Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10 ARALIK 1997 ÇARŞAMBA
10 HABERLER
TİHV EVRENSEL BÎLDİRGENÎN 50. YILINDA HÜKÜMETÎ DEĞERLENDÎRDÎ
Vaatler hep uınıtuluyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Türkiye İnsan Haklan Vakfı (TİHV)
Başkanı Yaviız Önen. hükümetın uygu-
lamalanyla vaatleri arasında büyük uçu-
rum olduğuna dikkat çekerek "Tûrtdye
hiçbir zaman onurlu bir bürokrasi gele-
Değine sahip olamadr dedı.
İnsan Haklan Haftası nedeniyle dün
bır basın toplantısı düzenkyen TİHV
Başkanı Yavuz Önen, Başbakan Mesut
Yılmaz'ın işkenceyı önlemek amacıyla
4 Aralık'ta yayımladığı genelgenin. da-
ha önceki dönemlerde yayımlananlar-
dan farklı olmadığını kaydederek şun-
lan söyledi:
"Bu genelge de Gendkurmav'ın bu
konudaki uvanlannı vüzde 100 dikkate
alarak haarlanmıştır. Görünürdeki in-
san haklan atdımırun. son yülarda artık
rutin halegebniş açıklama ve genelgeler-
den ibaret olduğunu, bir yenilik getir-
mediğini söytemeye gerek yok."
Vakfın, Yavuz Önen tarafından açık-
lanan hükümet icraatına ilişkin rapo-
runda şu değerlendirmeler yapıldı:
• Yaşam hakkı sık sık ihlal edilmiş-
tir. Güvenlik görevlilerinin, yasal olarak
keyfı silah kullanma yetkisine sahip ol-
malan ve bu yetkiyi kullanırken işle-
dıkleri suçlar karşısında fıili olarak ce-
zai yaptmmlardan korunmalan. yaşam
hakkı bakımından temel sorunlardan bi-
ridır. Silahlı saldınlar, çatışmalar ve
"düşükyoğunlukhısavaş"m,hâlâbinn-
cil problem çözümü olarak kullanılma-
ya devam edildiği görülüyor. Yargısız
infazlar, işkencede öldürme ve ceza-
evinde ölümler azalmakla birlikte, bu-
gün de devam ediyor.
• lşkence olaylannın azaldığını söy-
lemek mümkûn değildir. TtHV Tedavi
ve Rehabilitasyon merkezlerine son hü-
kümet döneminde işkence gönnesi se-
bebiyle başvuran kişılerin sayısı 43 'tür.
Aynı dönemde, işkence görmelen nede-
niyle TİHV merkezlerine başvuranla-
nn sayısı 501 'dir.
• Türkiye'de işkencenin sistematik
olması. hata ya da yetersizlikten değil.
etkin bir hükümet etme yöntemi olarak
görülmesinden kaynaklanmaktadır.
• Olkemizde çok sayıda işkence fa-
ilinin, bakanhk ve valilik gibi etkin gö-
revlere getirilerek ödüllendirildiği gö-
rülmektedir.
• Cezaevlerindeki yaşam kosullan-
nın kötülüğü ve baskılar, son 5 aylık dö-
nemde gıderek yoğunlaşmıştır. Ottan
Sunguriu'nun Adalet Bakanı olmasıy-
la birlikte gündeme getırilen "hücre"
uygulaması da mevcut baskılara eklen-
miştir.
• Sıyasal bir sorun olarak Kürt soru-
nu, Milli Güvenlik Kunılu'nun yetki
alanında kalmaya devam etmektedır.
Olağanüstü Hal' in kaldınlması yine bir
başka bahara ertelenmiş bulunmakta-
dır.
1
Rakamlarla
insan
haklan
ihlalleri
1 Türkiye'de 12 Eyliil sonrasında yoğunlaşan insan haklan ihlalleri ile ilgili
tzmir Barosu'nun istatistiklerine göre 650 bin kişi gözaltına alındı, 1683 kişi
fişlendi, 230 bin kişi yargılandı, 7 bin kişinin idamı istendı. 517 kişiye idam
cezası verildi, 49 kişi idam edildi. 259 ıdam dosyası Meclis'e getirildi, 71 bin
kişi 141-142'den yargılandı, 90 bin kişi örgüt üyesi olmakla suçlandı, 30 bin
kişi sakıncalı olduğu için işten atıldı, 14 bin kişi vatandaşlıktan çıkanldı, 300
kişi kuşkulu bir şekilde öldü, 170 kişinin işkenceden öldüğü belgelerle kanıt-
1 landı. İnsan Haklan Derneği'nin 1997 Ocak-Ekim aylan "İnsan Haklan th-
lalleri Bflançosu" ise şöyle: "Fafli meçhulcinayet92; yargısız infaz. işkencesonu-
cu ve gözalünda ölümler 87; çadşmalarda ölenler 2166; sivülere yönelik eylem-
ler 124 ölü-226 yaralı; kayıp savı 57: işkence görenler ve işkence savı 289:
gözalüna alınanlar 19 bin 835; rutuklamalar 1131; boşalnlan köy ve mezra 13;
çalışma \aşamınavönelikihlaHer 7106 kişiişten çıkanldı; nombalananyer 109;
1 kapatüan dernek. sendika, >ayın organı \e parti 173."
insan
hakkmnda
sınıfiakaldık
ASUMAN ABACIOĞLU
İZMİR - İnsan Haklan Evrensel Bildirgesi 50. yı-
lını doldururken Türkiye. insan haklan ihlallennin
utancını yaşıyor. İnsan Haklan Evrensel Bildirgesi'ni
ve onunla bağlantılı diğer uluslararası sözleşmeleri
ımzalamakla övünen Türkiye. bu sözleşmelerin hü-
kümlen uyannca hazırlanmış bulunan raporlann ya-
yımlanmasını önlediğinden söz etmiyor. lşkenceye
Karşı BM Komitesı'rHn "Türkiye'de işkence sistema-
tiktir" yolundaki bulgusunu görmezden gelıyor. İş-
kencenin önlenmesi ıçin uluslararası kuruluşlarca ya-
pılan önenlerin hıçbiri, Türk hükümetlerince yerine
getinlmıyor.
İnsan Haklan E\Tensel Bildirgesi'nin BM tarafın-
dan yayımlanmasının üzerinden 50 yıl geçti. Ancak,
dünya bugün insan haklan ihlalleri ve işkence soru-
nunu hâlâ çözemedi. Türkiye de İnsan Haklan Evren-
sel Bıldirgesf nı 6 Nisan 1949'da, Avrupa tnsan Hak-
lan Sözleşmesrnı 4 Kasım 1950'de. İşkencenin ve
Insanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamelenın Önlenme-
si AvTupa Sözleşmesi'nı 26 Şubat 1988'de. lşkence-
ye ve diğer Zalimane, tnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı
Muame'e ya da Cezalandırmaya Karşı BM Sözleşme-
si'ni 2 Ağustos 1988'de imzaladı. Ancak Türkiye, bir
yandan kâğıt üzennde yasalarla işkenceyı yasaklarken
uluslararası sözleşmelere taraf olup taahhütlerde bu-
lunurken, diğer yandan sanki bu yasaklar hiç yokmuş
gibı pervasızca insan haklanmn ihlal edildiği ve ya-
şama hakkının yok edildiği ülke konumundan kurtu-
lamadı.
Türkiye. gözaltında kayıplar. işkence, yargısız in-
faz ve faıli meçhul cinayetler gibi giderek yoğunlaşan
insan haklan ihlalleriyle uluslararası kuruluşlann gö-
zünde saygınlığını yıtirdi. Geçen yıl Izmır Barosu' nun
düzenlediği bir toplantıda konuşan A\rupa Işkenceyi
Önleme Komitesi Başkanı ClaudeNicolay, insanhak-
lan ihlalleri ile ilgili ıncelemelennin sonuçlannı içe-
ren bulgu ve raporlann kamuoyuna açıklanmasma
Türkiye dışındaki bütün ülkelenn ızin verdiğini belir-
terek, u
Tûrkiy«Cumhuriyetihükümetinin,tarannıız-
dan hazuianan hiçbir raporu açıklama izni vermeme-
sini kınıyorum'" dıyordu.
Türkiye kamuoyu son bır yıl içinde siyasetçi-maf-
ya-çete olayı ile sarsılırken vebu sürede konuyla ilgi-
li somut gelişme sağlanamazken, Meclis'te pankart
açan gençlere venlen 96 yıllık hapis cezalanyla, Ma-
nisalı gençlere işkence yapan polislerin bır türlü mah-
keme önüne çıkanlamamasıyla. gözaltında öldürülen
gazeteci Metin Göktepe'nın katillerinin cezalandınl-
mamasıyla. failı meçhul cınayetlere kurban giden ay-
dınlannkatillerinin bulunamamasıyla Türk hukuk sıs-
temme olan güvenini yıtirdi. büyük bir karamsarlık içi-
ne g\rdı. Türkiye. insan haklan ihlalleri nedeniyle
uluslararası ölçekte çok sayıda hükümetlerarası ve hü-
kümetler dışı insan haklan örgütlerinin kararlanna ve
yaptınmlanna maruz kaldı. Avrupa İnsan Haklan
Mahkemesı. Türkiye'de başvurulann kabul edilmesi
içın ıç hukuk yollannın tükenmesi koşulunu arama-
ma noktasma geldı ve bu tutumunu sürdürüyor. Tür-
kıye uluslararası kurumlann kurulduklarından bu ya-
na en önemh yaptınmlannı uyguladıklan tek Avrupa
ülkesi olurken, dünyada giderek yalnızlığa itilen, iş-
kenceci ve insan haklannı ihlal eden bir devlet olma
konumunu kazandı.
Uluslararası Af Örgütü'nün Ekim 1996 tarihini ta-
şıyan ve "Örgütienmeözgürlüğü saldın altuıda. insan
haklan savunuculan ve taraftarlan ateş alünda. İş-
kence yaygın ve sistematik, çocuklann giivenliği yok.
Gözaltında ölüm,ortadan kaybolma. yarçısı/ infazlar.
Keyfi öldürmeler. l'zun süreli gözalü. Sahte adli Op ra-
porlan, işkenaciler \t katfller için devlet küruması"
gibi başlıklar içeren raporunda, Türkiye'dekı insan
haklan manzarasının *Dk bakışta umutsuz bir görü-
nûm" sunduğu belirtiliyor. Raporda. işkence ve kötü
muamelenin uzun zamandan beri sürekli bır uygula-
ma olduğu belirtilerek. "Şimdi de ortadan kaybolma
\e yargısız infaz, 1990'larûı başuıdan itibaren yüzfcr-
ce insanın yaşanuna son wren >eni insan haklan ihlal-
leri olarak kendini göstermektedir" denıyor.
Raporda, Türkıye'nin uluslararası sözleşmeleri im-
zalamakla ö\
r
ünmesme yönelik şu eleştirel yaklaşıma
yer veriliyor:
"Stockbobn Büyükelçiliginin 1995 Kasunın'da ya-
yımladığı bir geneİge, 'Türkiye, 26 Şubat 1988"de İş-
kencenin ve tnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele
ya da Cezalandumanın Önlenmesi içın Avrupa Söz-
leşmesi'ni ımzalayan ilk Avrupa Konseyi üyesi oldu'
demekte. ancak Türkiye'nin bu sözkşmenin hüküm-
leri uyannca hanrlanmış bulunan raporlann yayım-
lanmasım önlediğinden söz etmemektedir. Genelge,
"Türkiye, 2 Ağustos 1988'de lşkenceye ve diğer Zali-
mane. İnsanlık Dışı \'eya Aşağılayıcı Muamele ya da
Cezalandırmaya Karşı BM Sözleşmesi'ni imzaladı'
diye devam etinekte, ancak tşkenceye Karşı BM Ko-
mitesi'nin •Türkiye'de işkence sıstematiktir' yolunda-
ki bulgusunu tekrarlamayı ihmal etmektedir. İşkence-
nin önlenmesiiçin her iki kunıluşca yapılan önenlerin
hicbiriSLTürk hükümetlerince hiçbirşekilde yerinege-
tirilmemiştir.''
Jtnsan HakLan JLvrensel
Beyannamesi tam metniMadde:l Bütün insanlar hür, haysiyet ve
haklar bakımından eşit doğarlar. Aİıl ve
vicdana sahiptırler ve birbırlerine karşı
kardeşlık zıhnıyeti ile hareket etmelidır-
ler.
\ladde:2 I-Herkes, ırk, renk,cins, dil,
dın, siyasi veya diğer herhangi bir akide,
milli veya içtimaı menşe, servet. doguş ve-
ya herhangi diğer bir fark gözetilmeksızın
ışbu beyannamede ilan olunan tekmıl hak-
lardan ve bütünhürriyetlerden ıstıfade ede-
bilir.
2- Bundan başka, bağımsız memleket
uyruğu olsun, vesayet altında bulunan,
gayrimuhtar veya sair bir egemenlik kayıt-
lamasına tabi ülke uyruğu olsun. bır şahıs
hakkında. uyruğu bulunduğu memleket
veya ülkenın siyasi, hukukı veya milletle-
rarası statüsü bakımından hiçbir aynlık gö-
zetilmeyecektir.
Madile-J Yaşamak, hürriyet ve kişi em-
nıyetı her ferdin hakkıdır.
Madde:4Hiç kimse kölelik veya kulluk
altında bulundumlamaz; kölelik ve köle
ticareti her türlü şekliyle yasaktır.
Madde: 5 Hiç kimse işkenceye. zalima-
ne. gayriinsani, haysiyet kıncı cezalara ve-
ya muamelelere tabı tutulamaz.
Madde:6 Herkes her nerede olursa ol-
sun hukuk kişiliginin tanınması hakkını
haızdir.
Madde:7 Kanun önünde herkes eşittir
ve farksız olarak kanunun eşıt korunma-
sından istifade hakkını haizdir. Herkesin
işbu beyannameye aykın her türlü ayırde-
dıcı muameleye karşı ve böyle bir ayırt e-
dicı muamele için yapılacak her türlü kış-
kırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.
Madde: 8 Her şahsın kendisine anaya-
sa ve kanun ile tanman ana haklara aykın
muamelelere karşı fıili netice verecek şe-
kilde mili mahkemelere müracaat hakkı
vardır.
Madde:9Hiç kimse keyfi olarak tutula-
maz. alıkonulamaz veya sürülemez.
Madde:10 Herkes. haklannın. vecıbe-
lerinın veya kendisine karşı cezaı mahi-
yette herhangı bir ısnadın tespitinde, tam
bir eşitlikte, davasının bağımsrz ve taraf-
sız bir mahkeme tarafından nasafetle ve
açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.
Madde:11 - Bir suç işlemekten sanık
herkes, savunması ıçin kendisine gerekli
bütün tertibatın sağlanmış bulunduğu açık
bir yargılanma ile kanunen suçlu olduğu
tespit edilmedikçe masum sayılır. 2- Hiç
kimse, işlendıkleri sırada milli veya mil-
letlerarası hukuka göre suç teşkil etmeyen
fıillerden veya ihmallerden ötürü mahkûm
edilemez. Bunun gibi, suçun işlendiği sı-
rada uygulanan cezadan daha şiddetli bır
ceza verilemez.
Madde: 12 Hiç kimse özel hayatı, aile-
si, meskeni veya yazışması hususlannda
keyfı kanşmalara. şeref ve şöhrerine kar-
şı tecavüzlere maruz kalamaz. Herkesin
bu kanşma ve tecavüzlere karşı kanun ile
komnmaya hakkı vardır.
Madde: 13 1- Herkes herhangi bır dev-
letın arazisi dahilinde serbestçe seyrüsefer
ve ikamet eylemek hakkını haizdir. 2- Her-
kes, kendi memleketı de dahıl olduğu hal-
de. herhangi bir memleketi terk etmek ve
memleketine tekrar dönmek hakkını haiz-
dir.
Madde:14 1- Herkes zulüm karşısında
başka memleketlere iltica etmek ve bu
memleketler tarafından mültecı muame-
lesi görmek hakkını haizdir. 2- Bu hak, a-
di bir cürme veya Birleşmiş Devletler
prensip ve amaçlanna aykın faaliyetlere
gerçekten müstenitkovuşturmalar halinde
ıleri sürülemez.
Madde:İS1- Her ferdin bir vatandaşlı-
ğa hakkı vardır. 2- Hiç kimse keyfı olarak
vatandaşhğından veya vatandaşlığtnı de-
ğıştirmek hakkmdan mahrum edilemez.
Madde:161- Evlilıkçağına varan her er-
kek ve kadın, ırk, vatandaşlık veya din ba-
kımlanndan hiçbir takyıdata tabi olmaksı-
zın evlenmek ve aile kurmak hakkını ha-
izdir. 2- Evlenme akdi ancak müstakbel
eşlerin serbest ve tam nzasıyla yapılır. 3-
Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur;
cemiyet ve devlet tarafindan korunmak
hakkını haizdir.
Madde:171 - Her şahıs tek başına veya
başkalanyla birlikte mal ve mülk sahibi
olmak hakkını haizdir. 2- Hiç kimse key-
fı olarak mal ve mülkünden mahrum edi-
lemez.
Madde:18 Her şahsm fıkir. vicdan ve
din hürriyetine hakkı vardır. bu hak, din
veya kanaat değiştirmek hürriyetini. dini-
ni veya kanaatini tek başına veya topluca,
açık olarak veya özel suretle, öğretim, tat-
bikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hür-
riyetini geTektirir.
' Madde: 19Her ferdin fikir ve ıfade hür-
nyetine hakkı vardır. Buhak fikinennden
ötürürahatsız edılmemek, memleket sınır-
lan mevzuubahis olmaksızın malûmat ve
fıkirlen her vasıta ile aramak, elde etmek
ve yaymak hakkını gerektirir.
Madde: 20 1 - Her şahıs muslihane top-
lanma ve demek kurma ve demeğe katıl-
ma serbestısine maliktır. 2- Hiç kimse bir
demeğe mensup olmaya zorlanamaz.
Madde:211 - Her şahıs, doğrudan doğ-
ruya veya serbestçe seçilmiş temsilciler
vasıtasıyla, memleketınin kamu iş-
leri yönetimine katılmak
hakkını haizdir. 2- Her
•#• " şahıs memleketi-
nin kamu
• hızmetlerin-
den eşitlikte
faydalan-
mak hakkını
haizdir. 3-
Halkın ıradesi
hükümet otorite-
sinin esasıdır, bu ira-
de, gizli şekilde veya
serbetliği sağlayacak
muadil bir usul ile
cereyan edecek
genel ve eşit oy
verme yoluyla ya-
nılacak olan de-
, \TÎ ve dürüst se-
çimlerle ıfade
™A fc edilir
-
Madde:22 Her şahsın. cemiyetin bır
üyesi olmak itibanyle. sosyal güvenliğe
hakkı vardır, haysiyeti için ve şahsiyetinin
serbestçe gelişmesi için zarun olan ekono-
mik. sosyal ve kültürel haklann milli gay-
ret ve milletlerarası ışbırlıği yoluyla ve her
devletin teşkilah ve kaynaklanyla mütena-
sip olarak gerçekleştirilmesine hakkı var-
dır.
Madde:231 - Her şahsın çalışmaya, işi-
ni serbestçe secmeye, adil ve elverişli ça-
lışma şartlanna ve işsizlıkten korunmaya
hakkı vardır. 2- Herkesin, hiçbir fark gö-
zetilmeksizin eşit çalışma karşılığmda eşit
ücrete hakkı vardır. 3- Çalışan her kımse-
nin kendisine ve ailesme insanlık haysiye-
tine uygun bir yaşayış saglayan ve gerekır-
se her türlü sosyal koruma vasıtalanyla da
tamamlanan adil ve elverişli birücrete hak-
kı vardır 4- Herkesin, menfaatlennm ko-
runması için sendikalar kurmaya ve bun-
lara katılmaya hakkı vardır.
Madde: 24 Her şahsm dinlenmeye, eğ-
lenmeye,bilhassa çalışma müddetinm ma-
kul surette tahdidine ve muayyen devTeler-
de ücretli tatillere hakkı vardır.
Madde: 25 1- Her şahsın, gerek kendi-
si gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mes-
ken, tıbbı bakım, gerekli sosyal hizmetler
dahil olmak üzere sağlığı ve refahmı temin
edecek uygun bir hayat seviyesıne ve ışsiz-
lık, hastalıL sakathk, dulluk. ıhtiyarlık ve-
ya geçim ımkânlanndan ıradesi dışında
mahrum bırakacak diğer hallerde güven-
liğe hakkı vardır. 2- Analık ve çocuklar
özel ıhtimam ve yardım görmek hakkını
haizdir. Bütün çocuklar, evlılik içinde ve-
ya dışında doğsunlar, aynı sosyal korun-
madan faydalanırlar.
Madde: 26 1 - Her şahsın eğitime hak-
kı vardır. Eğitim parasızdır, hiç olmazsa ilk
ve temel eğitim saıhalannda böyle olma-
lıdır İlk eğitim mecbundir. Teknik ve mes-
leki öğretimden herkes istifade edebilme-
lıdir. Yükseköğretim liyakatlerine göre
herkesetam eşitlikte açıkolmahdır. 2- Eği-
tim insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve
insan haklanyla ana hürriyetlerine saygı-
nın kuvvetlenmesıni istihdaf etmelidir. Bü-
tün milletler, ırk ve din gruplan arasında
anlayış, hoşgörürlük ve dostluğu teşvik et-
meli ve Birleşmiş Milletler' in banşm ida-
mesi yolundaki çalışmalannı geliştirmeli-
dir. 3- Anababa. çocuklannaverilecek eği-
tim nevini tercihan seçmek hakkını haız-
dirler.
Madde: 27 1- Herkes, topluluğun kül-
türel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel
sanatlan tatmak, ilim sahasmdaki ilerleyi-
şe iştirak etmek ve bundan faydalanmak
hakkını haizdir. 2- Herkes, sahibi bulundu-
ğu her türlü ilim, edebiyat veya sanat eser-
lerinden mütevellit manevi ve maddi men-
faatlerin korunmasına hakkı vardır.
Madde: 28 Herkesin, işbu beyanname-
de derpiş edilen hak ve hürriyetlerin tam
tatbikini sağlayacak bir sosyal ve milletle-
rarası nizama hakkı vardır.
Madde: 29 1 - Her şahsın, şahsiyetinin
serbest % e tam gelişmesi ancak içinde ya-
şamasıyla mümkün olan topluluğa karşı
vecibeleri vardır. 2- Herkes. haklannı kul-
lanmak ve hürriyetlerinden istifade etmek
hususunda. ancakkanun ile sırf başkalan-
nın hak ve hürriyetlerinin tanınmasını ve
bunlara saygı gösterilmesini sağlamak
maksadiyle ve demokratik bir cemiyette
ahlak, nizam ve genel refahın muhik ıcap-
lannı karşılamak için, tespit edilmiş kayıt-
lamalara tabıdir. 3- Bu hak ve hürriyetler
hiçbir veçhıle Birleşmiş Milletler'in amaç
ve prensiplerine aykın olarak kullamla-
maz
Madde: 30 İşbu beyannamenin hiçbir
hükmü, içinde ılan olunan hakve hürriyet-
lerin bir devlet, zümre veya fert tarafından
yok edılmesıni güdenbir faaliyete girişme-
ye veya bilfiil bunu işlemeye herhangi bir
hak gerektinr mahıyette yorumlanamaz.
10 Arabk 1948'de BM'de kabul edilen sözleşmenin 27 Mayıe 1949 günkii Resrni Gazete''de yaymılanan resmi çev-irisidir
Af
örgütünden
imza
kampanyası
İSTANBULrtZMİR
(Cumhuriyet) - Uluslararası Af
Orgütü (LJAÖ), İnsan Haklan
Evrensel Bildirgesi'nin kabul
edilişinin49'uncu
yıldönümünde. bildirgedeki
maddelerin uygulamaya
konulması amacıyla dünya
çapında bir imza kampanyası
başlatıyor. Dünyanın her yerinde
ihlale uğramış 28 insan haklan
savunucusunun adlannın öne
çıkanlacağı kampanyada, öne
çıkanlacak isımler arasında
Türkiye'den askere gitmeyi
reddettiği için cezaevinde
bulunan "vicdani retçi1
" Osman
MuratÜlke ile faili meçhul bir
cinayerk ilgili davaya bakarken
gözaltına alınarak 30 yıl ağır
hapis cezasına çarpünlan Avukat
Sevil Dalkılıç'ın da bulunduğu
bildirildi.
Uluslararası Af Örgütü lstanbul
Grubu, 10 Aralık tnsan Haklan
Evrensel Bildirgesi'nin kabul
edilişinin yıldönümü nedeniyle
dün Tank Zafer Tunaya Kültûr
Merkezi'nde bir toplantı
düzenledi. UAÖ tstanbul Grubu
Genel Koordinatörü Oztem
Dalkjran, İnsan Haklan Evrensel
Bildırgesı'nı "dünyanın eniyi
gizlenen sım" olmaktan
kurtarmak amacıyla bir yıl süreli
kampanya başlattıklannı söyledi.
Dalkıran, kampanya boyunca
insan haklan sözleşmesine imza
atmayan devletlerin sözleşmeyi
imzalamasının ve bildirgeye
uymasınm talep edileceğini
belirtti.
Toplantıya katılarak imza
defterini imzalayan RP Van
Mılletvekılı Fethullah Erbaş,
Türkiye'deki insan haklan
ihlallennin ve Doğu ve
Gûneydoğu bölgelerindeki faili
meçhul cinayetlerin nedeninin
yasalardan değil yasalan
uygulayanlardan
kaynaklandığını savundu.
İnsan Haklan Derneği (tHD)
tstanbul Şubesi'nde açıklama
yapan İHD lstanbul Şube
Başkanı Ercan Kanar da
Türkiye'de şu anda 7 bıne yakın
insanın Devlet Güvenlik
Mahkemeleri, Ağır Ceza
Mahkemeleri ve Askeri
Mahkemelerde düşünce ve
inançlanndan dolayı
yargılandığını vurguladı.
Bildirgenin teminatı ve
tamamlayıcısı olan "Ki^sel ve
siyasal haklar uluslararası
sözleşmesr ile "Ekonomik ve
sosyal haklar uluslararası
sözleşmesi'ni Türkiye'nin
onaylamadığına dikkat çeken
Kanar, yaşamın her alanında
birey, çocuk, kadm, çevre,
azırüık ve halklann haklan ile
düşünce ve inanç özgürlüğünûn
tehdit altında olduğunu kaydetti.
Kanar, yıldönümü nedeniyle bir
dizi etkinlık başlatacaklannı
bildirdi.
tzmir Barosu insan Haklan
Hukuku ve Hukuk Araşrırmalan
Merkezi de hafta nedeniyle
"Demokrasi" konulubir
sempozyum düzenledi.
Sempozyuma, Avrupa tnsan
Haklan Mahkemesi Yargıcı Prof.
Dr. Feyyaz Gölcüklü ile Avrupa
tnsan Haklan Mahkemesi
yetkilisi Vlncent Berger katıldı.
UAÖ'nün başlattığı kampanya
çerçevesinde tzmir Girişim
Grubu da, Kemeraltı Çarşısı
Konak girişinde "imza defteri"
açarak halka İnsan Haklan
EvTensel Bildirgesi'ni dağıttt.
Grup adına açıklama yapan
Aysel KumraL, bastırdıklan 12
bin bildirgeyi bugün de
dağıtacaklannı söyledi.