Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenr Orhan Erinç 0
Genel Yavın Koordınatörü Hikmet
Çetinkaya # Yaznşlerı Mudurlerı
fbrahim Yıldız (Sorumlu),Dinç Tayanç
9 Haber Merkezi Mudüru: Hakan kara
0 Görsel Yönetmen: Fikret Eser
Dış Haberler Şinasi Danışoğlu 9 tstıhbarat
Cengi/YUdınm 9 Kültür Handan Şenköken
• Spor Abdülkadir Yücelman • Makaleler
Sami Karaören 9 Düzeltme Abdullah Yazıcı
9 Fotoğraf. Erdoğan Köseoğlu 9 Bılgı-Belge
Edibe Buğra 9 Yurt Haberleri Mebmet Faraç
Yayın Kurulu. Ühan Selçuk (Ba^kan),
Orhan Eriırç, Oktı> Kurtböke.
Hikmet Çetinkaya. Şükran Soner,
Ergun Balo, Dim; Tayanç. tbrahim
Yıldız, Orhan Bursalı. Mustafa
BaJba>, Hakan Kara.
AnkaraTemsılcısı Mustafa Baltm 0 Haber Mudüru. Doğan
Akın Atatürk Bulvan No 125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankara
Tel: 4195020 (7 hat), Faks 4195027 0 îzmır Temsılcısı
SenlarKızık,H.ZjyaBh 1352S 23 Tel.4411220. Faks-
4419117 0 4dana Temsılcısı. Çettn Yigenoğlu, Inönü Cd
119 S No.l Kafl.Tel 363 12 11, Faks 363 12 15
Koordınatör Ahmet Korulsan 0
Muhasebe: Bülent Yener 0
tdare: HüsevinGürer01şleöne:
ÖnderÇehk 0 Bılgj-tşlem: Nail
İnal 0 Bılgısayar Sistem:
Mürüvet Çiler
MEDYA C: • Yonetım Kurulu
Başkanı - Genel Müdur Gülbin
Erduran # Koordınatör* Reha
Işıtman • Genel Müdür Yardımcısı
Mine Akdağ Tel 514 07 53 -
513 95 80-513 84 60-61.Faks: 5138463
V a>ımla>an \e Basao: Yem Gıaı Haber Ajansı, Basm ve Yayıncılık A Ş
Turk-jcap Cac 3" 4! Cagaioğlu 34334 Ist PK 246 Istanbul Tel 10 2121 512 05 05 (20 hat| Faks (0 212)513 85 95
10ŞUBAT1997 lmsak:5.31 Güneş: 6.58 Öğle: 12.25 tkindi: 15.12 Akşam: 17.39 Yatsı: 19.00
Keribar'a
ödül
• Haber Merkezi - Fotoğraf
sanatçımız Izzet Keribar,
' 1996 Fujıfilm Avrupa
Basın Fotoğrafçısı' seçildi.
Kerıbar, ödülünü
Liuanya"nın Vılnius
şehnnde düzenlenen törenle
aldı 2 fotoğrafiyla da
mansiyon alan Keribar'a, 10
bin ECU'luk para ödülü
verildi. Yanşmada ikinciliğe
Fransa'dan Patnck Robert,
üçüncülüğe ise
Danimarka'dan Jen Dago
değer görüldü.
Zengin gen
kaynakları
• GAZtANTEP (AA) -
Türkiye Tabiatım Koruma
Derneği (TTKD) Gazıantep
Şube Başkanı Ilhan
Arslanyürek. Türkiye'nın
gen kaynaklan bakımından
dünyada eşıne ender
rastlanan ülkeler arasında
bulunduğunu soyledı.
Arslanyürek, endemik
bitkılerin ve hayvan
çeşjtlerinin yurtdışına
kaçınldığını belirterek
"Örneğin, bitki gelişiminde
önemli rol oynayan Bambus
anlan, köylerden toplanarak
135 florine Hollanda'ya
satılıyor. Hollanda'da ise bın
florinden alıcı buluyor"
dedi.
Sufi müziği
eşliğinde sergi
• NEVY YORK (AA) - Tiirk
ressam Gülsün Erbil'in New
York'ta açtığı sergide sufı
muzıği eşliğinde takdim
ettiği eserleri büyük beğeni
kazandı. Sanatçının 1978-97
yıllan arasında meydana
getırdiğı eserlennin yer
aldığı sergide, Ülkü
Ünsoy'un Albinom'nin
Adagio'su ve Mevlevi
müziği eşliğinde sunduğu
modern dans gösterisi
ilgiyle izlendi. New York'ta
5. sergisini açan Gülsün
Erbil'in eserleri. East
Village'daki 'Cast Iron
Gallery'de' 20 şubata kadar
teşhir edilecek.
Httlep' baloya
alınmadı
• ROMA (AA) - Italya'nın
başkenti Roma'da, bir
diskotekte düzenlenen
maskeli baloya, Adolf Hitler
kılığında gelen genç
alınmadı. ltalya'dakı
homoseksüellerin kültür
derneklennce. AJDS ile
mücadele yaranna
gerçekleştirilen kamaval
çerçevesinde düzenlenen
maskeli baloya gelen,
kimliğı açıklanmayan Nazi
üniformalı Italyanın,
kolundaki gamah haç
işaretinı çıkarmayı
reddettıği için içeri
alınmadığı belirtildi. Dernek
yetkilileri, gamah haçm,
toplama kamplannda
homoseksüellere yapılan
kıyımı çağnşttrdığını
söylediler.
Beyoğlu'nda
yangın
• Istanbul Haber Servisi -
Beyoğlu'nda bir binanın 4.
katında bulunan bir turizm
acentasında önceki gece
23.30 sıralannda tüp
patlaması sonucu yangın
çıktı. Yangmda Bekir Erçil
(50) ve Necati Can adlı
yurttaşlar hafif yaralandı.
İtfaiyenin, yollann dar
olması nedeniyle güçlükle
müdahale ettiği yangında,
varalananlar Taksim
Ilkyardım Hastanesi'nde
tedavı altına alındı.
THY11 milyon
kişiyi taşıyacak
• ANKARA(AA)-Türk
Hava Yollan Genel Müdürü
Atilla Çelebı, 1997'nin
THY'nin atıhm yıh
olacağını söyledi. Geçen yıl
10 milyon yolcu taşıdıklannı
belirten Çelebi, bu yılki
hedeflerinin 11 milyon
yolcu olduğunu söyledi.
Telefonla tamtım
• \NKARA (Cumhuriyet
Biirosu) - Turizm Bakanİığı,
Türk turizminin tanıtımına
katkı sağlamak amacıyla
Alo Bilgi Servisi ile ortak
bir çalışma yaparak 'Alo
Türkiye' servisini turizmin
hizmetine sundu. Turizm
Bakanı Bahattin Yücel, şu
anda Türkçe, İngilizce ve
Almanca olarak hizmet
veren hattın önümüzdeki
günlerde Fransızca,
lbranice, Rusça ve Japonca
ile de hizmet vereceğini
bildirdi. Alo Türkiye
Hattfna ulaşmakiçin 0212-
660 00 00 numaralannı
çe\irmekyeterli.
Marshall
nefeslen
kestiJaponya'nın Nagano kentinde
düzenkneıı Dünya Akrobasi
Kayak Şampiyonası'na katdan
yanşmaalar, figürferiyie
izleyenlerin oefeslerini fcestiL
1998 Kış Olimpiv aüan'oa da ev
sahipliği yapacak olan JNagano
kenönde gerçekleştirilen
şamprvonada, kadmlarda
MrinriBği Avustralyah Kkstie
Marshafl kazandı.
(Fotoğraf: REIJTER)
Tüm kadınlann davet edildiği yürüyüş, 15 şubatta Ankara'da yapılacak
Şeriata karşı yürüyüşHaber Merkezi- Parti, sendika ve
sivil toplum örgütlerinden oluşan
52 kuruluş, düzenleyeceği 'şeriata
karşı kadın yürüyüşü'nde
cumhuriyet devrimı ile kazanılan
hakJara sahıp çıkma çağnsı
yapacaklar. Kadınlar.
REFAHYOL hükümetinin son
günlerde gündeme getirdiği
türban, Taksim ve Çankaya'ya
cami, karayoluyla hac, kurban
derilerinin bağışı tartışmalanna
taraf olduklannı anımsatarak
*gericiliğin zulmünden kurtul'
mesajı \erecekler.
'Kabl Karşı Koy' sloganıyla tüm
kadınlann davet edildiği ve 52
parti, sendika ve sivil toplum
örgütünün katılımıyla düzenlenen
'şeriata karşı kadın yüriiyüşü' 15
şubat günü saat 11.00'de Sıhhiye
Köprüsü'nde başlayacak.
• 52 parti, sendika ve sivil toplum örgütünün
düzenleyeceği 'şeriata karşı kadın yürüyüşü'nde
cumhuriyet devrimi ile kazanılan haklara sahıp çıkma
çağnsı yapılacak.
Yüniyüş tertıp komitesi
yetkilileri. hazırladıklan afişlerde
yürüyüşün amacını şu mesajlarla
açıkladılar:
"Cumhuriyet devrimi ik
kazandığm haklanna sahip çık;
din istismarcılanna, kara çarşafa,
'boş ol' kuralına, eve kapatılmaya.
köle ve mal olmaya boyun eğme:
aşağılanmaya. şiddete uğramaya,
bedeninin başkaları tarafindan
denedenmesine izin verrae;
erkeğin ve sistemin kölesi,
arkadaşuun kuması obna; seni
insanhğından dışlayan karanlığa,
şer'i hukuka karşı kay; kurtuluş
meşaleni kendi eüerinle yak;
gericiliğin zulmünden kurtul;
aydınlık yüzünün ısıtacağı dünyayı
sen yarat, sen kur."
52 kuruluş
Yürüyüşe katılacak kuruluşlar
şöyle: Atatürkçü Düşünce
Derneği, Babkent Art-Der,
Çağdaş Hukukçular Derneği,
Çağdaş Yaşamı Destekleme
Derneği, Edebiyatçılar Derneği,
Eğit-Der, Karikatürcüler Derneği,
De\ let Konservatuariılar DemeğL
Evrensel Bflgelik ve Kardeştik
Derneği, Hacı Bektaş Derneği,
Nükleer Savaş Karşıu Sağiıkçüar
Derneği, Pir Sultan Abdal Kültür
Derneği, T. Hemşireler Derneği,
Oğretim Üyeleri Derneği, Sosyal
Hizmet Uzmanlan Derneği, T.
Ziraatçüar Derneği Ankara
Şubesi, Birieşik Kadın Plarformu,
Basisen, Kız Teknik Öğretmen
Okulu Mezunlan Derneği,
Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfi,
TMMOB, Miilkiyeüler Birliği,
Cumhuriyet Okurlan (CUMOK),
TDK, L'çan Süpürge, Öğretmen
Dünyası Derneği, DİSK, Emekli-
Sen 1 No'lu Şube, Harb-tş,
OLEYlS, Kûltür-Sen, Am Nokta
Körler Demeği, Türk-İş, Tüm
Emek-Sen. Tüm Bel-Sen, Tüm
Sos-Sen. ANAP, ÖDP. IP, Banş
Partisi, CHP. 68'üJer Birüği,
Kadm Dayanışma Vakfi, TOBAV,
Uğur Mumcu Araştırmacı
GazetecUik Vakfi (um-ag),
Mustafa Kemal DergisL
Kuşkuya düşülen pozisyonlara 5 saniye içinde açıklık getiriyor
Maçlara
4
süper göz'lü hakemler
• Eindhoven'daki kapalı kapılar
ardmda oynanan maçta bu süper göz,
tribünde kendisine aynlmış özel bir
kabinde görev yaptı. Saha içinde de
yardımcılan vardı. 5 telekamera
stadm damında, 10 kamera kale
içinde görüntü avına çıktı.
CUMHUR CANBAZOĞLU
Yeşil sahalardaki hakem hatalan, Türkiye'de
gündemi değiştirmeye uğraşanlann can simidi
olmaya devam ediyor. Her hafta sonu medyanm
iştahını kabartacak birkaç ters karar. spor
programlannın izlenilirlik oranını fırlatacak
polemikler ülke gündemini bir anda altüst
edebiliyor. Ancak Avrupa'nın da bizden pek
farkı yok. Türkiye'deki gıbi hakemlerin ipi
çekilmese de verilmeyen penaltılar, iptal edilen
goller. calınmayan düdükler, Avrupa'da da büyük
gürültü kopanyor; çünkü işin içinde, yitirilen
bol rakamlı paralar var. Ceplerine uzanan bu
tehlike, Batılı kulüpleri ciddi biçimde önlem
arayışına zorluyor.
Bu önlemlerin en ilginci 1996'nın son
günlennde Hollanda'nın Eindhoven kentinde,
kapalı kapılarardında oynanan maçtı. Teknolojik
gelişmenin futbol hakemliğine ne derece yardım
edeceğini sınamak, "Hakem de insandır, hata
yapabilir" sloganının skorlara getirdiği
yanlışlıklan engellemek amacıyla oynanan bu
maçı, HoHandah ünlü hakem Jopp Uüenberg
yönetti. Sahadaki 22 futbolcu, Hollanda Milli
Futbol Takımı'nın eski oyunculanyla yine bu
ülkede top koşturan yabancı yıldızlardan
oluşuyordu. Oyuncular, 90 dakika boyunca
özellikle taruşmayaratacak pozisyonlar yaratmaya
özen gösterdiler.
3-3 biten maçta, teknolojik gücüyle kısa sürede
hakemin yardımına koşan bir "süpergöz" vardı.
Maç sırasmda hakemi, hatalara karşı uyardı,
onlan telafı edebilmesi için kulağına doğruyu
fısıldadı.
Eindhoven'daki bu süper göz, tribünde
kendisine aynlmış özel bir kabinde görev
yapıyordu; saha içinde de yardımcılan vardı.
Beş telekamera stadın damında, iki cm çapındaki
on kamera kale içinde, direklerde görüntü avına
çıkıyordu ve bu görüntüler kabindeki 15
monitörde toplanıyordu. Orta hakem şüpheye
düştüğü durumlarda tribündeki kabine, ağzındaki
portatif mikrofonla gerçeği soruyordu; yanıt
birkaç saniyede tek kulağında taşıdığı alıcıya
ulaşıyordu.
Eindhoven'daki maçtan sonra uluslararası
basına dağıtılan raporda ilginç sonuçlar yer aldı.
Bu tarihi deneyde tam on tane skora etki
edebilecek hakem hatası ortaya çıkmış ve bunlar
süper göz yardımıyla giderilmişti. Ayrıca
elektronik işin içine girdiğinde maçlann
sürelerinin sarkabileceği endişesi de yok olmuştu,
çünkü topun oyunda kalma süresinin normal bir
maçtaki süreyi aşmadığı saptanmıştı.
Süper göz, hakemin isteklerine ortalama beş
saniye içinde yanıt verebilmişti, ama oyunun
temposunun düşmemesi için bu sürenin üç
saniyeye inmesi gerekiyordu. Ancak süper göz,
serbest vunışlarda oluşturulan barajın hangi
uzaklıkta olduğunu anında hakeme iletip bu
ışlerde harcanan zamanı kazanarak hatasını
arTettirmişri.
Bu maçın amacı 2000 yıhnın haktmmi
denemek, elektronik yardımın yaratabileceği
sorunlan önceden saptayabilmekti. Sonuçtaher
şey beklendiği gibi gelişti ve elektronik hakem
sınıfı geçti.
Şu anda Avrupa futbol çevrelerinde tartışılan
konu, elektronik hakemin yüksek maliyeti. Buna
karşın hesaplar, TV ve reklam gelirleri, 2000'li
yıllarda dünyanm en popüler sporu unvanını
sürdüreceğine kesin gözüyle bakılan futbolun
daha da zenginleşip stadyumlara bu altyapıyı
kuracağını müjdeliyor. Batı basınında çıkan bazı
haberlerde 21. yüzyılın ilk Avrupa Süper Ligi'nin
süper göz yardımıyla oynatılmasına UEFA'nın
daha şimdiden karar verdiği belirtiliyor.
7 marttaki elemeleri beklemeden 2004'e hazırlanmaya başladı
Isveç olimpiyat telaşmda
GURHANUÇKAN
STOCKHOLM - 2004 yıhnın yaz
olimpiyat oyunlanna aday olan 11
kentten biri de Stockholm. Isveçliler,
aralannda lstanbul'un da olduğu ra-
kiplerini geride bırakarak ipi göğüs-
leyeceklerine eminler.
Bu kararlılıkla, 7 marttaki ilk ele-
melerin sonucunu bile beklemeden
kollan sıvadılar. 7 martta 11 kentten
4'ü ya da 5'i fınale kalacak.
5 eylülde de Uluslararası Olimpiyat
Komitesi'nin 112 üyesi, tsviçre'deki
merkezde 2004 yıhnın olimpiyatını
hangi kentin aldığına karar verecek. Is-
veç Olimpiyat Komitesi, Stockholm'ü
en şanslı aday görüyor. Diğer aday
kentlerle ilgili olumlu ve olumsuz de-
ğerlendirmelerinin bazılan şöyle:
Istanbul: Güzel ve gizemli kent Po-
litik çalkantılı, altyapısı yetersiz ve
tam anlamıyla olimpiyat çapında are-
nası yok. Trafık sorunu yaşanıyor.
Atina: Ournpiyat konusunda köklü
bir geçmişe sahip, ilk yaz oHmpiyatuu
düzenledi. Altyapı berbat, Hava kirlı-
liği ve trafik sorunu var.
Roma: Köklü bir olimpiyat gelene-
ğine sahip,yeterfi sayıda arenaa var. Po-
litik skandallar, rüşvet, hava kirliliği
ve trafık sorunu olumsuz yönleri oluş-
turuyor.
Buenos Aires: Güzel bir kent Bugü-
ne dek hiçbir olimpiyat Güney Ame-
rika kıtasında gerçekJeştirilmedL An-
cak spor dünyası, daha önceki spor
karşılaşmalannda kötü deneyimler
edindi, ekonomisi kötü.
Lille: Avrupa'nın göbeğinde bulun-
ması olumlu puan. Ancak çirkin bir
endüstri kenti. Benzer hiçbir düzenle-
meye ev sahipliği etmedi.
Cape TCNVH: Güzel kent Apartheid'in
sona ermesinin avantajnıa sahip. Ama
benzeri düzenlemeler konusunda de-
neyimsiz.
Rio de Janeiro: Güzel ve görkemli
bir kent 1950 Dünya Futbol Şampiyo-
nası'nın düzenleyicisL Politik ve eko-
nomik düzensizlik, yoğun yoksulluk
olumsuz yönler.
St Petersburg: Çok güzel bir kent
Ama berbat çevre, hava kirliliği, kö-
tü ekonomi ve marya, puanını düşü-
rebilir.
SevUla: 1992 VVbrld Expo'yu alnınm
akıyta başanlı bir şekilde gerçekleştir-
di. Ama bir başka Ispanya kenti, Bar-
selona, daha 1992'de yaz olimpiyatı-
nı düzenledi.
San Juan: Yaz olimpivatı bugüne
dek böylesine küçük bir kentte düzen-
lenmedi. Bu da San Juanı egzotik ya-
pıyor. Ancak 1996 düzenleyen Atlan-
ta'yaçokyakın olması olumsuz puan.
200 trilyon lira bütçe ayrıldı
Parola 'yakınlık,
ışık ve çevre'
e-posta : tan (g vol. com. tr
STOCKHOLM(Cumhu
riyet) - Isveç Olimpiyat Ko-
mitesi, 2004 yıhnın olimpi-
yatlan için tam 12.5 milyar
kronluk (200 trilyon lira) bir
bütçeye sahip.
Bunun beşte birini devlet
garanti ediyor. Gen kalan kıs-
mı yerli ve yabancı yatınm-
cılann, sponsorlann ve yayın
hakkı alan medyanın kasasın-
dançıkacak. 1998-2004 yıl-
lan arasında 40 bin kişiye bu
vesileyle iş olanağı sağlana-
cak. 2004 yaz olimpiyatı için
Isveçlilerin parolası, 'ışık,
çevre veyakuihk'. 'Işık', yaz-
lan gündüzlerin çok uzama-
stndan kaynaklanıyor. Stock-
holm'de güneş 23.00'te batı-
yor yaz ortasına doğru. 'Çev-
re', gizemli kent merkezin-
den ve çevTesindeki 14 ada-
dan kaynaklanıyor. Kent mer-
kezinde, Saray'ın önünde so-
mon balığı tutulabilen bu
kent, aynca dünyanın en te-
miz başkenti unvanına sahip.
Belediye otobüslerinin azım-
sanmayacak bir bölümü ispir-
toyla çahşarak hava kirlili-
ğinin düşuk olmasına katkı-
da bulunuyor.
Aynca kentteki diğer araç-
lar, kurşunsuz benzinle çalı-
şıyorlar ve kondensatör kul-
lanıyoriar.'Yakmhk' ise kent
merkezine oldukça yakın bir
bölgeye kurulacak olan olim-
piyat köyünün 7 arenaya ve
bu amaçla inşa edilecek olan
Victoriaadlı Olimpiyat Stad-
yumu'na yakın olmasından
geliyor.
Kentin trafik sorunu yok;
çok iyi işleyen metro ağı,
olimpiyat köyüne ulaşacak
olan yeni bir hatla genişleti-
lecek. Vletoria Stadyumu ve
olimpiyat köyü, inşa edilecek
olan tesisler. Gerisi zaten ha-
zır.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
'Karanlıktayım ve Tedirginim'
Cemil Meriç'i ömrümde görmedim, hiç konuş-
madık; ilk gençlik yıllarımda, sadece Bal-
zac'dan çevirdiği 'Aran Gözlü Kız' romanının ba-
şına yazdığı Balzac 'monografisi' ona hayran ol-
mama yetmişti; 'ilerici' bir aydın diye biliyorduk, o
yüzden midir nedir, sanırım son Paris dönüşüm-
den sonra, onun artık 'islâmcı' kesimin bir yazan
Qlduğuhu işittiğimde, içimde çıt diye bir şey kınl-
mış; ülkemizin şartlan altında, ne çok aydının, ne
türden değişikliğe uğramak zorunda kaldığını dü-
şünmüştüm.
'Hangi Bafyı yayınlamışım, o zamana kadar 'ile-
rici' kesimden kimsenin söylemediği şeylersöylü-
yorum. Batı kültürü ve politikası hakkında ciddi bir
eleştiri kapısı açıyorum.
Sağdan soldan, türlü çeşit tepki yağryor, bu eleş-
tiriler arasında, hiç beklemedigim bir 'destek' ya-
zısı, imzası 'Cemil Meriç'... Bunun üzerine, ara-
mızda bir mektuplaşma başladı, ben, pek çoğu-
muzu tedirgin eden açıksözlülüğümle, ona 'doğ-
rvsu şimdi bulunduğu yeri yadırgadığımı' açıklıyo-
rum; pekı, herkesin 'islâmcının önde gideni' say-
dığı Cemil Meriç, acaba ne cevap veriyor? Bir ba-
kar mısınız:
Cemil Meriç adı...
ff ... 'bizim kuşağın toplumcuları arasında Ce-
mil Meriç adının özel bir yeri vardır ki, ben
ya ıslah kabul etmez bir santimantal ya da içi
dışı bir adam olduğumdan, yillar geçse de se-
ni hep o yerde muhafaza ettim' dryorsun; teşek-
kür ederim, yalnız bu ittrfatına ne kadar lâyık ol-
duğumu bilemiyorum. Yıllar içimdeki büyük
sevgiyi -büyük coşkunluğu diyecektim- küllen-
diremedi. Ama biraz biraz daha reybî, biraz da-
ha karamsar oldum. İhtiyarladım mı acaba? Di-
yaloga daima açık, dostluğa ebediyen susu-
zum. Bir kelimeyle, 'ıslah kabul etmez bir san-
timantal' veya 'içi dışı bir adam' olarak vasrf-
landırdığın Attitâ llhan'ın, bir nüsha-i saniyesi
de benim; toplumcuyum elbette, fakat itiraf
ederim ki kelime benim için eski şiiriyetini kay-
betti. Daha doğrusu, hudutları meçhul, muhte-
vası kaypak bir mefhum olarak görüyorum top-
lumculuğu; belki gençliğimin dünyası ile tema-
sımı kaybettiğim için. Karanlıktayım ve tedirgi-
nim..." (Istanbul'dan Ankara'ya 19 Temmuz 1974
tarihli mektubu).
Herkesin, besbelli kendisine göre yorumlayaca-
ğı bu satırlann, benim üzerimdeki etkisi, kalın bir
hüzündü: aydınlanmıza nasıl bir hayat ortamı, ne
türlü bir imkânsızlıklar lâbirenti hazırtıyor, onlan içi-
ne salrveriyorduk ki, Cemil Meriç -ve onun gibi da-
ha niceleri- yüreğiyle 'toplumcuyum elbette' diyor,
sonra da boynunu büküp, ekliyordu:"... karanlık-
tayım, tedirginim!"
Reva-yı hak mı?
Amacım 'eskidefterieri' kanştırmak mı? Zannet-
miyorum! Cevabını aradığım soru, galiba şu-
dur: Türkaydınının, elini kolunu bağlayan, onu ka-
ranlığa ve tedirginliğe' sevkeden 'güçler', acaba ger-
çekten görevlerini mi yapıyorlardı? Istihbarat, dev-
letin devamlılığı ve hükümranlığıyla ilgili olursa,
meşruiyet ve haklılık kazanır; oysa 'Sistem' özel-
likle 'Soğuk Savaş' yıllarında, başka ülkelerde-
ki yandaş iktidarlan yerinde tutabilmek için,
ulusal amaçlan ve devletin bağımsızlığım değil
de, aslında 'Sistem'in çıkariannı savunacak ba-
zı ıstihbarat birimlerini icat etmiş; daha da il-
ginci, bu birimleri, devletin asıl istihbarat güç-
leri içine sokmayıp, iktidann kullanabiieceği el-
verişli yerlere yerteştirmiştir; öyle ki, adı 'ÖzelHarp
Dairesi', 'Konir/Genlla', 'Özel Tım' -ya da ne halt-
sa- bu birim, devletin -dolayısıyla milletin- hâkimi-
yetini koruma perdesi altında, gerçekte iktidann -
dolayısıyla'Sistem'in- politikalannın 'gizli' uygula-
ma aracı olmuştur: artık bu politikaların, çoğu za-
man, 'Soğuk Savaş' perspektivi içinde 'Sistem'in
taleplerini içerdiğini biliyoruz; bu gerçek, hele 'Do-
ğu Bloku'nun dağılmasından sonra, büsbütün açı-
ga çıkmıştır.
Istihbarat, hele tarihe karşı sorumluluğunun bi-
lincinde olmayan siyaset esnafının elinde fena hal-
deyozlaştınlmakta; devletin devamlılığı, bağımsız-
lığı, ulusal çıkariann korunması için çalısacak yer-
de; iktidarı nasılsa elde etmiş cunta ya da kliklerin
yaranna çalıştınlmaktadır. Yaşadıklanmız bunu gös-
termiyor mu? İşin içine uyuşturucu ve silah kaçak-
çılığından, kara para aklama operasyonlanna; öf-
ke ve intikam itişiyle işlenmiş planlı cinayetlerden,
devlet içinde çete kurmaya kadar, her şey kanştı-
nlmaktadır.
Yakın zamanlara kadar, bu türden rezaletler,
ABD'nin 'arka bahçesi' Güney Amerika 'Muz
Cumhuriyetleri'nde, patlak verirdi: uzaktan izlerdik;
Türkiye Cumhuriyeti gibi, mayası Müdafaa-i Hu-
kuk Doktrini ve Üç Misâk-ı Millî ile 'tutulmuş' bir
ülkede de olabileceği, kimin aklına gelirdi ki? Hal-
buki, siyasi iktisadın yasalan, benzer durumlarda,
benzer şekilde işler; ülkemiz de, önce II. Dünya Sa-
vaşı, sonra Soğuk Savaş dolayısıyla ne yazık ki,
bir türlü 'olağanüstü'üen 'olağan 'a geçememiş; bu
arada, devletin devamlılığını, yüksek çıkartannı ve
bağımsızlığım koruması gereken birimler; bu işi ya-
pacak yerde, aralannda türlü çeşit yasal olmayan
iş çevirirken, Türkiye için 'şarkı söyleyen yarınlan'
düşünmekten, bunun için yazıp çizmekten başka
günahı olmayan nice inkılâpçı cumhuriyet aydını-
nın -yazann, şairin, düşünürün- hayatı 'kaydınlmış-
tır'.
Reva-yı hak mıdır?
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.ada.com.tr./-bilgryay/yazar/ailhan.html