Katalog

&AYFA CUMHURİYET 9 NİSAN 1997 ÇARŞAMBA 2 OLAYLAR VE GORUŞLER Küreselleşme ya da Yeni Emperyalizm Çağı YITL DOÇ. Dr. OKTAY GÖKDEMİR \4ersin Cni. Atatürk Jlkeleri ve Devrim Tarihi ğer yargılannın acımasız bir sorgulama sürecinden geçi- rildiği bu dönem, rasyonali- te yerine irrasyonelliği, ide- olojiler yerine nihilizme va- ran bir değer tanımazlığı ve belirsizliğin yarattığı hiçlik duygusunu, ilerleme düşün- cesi yerine tarihin sonu dü- şûncesıni, ulus-deviet ve ulu- sal ekonomiler yerine serbest piyasa ekonomisini ve de- mokrasinin sadece si> asal ka- tılma olarak algılandığı bi- çimsel demokrasiyi meşru- laştırmaya çaJışmışör. Eko- nomik anlamda dünyayı tek 1 9801i yıllann başlarında Har- vard. Princeton, Stanford ve Co- lumbıa gibi Amenkan işlet- ne okullannda temelleri atı- lın küreselleşme kavTamı <11, kapitalizmin tek kutuplu b r dünya konjonktüriinde jaşamış olduğu yapısal bu- raiımlannın bir sonucu ola- rık. kurumsallaşmış ve tüm cünya ınsanlıgına seslenebi- lecek bir ideoloji olarak su- rulmaya çalışılmıştır. Mo- cemızmın yarattığı tüm de- Böl. Bşk. bir pazara ve geliştirilen bil- gisayar ağıyla büyük bir pa- ra dolaşımının sağlandığı de- vasa bır kumarhaneye çevi- ren bu söylem, berabennde etnik ve bölgesel savaşlan, dinsel alanın yenden güç ka- zanmasını, cemaatçiliği, mikro-milliyetçilik hareket- lerini yaratmakta gecikme- miştir. Ünlü Fransız düşünü- rü Alain Mine'in sözlenyle, örgütlü sistemlerin yokJuğu- nu, her türlü merkezin kây- boluşunu, toplumlann maf- yalar ve yolsuzluklarla kemi- rilmesini, her türlü otoritenin dışında sayılan gıderek artan gri alanlann gelişimini ve en son olarak da akiın; kurucu ilke olarak, uzun zamandan beri kaybolduğu sanılan flkd idw>k)jilerin ve boş inançla- nn yararma silinipyok oiuşu- nu sağlayan bu "Yeni Orta- çağ " (2), aslında post-mo- dem, yeni emperyalizm ça- ğından başka bir şey değüdir. Kapitalist üretim ilişkile- rinin en yüksek aşaması ola- rak tanımlanan emperya- lizm, XIX. yüzyildan bu ya- na kendi ıçinde yaşadığı çe- lişkıleri ıçinde yaşadığı dö- nemin koşullanndadönüştü- rerek sömürü özü aynı kal- mak koşuluyla belirleyicili- gini sürdürmüştür. Sanayi devnminin etkisiyle XIX. yüzyıl başında hammadde ve pazar arayan emperyalizm, bu yüzyılın ikinci yansmda üretim yoğunlaşması ve ser- mayenin giderek merkezileş- mesıyle meta dışsatımmdan (ıhracından) sermaye dışalı- mına yönelerek dünyayı sö- mürge ve yan sömürge alan- lar olarak paylaşmıştır. 1914'e gelindiğinde paylaşı- lan dünyayı yeniden paylaş- mak isteyen emperyalıst ül- keler I. Dünya Savaşı sonun- da askeri işgale dayanan sö- mürü düzeninin kendi eko- nomileri için bir yıkım oldu- ğunu gördükten sonra sömü- AKTİF (VARLIKLAR) I. DÖNEN VARLIKLAR A. Hazır Değerler B. Menkul Kıymetler Hısse Seretlerı Kaırn, Kesını Tahvıl Ser et ve Borola" D.ger Menkul Kıyrr.erler C. Kısa Vadeli Ticari Alacaklar D Diğer Kısa Vadeli Alacaklar E. Stoklar F. Diğer Donen Varlıklar II. DURAN VARLIKLAR A. Uzun Vadeli Ticari Alacaklar B. Diğer Uzun Vadeli Alacaklar C. Finansal Duran Varlıklar D. Maddi Duran Varlıklar CoşeTe .= Der- -başla' BınV-ıış Amctısrran.ar (-' E. Maddi Olmayan Duran Varlıklar K jrjLş \e TeşMaüama Giderleri F. Diğer Duran Varlıklar YAPI KREDİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. 31 ARALIK 1996 TARİHLİ ÖZET BİLANÇO (Milyon TL) Cari Dönem Önceki Donem 31/12/96 31/12/95 349.807 159.880 349.029 95 673 253.356 778 4.014 17 22 (5) 3.997 3.997 159.640 56.218 72.968 30.454 240 5.332 3 4 (11 5.329 5.329 AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 353.821 16S.21E YAPI KREDİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. BİLANÇO DİPNOTLARI Hısse Se-ıedı ' Nama E ı Hamlıne 148.500.000 5- İşletmenin flili faaliyet konusu: Porfoj Işletnecılığı Sermayenin %10 ve daha fazlasına sahip ortaMarın Adj PayOranı Pay Tutan Yapı ve Kred, Bankası A Ş. % 9 99 14 999.9 mılyon TL Halka irz ^ 9 0 135.000 mılyon TL Sermayeyi temsil eden hisse senetlerine tanınan Imtiyazlar (Hısse senetierı tertıplen ve ımtıyaz tu'ten rjbarıyle ayrı ayn) Yooetım Kurulu Üyelennın Seçımınde Oy Hatoı ıp ay Başına ı Tanınan Imavazlar 1.000.000 ibır mılyor) Yonefim Kurulu Uyelennın seçırra dışmdakı koiJlar da herhançı bır ımtıyaz tanınnamıştır. 1 <bıh Herhangı bır ımtıyaz tanınmamışar. Kayıt sermayeli ortaklıklarda kayrtlı sermaye tutan : '0.000.000 m >or, TL (cntrılyon TL' Yıl içinde yapılan sermaye artırımları ve kaynaklan : Yoktur. 6- Yıl içinde ihraç edilen hisse senedi dışmdaki menkul kıymetler : Yoktur. 7- Yıl içinde itfa edilen borçlanmayı temsil eden menkul kıymetler : YoKtur. 8- Cari dönemde duran variık hareketleri : aiSatm alınan ımal jeya .ışa edılen maddi duran varlıklann malıyetı • t8 mlyon TL b' Satılan veya hjrdaya ayr.lan maddi duran variık malıyeü • Yoktur. c) Cari (joremde ortaja çıkan yentder değerleTie artışlan : Yoktur. - Variık malıyetlennde » - Bırıkmış arrotsrranlarda (-1 9- Cari ve gelecek dönemlerde yararlanılacak yatırım indiriminin toplam tutan : YakL,r 10- İşletmenin ortaklar.iştirakler ve bağlı ortaklıklaria olan alacak borç ilişkisi: YAPI KREDİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. (milyon TL) Alacaklar Borçlar Ticari Tıcan Olmavan Tıcan Tican Olmayan 1) Orak,ar - 3.645 2) Bağlı Ortaklık 31 Iştırakle- 11-Stoklar ve cıûer bılanço kalerrıleirde jygulanan deQer leme. envarter ve amortjsman ayırrra yontem.erı. ourlarda ve dıŞer rrurıasebe polıbkalannda öncekı donemlere gor e vapılan değışıklıkle1 ". bu değışıklıkler ır pa'asal etKılen ve ışletTienın sureklılığı ıle donem- sellık vd'sa> —larını değştırecek muhteTiel gelışrr.eler ve bunlann gerekçeleri: Uygulanan Muhasebe İlkeleri: Şırket. 31 f^ralık 1996 tanhıpde sona erei donem ıle ılgılı malı teblolarnı, Sermaye Pıyasası Kurulu nun tSPK) 29 Ocak 1989 tarıhlı Resmı Gazete'de yayımlanan Xl-1 numaralı tebtığı ve bu teblığe değışıklık ve eklemele r yaoan 29 Aralık 1989 tarihmde yayırnlanan X!-4 ve XI-5 r'jmaralı teblığ'erı ve i Mart 1995 tarıhınde yaymlanan Xl-11 numaralı tebıığ ıle 31 Temmuz 1992 tarilı VI-4 m.Tiaralı teblığı ve bu teolığe değışıklık ve eklemeler yapar ek teblıÇien esas a.arak haıırlamıştır . Bellı başlı muhasobe prensıplen aşağıüa beiırtıimıştjr. a) Menkul Kıymetler: Menkul <ıymetler malıyet bedellerı artı pıyasa değer a'tış ı'azalış; karşı 31 ıle goster (iıeKteöır b) Maddi Duran Varlıklar; Amotısmana tabı maddi duran varlıklar eıde etme malıyetı ıle gostenlmektedır Amorbsman doğrjsal amorüsman metoduna göre % 20 oranında ayrılmaktadır c) Maddi Olmayan Duran Varlıklar; Kuruluş ve teşkıiatlanma gıoerleri % 20 ors^ınca ıt^a 0 Ta-vtad * d) Diğer Bilanço Kalemleri; Esas 0 a^ak kayıtlı değerlen ıle yansıtılmıştır. 12-TebIiğin 1 nolu ekinde belirtilen bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan ve açıklamayı gerektiren hususlara ilişkin bilgi. a) Şır<etın Yaoı ve Kredı BanKası A.Ş ıle olan Yatırım Danişmanlıgı SozJeşmesı. 1997 yılnoa Yapı Krec Yatırım AŞ ıle ırzalanacak Yatırım Danişmanlıgı Sozleş.-nesı aarak yenıtenecekür. b) 1997yılmda menku kıymet alım-saarn ışlerrlerı Yapı Kredi Yatırırr A Ş. aracılığı ıle yasılraya başlar mıştır 13-Tebliğin 2 nolu ekinde belirtilen şarta bağlı zararlar ile her türlü şarta bağlı kazançlara ilişkin bilgi. (işletmeyi borç altına sokacak ve dönem sonucunu et- kıleyebilecek hukuki ihtilaflarm mahiyetleri bu bölümde açıklanır.): YoKtur. 14- İşletmenin gayri safı kâr oranları üzerinde önemli olçüde etkide bulunan muhasebe tahminlerindeki değişikliklere ilişkin bilgi ve bunlann parasal etkileri. YoKtur 15- Aktif değerler üzerinde mevcut bulunan toplam ipotek veya teminat tutarları: Yoktjr 16- Aktif değerlerin toplam sigorta tutari: YCKÎ-- 17- Alacaklar için alınmış olan ipotek ve diğer teminatlann toplam tutaru'Yaktjr 18- Pasifte yer almayan taahhûtlerin toplam tutari: Yaktu' 19- Bankalardaki mevduatın bloke olanma itişkin tutartar: Yoktur 20- Bilançoda maliyet bedeli üzerinden gosterilmiş menkul kıymetlerin ve finansal duran varlıklann borsa rayiçlerine göre. borsa rayiçleri üzerinden gosterilmiş men- kul kıymetlerin ve finansal duran varlıkların maliyet bedellerine göre değerlerini gösteren bilgi: TOPLAM AUŞ MALIYETI TOPLAM RA^IÇ (MILYON TL) (MILYON TL) HİSSE SENETLERI 89.679 95 673 KAMU KESIMI TAHVİL. SENET \'E EONOURI 227 742 253.355 21 -Menkul kıymetler ve bağlı menkul kıymetler grubu içinde yer alıp işletmenin ortakları, iştirakleri ve bağlı ortaklıklar tarafından çıkarılmış bulunan menkul kıy- met tutarları ve bunlan çıkaran ortaklıklar: Menkül Kıy-netle" tjtarı ıçmce. Yapı ve Krec Bar <ası A Ş ne aıt 26 785 Tnılyon TL tutarında nısse sened1 mevcuttur 22- Mali tablolardaki "diğer" ibaresini taşıyan hesap kalemlerinden dahil oMuğu grubun toplam tutarının % 20'sini veya bilanço aktif toplammm % 5'ini aşan kalem- lerin ad ve tutarları: 3ılançanjn pasıfince<ı 3ı£er Kısa v"ace,ı Borçlar grubu ıç.ndekı Kısa /adelı Dıge'- Bo'çlar -alerndfikı 3 737 mılyor TL'nır 3 645 mılyo" TL'sı Yaoı je Kreö Bankası A Ş ne ooeneceK o 3- Ekırr-Aralık donenıne aıt y^tınr danşranlıgı ucretıdr 23- -Diğer Alacaklar' ile Diğer Kısa veya Uzun Vadeli Borçlar" hesap kalemi içinde bulunan ve bilanço aktif toplamının yâzde birini aşan, personelden alacaklar ile personele borçlar tutarlarının ayrı ayrı toplamlari: vc k:ur 24-Ortaklar. iştirakier ve bağlı ortaklıklardan alacaklar nedeniyls. ayrılan şüpheli alacak tutarlan ve bunlann borçluları: Yoktur. 25- Vadesi gelmiş bulunan ve henûz vadesi gelmeyen alacaklar için ayrılan şüpheli alacak tutarları. (bu tutarlar ayrı toplamlar olarak gösterilir.): Yoktur 26- Işletme ile dolaylı sermaye ve yönetim ilişkisine sahip iştirakier ve bağlı ortaklıkların dökümü ile iştirakier ve bağlı ortaklıklar hesabında yer alan ortaklıkların isimleri ve iştirak oran ve "tutarları: Yoktjr 27- İştirakier ve bağlı ortaklıklarda içsel kaynaklardan yapıian sermaye artırımı nedeniyle elde edilen bedelsiz hisse senedi tutarları: Yoktur 28- Taşınmazlar üzerinde sahip olunan ayni haklar ve bunlann değerleri: v OKtür Z9- Duran varlıklarda son ûç yılda yapılan yeniden degerleme tutarları: Yoktur 30-Yabancı paralarla temsil edilen ve kur garantisi olmayan alacak ve borçlar ile aktifte mevcut yabancı paralann ayrı ayrı tutarları ve TLna dönüştûrülme kurlan: Yoktur. 31-0rtaklar. iştirakier ve bağlı ortaklıklar lehlne verilen garanti. taahhüt. kefalet. avarts. ciro gibi yukumlülüklerin tutan: v c-;t.' 32- Kategorileri itibariyle yıl içinde çalışan personelin ortalama sayısı : 3 Muralıhas L'ye 1 Mudur 2 Vlurahh as U>e Oenel Mudur fonksıyoniann' yenne getırrrektedır. 33- Mali tabloları önemli ölçüde etklleyen ya da mali tabloların açık. yorumla- nabilir ve anlaşılabilir olması açısından açıklanması gerekli olan diğer hususlar: a) Şırket. Sermave Pı>asa5i Kjrulu nun Serı VI No. 9 sayılı teblıgı ıle yapılan degışıklıge ıst- naden. menkul kıymet değer artış (azahş)'ını 31 Aralık 1995 tanhı ıtıbarı ııe ozsermaye ıçerısındekı merKul kıymet deger artışı (azalışı) hesabına kaydederken 31 Aralık 1996 tar- ıhı ıtoa'ı ıle b j degerlerı gehr tabîoaana yansrtmıştır. b) 1996 rakamlanyla tutarlıl.K sağlamak amacıyla 1995 rakamları uzennde çeşıtlı aniandırmalar yap'lmıştır Yukarıdaki maddelapEtl y»r airpayıp işletme için balli bir öneme sahip olan muhasebe politikalan: Yoktur. YAPI KREDİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. 31 Aralık 1996 Tarihli Özet Gelir Tablosu (Milyon TL) Cari Dcnem Oncekı Donem A. Brüt Satışlar B. Satışlardan Indirimler (-) C. Net Satışlar D. Satışların Maliyeti (-) BRÜT SAT1Ş KÂRI (IARAR1) E. Faaliyet Ciderleri (-) FAALIYET KÂRI (ZARARI) F. Diğer Faaliyetlerden Gelirler ve Kârlar C. Diğer Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-) H. Finansman Giderleri (-) FAALİYET KÂRI (ZARARI) 1. Olağanüstü Gelirler ve Kârlar J. Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) DÖNEM KÂRI (ZARARI) K. Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-) NET DONEM KÂRI (ZARARI) 31/12/1996 20.974.898 - 20.974.898 (20.809.702) 165,196 (19.665) 145.531 38.911 (2.93S) 181,507 - - 181507 - 181507 31/12/1995 3.502.490 - 3.502.490 (3.482.971) 19.519 (4.066) 15.453 4,372 - - 19.825 - 19.825 (1.563) 18.262 YAPI KREDİ YATIRIM 0RTAKUĞI AŞ. GELİR TABLOSU DİPNOTLARI: 1 - Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme payiarı: aı Amorûsman gıdenerı 4 mılyon TL aa) Normal amortısnan gıderten 4 mılyon TL ab) Yen ıden aegerlemeden doçan amotısman giderleri Yoktur W İtfa ve tukenme payiarı 1.332 nılyon TL 2- Dönemin reeskont ve karşılık giderleri : 2.935 mılyon TL 3- Dönemin tûm finansman giderleri : Yoktur a) Üretırr malıyetıne verıleiler b) Sabıt varlıklann malıyetıne verılerıer c) Dogradar gıöer yaıılanlar 4- Dönemin finansman giderlerinden ortaklar, bağlı ortaklık ve iştiraklerle ilgili kısmın tutan (Toplam tutar içindeki payiarı % 20yi aşanlar aynca gösterilecektir.): Yoktur 5- Ortaklar. bağlı ortaklıklar ve iştiraklerle yapılan satış ve alışlar (Toplam tutar içindeki payiarı % 20 yi aşanlar aynca gösterilecektir.): Şır<et. tûm menkul kıymet alım-satım ışlemlennı Vapı ve K^edı BanKası A Ş aracılığı 'e yapmaKtadır. 6- Ortaklar. bağlı ortaklıklar ve iştiraklerden alınan ve bunlara ödenen faiz. kira ve benzerleri (Toplam tutar içindeki paylan % 20yi aşanlar aynca gösterilecektir.): Şır<et va p ve K'edı Bankası A Ş y e 11.532 mılyon TL tutarında merKul kı>met alım satım <om syonu ve 11 771 mılyco TL t.tanrıca yatınrr, damşmarlıgı ucetı öder.ış veya taha<kL< etmıştı' 7- Yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle genel müdür. genel koordinatör. genel müdür yardımcıları gibi üst yöneticilere cari dönemde sağlanan ûcret ve benzeri menfaatlerin toplam tutarı: 2 7:5 rılvon TL 8- Amortisman hesaplama yöntemleri ile bu yöntemlerde yapılan degisikliklerin dönemin amortisman giderlerinde meydana getirdiği artış (+) veya azalış (-): Vokt^r uyguıanan ro"nal a-ıcrtıs-ıar, 9- Stok maliyeti hesaplama sistemleri (safha veya sipariş maliyeti gibi) ve yön- temleri (ağırlıklı ortalama maliyet. ilk giren ilk çıkar. hareketli ortalama maliyet gibi.): Me-ku kıyrretler y ağırlıklı ortalama maliyet 10-Varsa. tamamen veya kısmen fiili stok sayımı yapılamamasının gerekçeleri: Şırketın menkjl Kıymetler, l M K B Takas ve Saklama Bankas. A Ş. nde saklamaca buLn- maktadır Dönem scnu mutabakat sağlanrr ştır 11-Yurtiçi ve yurt dışı satışlar hesap kalemi içinde yer alan ürün. hurda. döküntü gibi maddelerin satışlan ile hizrnet satışlarmın ayrı ayrı toplamlannın brüt satışların yüzde yirmisini aşması halinde bu madde ve hizmetlere ilişkin tutarları: Yoktur 12- İşletmenin varsa satışlanyla ilgili teşvik ve sübvansiyonlar hakkında bilgi: Yoktur 13- Önceki döneme ilişkin geiir ve giderler ile önceki döneme ait gider ve zararların tutarlarını ve kaynaklannı gösteren açıklayıcı not: Yoktur 14- Adi ve imtiyazlı hisse senetleri için ayn ayrı gösterilmek koşuluyla: 1.000 TL Nom -al DeğerdeKi Hısse Senedi Başına Kâr [TL): Net Donem Kârı > 1 çy^ Çıkarılmış (Odenmış) Sermaye = 1210.0467 TL'dr lntı>azlı hısse senedı olan A gruou hısse senetierı ıle aoı hısse senecı olan B g^ubu hısse senetlerının her ıkısınde de hısse başına duşen kâ<" 1210.0467 TL'dır. 1996 HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU Yapı Kredı Yatırm Ortaklığı AnoniTı Şırketj'nıfi 31 Aralık 1996 ve 1995 tarır.ıen ıtıbanyie duzenlennr.ış Dilançolannı ve bu tanhlerde sona eren hesap dönemleme aıt getır tablolarını mcelemış bulunuyoruz Incelemelerımız. genel kabul go'muş denetleme ılke. esas ve standart- lanna uyçun olarak yapılrrş ve dolay,sryta hesap ve ışlenlerle ı.gin olarak mura^be kajitlannın kontr olu ıle gerekli go-dugumuz diğer denetleme yönterr :e sknıklenrı ıçenTişt' Cioruşur ja gcre. soz konüsu malı taololar. Yaa Kredı Yatırım Ortak,^ı Anonım Şr<et'nr. 31 Ara.ık I996ve 1995 tanhlerındeKigerçek malı durumjnuvebu tanhlerde sona eren hesap donerr,enne aıt gerçek faaliyet soruçlannı. br oncekı nesapdoreTiı ı!e Uariı bır şekıide uygu- larar Sermaye Pıyasası Kurulu taraindan yayırnlanan genel Kabul görmLş mjhasebe ılkelerıne u>gun oıarak doğru bır Diçmde yansıtrr.aktadır An Affılıated FTn o* Ernst & Young Internatıona! Denver Yemırlı Malı Muşavırlik . ^ Anonım Ş.rketı H AlpBayulken Yerrırıı Malı Muşavır PASIF (KAYNAKLAR) 1. KISA VADELİ BORÇLAR A. Finansal Borçlar B. Ticari Borçlar C. Diğer Kısa Vadeli Borçlar OdeneceK vergı Harç ve Diğer Kesıntıle' Kısa Vadel Dıger 3orçlar D. Alınan Sipariş Avanslan E. Borç ve Gider Karşılıkları v^ergı Kar şiıikla'ı II. UZUN VADELİ BORÇLAR A. Finansal Borçlar B. Ticari Borçlar C. Diğer Uzun Vadeli Borçlar 0. Alınan Sipariş Avanslan E. Borç ve Gider Karşılıkları III. ÖZ SERMAYE A. Sermaye B. Sermaye Taahhütleri (-) C. Emisyon Primi 3. Menkul Kıymet Değer Artışı (Azalışı) ;. Yeniden Degerleme Değer Artışı F. Yedekler Yasal Yecekler Olağanüstü YedeKİer G. Net Dönem Kârı H. Dönem Zararı (-) 1. Geçmiş Yıllar Zararlan (-) PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAMI Cari Dönem 31/12/96 4.046 - - 4.046 309 3.737 - - - 6 - - 6 - 349.769 150.000 - - - 18262 913 17.349 181,507 353.821 Önceki Dönem . 31/12/95 3.354 - 1.791 115 1.676 - 1563 1.563 - - - - - 161.858 150.000 (6.404) - - - 18.262 - 165.212 rii planlannı manda yöne- timlerine vıe sömürmek iste- dikleri ülkelerde kendilerine bağlı işbiriikçi sınıflann olu- şumunabağlamışlardır. Türk Ulusal Kurruluş Savaşı ile birlikte başlayan ve daha sonra Asya ve Afrika ulusla- nnın ulusal bağımsızlık sa- vaşlarrv la yeni bir bunalımın eşiğine gelen emperyalizm, bu bunalımdan da "soğuksa- vaş"ve "borçvererekbağıın- lı duruma getirme" argü- manlanyla kurtulmuştur. 80'li >nllann ortalannda Sov- yet sisteminin çökü^üyle bir- likte kesin zaferini (!) Fran- çb Fuku>ama gibi (3) Ame- nkan sosyal bihmcilerin ge- liştirdıği "tarihin sonu" ku- ramlanyla ilan etmekten çe- kinmeyen emperyalizm, öy- le anlaşılıyor ki 9O'lı yıllar- da yeni bır bunalımın eşiğin- de. Bunalımdan çıkış yolu olarak formüle edilen küre- selleşme ka\nramı ise bizzat kendi içinde yaşadığı belir- sİ2İik dolayısıyla yeni ve ön- lenemez sorunlann çıkması- nı engelleyemiyor. lnsanın önce kendisine ve daha son- ra içinde yaşadığı topluma karşı yabancılaşmasını. dün- ya ekonomisinin çokuluslu şirketler aracılığıyla yönlen- dirilmesıni ve dolayısıyla ulus-devletlerin ontolojik olarak etkinliğini yitirmesini dayatan, bir yandan çok kül- türlülüğü sa\ıınarak kendisi- ne alabildiğine parçalanmış alanlar yaratıp öte yandan Amerikan yaşam biçimini ve "•HoDywood kültürü"nü tüm dünya insanlığının vazgeçil- mez ikonalan haline getir- mekle farklılıklan ve benze- mezlikleri dışlayıp tüm dün- ya insanlannı a\nüaştıranbu sistem aynı zamanda demok- ratik hukuk devletlerini de tehdit etmeye başlamışür. Artıkbizler. geliştirilenbu söylem ile sermayenin ulus- lararası hisse senedi ve döviz borsalannın gidişatına göre ülkeden ülkeye girip çıktığı bir dönemi hep birlikte yaşı- yoruz. Bir günde dünyada dolaşan toplam para, Japon- ya gibi bir ülkenin bir yıllık ticaret gelirinden fazladır. "fagpiz malı" ya da "Japon mafi" ya da "ABD mah"ndan söz ederken. aslında bu mal- lann parçalannın Kore'de üretilmiş, montajının Malez- ya'da tamamlanmış, Tay- van'da biraraya getirilmiş ve sonra da yapılmış olmalan gereken ülkeye gönderildik- lerini hep beraber gözlemli- yoruz. Iletişim sektörü ve medya gittikçe Amenkanla- şan bir global kültürün ege- menliği altındadır. Ameri- kan İngilizcesi evrensel dil durumuna gelmiş, ABD ken- di kültürünü "e\Tensel'' ola- rak satmaktadır. Manila'daki genç bir borsa komısyoncu- su Moskora'daki birtaksi sü- rücüsüyle ya da Los Angeles merkezındeki bir kolej öğ- rencisiyle aynı şeylere heves duymaktadır. Markajeanlar, Coca Cola ve batı müziği (4). Reagan ile Amerika'da baş- layan. MargaretThatcherile İngiltere'de gehşen ve tam is- tihdamın önlenerek kamu mülkiyetlerinin özelleştiril- mesi ve sonuçta refah devle- ti anlayışının ortadan kaldı- nlmasını savunan bu anlayış, ulusal devletlerin uluslarara- sı malı sermaye karşısında pazarlık gücünü azaltmıştır. Yabancı sermayeyi çekebil- mek için hükümetler kendi- lerini seçen halka verdikleri sözlere değil, uluslararası mali sermayenin ıstekJerine öncelik vermektedİTİer. Sonuç olarak küreselleş- me kavramı yaklaşık iki yüz- yıldan bu yana tanış olduğu- muz emperyalizmin ad ve yöntem değiştirerek dünya insanhğını sömürme p^)liti- kasından başka bir şey degil- dir. Emperyalizme karşı ilk ulusal başkaldınyı gerçek- leştirmişbir ülkenin insanla- n olarak bu yeni oluşuma karşı da yaşamın her alanın- da savaşım vermemizin ta- rihsel bir zorunluluk olduğu gerçeğini bir an bile unutma- mamız gerektiği düşüncesin- deyim. Böylesi bir savaşım- da yararlanacağımız temel dinamikler ise Türkiye yakın tarihinin yetmiş yıllık derin- liklerinde saklıdır. 1) Taner Timer, Küresel- leşme ve Demokrasi Krizi, Imge Yy. Ankara, 1996, s. 7 2) Alain Mine, Yeni Orta- çağ, tmge Yy, Ankara, 1995 3) Françis Fukuyama, Ta- rihin Sonu ve Son tnsan, (Çev: Zülfü Dicleli), Simavi Yy. t.y. 4) Nikki Van Der Gaag; "Mermiler ve Smırlar ', (Çev: Osman Ç. Deniztekin), Variık, Savı: 1069, Ekim 1996. s. 2İ TARTIŞMA Çağdaş Türkiye'yi Muştulayan Konser T arih 30 Mart 1997: Muhteşem bir kalabalık tek bir yürek olmuş, akın akm "Ankara 14. Mflzik Festivali''nin açılış konserine yürüyor. Ankara sanınm uzun zamandır böylesi bir haykınşa, böylesi bır güzelliğe sahne olmadı. Ve birden orkestra. o inanılmaz melodilerle ayn bir dünyanın kapısını araladı. Her bir saz ayn bir mesaj, ayn bir anlam taşıyordu. 9. Senfoni çalınırken insanlann yüzünde aynı buruk gülümseme vardı. Istenilen şey açık: Banş, dostluk, aydınlık bir dünya... Ankara işte böyle bir müzikal ziyafet yaşadı. Türkiye'nin değişik kentlerinden birçok sanatseveT, bu güzelliği bizlerle birlikte paylaştı. Sanınm toplum. sanatla omuz omuza vermenin gelişen siyasal gündemde ne kadar önemli rol oynadığını bir kez daha anladı. Artak sanatın toplumsal değerini tartışmayalım. Amaç, kaybedilen zamanı telafı ermek olsun... Son dönemin devlet politikalannı belirleyen ve yöneten kişiler, eğer 30 marttan bir anlam çıkarabiliyorlarsa. bu durum onlar için bü>ük bir kazanımdır. Kültür Bakanımız bile istemeye istemeye de olsa tarihsel bir konseri izleme fırsatı buldu. Kendısinın bu güzelliğin farkında olduğundan elbette kuşkuluyuz, ama bir gün gelecek o zihniyetler de bunun farkına varacaklar. Sanati görmezlikten gelerek bir toplumun ilerlemesini bekleyemezsiniz. Gelişmiş toplumlara baktığımız zaman, sanatın ne denli önemli olduğu açık. Avrupa, ortaçağın o bağnaz, feodal yapısından kurtulurken sanatı inkâr etmedi. Tam tersine günümüzün halen en büyük kompozitörleri olan Mozart'ı, Beetoven'i. Cbopen'i yetiştirdi. Bu gelişimi, bu değişimi inkâr etmenin güneşi, su>oı, havayı inkâr etmekten farkj var mı? Müzikal açıdan her türlü olağanüstü özellikleri taşıyan bu konser, siyasal açıdan da çok büyük anlam taşıyor. Bağnaz, antilaık, Kemalist düzene karşı zihniyetlere çok açık bir dille sesleniyor. Toplum. işçisiyle. köylüsüyle. memuruyla. sanatçısıyla. tüm benliğiyle çağdaşlığa haykınyor. Tepkı gösteren bir kitleyle yaşamı paylaşmak çok guzel ve güzel olduğu kadar da özel...Ankara 14. Uluslararası Müzik Festivali, müzikal anlamda oldukça zengin bir içeriğe sahip. Ankara izleyicisini. sanatseverini muhteşem müzik dolu günler bekliyor. Bizler bir grup ünıversiteli öğrenciler, Sevda Cenap And Müzik Vakfı'na her anlamda destek olmaya hazınz. Gelecek konserlerin en az açılış konseri kadar görkemli olması, tepkimizin en güzel gelişimi olacaktir. Tüm parlamenterlerimizin bu konserlere gelmesi en büyük beklentim. Kim bilir belki sanatın dilinden biraz olsun anlarlar ve aydınlık günlere katkıda bulunurlar. Zeynep Halvaşi Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Fakültesi PENCERE Türkçülükle Şeriatçılık Uzlaşabilir mi?.. Avrupa'da, Hitler'in yükselişiyle birlikte, ırkçılığa dayalı milliyetçilik Türkiye'de de canlandı; bu süre- cin en ünlü adı Nihal Atsız'dır. Atsız, ırkçı-Turancı görüşleri savunurdu; Orta As- ya tarihinden başlayarak günümüze değin uzanan zamansal boyutta katıksız Türkçülüğü benimsedi- ğinden Islamcılığın karşısında bir konuma düşer; ya- zılannda ve romanlannda Müslümanlıktan önceki Türklüğü yüceltirdi. Alparslan Türkeş, bu süreçte yetişti, Nihal At- sız'ın öğrencisi sayılırken nasıi oldu da şeriatçılaria işbirliğine girebildi?.. Salt sola (komünizme) düş- manlıkta birtik, bütünleşmelerine yeter miydi?.. • 12 Eytül 1980'de başlayan darbe yönetimi "Türk- Islam Sentezi"n\ devletin resmi görüşüne dönüştür- dü; o günlerde gözaltına alınıp tutuklanan Alpars- lan Türkeş, durumu şöyle özetlemişti: "Biz hapishanedeyiz, fikirlerimiz iktidarda!.." "Türk-lslam Sentezi" olmayacak bir işti; rahmet- li hocam Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, çeltşkinin al- tını şöyle çizmişti: "Türk-lslam Sentezi kurami, Atatürk milliyetçili- ğıni Arap ümmetçiliği içinde boğup yok etmek amac/y/a kuru/muş bir tuzaktır. Islamlık bir 'din' ol- duğu için, Türi<lük Islamlığı yutamaz; ama, Islam- lık Türklüğü -eski dönemlerde olduğu gibi- diliyle, kültürüyle, değişmez mistik kurallanyla er geç yu- tup yok eder. Şimdilik gidiş o yöne doğrudur." Hıfzı Veldet soruyordu: "Dünyanın neresinde böyle garip sentezli bir ide- olojiye rastlanabilir?.. Alman-Protestan sentezi, Fransız-Katolik sentezi, Yunan-Ortodoks sentezi diye birşey duyulmuş mudur? Arap-lslam sentezi diye bir sentezden söz edilemez; çünkü Islamlık Araplar için yalnız dinsel değil, aynı zamanda bir ulusal kavramdır; tıpkı Yahudiliğin Israiloğullan için ulusal bir kavram olduğu gibi..." (Cumhuriyet, 21 Haziran1987). Aradan geçen 10 yılda neler oldu?.. 1991 'deTürkeş'in partisiyle Refahçılar birlikte se- çime girdiler; ancak milliyetçi-ümmetçi çelişkisi kı- sa sürede kendinı gösterdi; Türkiye'de tabandan beslenen radikalızm dincilik yoluyia politikaya yan- sıdı; Türkçüler kendilerini parlamento dışında bul-, dular. : Islamcılar hükümeti ele geçirince, Alparslan Tür-; keş'in ayaklan hayattayken suya erdi. : Ancak iş işten geçmişti. ; Nihal Atsız'ın Türkçülüğünde Şamanizmin koku- su vardı; Türk-lslam Sentezi, ülkeyi çöl şeriatına doğnj çekenlerin işine yaradı. • Şimdi yine hocam Hıfzı Veldet Velidedeoğlu'nun yazısına dönelim. Hocam diyor ki: "Herhangi bir ideolojide veya düşüncede 'sen-' tez'/n söz konusu olabilmesi için, bılindiği gibi, or- tada bir tez ve karşı tezin (antitez) bulunması gere-. kir. Oysa Türklük ve Islamlık 'aynı konuda' birbiri- ne karşıt tezler olarak ele alınamazlar. Türklûk, ulu-. salcılığı belirten bir kavramdır. Islamlık ise ümmet-! çiliği, uluslararası din kardeşliğini temel ilke olarak kabul eder, ulusal değil, evrensel niteliklidirve Türk-, lük Islamhğın bir antitezi değildir." • Erbakan başbakan olurolmaz, en gerici islam ül- kelerinde cerre çıktı. Orta Asya'ya gitmedi. Turan'a gitse bile Necmettin Hoca'nın şeriatçılık güdülenmesiyle geziye çıkacağı açık!.. TÜRKTABİPLERİ BİRLİĞI İSTANBULTABİP ODASI ARA GENEL KURULU Gündem: 1- Açılış ve saygı duruşu, 2- Başkanlık Dıvanı seçırnı, 3- Gündemın okunması ve ek gundem onerilerı, 4- Yönetim Kurulu raporunun okunması ve aklanması, 5- Malı raporun okunması, aklanması, 1997 yılı tahmım butçesmın okunması ve onaylanması, 6- Önerıler ve eleştırıler, degerlendınlmesı, karara bagianması, 7- Dılekler ve kapanış Tarih: 27 Nısan 1997, Saat: 10.30 Yer Istanbul Tabıp Odası Sevınç Ûzguner Toplantı Salonu ÇOĞUNLUK SAĞLANAMAZSA Tarih: 11 Mayıs 1997, Saat: 10.30 Yer: Istanbul Tabip Odası Sevinç Özgüner Toplantı Salonu İSTANBUL TABİP ODASI / YÖNETİM KURULU "BEN ABDI IPEKÇI'NIN KIZIY1M" yarından (Perşembe) itibaren okuyun Bir bayide bulamazsanız diğerinde aramaya değer BODRUMmJRGUTREİS'TE DENİZ KENARI Özel plaj, yan olimpik havuz, restoran, market, ha\*uz-bar, möbleli 4 KİŞİLİK APARTLAR Bayram özel fiyatı: 2.950.000.- TL ODAK TATIL KÖyV (0212) 587 42 31 - 587 44 39 BESNİASLİYE HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Davacı Mustafa Fırat tarafından açılan gaıplik davasında: Davacı Besni Atmalı köyu nüfusuna kayıtlı Memet ve Hati- ce'den olma 10.3.1954 doğumlu kardeşi Cuma Fırat yaklaşık 20 yıldan ben hıçbır haber almadığmı bıldirdiğinden yukanda açık kımliği yazılı bulunan Cuma Fırat'tan bilgılen olanlann iş- bu ilan tarihinden itibaren bır sene içensinde mahkememizın 1996/439 esas sayılı dava dos>asına bıldırmesı MK'nın 32. maddesı gereğınce ilan olunur. 19.2.1997 Basın. 8247