Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
16 MAYIS 1997 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
OYAK Renauirnun
vergi rekoru
• BURSA (Cumhuriyet)
- Bursa'da, 1996 yılı içinde
elde ettiklen kazanç
üzennden en yüksek
kurumlar vergisini. 2
trilyon 614 milyar lira ile
OYAK Renault ödeyecek.
Defterdar Muzaffer
Karakaş tarafindan yapılan
açıklatnaya göre. Oyak
Renault, otomotiv
sektöriinde yogun krizin
yaşandığı geçen yıl, 483
milyar 360 milyon lira
vergi ödeyerek ikir.ci
olmuştu. Firma, 1996
yılına vergiye tabi
kazancım 5 kattan fazla
arttırarak, 1 trilyon 933
milyar liradan, 10 trilyon
482 milyar liraya çıkardı.
Gıda harcaması
31 milyona çıktı
• ANKARA
(Cumhuriyet Biirosu) -
Hak-tş Konfederasyonu, 4
kişilik ailenin 15nisan-
14 mayıs dönemindeki
gıda harcamasının bir
önceki yılın aynı
dönemine göre yüzde
74.3 artarak 31 milyon
liraya çıktığını bildirdi.
Gıda harcaması tutan 15
nisan-14 mayıs
döneminde, bir önceki
aya göre yüzde 6.3
artarak, aile bütçesine 1
milyon 835 bin 730 liralık
ek yük getirdi.
Erdemir ve
İSDEMİR'e zam
• Ekonomi Servisi -
Erdemir ürünlenne. yüzde
2 ila 5 zam yapıldı. Zamlı
satışlara dünden itıbaren
başlandı. Hazır
sıpanşlerine ait mal
bedelini, 15 mayıstan önce
ödemiş olan müşteriler.
fıvat artışından
etkılenmeyecek ve
sıpanşlerini eski
fiyatlardan teslım
alacaklar. Öte yandan
lSDEMtRürünlerinede
dünden geçerlı olmak üzere
yüzde 4.91 - 5.06 arasında
oranlarda zam yapıldı.
Özbekistan'la
ppotokol
• tZMİR (CuçBİnıriyet
Ege Bürpsu)- Özbekistan .
Ulusal Mal ve Harrffriadde
Borsası ile tzmir Ticaret
Borsası arasında ekonomik
işbirliğinin geliştirilmesi
amacıyla bir protokol
imzaladı. Özbekistan
Ulusal Mal \e Hammadde
Borsası Başkanı Şuhrat
Muhamedov ile İZTB
Meclis Başkanı Tuğrul
Yemişçi tarafindan
imzalanan protokole göre.
ticaretin karşılıklı yarar ve
denge esasına göre
geliştirilmesi ve en üst
düzeye çıkanlması ıçin
çaba gösterilmesi
kararlaştınldı
Petnol boykotuna
kitJe desteği
• ADANA (Cumhuriyet
Güney llleri Bürosu) -
Petrol-Iş Sendikası
tarafindan.
sendikasızlaştırma
girişimlerinden dolayı
uluslararası petrol tekelleri
Shell, Mobil ve BP
ürünlenne yönelik bir yıl
önce başlatılan
'tüketmeme' eylemi
yaygınlaşıyor. Petrol-Iş
Adana Şube Başkanı Refik
Deviren. Shell, Mobil. BP
işverenlerinin 12 Eylül
yasalanna sığınarak,
kapsam dışı personel,
müteahhitleşme, baskı ve
tehdit yoluyla çahşanlan
sendikadan istifa etmeye
zorladıklannı belirtti
Bedelsiz ithalata
düzenleme
• ANKARA (ANKA) -
Gümrük Müsteşarhğf nın
Resmi Gazete'de
yayımlanan tebliğine göre,
otomobillerin bedelsiz
ithalat isimleri, tstanbul
Yeşilköy Otomotiv Ihtisas
Gümrük Müdürlüğü. Izmir
Alsancak Yolcu Salonu
Gümrük Müdürlüğü.
Gebze Otomotiv Ihtisas
Gümrük Müdürlüğü ile
Ankara Bedelsiz ve
Naklihane Gümrük
Müdürlüğü'nce yapılacak.
licaret Gazetesi
kurucusu öldü
• İZMİR (Cumhuriyet
Ege Bürosu)- Izmir'de
yayımlanmakta olan
Ticaret Gazetesi'nın
kurucusu \esahibi.
gazetecı Süha Sükutı
Tiikel, tedavı görmekte
olcuğu Ege Üniversitesi
Tıp Fakültesı'nde
kırtanlamayarak yaşamını
yitrdi.
Emlakbank, projeyle yurtdışındaki KKTC vatandaşlarını adaya çekmeyi hedefliyor
Kıbms'a uydukent projesi
• İngiltere ve Avustralya'ya göç etmiş KKTC vatandaşlannı adaya
çekebilmek amacıyla geçen hafta Kıbrıs'a teknik bir ekip gönderen
Emlak Bankası, adada yapılacak toplu konut yapımının fizibil olup
olmadığı konusunda araştırmalar yapıyor.
HAVRİYE MENGÜÇ
Emlak Bankası, Türkiye'deki
konut yapımlannı Kıbns'a
taşımaya hazırlanıyor.
Geçen hafta Kıbns'a teknik
bir ekip gönderen Emlak
Bankası, adada yapılacak toplu
konut yapımının fizibil olup
olmadığı konusunda
araştırmalar yapıyor. ingiltere
ve Avusturalya'ya göç etmiş
KKTC vatandaşlannı adaya
çekebilmek içın toplu konut
inşaatına başlama hazırlıklan
yaptıklannı belirten Emlak
Bankası Genel Müdürü Sinan
Solok, "Künu üzerinde
çalışıyoruz. sonuçlar olumlu
çıkarsa gideceğiz. Oradaki
teknolojiyi geliştirerek,
uydukent ka\ramını
oluşturmak istiyoruz" dedi.
Adanın stratejik konumuna ve
konut fiyatlannın çok yüksek
olmasına dikkat çeken Solok,
Kıbns'ta niçin böyle bir toplu
konut yapımı gınşıminde
bulunulduğunu ıse şöyle
açıkladı:
"Kıbrıs"ta çok fazla arazi
var. Yaptığımız görüşmelerde
KKTC Hazinesi. inşaat
yaptığımız takdirde bize
kanun çıkararak KKDF'den
muafhet ve indirim
sağlayacaklannı taahhüt
ettiler. Ne tiir bir değişiklik
istivorsak o kanun
değişikiiğini
yapabileceklerini ifade ettiler.
Biz de bu olanaklardan nasıl
faydalanabileceğimizi
araştırıyoruz."
'Bozcaada çok satıldT
Daha önce bu tarz bir projenin
Toplu Konut Idaresi tarafindan
Bozcaada ve Gökçeada'da
yapıldığını. oralarda da Kıbns
gibt fazla yerleşimın
olmadığını belirten Solok,
Emlak Bankası"nın kontrolü ve
satışında gerçekleştirilen
projelerin "peynir ekmek"
gıbi satıldığını ifade etti. Genel
Müdür Solok şunlan söyledi:
"Mantıken. stratejik
konuma sahip olan bu
adalardaki evi kim alır, dive
düşünüyorsunuz. Fakat bizim
daha önce Bozcaada ve
Gökçeada'da inşa ettiğimiz
toplam 650 konut, peynir
ekmek gibi satıldı. Hatta
Bozcaada"da evler ilk gün
bitti. Kıbns'ta da durum
böyle olabilir. Zaten artık
Kıbns'ta da inşaat yapan
Türk firmaları var. Önemli
olan oradaki nüfusu
arttırmak. Biz Emlak
Bankası olarak Kıbns Adası
vazgeçilmez bir parçamız
olduğu için oraya da
hizmetimizi götürmek
düşüncesiyle yola çıktık."
TÜSİAD Başkanı REFAHYOL'un ekonomi politikalarını eleştirdi
' Ekonomi uçurum kenarında'
Ekonomi Servisi - Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği'nin
önceki gün yaptığı "Bu hükü-
met gitmeli" açıklamasından
sonra, dün bir basın toplantısı
düzenleyen Türk Sanayicileri ve
İşadamlan Derneği Başkanı Mu-
harrem Kayhan, Meclis'ten al-
ternatif hükümetin çrkması çağ-
rısını yineledi. Basın toplantı-
sında siyaset yerine ekonomiye
ağırlık veren TL'StAD Başkanı
Kayhan. verilerle desteklediği
konuşmasında, REFAHYOL'un
ekonomik icraatlannın başansız
oldugunu söyledi.
TUSİAD. Türkiye'nin siyase-
te endekslenen gündemıni eko-
nomiye çevırerek. REFAH-
YOUun ekonomiyi uçurumun
kenanna getirdiğinı verilerle or-
taya koydu. 1993 yılında yüzde
6.7 olan konsolide bütçe açığı-
nın 1996 yılında yüzde 8'e yük-
seldiğini. 1993 sonunda yüzde
60 olan toptan eşya fiyatlannın
1996 sonunda yüzde 85'e ula-
şarak gelir dağıhmını olumsuz et-
kilediğini. kişi başına milli geli-
rin 1993'te 3 bin 56 dolarken
1996'da 2968 dolara gerilediği-
ni kaydeden TÜSİAD Başkam
Kayhan. ekonomide yapısal de-
ğişikliklerin gerçekleştirileme-
diğıni vurguladı. Ekonomide ya-
pısal reformlann gerçekleştiril-
memesinin başansızlık göster-
gesi olduğunu belirten Kayhan
"Ekonomide yapısal reform-
lar gerçekleştirilmemişse, hiç-
bir hükümet " Ekonomide ba-
şanlıyım' diyemez. Bu anlam-
da REFAHYOL hükümeti de
TÜSİAD Başkanı Muharrem
ekonomi alanında herhangi bir
başarı göstermemiştir" dedi.
Konuşmasında. hükümetin y ıl
başında faizlerin kısmi gerile-
mesı ve vadelerin uzamasıyia or-
taya çıkan avantajı kullanama-
dığını belirten Kayhan. ekonomi-
nin bugünkü durumuyla ilgili şu
açıklamalan yaptr. ^
"Sadece Hazine-Merkez
Bankası işbirliği\le borçlan-
ma politikalarındaki başarıya
dav alı olarak piyasalarda sağ-
lanan iyimserlik ortamı, şubat
ayının ikinci yarısından itiba-
ren terk edilmeye başlandı. Bu-
nun ilk göstergesi. Hazine bo-
nosu net faizlerinin şubat ayı
içinde 14 puan artması oldu.
Denk bütçe iddiasının aksine
Kayhan. alternatif hükümetin u.4.
konsolide bütçe açığı düşürü-
lememektedir. Yüksek sivasi
tansiyon harcama disiplinini
daha da bozacak, artan faizler
bütçe sorununu ağırlaştıracak-
tır. Kümülatif bütçe açığının
2.4 katrilyon olması beklen-
mektcdir. Dış ticaret açığının
1997 yılında 21 milyar dolara
ulaşması bekleniyor. Ihracatın
ithalatı karşılama oranı, 1980
sonrası dönemin en kötü oran-
larından birine düşmüştür."
Baydur: Iş âlemi rahatsız
Bu arada, Türkiye tş\eren
Sendıkalan Konfederasyonu
(TİSK) Başkanı Refik Baydur,
İzmirGazeteciler Cemiyeti'nde
düzenlediği basın toplantısın-
^tui ulnıasıçağrısınıyineledi.
da, MGK kararlannın Türk hal-
kının isteklerine tercüman ol-
duğunu belirterek, bu kararlann
süratle hayata geçirilmesini bek-
lediklerini söyledi.
Baydur. "İşçi, iş\eren örgüt-
leri, işadamlan dernekleri ve
sivil toplu mörgütleri, birara-
ya gelip hükümete yönelik tep-
kilerimizi ortak dile getirme-
liyiz. Tüm bu kurum ve kuru-
luşları ortak deklerasyon ya-
yımlamaya çağırıyorum. Bu-
nun etkisi daha güçlü olacak-
tır. İş âleminin büyük bir kıs-
mı mevcuthükümetten rahat-
sız. Bazıları ise 'Bana dokun-
mayan yılan bin yıl yaşasın' di-
yor. Bu \ilan jarın böyle dü-
şünenlere de dokunur."
Tüketici
Yasası
ekonominin
anayasası
Ekonomi Servisi - Tüketici
Yasası. ekonominin demokratik-
leşmesinde "ana\asa" görevini
sürdürüyor. 2000/li Yıllara Doğ-
ru Türkıye'nin Önde Gelen So-
runlanna Yaklaşımlar arasında
"Tüketicinin Korunması" ko-
nusunu da ele alan Türkiye Genç
İşadamlan Demeğı'nın yayımla-
dığı rapordaTüketici Yasası'nın
tüketici haklannın gelişmesi ve
bilinçlenme üzerindeki etkıleri
ile. gümrük bırliği girişinın bu sü-
reci hızlandırmasına yer verili-
yor.
Raporda, "AB ülkelerinde tü-
ketici örgütleri devletten İtal-
ya'da yüzde 20, Danimarka'da
yüzde 80 maddi destek alıyor.
Türkiye'de tüketici örgütleri-
nin güçlerini arttırmak için
devletin eşit desteklerine ihti-
yaç var" deniliyor.
Tüketici Yasası'nın çıkmasın-
dan çok, uygulanmasının önem
taşıdığının ileri sürüldüğü rapor-
da. "Her şeyden önce yasanın
tüketicilere getirdiği hakları,
ilgili tüm kesimlerin sosyal bir
sorumlulukla geniş halk kitle-
lerine ctkin. sürekli çalışma
programlamalarıyla anlatma-
ları gerekmektedir" düşünce-
sine yer verilıyor.
Raporda gümrük birliğinin üre-
tici ve satıcılara birtakım yüküm-
lülükler getirirken. tüketicilere
de yasal. kurumsal. örgütsel ye-
nı birtakım haklar kazandırdığı-
na değiniliyor.
Güneydoğu
'Şefkat
paketi'
inandıncı
değil
ARİF ASLAN
BATMAN - Güneydoğu
Anadolu Bölgesi'nin yatınm-
lardan ciddi bir pay almadı-
ğı. Türkiye Kalkınma Banka-
sı'nın bölgede yaptığı araştır-
ma ile belgelendi. Bölgede
yanm kalan 200 dolayında
teşvikli sanayi yatırımı işlet-
meye açılmayı beklerken.
böyle birortamda açılan "şef-
kat paketi" inandıncı bu-
lunmuyor.
Güneydoğu"da teşviklerle
yapılan sanayi tesıslerini ye-
rınde inceleyen Kalkınma
Bankası'ndan bir heyet bura-
daki sanayi tesisleri ile ilgili
kapsamlı bir rapor hazırladı.
Türkiye Kalkınma Banka-
sı'nın yöreye sık sık heyetler
gönderdiği ve araştırmalar
yaptığı belirtilirken, son ola-
rak geçen ay Batman'a ge-
len bir grubun tamamlanmış.
ancak işletme kredısi olma-
dığı için üretime geçemeyen
sanayi tesıslerini gezerek bir
rapor hazırladığı öğrenildi.
Yörede şirketleşen tesisleri
de inceleyen heyet, araştır-
ma ve bilgilenme turunu ta-
mamlayarak geri döndü. Bu
arada yanm kalan tesisler için
ayrı bir ekıbin bölgeye gele-
rek gizli bir inceleme turu
yapacağı bildıriliyor.
TKB. Güneydoğu"daki ça-
lışmalanna hız venrken yö-
redekı sanayiciler ıse gelişme-
lere umutlu bakmıyorlar.
"Geliyorlar, inceliyorlar.
ancak bir sonuç çıkmıyor"
diyen yöre sanayicileri, bugü-
ne kadar bölgeye yönelik hıç-
bir ıyileştirici karann çıkma-
dığını öne sürüyorlar.
Tekstil sektöründe yaşanan gelişmeler yabancıları cezbediyor.
Kuzey Carolinalı işadamları satış için ön anlaşma yaptı
ABD y
nin gözü tekstilde
HACER GEMİCİ ÖZDEN
ADANA - ABD'li fırmalar. Türkıye'nin
tekstilde gelişmiş bölgelerinde yatınm imkânı
anyorlar. ABD'nin Kuzey Carolına eyaletinden
gelen işadamlanndan oluşan bir heyet İstanbul.
Adana ve Kahramanmaraş'ta yaptıklan
temaslardan sonra bazı firmalarla, satış
temsilciliklen konusunda ön anlaşmaya
vardılar. Adana'dan Izmır'e geçen heyetin son
durağı ıse Bursa.
Son yıllarda Türkiye'de tekstil sektöründe
yaşanan gelişmeler, yabancılan da cezbediyor.
GAP'ın devreye girmesiyle bölgede adeta
tekstil sektörüne yönelik yatınmlarda patlama
yaşanırken son dönemde ABD'lilerin bölgeye
olan ziyaretlen de artıyor.
Tekstil kimyasallan. ıplik dokuma tezgâhlan.
çırçır makineleri ve sanayi temizlik maddeleri
konusunda Türkiye'deki firmalara
distribütörlük vermek isteyen bir grup
Amerikalı işadamı, bu arada bölgedekı yatınm
olanaklannı da incelemek üzere bölgeye
geldiler.
Kahramanmaraş'ta Ticaret \e Sanayi Odası
noterlığınde görüşmelerde bulunan heyet:
burada, birtakım tesislen de gezerek bilgi aldı.
5 kişiden oluşan Kuzey Carolina heyetınin
görüşmeler sonrasında ortak yatınm ve satış
temsilciliği konusunda bazı firmalarla ön
anlaşma yaptığı öğrenildi.
Sabancılar'la görüşme
Öte yandan Adana'da tekstil alanında önde
gelen firmalann temsilcileri ile görüşen heyetin
Sabancılar'a ait EXSA AŞ ile de görüşmeleri
oldu.
Görüşmelerin sonucunda ne tür bir karar
alındığı açıklanmazken heyetin temaslannı
tamamlayarak Izmir'e geçtiği bildirildi.
Konuyia ilgili olarak görüştüğümüz TABA
(Türkiye Amerikan İşadamlan Derneği)
Çukurova şubesi yetkilileri, Türk ve Amerikan
işadamlannı buluşturarak ortak yatınmlar için
zemin hazırlamaya çalıştıklannı belirterek
"Görüşmeler genelde ikili olarak yapıldı. Bu
nedenle somut sonuçlar hakkında bilgimiz
yok. Ancak gerek Adana'da gerekse
Kahramanmaraş'ta tekstil sektörünün önde
gelen isimleri ile temaslarda bulunuldu"
dediler. ABD Adana Başkonsolosluğu
yetkililen de heyetin bölgeden oldukça
memnun olarak aynldığını belirterek bazı
firmalarla ortak yatınm ve satış temsilcilikleri
konusunda ön anlaşmalann sağlandığını
belirtiyorlar.
ISDEMIR
Kömür
gelmeyince
üretim
durdu
AKIN BODLR
İSKENDERUN - Iskende-
run Demir Çelik tşletmeleri'nde
kömür sıkıntısı üretimi vurdu.
ABD ve Singapur'dan gelmesi
gereken 100 bin tonluk iki kömür
gemisı gecikince, ISDEMlR'de
üretim geçici bir süre durdurul-
du. Ortadoğu'nun en büyük en-
tegre tesisi ISDEMlR'de üretim.
ABD'den hareket eden ve 15 ma-
yısta ISDEMİR Limanı'na yana-
şacak olan Oba Başak adlı yük
gemisinin gelmesiyle yeniden
başjayacak.
Özelleştirihne çalışmalan giz-
li olarak yürütülen lSDEMtR'de
sorunlar bitmiyor. Kömür sıkın-
tısı nedeniyle üretimin durduğu
ve işletmenin rölantiye alındığı
belirtilirken ISDEMİR yöneti-
mi bu gelişmeler karşısında ka-
çamak cevap vermeyi tercih edi-
yor.
Genel Müdür Kemal Yıldı-
nm, kömür sıkıntısı nedeniyle
yüzde 90 düzeyinde olan üreti-
min yüzde 58'lere düştüğünü be-
lirtirken işyerinde örgütlü Öz
Çelik-lş Sendikası yetkilileri üre-
timin durduğunu ileri süriiyorlar.
ISDEMlR'in rölantide oldu-
ğunu kaydeden Öz Çelik- İş Sen-
dikası İskenderun Şube Başka-
nı Nihat Kıymacı ise olayla il-
gili yönetimi eleştirdi. Kömür
sevkıyatı yapan Martı Denizci-
lik firmasının iflas ettiğini kay-
deden Kıymacı. "Bu firmanın
iflas ettiği ve bazı gcmilerine el
konulduğu bilindiği halde kö-
mür sevkıyatını takip etmeyen
İSDEMİR yönetimi ve bakan-
lık, gelişmelerden sorumludur.
İSDEMİR'de bu nedenle gün-
de 1 trilyon zarar söz konusu-
dur" dedi.
YORUM
ÖZTİN AKGÜÇ
Enflasyon ve Işsizlik
işsizlığe ılışkin istatistiklerin güvenilir olmama-
sının yanı sıra bu konuda yapılan tanım değişık-
likleri de işsizlik sorununun sağlıklı biçımde değer-
lendirilmesini güçleştirmektedir. Böyle olmakla
beraber Devlet Istatistik Enstitüsü'nün (DİŞ son
açıklamış olduğu "Sivil Işgücü Durumuna" ilişkin
bilgilerden yararlanarak Türkiye'de işsizlik soru-
nunun boyutu ve enflasyonla işsizlik arasındaki iliş-
kı en azından kurumsal düzeyde açıklanmaya ça-
lışılacaktır.
• Türkiye'de işsizlik oranı, eksik istihdam ya da
gizli işsizlik dahil, Ekim 1996 itibarıyla yüzde
12.0'dır.
DİE'ye göre Türkiye'de toplam işgücü Ekim
1996 itibarıyla 23.030 bin kişidir. Ülkenin anılan ta-
rihte 12 ve daha yukarıyaş nüfusu 46.135 bin ki-
şi olup, işgücüne katılma oranı (işgücü /12 ve da-
ha yukarı yaş nüfusu) yaklaşık yüzde 50.0'dır. Kır-
sal kesimde işgücüne katılma oranı yüzde 62.1 'e
yükselirken kentlerde yüzde 40.2 olmaktadır.
DİE tahminlerine göre Ekim 1996 itibarıyla Tür-
kiye'de işsiz sayısı 1.332 bin kişi; işsiz sayısının
toplam işgücüne oranı (işsizlik oranı) da yüzde
5.8'dir, kentlerde işsizlik oranı yüzde 9.3'e yükse-
lirken, kırsal kesimde yüzde 2.9 oranındakalmak-
tadır... Türkiye'nin bu bağlamda önemli bir soru-
nu da eksik istihdamdır. DİE tarafindan eksik is-
tihdam edilen kişilerin sayısı 1.439 bin olarak be-
lirlenmiştir. Eksik istihdamın toplam iş gücüne
oranı da kentlerde yüzde 5.8, kırsal kesimde yüz-
de 6.6 olmak üzere, yüzde 6.2'dir. Buna göre ül-
kemizde işsizlik oranı, eksik istihdam dahil yüzde
12.0'ye yükselmektedir. Eksik ıstihdamla bırlikte
işçilik kentlerde yüzde 16.7 düzeyine çıkarken,
kırsal kesimde yüzde 9.5 olmaktadır. Hızlı iç göç,
işsizlik sorununu büyük ölçüde kırsal kesimden
kentlere taşımış, işsizlik kentlerde çok daha önem-
li sorun olmaya başlamıştır.
• Türkiye'de tarımda çalışanların sayısı göreli
olarak azalmakla beraber, tarım halen en önemli
uğraşı alanını oluşturmaktadır.
İş görenlerin yüzde 45.9'u tarımda, yüzde 21.8'i
sanayide ve yüzde 32.3'ü de hizmetler sektörün-
de çalışmaktadır. Sanayinin ait sektöıiennden ima-
lat sanayiinde çalışanların toplam istihdam için-
deki payı yüzde 14.4'tür. Dikkati çeken gelişme ima-
latsanayiinin istihdam içindeki payının artmamak-
ta, hatta son yıllarda gerilemekte oluşudur. ima-
latsanayıinin istihdam içindeki payı Ekim 1992'de
yüzde 16.5 iken, Ekim 1996'da yüzde 14.4'ege-
rilemiştır.
Hizmetler sektöründe istihdamda ağırlık tica-
ret (turizmi de kapsayacak) ve sosyal hizmetler ala-
nındadır. Ticaret ait sektörünün istihdamdakı pa-
yı yüzde 12.5 düzeyinde iken bu pay sosyal hiz-
metlerde yüzde 13.5'e yükselmektedir.
• Eğitimlilerde işsizlik oranı yüksek olup, yük-
selme eğilimi göstermektedır.
DlE'nin anketine göre Ekim 1996 itibarıyla top-
lam işsizler içinde eğitimde olanların payı yüzde
26.0'dan yüzde 28.0'e yükselmiştır. Türkıye'nin ya-
tırımlarındaçarpıklık, kullanılanteknolojı, hizmet-
lerin türü ve düzeyi, daha çok vasıfsız işgücüne
talep yaratmaktadır.
• • •
Enflasyon, işsizlik sorununun çözümünde bir
araç olabilir mi? Enflasyonla işsizlik arasındaki
ilişki kuramsal açıdan tartışmalı bir konudur. Lon-
don School of Economics profesörlerınden A. W.
Philips, enflasyonla işsizlik arasında zıt bir ilişki
olduğunu, enflasyon oranı yükseldikçe işsizlik
oranının düşeceğini savunmuştur. Ekonomi kura-
mında Philips eğrisi olarak biiinen bu ilişkiye gö-
re enflasyonla işsizlik arasında bir değişim vardır.
Enflasyon hızı düştükçe işsizlik oranı yükselir. Bir
ekonomi enflasyonla işsizlik arasında bir seçim yap-
mak durumundadır. Işsizliği azaltmanın mallyeti enf-
lasyon; enflasyonu durdurmanın maliyeti ise işsiz-
liktir. Buna karşı Friedman başta olmak üzere
Monetaristler, ekonomide doğal bir işsizlik oranı
olduğunu, enflasyonla bu oranın uzun süreli ola-
rak aşağıya çekilemeyeceğini savunurlar.
Işsizlikle savaşımın yolu yatınmları arttırmak, ye-
ni iş olanakları yaratmaktır. Bunu başarmanın yo-
lu pazarı büyüterek satışları arttırmanın yanı sıra
yeni yatınmları fonlayacak kaynakları sağlamak-
tır. Türkiye'de yatırımların göreli olarak az olması
ile birlikte yatırımların dağılımının ekonomik büyü-
me amacı ile tutarlı olmaması, işsizlik sorununun
temel nedenidir. Kaba bir hesaba göre Türkiye'de
işsizlik sorununu kökten çözebilmek için cari fi-
yatlarla 28 katrilyon dolayında yeni yatırıma ge-
reksinim vardır. Bu düzeyde bir yatınm, Türki-
ye'nin bir yıllık GSMH tutarını aşmaktadır.
Türkiye'de işsizlik enflasyonla değil, yeni yatı-
rımlarla ve yatınmlann üretken alanlara yöneltilme-
siyle çözülebilir. Enflasyonun iç tasarrufları arttır-
ma, tasarrufları uzun süreli yatırımlara kanalize
etme gibi olumlu bir etkisi yoktur. İşsizlik; gerek
boyutu gerek niteliği, daha açık bir deyişle eğitim-
lilerde işsizlik oranının yüksekliği nedeniyle
ekonomimizin önemli bir sorunu olmaya devam
etmektedir.
Hazır betoncular yakındı
'Aşırı zammın suçu
kooper atiflerde'
İZMtR (Cumhuriyet
Ege Bürosu) - Türkiye Ha-
zır Beton Birlıği Yönetim
Kurulu Başkanı Avni Ço-
mu, elle beton yapımının
"cinayet"olduğunu söy-
ledi. Kooperatiflerin, hazır
çimento üreticilerini kar-
telci ve aşın zamcı olarak
tanımlamasını sert dille
eleştiren Çomu. "Koope-
ratifler hesapsızlıkları-
nın suçunu bize atmaya
çalışıyorlar. Bir ev inşa-
atında hazır beton mali-
yeti yüzde 5'tir" dedi.
Türkiye'de hazır beton
kullanımının inşaat mali-
yetini yüzde 5 y a da 6 ora-
nında etkilediğıne dikkat
çeken Çomu, "Fivatları-
mızın inşaat maliyetleri-
ni arttırdığı doğru değil.
Her sene başında inşaat
mevsimi başlarken zor-
lama ve kendilerince ön-
lem almak için yapılıyor.
Hazır betonda ne kartel
var, ne de pahalılık var.
Aksine, bir rekabet için-
deyiz" dedi.
Elle yapılan betonla,
fabrikasyon beton arasın-
da büyük farklılıklar bu-
lunduğunu ve bunun kı-
yaslamasmın bile yapıla-
mayacağını dıle getiren
Çomu, "Avrupa'da elle
beton yasak. Fabrikas-
yon kullanılıyor. Hazır
çimento tesisinin \apımı
2-3 milyon dolar. Böyle
bir tesisin yapımının ge-
ri dönüşü çok uzun sürü-
yor. G«rçekten büyük bir
fedakârlık ve çok cüzi bir
kârla çahşılıyor. Birinci
derece deprem bölgele-
rindeki inşaatlarda elle
beton vapımını sürdür-
mek bir cina\ettir. Bü-
tün maliyeti yüzde 4-5
olan bir şev i sizin spekü-
lasyon konusu yapmava
hakkınız yok. Bu duru-
mu bazı firmalann bazı
kooperatiflerin özel ki-
şisel faaliyetleri olarak
görüyorum" dedi..
Çomu. lOOmetrekarelik
bir yapıda 20 merreküp be-
ton harcandığını, bunun
da 120 milyon lira civa-
nnda tuttuğunu belirtti.