yon satan The Spke Girb, ılk konse- rini 12 Ekım 1997 Pazar günü tnönü Stadyumu'nda verecek. Pepsi'nin sponsorluğunda Istanbul'da gerçek- leştirilecek konserin tanıtımı için 30 milyon dolar harcanacak ve Türki- ye'nm tarihi, turistık yerlerinde çekı- lecek 'konser belgeseB' 140 ülke te- levizyonunda yayımlanacak. Pepsi Cola International Pazarla- ma Dırektörü Ahmet Damgacıoğlu, konserin Türkiye'de yapıhnasının çok önemli olduğunu belirterek "Türk 'ekonomisine 5 milyon dolaruk katkı bekliyoruz" dedi. Altı ayhk bir çalış- ma sonucu konserin Türkiye'de yapıl- masını sağlayabildiklerini söyleyen Damgacıoğlu, sözlenni şöyle sürdür- dü: "Tüm Pepsi içicilerini Istanbul'da buluşturacağız. OlimpK atlan alama- dık, ama biz bu işi aldık. Bu olay da Türkrvc'nin tanıumı için olimpiyat- lar kadar önemlLr> Konserle ilgili halkla ilişkiler çalış- malannı yürüten şirketin sahibi Mu- rat Tümer de bu organizasyon sıra- sında binı aşkın Pepsi talihlisinin ya- nı sıra 250 müzik otoritesi ve 500'ü aşkın yabancı medya temsilcisinin de Türkıye'ye geleceğini bildirdı. Londra'da basın toplantısı düzenle- yen grubunelemanlan MefcuıieBrown, Melanie Chishohn. Emma Bunton. Victoria Aadams ve Geri HaHmeu, Almanya'dan Belçıka'ya, Norveç'ten Portekiz'e kadar pek çok ülkeden ka- tılan gazetecilere 97 yılı içersinde ger- çekleştirecekleri 'ilk ve tek konser' olan Türkiye konseriyle ilgili bilgi verdiler. Her ülkeyi tek tek kabul edip üç kare fotoğraf çektirip. 15 dakika- da sorulan yanıtlayan grup eleman- lan, bazı gazetecilerin birlikte fotoğ- raf çektirme istemini reddettiler. 'Şarta bizi muflu ediyor' Bu ay içerisinde Türkiye'ye gele- rek konserle ilgili kampanyayı başla- tacak olan grup elemanlan, 6 ay gibi kısa sürede dünya listelerinde başan- lı olmalan konusunda "Amacnmzba- şanlı ounakü. Ama bu kadannı um- muyorduk" diyorlar. Başanlı olmak için çok çalıştıİdannı belirten 'Baha- rat lazlar' Beatles'ten sonra Ameri- kan müzik listelerinde bırinci olma- yı başarabilmelerini ise "Muhteşem bir olay" olarak niteliyorlar. Şarkı söylerken çok mutlu olduk- lannı belirten grup elemanlan. "Biz hepimiz ddhiz, çılguı ve güzeliz. Ne- şeÛyiz ve msanlan eğlendiriyor, neşe- İenchnyoruz. Sloganımız 'gırls power' ve herkese lazlardan oluşan bir gru- bun gücünügöstermekamacımH" di- yorlar Grubun elemanlanndan bazı- lannm seçimlerden önce Major'u des- tekledıkleri bıliniyor. Ama politik so- rularkarşısında menajerlerinın talrmat- lan doğrultusunda "Son siyasi seçim- ler, politika biziilgflendirmhor" yanı- tını venyorlar ve hemen Pepsi'nin reklamını yapıyorlar. tngiliz listelerin- de bir numara olmayı başarabilen tek kızlar grubu olan ve art arda ödüller alan The Spice Gırls. bazı tngiliz grup- lannın "müziklerinin boş olduğu" yö- nündeki eleştırileriyle ilgili ise şunla- n söylüyorlar: "Kötüniyetli,kıskanç- hkla yapılan eleştirikre kulaklannu- zı ükıyoruz. Ashnda, milyonlarca al- büm satmışyenibir grupolarakbu ekş- tirfleri de hak etmiyoruz." '•Şöhret başımızı döndürmedi" dı- yen grup elemanlan müzıkte gelıp geçici olmadıklannı, her geçen yıl da- ha da büyüyeceklerini ve 10 yıl son- ra yaptıklanyla dünyayı sarsacaklan- nı söylüyorlar. SÖYLEŞİ ATTİL İLHAN 'İnönü Cumhuriyeti'nin 'Otopsisi' r^afama sonradan takıldı: dolu dolu yaşanmış on- l\larcayıl, neden 'Unutulan Yıllar' olsun'i Niyazi Berkes'in 'hatıralan'nabu ismin verilmesi, ancak, anlattıklan sosyal ve tarihi yerine oturtulunca daha iyi anlaşılıyor o yıllar, ('Millî Şef' yıllan) iki tür- lü kayıp: a/ Türkiye, 4O'lı ve 50'li yıllannı, küçük he- saplar ve yanlış politikalaria kaybetmiştir; fakat, da- ha vahimi, önceki 'karanlığın' üzerine sünger çekile- rek; b/ sonraki yirmi yılın (6O'lı ve 70'li yıllan), o kâ- bus hiç yaşanmamış gibi geçirilmesi!.. Sanki sihir- bazın değneği dokunuyor, yakın tarihimizde o yıllar adeta yok, başka bir manada 'kayıp'. Niyazi Berkes - tarih karşısındaki sorumluluğu- nun bilincindeki bir aydının, 'dirâyeti ve ferâsetiy- le'!,- Gâzi'den sonraki 'sapmayı' gözler önüne seri- yor eseri, bir yerde, 'İnönü Cumhuriyeti'nın 'otop- sisi', bir yerde 'Millî Şef'e yönettılmiş, çok ağır bir Vd- dianame'! Üstelik, kannca gibi çalışılarak, her iddia, son derece somut, inkân 'gayr-ı kaabil' delillere isti- nat ettirilmiş! O dönemi yaşamış, çilesini çekmiş olan için, bir 'bunalım döneminin' etkileyici panoraması: insan, olaylan yeniden yaşıyor. -Benim için öyle ol- du, aynca 'O Karanlıkta Biz' adlı romanımda ve 'Hangi Atatürk' adlı kitabımda yazdıklanmın doğ- ruluğu, Berkes gibi selâhiyeti tartışılmaz bir bilim adamı tarafindan teyit edildi. Fakat, asıl önemli olan, başka bir şey: 'İnönü Ef- sânesi'nin, aşın ya da merkez sağdan değil, demok- ratik ve sosyalist soldan eleştirilip, gerçek yerine oturtulması! Onemi belli: 68 Kuşağı'nın 'hzlı' devrim- cileri için bile, Ismet Paşa Türkiye'yi M- Dünya Har- bi felâketinden kurtarmış, sonra da 'yumuşak inişle' demokrasiye geçirmış 'İkinci Adam'dır. O hakde, okuyun bakalım Berkes'in 'Unutulan Yıltan'ru, öyle miymiş, değil miymiş! Neden İkinci Adam7 O evket Süreyya, Ismet Paşa'ya 'İkinci Adam'lı- Şp ğı yakıştınrken, acaba asla 'Bırinci Adam' olma- dığını mı imâ ediyordu? Kendi kendıme, bunu hep sormuşumdur. Yâkup Kadri ve Fâlih Rıfkı, Gâzi'nin iki yakını, Ismet Paşa'yı ağır yargılamışlardır: Gâzi olmasaymış, onun kaderi Vasar bir asker bürokra- tın kaderi'olabilirmiş! (Bkz. 'Çankaya've 'Politikada 45 Yıl') Niyazi Berkes, daha da düşündürücü bir so- ru soruyor: "...Ulusal Bağımsızlık Savaşı'nın sonuçlanma- sı üzerine toplanacak banş korrferansına gide- cek başdelege olarak Mustafa Kemal Paşa'nın, Ismet Paşa'yı seçmiş olması, anlamakta güçlük çektiğim bir olaydır. Mustafa KemaHn ne derrii adamsız olduğunu gösterir, sanınm. Örneğin, ni- çin o zamanın başbakanı olan Rauf (Orbay) bu iş için seçilmemişti? Bunu cevapiandırmak güç değil. Beş yıl önce Padişah Vahdettin'in delege- si olarak Mondoros'da yaptığı Mütareke'nin iç- yüzünü öğrenirsek, Mustafa Kemal'in neden onu göndermediğini anlanz. Ismet Paşa, albay iken sınır komisyonlannda çalışmış. Belki Gâzi bunu, az buçuk bir diptomatik tecrübe saymıştır.''fUnu- tulan Yıllar", s. 483. lletişim Yayınlan) Niyazi Berkes'in Lausanne Konferansı üzerine açtkladıklan, neredeyse ulusal birdokunulmazlık pâ- yesine ulaşmış lazan kahramanı' efsânesini de, tar- tışma gündemine taşıyacak ağııiıktadır. Haikyaptıflını biliyordu Peki, ya 'demokrasiye geçiş' süreci? Bu geçişin, nasıl bir geçiş olduğunu yaşayan bilir ya, 'kafa- sında, kuynıklan birbirine değmeden dokuz tilki do- laştıran' Ismet Inönü'nün, o dönemde nasıl bir si- yaset yürüttüğünü, Niyazi Berkes, şöyle özetlemiş: "...1/ Eskisi gibi, yine Millî Şeflik rejimi çerçe- vesi içinde olmak koşulu ile, başka partilere 'kat- lanmak'; 2/ halk denen yığının, şu ya da bu sını- fırtdan ya da sınmanndan gelme bir muhatefet par- tisi olmayan, yine Millî Şeflik geleneği içindeki bir parçanın sırf iktidan kapmak için kopmasından başka bir şey olmayan, diğer partiyi, şeflik doğ- nıltusuna uyacak çizgiye getirmek için *yet'Ştir- mek'; 3/ bunu yapmak için dışarda 'Sovyet teh- likesi'ni, içerde 'komünizm korkusu'nu 'kullan- mak'; bunun için, sosyalist parti kurulmasına izin vermek gibi bir trük (hile) bile 'kullanmak'; 4/ Amerika'da savaş sonrası için yapılması düşü- nülen işlere karşı baş gösteren gerici bunalım- dan faydalanarak, çıkar gruplannı Alman cebi yerine, bu kez Amerikalı cebinden besleme yol- lannı açmak!.." ('Unutulan Yıllar1 , s. 396, lletişim Yayınlan) Berkes, 'inönü Cumhuriyeti'nde dış politikayla iç politikanın, nasıl birbirine kanştınlarak 'kullanıldı- ğını' kişilerle ve olaylaria ortaya koymuş: Naziler'le, el altından gizli 'turancılık' pazarlığı yürütülürken, yol verilen, ırkçı/turancıhğın Bertin'in yenildiği kesinleşin- ce, Sansaryan Hanı'nı boylaması! Sovyetler'in gö- zünü boyayacağı sanılan, 'Alafranga' üstyapı ilerici- liğinin; Moskova, Ankara'ya, savaş içindeki davra- nışının hesabını soracağını hissettirince; Hasan Âli Yücel'in takımıyla birlikte, aslanın agzına atılması! Bir- birini izleyen, Tan, Görüşler, Nihal Atsız / Sabahat- tin Ali, 'Solcu Profesörler" vb. olaylann, 'perde ar- kası'!.. Bilanço, sonunda, şöyle tüyterürpertici biryerebağ- lanıyon Millî Şef, iktidan boyunca bütün hesaplann- da yanılmıştır; ne var ki, her yanılışında, faturayı hal- ka ödetir, yerinden asla kımıldamaz! Görmüş geçir- miş Anadolu halkının, eline geçirdiği ilkfırsatta onu 'indirmesi', sonra da girdiği her seçimde 'azınlıkta bı- rakması' beyhude mi? Siz en iyisi 'Unutulan Yıllaf\ okuyun! httpV/ www. prizma.net. tr/ A İLHAN http^/www.ada.com.tr7-bilgiyay/yazar/ailhan.html