Katalog

28KASIM1997CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER ABD'den Yunanistan'a ambargo • ATİNA (AA) - Yunan basını. ABD'nin Atina"nın almak istediği F-15 savaş uçaklan ûzerine koyduğu gayn resmi ambargo aracılığıyla Yunanistan'a baskı yaptığını öne sürdü. Gazeteler, ABD'nin savaş uçaklannı satın almak için talepte bulunan Atına"ya, Yunanistan'ın VVashington Büyükelçisi Leonidas Çilas aracılığıyla olumsuz yanıt verildiğini yazdılar. Yunan basını. ABD'nin Lüksemburg'ta yapılacak Avrupa Birliği zirve toplantısında Türkiye'ye karşı daha yumuşak bir tutum izlemesi için baskj yaptığını ileri sürdü Türkîye tazminat ödemeyecek • STRASBOURG (AA) - Avrupa Insan Haklan Mahkemesi'nin, Türkiye hakkında Ocak ayında verdıği ve Kıbns Rum vatandaşı Titina Loizıdou'ya maddi tazminat ödenmesini öngören karanndan sonra, Insan HakJan Mahkemesi'nde dün yapılan duruşmada, "'topraklan dışında cereyan eden birolayla ilgili olarak sorumluluk kabul etmeyeceğini'" ve "tazminat ödenmesinin kesinlikle mümkün olamayacağını" bildirdi. Insan Haklan Mahkemesi, Ocak ayında yapılan duruşmada Türkiye'yi haksız bularak, Ankara'dan 6 ay içinde yazılı olarak gözlemlerini kendısine ıletmesini ve daha sonra Rum vatandaşı Loizıdou'ya maddi tazminat ödenmesini kararlaştırmıştı. Sahte votka 43 bin kişryi öldürdü • MOSKOVA(AA)- Rusya'da oldukça yaygın olan sahte votka üretimi • yüzûnden bu yıl 43 bin kişi r»"zehirlenerek öldü. tçişleri Bakanlığı, Ekonomik "•'•" Suçlarla Mücadele Daıresi •""Başkan Yardımcısı Boris [^ Teresçenko. ülkede piyasada bulunan her ikı şişe votkadan bırinin marka taklidi yapılarak üretilmış düşük kaliteli. sahte votka olduğunu söyledi. Hatemi ülkedeki dini liderlik tartışmasının birliği bozabileceği konusunda halkı uyardı Iraıı\la gergiıı günler• Dini lider Hamaney, muhalifleri düşman ajanı, muhaliflerin basını çeken Montezari'yi ise hain ilan ederek yargılanmasını istedi. Dış Haberler Servisi - Jran'da ılımlılarla muhafazakârlar arasın- daki tartışmalarve ülkedeki göste- riler sürerken hükümet, halka uya- nık olma çağnsı yaptı. Dün, Cumhurbaşkanı Muham- med Hatemi başkanlığında topla- nan hükümet. halka son olaylara karşı uyanık olma çağnsı yaparak de\Tİmcı Müslüman ulusun birlik içinde yoluna devam etmesi gerek- tiğini belirttı. Iran'da son birkaç gündür çeşit- li kentlerde, dini lider Ayetullah AB Hamaney'in yetkilerini sorgu- layan Ayetullah Hüseyin AH Mon- tezari aleyhine gösteriler yapılıyor. Hükümet. Islami liderliğin temel ilkelerini zayıflatmayayönelik her fORTRE / HÜSEYtN ALİ MONTEZAlU ^r a n ^s 'a m Cumhuriyeti'nin kurucusu Ayetullah Ruhuflah Humeyni, sekiz yıl önce Hüseyin Aii Montezari'yi halefi ilan etmişti. Montazeri, 1989'da Humeyni'nm ölümünden birkaç ay önce yönetim karşıtı sert eleştinlerde bulunmaya başlayınca görev inden a!ındı ve Kum kentine sürgüne görjderüdi. Kum'da dini birokul açan Montezari, özeliikleyenilikçi ve ılımlı aydınlar ve siyasetçiler üzerindeki etkisini ve yönetim karşıö eleştirilçrini sürdürdü. 1922 'de İsfahan yakmlannda çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Montezari 17 yaşında Kum kentinde Ayetuilah Humeyni'nin öğrcncisi oldu. 1963 yıhnda Şah Pehlevi karşıtı îslami harekete katıldı. Pek çok kez tırtuklanan ve işkence gören Montezari 1975'te Fransa'ya sürgüne gönderildi. 1979 Islam Devrimi'nin ardından ülkesine dönen ve 1982'de Humeyni'nin halefi ilan edilen Montezari yönetiınin muhatifkre yönelik tutumunu ve eleştirmeye başladı. türlü ginşimı kınayarak toplumu yönetmenin ve isrikran koruma- nın tek yolunun yasalara, özellik- le de anayasaya saygı göstermek olduğunu belirtti. Iran'ın dini Iideri Ayetullah Ali Hamaney, dini lıderliğe yönelik tartışmalara ve ülkedekı huzursuz- luğa bir son vermek amacıyla ön- ceki gün başkent Tahran'da halka yönelik bir konuşma yaptı. Hama- ney, muhalifleri düşman ajaru, mu- haliflenn başıru çeken Monteza- n'yi ise hain ilan ederek yargılan- masını istedi. Dini lider, Monteza- ri 'nin adını açıkça anmadan yaptı- ğı konuşmada "Siyasi anlamda if- las etmiş, hastahkh ve naif din ada- mı devlet güvenliğini sarsacak ey- kfnJerde bulunmuşvedevrime iha- net etnüstir. Yasalar uyannca yar- guanmahdır" dedi. Clkede yaşanan siyasai gergin- liği yumuşatmak ve her iki tarafi da yatıştırmak amacıyla dengelı bir konuşma yaptı. Yasa ve düzeni sağlamak isteyen Hatemi'ye des- tek vermeyi hedefleyen Ayetullah Hamaney. muhafazakâr taraftarla- nna muhalıflere yönelik saldınla- nna son \erme çağnsı yaptı. Ilım- lılan dahoşnutetmek isteyen Aye- tullah, bir haftadır süren Montaze- ri karşıtı gösterilerin de durdurul- masını emretti. Hamaney "Inti- kamamaaylayasalan kendiniz u>- gulamaya kalkışmayın. Yasadışı bir şey yapmayın" uyansında bulun- du. Gerilimı azaltmak ve muhafa- kârlan kaygılannı yatıştırmak iste- yen Hamaney bu amaç doğrultu- sunda Montezari'nin gücünü kü- çümseyen bir konuşma yaparak "Bu güçsüz, hastalıkiı ve naif din adamını düşman olarak görmeyin. O önemsiz biri. Nc yapbğını bflmi- yor. Bizim asıl düşmanırmz ABD >e Siyonistlerdir" dedı. Ayetullah, ABD'yı ve Israil'i. Montezari'yi desteklemekle suçladı Montezari \e yandaşlan. anayasaya göre her türlü kurumun ve kişinin üzerinde olan dini liderliğin (Velayet-i Fı- kıh) yetküerinin sınırlandınlması- nı ve dini liderin haJk tarafindan se- çihnesüıı istıyor. Cumhurbaşkanı seçimlenni ka>beden sertlık yan- lısı muhafazakârlar meclısteki ılımlılan Montezari'yi destekle- mekle suçluyor. Ilımlı ve yenilik- çiler ise muhafazakârlan hüküme- tin reform vaatlerini yerine getir- mesinı engellemek için bunu gün- deme getirmekle suçluyor. Iraklı kadınlar savaşa havrlaniyor Siyah giysilere bürünmüş, yüzJeri peçeu' İranlı kadınlar. ABD ile oiası bir savaşa karşı silahlı eğitim çalışmalan yaprvor. ABD'ye karşı ilan edilen seferbern'k çerçevesinde geçen hafta kurulan -C ennetlik" adlı kadın mücahit birliği. >aşlan 18 ile 40 arasında değişen 700 kadmdan ohışuyor. Birliğin, 1994'te kurulan Saddam'ın Fedaileri adlı gönüllü milis gücünün bir parçası oiduğu biknriliyor. Bagdat'taki bir askeri tesiste eğitim yapan kadın mücahitler omtızlannda kalaşnikcn >r>\?Rtx\ tiifeklerte yapûklan ' gösteride •'Vatan bia çağırdıgında uğrunda ölmek gerek" dedfler. Saddam Hüseymfildrdeğiştirdi ECumhurryet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu ARÂLIK AY! ETKINLİKLERÎ SOYLESİLİ İMZA GUNU 2Arahk Sah Saat:16.00-18.00 OKTAY AKBAL MÜCAP OFLUOGLU Kitaplannı imzalıyoriar Cumhurryet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu ARALİK AY! ETKİNLlKLI•Rl Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksım Tel:252 38 81/82 CumhurİYeC kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu ARALIK AYI ETKİNLİKLERİ 4 Aralık Perşembe Saat: 17.00-19.00 ERDAL 0Z Son kitabı "Sular Ne Güzelse" ve diğer yapıtlarını imzalıyor. Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı)TaksırrTel252 3881/82 SÖYLEŞİLİ İMZA GUNLERİ 2 Arahk Sah Saat:16.00-18.00 OKTAY AKBAL-MÜCAP OFLUOGLU 4 Aralık Perşembe Saat: 17.00-19.00 ERDAL ÖZ 5 Aralık Cuma Saat: 17.00-19.00 ORAL ÇALIŞLAR 6 Aralık Cumartesi Saat: 14.00-16.00 DEMİRTAS CEYHUN 6 Aralık Cumartesi Saat:17.00-19.00 AYDIN BOYSAN 12 Aralık Cuma Saat:17.00-19.00 RAİF ERTEM 13 Aralık Cumartesi Saaf.17.00-19.00 DENİZ SOM-FİKRET KIZILOK 19 Aralık Cuma Saat: 17.00-19.00 ALPAY KABACALI 20 Aralık Cumartesi Saat: 14.00-16.00 VEDAT GÜNYOL 20 Aralık Cumartesi Saat:16.00-18.00 ATİLLA DORSAY FOTOĞRAF SERGİSİ 1-7 Aralık (Pazartesı hariç her gün 10.00-19.00) DERS KİTAPLARINDA CİNSELLİK YAGUBOYA RESIM SERGİSİ 13-27 Aralık (Pazartesı hariç her gün 10.00-19.00) TUMAY ÜCOK 27-28 Aralık (Cumartesi-Pazar) Saat:17.00 FERDA EREREN ÜC DENİZ TOPLULUĞU • Irak Dışişleri Bakanı yaptığı açıklamada, Saddam'a ait saraylann denetlenmesine katılacak kişilerin UNSCOM'la ilişkileri bulunmaması gerektiğini belirtti. BAĞDAT (Ajanslar)- Irak, önceki gün açıkladığı devlet başkanlığına ait sa- ray ve binalarda yapılacak denetlemelere BM denetçi- lerinin de katılabıleceği ko- nusundaki açıklamasını de- ğiştirdi. Irak dün yaptığı açıklamada, kitle imha sı- lahlannı denetlemek ve yo- ketmekle yükümlü BM Özel Komisyonu (UNS- COM) uzmanlarını dahıl etmediğini açıkladı. Irak Dışişleri Bakanı Muhammed Said El-Sa- haf basına yaptığı açıkla- mada, Saddam Hüseyin'e ait saraylarm denetlenme- sine katılacak kişilerin UNSCOM'la ilişkileri bu- lunmaması gerektiğini be- lirtti. El-Sahaf, devlet baş- kanlığına ait bina ve saray- larda inceleme yapacakla- nn kendi hükümetlennce bu iş için seçilmiş kişıler olmasını istediklerini ifade ederek, denetleme için uz- man gönderecek ülkelere, "Kimya ve biyoloji profe- sörleri" gibı bilimadamla- n göndenneleri çağnsmda bulundu. Irak öncelu gün yaptığı açıklamada, kimyasal ve biyoljik silahlara sahip ol- madığını kanıtlamak ama- cıyla, UNSCOM ile BM Güvenlik Konseyi üyesi ülkelerin temsilcilerini devlet başkanlığına ait sa- ray, bina ve tesislerde ince- leme yapmaya davet etmiş- ti. Irak'ın kıtle imha silah- lannın yok edilmesinden sorumlu BM Özel Heyeti UNSCOM ve ABD yöneti- mi, Bağdat yönetiminin Adres: Istiklaf Cad. (Aksanat Karşreı) Taksim Tel:252 38 81/82 ABD'nin iddiası Iraklı casuslar UNSCÜÎiTasızdı Dış Haberler Servisi-Irak gizli servisi ajanlannın Birieşrruş Milletler bünyesindeki UNSCOM'un içine sızarak Irak'taki kitle imha sılahlannın denetimi ile ilgili bügileri ve planlan önceden ele geçirdiği ileri sûrüldü. ABD'li askeri kaynaklardan ve istihbarat yetkililerinden alınan bilgiye göre Irak ajaıılan. BM uzmanlaruım hedeflerini, denetlenecek alanlan ve zaman çizelgesini eie geçirerek kitle imha silanlannı gizlice başka yeriere kaydırdı. ABD'de yayımlanan lntemational Herald Tribune gazetesi, Irak üzerinde uçuşiannı sûrdüren BM bünyesindeki U-2 ABD ucaklannın Bağdat yöneriminin BM denetimleri ile ilgili tüm bilgilere sahip olduğuna dair kanıtlar ele geçirdiğini yazdı. Bir Beyaz Saray yetkilisi "Onlar bizim nerede ne yapmak istediğimizT çok iyi biliyorlar diye konuştu. ABD'nin ileri sürdüğü bu casusluk iddialannın henüz kanıtlanmadığının beliıtildiğj haberde, kitle imha silahJannın denetiminden sorumlu UNSCOM içinde ise bu iddialann giderek rahatsızhk yarattığını ileri sürüldü. UNSCOM bir yandan da Rusya'nın baskısı altında bulunuyor. BM ile Irak arasındaki krizin çözülmesinde önemli rol oynayan Rusya, denetimlerin bir an önce tamamlanarak ambargonun yumuşatılması ile ilgili görüşmelere geçilmesini savunuyor. başkanlık saraylannda in- celeme yapılmasına ilişkin önerisine kuşkuyla bakıldı- ğını açıklamıştı. UNS- COM Başkan Yardımcısı Charles Dueifer, saraylar- dakı denetimleri ko- nusunda resmi bir davet gelmediğini belırten Duei- fer "Irak. uzmanlara koiay- fak sağlamakta isteklu se bu olumlu bir işarettir"' dedi. ABD'hyetkılılerdelrak'ın önerisine temkinlı yakla- şarak aynntılann behrsiz olduğunu söylemişlerdi. U-2'ler vurulacak Irak, ABD tarafindan UNSCOM'un emrine tah- sıs edilen U-2 casus uçak- lannı düşürme tehdıdini yi- neledi. Irak Dışişleri Ba- kanı Muhammed Said El- Sahaf basına yaptığı açık- lamada. "Tutumumuzu değiştirmedik. Korkak bir fare gibi. hiçbir aske- ri tesisin bulunmadığı gü- ney bölgeleri üzerinde ge- zincn bu casus uçaklan- nın UÇUŞUDU reddediyo- ruz" dedi. Irak ile BM arasındaki krizin başladığı 29 Ekım tarihinden bu ya- na, bu ülkenin kıtle imha silahlannı denetlemek ve yoketmekle >ükümlü BM Özel Komisyonu (UN- COM) emrine ABD tara- findan tahsis edilen U-2 casus uçaklan 3 sorti ger- çekleştırdiler. Olağanüstü toplanh Dün olağanüstü toplanan Irak Parlamentosu, UNS- COM'un denetlemelerinin altı ay içinde bıtirilmesi ve ardından yaptınmlann kal- dınlması yönünde bir tavsı- ye karan aldı. Ta\siye kara- nnın Saddam Hüseyin'i iletileceğini söyleyen Mec- lis Başkanı Sadun Ham- madi "Meclis yaptırunlarui altı ay içinde tamamen kal- dınlmasını istiyor. Bağdat, BM Güvenlik Konseyi ka- rarlanna uymuştur ve Irak'ta yasakJanmış hiçbir silah voktur" dedi. POLİTİKADA SORUNLAR ERGUN BALCI ABD Basınında Irak Krizi Irak bunalımı ABD basınında geniş yer kaplamaya devam ediyor. Rusya'nın devreye girmesine izin veren Clinton yö- netimi sert eleştirilere hedef oluyor. T7?e VVashington Post'un yazartanndan Jim Hoag- land Prof. Henry Kissinger'den bu yana Amerikan dış politikasının ıkı gelışmeyı önlemeyeçalıştğını belirtiyor Ortadoğu'da boşluk ve Rusya'nın bu boşluğu doldur- ması. Hoagland'a göfe Clinton yönetimi beceriksiz p o litikası ile bu ıki olasılığın da gerçekleşmesine yol açtı. ABD, israil Başbakanı Benyamin Metanyahu'nun Filistinlileri ezmesi karşısında seyirci kalarak Arap ül- kelerinin güvenini yitirdiğinden, Irak bunalımında yapa- yalnız kaldı. Bu da Rusya'nın arabuluculuğa soyuna- rak boşluğu doldurmasına, başka bir deyişle Ortado- ğu'ya geri gelmesine yol açtı. Haogland, Clinton yönetiminin Rusya'nın Ortado- ğu'ya geri gelmesine izin vermekle buyük hata yaptı- ğını yazıyor. ••• T?ıe New York Tımes'\r\ muhafazakâr yazarlanndan William Safire da Clinton yönetimini sert biçimde eleş- tiren yorumcular arasında. Safire, daha ileri giderek Rusya Dışişleri Bakanı Yevgeni Primakov'la Saddam yönetiminin ABD'ye karşı kompto hazıriandıklannı, BM silarılan denetleme heyetindeki Rus uzmanlann ajan ol- duklannı iddia ediyor. Safire, Başkan Clinton'ın Prima- kov'la Saddam'ın hazırladığı tuzağa düştüğünü ileri sürüyor. Göruldüğü gibi, komplo teorisi merakı sadece bizim basına özgü değil. ABD basınında da buna rağbet edenler var. ••• ABD basınında Irak konusunda belki de en gerçek- çi yazılan yazan yorumcu ise liberal eğilimli William Pfaff. Pfaff, ABD'de Saddam'ın kimyasal ve biyolojik silah- lan konusunda yaratılan panik havasına işaret ederek, bu türsilahlann sadece Irak'ta olmadığını, iran, Suriye ve Libya'nın da kimyasal ve biyolojik silahlara sahip ol- duklannı belirtiyor. Ve bunalımın heyecanı sırasında gözden kaçan çok önemli bir gerçege dikkati çekiyor ünlü yorumcu. Pfaff, Irak'ın bölgede en büyuk korkusunun Iran'dan gelebi- lecek bir saldırı olduğunu, Bağdat'ın öncelikli olarak 'İran tehlikesıne' karşı silahlandığını belirtiyor. Pfaff'a göre ABD, Irak'ı işgal edemez. Çünkü Irak'a komşu olan Arap ülkeleri, Kuveyt, Suriye ve Ürdün, Amerikan biriiklerine topraklanndan saldırma iznı ver- mezler. ABD, Irak'ı sadece havadan bombalayabilir. Irak'la ortak sının olmayan İsrail de, bu ülkeyi istila edemez. Ama İran, Irak'a karadan saldırabilir. Tahran aynca güneydeki Şii'lerie işbıriiği yaparak Irak'ı parçalamaya çalışabilir. Üstelik kimyasal silahlara sahip olan İran, nükleerfüze de üretmeye çalışıyor. Irak, bu nedenle ön- celikli olarak en büyük tehlikenin geldiğine inandığı Iran'a karşı silahlanıyor ya da silahlanmaya çalışıyor. Bir noktayı daha vurguluyor VVilliam Pfaff: Saddam'ın acımasız, kanlı bir diktatör olduğunu, ancak bu dikta- törü devirmenin de ABD'nin değil Irak halkının işi ol- duğunu belirtiyor. Son olarak şöyle diyor Pfaff: "Saddam Hüseyin'iol- duğundan daha tehlikeli göstermek, ondan gelecek tehlikeyi abartmak ve bu konuda Amerika ile aynı gö- rüşü pnylaşmayan müttefiklerimizi paylamak, VVas- hington'un anlayamadığı kanşık bir sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. VVashington Irak'ta yapa- bilecekleri veyapamayacaklan şeylerigerçekçi temel- lere oturtmazsa, giderek daha fazla ülke onun sözle- rine aldınş etmeyecektir." Basınımızda bazı çevrelerin bol bol ahkâm kestikle- . ri Irak konusunda ABD'li yorumculann ne yazdıklannı aktarmanın ilginç olabileceğini diişündük. Düzettme: Çarşamba günü Avrupa Birliği konusundaki yazımzda 'Avrupa Konferansı' sözcüğû teknik bir hata so- nucu 'Arap Konferansı' şeklinde çıkmıştır. özürdileriz. NETANYAHU UYARDI 'Filistin'i ilhak ederiz' Dış Haberler Servisi-is- rail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Filistin yöne- timinin ışgal altındaki top- raklarda bir Filistin Devle- tı ilan etmesi halinde, Fi- listin topraklannı ilhak edeceklerini söyledi. Ne- tanyalıu, Tel-Aviv'de bası- na yaptığı açıklamada, "Filistinliler'in her tek taraflı girişimi, İsrail'in tek taraflı girişimleriyle sonuçlanacaktır. Hiç kimseye böyle girişimler- de bulunmasını önermi- yorum" dedı. Arafat, Mayıs 1999'dabağımsızlık ilan etme niyetmde oldu- ğunu söylemişti. Netanyahu, Filistin top- raklanndan aşker çekmek için Filistin Özerk Yöne- timi 'ne 5 ay süre önerdiği- ni ve bu süre içinde bazı koşullann yerine getirildi- ğini görmek istediğini de söyledi. Netanyahu, ay- nntılan tam olarak bilin- meyen ve şu anda kabine- de tartışılan geri çekilme planıyia ilgili olarak, önde gelen İsrail gazetelerinin başyazarlanna bilgi verir- ken, "Söz konusu 5 aylık süre içinde, terörle nıü- • Benjamin Netanyahu "Filistinliler'in her tek taraflı girişimi, tsrail'in tek taraflı girişimleriyle sonuçlanacaktır." dedi. cadelede ciddi adımlar atıiması ve nihai anlaş- ma üzerinde şu anda ke- silmiş durumda olan gö- rüşmelerin yeniden baş- latilması koşuluyla, Filis- tin Özerk Yönetimi'ne yeni toprakların devre- dileceğini" bildirdi. Ne- tanyahu, Filistinliler tara- findan. daha başından "ciddiyetsiz" bulunarak geri çevrilen ve kendi ko- alisyonunun sertlik yanlı- sı ve ılımlı kanatlan arasın- da keskin görüş aynlıkla- nna neden olan planında, Filistin Yönetimi 'ne ne ka- dar toprak de\Tedilmesi- nin öngörüldüğü konusun- da yine bılgi vermedi. FKÖ-Israil Banş Anlaş- ması, işgal altındaki Filis- tin topraklannda bulunan israil askerlerinin, gelecek yıl ortasına kadar 3 aşa- mada belirlenmiş askeri noktalara çekilmesini ön- görüyor. Netanyahu'nun başkanlığındakı sağ ko- alisyon, FKÖ ile tşçi Parti- si arasında imzalanan an- laşmada, Israil'e getirilen yükümlülüklen yerine ge- tırmekteki ısteksizliğini gizlemiyor.