Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 7OCAK1997SAU
12 HABERLER
Kültür Bakanı Kahraman, Tarih Vakfı'ndan Darphane'nin 'hemen boşaltılmasını' istiyor
Darphane 6
bu gece' basılabilir
• HABITAT-H Kent Zınesf nın en
başarılı ıkı sergısıne beşıklık eden
tarıhı Darphane bınaları bır "Istanbul
Miızesf kurulmak üzere Tanhı
Vakfı'na venlmışken ANAYOL
dönemınde başlatılan \e REFAHYOL
donemınde sürdürülen tahlıye baskıları
ıle bırlıkte şımdı de da\a konusu
edılmış bır koruma kurulu kararına
dayanılarak "zorla boşaltılmak"
ıstenıyor.
OKTA\ EKİNCİ
Kultur Bakanı İsmail Kahraman \e Koruma
Genel Muduru Altan AkaL geçen aralık (19%)
ayı başlannda VlimarlarOdası'nın \ ıldrz
Saravı'ndakı mekânlanna karşı
gerçekleştırdıklen ' vasadışı gece baskını \e işgal
operasvonunun" ardından şımdı de benzer bır
hukuk dışı uygulamayı bu kez "Darphane'vi ele
geçirmek'" uzere Tarih Vakfi uzennde
yoğunlaştırıyorlar
Daha 4.NAYOL donemınde Altan Akafın isteğı
uzerıne eskı Kultur Bakanı Agâh Oktav Guner
tarafından u>eien değıştınlen İstanbul 1
Numaralı Koruma KurulıTnun "binalarda izinsiz
tadilat vapıldığı" şeklındekı halen da\a konusu
da olar kararlanna dayanılarak Tarih Vakffna
vapılan bıldırımlerde. Darphane'nın sergı alanı
\e muze ı>le\ıvle kullanılmasına yonelık 1995
>ılında kurulan 49 yıllık ırtıtak hakkı tesısının
ıptalı ıçın "vargıvabaşvurulacağr belırtılı>or
Ne \ar kı henuz bu yonde bır >argılama surecı
bıle başlamış değılken. >ıne Tanh Vakffna
ıletılen 11 Aralık 1996 tanhlı bır defterdarlık
vazısmda ıse "eski Darphane alanının tahlive
edilerek lOgun içerisinde teslim edUmesi" talep
edılıyor
Bu tebhgatlara paralel olarak doğrudan Kultur
Bakanlığı'ndan Eminönu Belediyesi'ne
gondenlen yıne Altan Akat ımzalı >azılarda da
"eski Darphane binalamla ilgili 2863 sa> ılı
vasava \e kurul kararlanna avkırı
uvgulamalarda bulunan Tarih Vakfı ilgiliJeri
hakkında gerekli >asal işlemlerin vapılması"
îstenıyor
11 Ey'lul 1996 tanh \e 4168 sayılı bu yazıyla
bırlıkte aynt gunlerde başlatılan "gerilimli siıreç"
içerisinde >ıne Koruma Kurulu nca alınan \e
Tanh Vaktfna bu kez "beledivezabıtalarıvla" 3
a> sonra 12 Aralık 1996'da "'eldeıT tebhğedılen
9 Eylul 1996 tanh ve 8036 sayılı kararda da şu
ıfadeler veralıyor
"(HABITAT-II sergileri nedeni>le vapılan
etkinliklerin) derhal kaldırümasına. karanmızın
uvguianmaması halinde vasal kovuşturma
açılacağına karar verildi..."
İstanbul Müzesi'ne darbe
Bugunlerde gerek bakanlık yazılanna gerekse
**bu vazıları destekleyen" koruma kurulu
kararlarına dava ustune da\a açan Tanh Vakfı
yonetıcılen bır yandan Mımarlar Odası'na
uygulanan "gece vansı baskınlannr va^amamak
ıçın Darphane'de sureklı nobet tutarken. obur
yandan 2001 yılındaaçılması hedeflenen
"İstanbul Muzesi" projesının de aksamaması ıçın
aydınlardan \e duyarlı çevrelerden destek
beklıyorlar
Yurtıçınden ve yurtdışından gelen buyuk talepler
uzerıne HABITAT-II zırvesınde "Türkive'nin
onuru" olarak tanıtılan "Dıima Kenti İstanbul"
\e "Anadolu'da Konutun Övküsü" sergılerının
Darphane'de yenıden açılmasinın planlandığını
belırten \akıf Genel Sekreterı Orhan Silier.
İstanbul KuirurSanat Vaktfnın da lluslararası
İstanbul Bienali'nı 1997 y ılında v ıne
Darphane'de yapmak uzere "bağlantılanıu
tanıamladığını" sovluvor
HABITAT-M gunle'rınde ve eylul (1996) ay ına
Tarih \akfı voneticileri. 1995 vılında metnık \e harap bir şekilde aldıkian Darphane'vi çağdaş bir sergi \eri ve kultur merkezi yapmak için milvarlar-
ca lira para harcadılar ve İstanbula armağan ettiler. (Fotoğrat DE\ RlM BARAN)
dek açık kalan sergılen. aralannda bınlerce yerlı
\e yabancı nıımar. restorator \e tarıhçı bulunan
"45 bini aşkın" bıletlı ızley ıcı bu\ uk bır beğenı
ıle gezmıştı Yıne yerlı \e yabancı basında 600
kadar olumlu haber çıkarken. 40 kadar da ovgu
dolu televızyon progranu yapılmış butun bu
yayınlarda vazılar yazan ve soz alan sayısız
uzman "en a/ sergiler kadar, Darphane
binalannın tahrip edilmeden ve korunarak
bovlesi bir işlevle kullanılmasının da başarılı bir
kultur ve mimarlık gosterisi otduğunu"
vurgulamışlardı Darphane'dekı bu uygulamalar.
1970'lerden bu \ana depo olarak bakımsı/ bırakılan Darphane binalan. HABITAT-II için Tarih
Nakfı'nca dü/enlenen sergiler nedeım le ilk kc/ kapılannı kent kültürüne açmıştı.
tarıhı bınalann çağdaş ya^ama hızmet etmesıne
boy lesıne ovgulerle "ornek" olarak gosterıhrken.
Agâh Oktav Guner'ın onavıyla Prot Dr Semavi
Eyice başkanlığında "veniden oluşturulan"
koruma kurulunun soz konusu uvguiamalara
karşı deyım yenndevse "radikal birtavıralması"
ıse uzman çevrelerarasinda "sivasi bir tepki"
olarak yorumlanıvor Çunku ozellıkle Kurul
Ba^kanı Prof Dr Eyıce aslında bır "Bizans
uzmanı" olarak vetışmesıne rağmeıı vıllardır
"şoven bir Osmanlı havranr olarak tanınıyor
Şımdı karşisında ver aldığı Tanh Vakfı tarafından
oncekı y ıl onuruna bır de "savgı toplantısı"
duzenlenen Prof Eyıce orneğm "Eskıevleri
korumak verine sadece mabctleri korumak
veterii'" şeklındekı goruşlerıyle de aslında hep
"vağmava davalı şeriatçı kesimlerin" beğenısını
ve desteğını alıyor
Ote yandan Tanh Vakft'nın Darphane"de
duzenledığı sergiler ve İstanbul MuzeM proıesi
ıse tanh oncesı çağlardan başlanarak Bizans,
Roma. Osmanlı v e Cumhuriyet donemlennın
"tum uvgarlık birikimlerini" yıne "Tum
kdltürtere eş saygınhk içmde" y aklaşarak
vjnsitmayı hedefledığınden gencı vetutucu
çe\ reler ıçın "ideolojik bir tehlike" olarak
goruluyor
Bu nedenle de Kultur Bakanlığf nda Agâh Oktay
Guner'ın "iılkucu"* reflekslenvle baıjlayan
-Tarih Nakfıduşmanhğı'" REFAHYOL
ıktıdarıyla bırlıkte Ismaıl Kahraman ın "şeriatçı
kimliğine" bağlı olarak artık doruğa ulasmı^
durumda Her ıkı sağcı bakanla da "u.vumlu" bır
çalışma gosteren "milliyetçi" Koruma Genel
Muduru AJtan Akat'ın son gınşunlerı ıse akJa
ıster ıstemez şu guncel "tehlikeyi" getınyor
"Darphane'v i de tıpkı Minıarlar Odası'na
vaptıklan gibi, bu gece ansı/ın basabilirlcr..."
Tanh Vakfı'ndan yapılan açıklamaya gore butun
bu hukuk dışı saldınları durdurabılmek ıçın bır
"davanışma kampanvası" da başlatılmış
durumda Imza vermek ısteyenler. vakfın
"\alikonağı Caddesi No: 57 Nişantaşı /
İSTANBliL" adresindekı 0212 233 21 66 noiu
telefonunu arayabılırler
GöRÜŞ/ZÎYAHMJS Eskı Çalışma \e Sos\al Gmenlık Bakanı
Turkıye, son yıllann en temel ıktısadı
ve sosyal knzını yaşarken mevcut krızı
olumlu anlamda aşacak 'sıyası ıra-
de'nın eksıklığını de yaşamaktadır
Toplumsal yaşamın her alanını etkısı
altına alan bu sureç, sıyaset alanında da
hıssedılmekte genel olarak sıyasetın
merkezınde yer alan partılerden bır ka-
çışın, çozuluşun yaşandığı ızlenmekte-
dır
Sosyal demokrasi ve CHP
Sosyal demokrasi, Batı'da endustrı
devrımı uzerıne, tabandan kıtle ınısıya-
tıfi ıle gelışen bır hareket oldu Başlan-
gıçta duzenı değıştırmeye donuk radı-
kal' tezlere sahıp olan sosyal demokrat
partıler, II Enternasyonel'de duzene
donuk 'radıkal' eleştırılerını terk
edıp,reformıst', 'evrımcı' bır çızgıye
kaydılar Ancak bu partılenn sınıf taba-
nını esas alarak emekçıler ve orta sınıf
oluşturdu Ozellıkle ışçı sınıfı ıle aralann-
da guçlu bır ılışkı hep olageldı
Turkıye'de ıse CHP evrensel anlam-
da sosyal demokrat partı olup, olmama
konusunda hep ıkırcılıklı ve tereddutlu
bırtutum ızlemıştır Oysa 1950 ve son-
rasında ozel kesım kanalıyla kapıtalıst
ılışkılerın yaygınlaşması ve gelışmesıne
koşut gelışen ışçı sınıfı ve kentlerde gıt-
tıkçe artan yoksullaşma, nesnel olarak
CHP'nın ıdeolojık ve program duzeyın-
de kendısını gelıştırebıleceğı bır ortamı
yaratmıştı Bu yıllarda CHP dışında ge-
lışen 'sol muhalefet', Turkıye Işçı Partı-
sı de (TIP) (bu donemde Meclıs'e 15
mılletvekılı gonderdığmı anımsatalım)
Kriz ve sosyal demokrasi
CHP yı de etkılemış, CHP tarıhınde ılk
kez evrensel anlamda, sınırlı da olsa
sosyal aemokrat partı kımlığıne yaklaş-
mıştı Ortanm solu' olarak anılan bu
gelışme. 1970 lı yıllann ortasında cıddı
donuşumler yaratmadan, Bülent Ece-
vifın onderlığınde, sağa doğru savru-
larak 12 Eylul 1980'e gelınmıştır Bu do-
nuşumun 12 Eylul sonrası yıllarda da
yapılamamış olması, bugun yaşadığı-
mız sosyal demokrasının 'kımlık knzı 'nın
temel ve en onemlı unsurlanndan bırını
teşkıl etmektedır
Turkıye'nın, bugunku nesnel koşul-
ları (sınıflar ve bolgelerarası artan gelır
dengesızlığı enflasyon ınsan hakları ıh-
lallen. Kurt sorunu, ozellıkle son 15 yıl-
aıruygulanan sağ polıtıkalarsayesınde
sosyal guvenlık sıstemınde artan so-
runıar, demokratıkleşme vs) sorunlann
ancak 'sol, sosyal demokrat bır prog-
ram' ve buna sadık kalan, kararlı ve tu-
tarlı kadrolarla çozulebıleceğını goster-
mektedır
Ancak bu çozumun hayata geçırıl-
mesı, aşağıda kısaca değıneceğımız
bazı sorunların aşılması ıle yakından ıl-
gılı olacaktır
1 - Sosyal demokrat bır partının -ol-
mazsa olmazı' omurgasını 'emekçıle-
nn'oluşturduğu ancak dığertoplumsal
sınıf ve katmanların da kendılerını ıfade
edebıleceklerı bır partı kımlığıdır
CHP'nın bugun bu konudakı yetmezlı-
ğını soylemeye gerek yok sanırım Bu
bağlamda, zaman geçırılmeden sendı-
kalar ve demokratık kıtle orgutlerı ıle ka-
lıcı ve gelışkın ılışkı bıçımlerının kurul-
ması 'stratejık bır onem taşımaktadır
Bu bakımdan 12 Eylul'un yarattığı
olumsuzluklar mutlaka aşılmalıdır
2- Yenı Dunya Duzenı ıdeologlarının
ıddıa ettıklerı, 'tarıhın sonu', ıdeolojile-
nn sonu gıbı yaftaların aksıne, CHP'nın
bugun ıdeolojık netlığe her zamankın-
den daha fazla ıhtıyacı olduğu kanısın-
dayım Bu bağlamda Sayın Deniz
Baykal"ın kışısel çabalan ıle ozdeşleş-
tırılebılecek 'kısa soluklu', 'konjonktu-
rel', 'bıreysel' arayışlara tanık olmakta-
yız Ancak bu arayışlar orgut ınısıyatı-
finden kopuk ve Sayın Baykal'ın ara sı-
ra yaptığı 'ozel Uzakdoğu' gezılen so-
nucu benımsedığı (G Kore, Japonya)
ulke modellen' veya 'yenı sol' turu //-
beral teonler' ûe degıl partının tum or-
ganlarının aktıf katılımı ıle bırlıkte, sol
sosyal demokrat çevrelerın (akademıs-
yenler aydınlar, demokratık kıtle orgut-
lerı vs), katılımlanyla yapılacak sıstemlı
ve kurumsallaşmış çalışmaların urunu
olmalıdır Bu anlamda, geçmış yıllarda,
ıdeolojık ve program tartışmalan ve
toplumsal sorunlara donuk 'proje one-
rılerı ıçın onemlı ışlevler yuklenebılecek
kurultayların salt lıderlık yarışmasına ın-
dırgenmış olmasını sol ıçın bır talıhsız-
lık olarak kabul edıyorum
3- Pratık polıtıkada başarılı olmak, her
şeyden once toplumsal sorunlara ço-
zum uretmekten ve bır 'utopya'ya sa-
hıp olmaktan geçer Bu bağlamda
CHP'nın temel sorunlara ılışkın 'sol al-
ternatıf çerçevesınde çozum oluştur-
mada ve kamuoyunu yonlendırmede
yetersız kaldığı gorulmektedır Bu so-
runlardan bırı olan, 'Kurtsorunu' konu-
sunda da 'bekle gor' polıtıkası ızlemek-
te, sorunun çozumune donuk cıddı po-
lıtıkaları kamuoyuna sunamamaktadır
(Son gunlerde soruna donuk 'mıkro ol-
çektekı gırışımlen olumlu bır gelışme ol-
makla bırlıkte, yetersız kaldığı Dir ger-
çektır)
Bu soruna, demokratık, hukuk dev-
letı sınırlan içerisinde barışçıl çozum
yollan mutlaka bulunmalı bunlar kamu-
oyuna deklareedılmehdır Bunun yapıl-
ması durumunda (geçmış yıllarda bu
soruna yonelık kımı vahım hatalardan
dolayı partıden uzaklaşan kıtleler ıçın)
CHP tekrar çekım merkezi konusuna
gelebılecektır
4- Herhangı bır partının ust yonetım
kadrosunda bulunan ınsanların o partı-
nın ıdeolojısı ıle ılgılı bellı ılke ve değer-
lere sahıp olması, o partının 'tutarlılığı'
açısından onemlı bırunsurdur Uzulerek
belırtmelıyım kı bugun CHP'nın ust yo-
netım kadrosunda (bır kısım lyı nıyetlı
durust, ılkelı yonetıcı yanında) sol, sos-
yal demokrat ılke ve değerierle uzaktan
yakından ılgısı olmayan, merkezın her-
hangı bır partısınde rahatlıkla ıstıhdam
(') olanağı bulabılecek bırçok yonetıcı-
nın varlığı da bır gerçektır Hıç kuşkusuz
bu durum partının ınandırıcılığı açısın-
dan cıddı bır handıkap teşkıl etmekte-
dır
5- CHP'de bugun yaşanılan temel
sorunlardan bın de mevcut yonetımın
•darkadrocu', 'partı ıçı demokrasi 'yı hı-
çesayan ö^reyse/ftesap'/arınondetu-
tulduğu, 'kuçuk olsun benım olsun tu-
ru bır yonetım anlayışıdır Hıç kuşkusuz
bu anlayış, solu bırleştırmek bır yana
sureklı bolunme surecı ıle farklı sıyasal
oluşumlara zemın hazırlamaktadır
Sonuç
Turkıye, yaşadığı tum krız koşullanna
rağmen, ıktısadı ve so syal potansıyel-
lerı goz onune alındığında bu krızı ra-
hatlıkla aşabılecek, çağdaş dunyanın
demokratık ve onuriu bır uyesı olabıle-
cek dınamıklere sahıptır Ancak bura-
dan şu sorunun yanıtlanması gerek-
mektedır Sahıp olduğumuz bu potan-
sıyeller, uretımden kopuk 'kârhırsı'nm
tek belırleyen olduğu. 'ınsanı ıkıncı
plandatutan' kısaenmlı' 'gunukurtar-
ma' polıtıkalanyla mı yoksa mevcut kay-
nakların, 'ulusal çıkarlarımız' ve 'top-
lumsal yarar' goz onune alınarak 'de-
mokratık', çağdaş' bır toplum organı-
zasyonu çerçevesınde 'dengelı dağı-
lımında mıdır
7
Eğer tercıhlerımızı ıkıncı
seçeneğe donuk yapıyorsak bu polı-
tıkaları hayata geçırecek sıyasetın adı,
sol sosyal demokrasıdırve Turkıye top-
lumunun geleceğı buradadır
İZIVIİR 4. ASLİYE HUKUK HÂKİMLİĞİ
1996 285
Davacılar Halıl Duru, Ahmet \enıgun tarafından davalılar Murat Danacı. Seydı Kuçuk alev-
hıne açılan tazmınat davasinda. Da\alı Sevdı Kuçuk'un Acıbadem Cunei) Sok B Blok D İI
Kadıkov-Istanbul adresıne vapılan teblıgat bıla teblığ lade edılmı* \e vaptırıljn zabıta draştır
masına rağmen teblıgataeKenşlı adresı tespıt edılmemış olmakladava dılekçesının ılanen teb-
lığıne karar venlmıij olup vukanda adı \e adresı vazılıda\alınınduru$magunuoljn2~ i 19^7
eunu saat 9'da mahkememızde hazır bulunmabi veva kendısını bır \ekılle teniMİ ettırmesi. ak-
si haldeduruşmalaragıvabında devamedılıp vokluğanda karar \enleceğı hu^uiları du\a dılek-
çesı teblığ venne geçmek uzere ılan olunur 26 12 1996 Basın 69
ZE1TİNBURMJ 2. ASLİ\T HUKUK HÂKİIVILİĞİ'NDEN
EsasNo 1995 798-Karar No 1996 8^2
Davacı Sebahat Bıberoğlıı vekılı Av Kısaı Dınçer tarafından davalı Celal Bıberoğlu aleyhıne açılan velavetın kaldırıl-
ması davasının yapılan yargılaması sonunda Mahkememızce verılen 29 11 1996gun 1995
7
98esas 1996 8^2 karar sa-
yılı kararla ınahkememızın 16 H 199s tarıh !99ş 599e;,as. 1995 4~0 karar savılı kararı ıledavalıyavenlen I 1 9 1984do-
ğumlu muşterek ı,ocuk Onıer. 29 3 1986 doğumlu Sevınç 12 10 1993 doğumlu Esin'ın velayetlennın kaldırılarak dava-
cı annevc venlmesıne. 2^11 000 - TL vargılamagıderı. 4 000 000 - TL vekalel ucıctının vınedj\alıdan lahsılı ıledava-
uvu venlmesıne karar venlmiştır Karar. adresı meçhul olan davalı Celal Bıberoğlu na teblığ tarıhınden ıtıbaren vasal su-
resi ıçınde temyız voluna ba^vuımadığı takdırde hukmun kesinlejeceğı karar teblığını ıhtıva eden teblıgat venne geçerlı
olmak uzere ılanen teblıc olunur Sa»ın 272
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Dilde Aşağılık Duygusu: (2)
Arapça Sözcükleri de
Ayıklayalım!
Cumhuriyet okuru, Nıgar Nurten Arakon dıl konusu-
na ağırlık verdığı mektubunda sorular soruyor şoyle
(Bu kez mektubunu, yazının sonuna konan bulmaca ne-
denıyle kısaltmak zorunda kaldım1
)
"Şu sorulann, ınandıncı haklı olabılecek yanıtı var mı-
dır^ Sanmıyorum
* Neden te-ve kanallannın adı ya Ingılızcedır veya In-
gılızce telaffuz edılır? Eyç- bı-bı gıbı (Yanı HBB)
' Neden ayakustu bufelennde 'balıklı ekmek arası' de-
ğıl de 'fısh-burger' /sf/yoruz'
* Londra 'nın, Pans 'ın, Vıyana 'nın adını kendı dılımıze
uydurmuşuz da nıçın Nev York değıl de Nıv York ya da
Nu York dıyoruz^ Ha Nev York, ha New York, henkısı de
aynı anlamda yanı Yenı York
'Eş-dost, arkadaşlarbırbınnden aynlırken (Hadı Alla-
haısmarladık uzun gelıyor dıyelım) 'Hadı bay (yanı bye)
dıyoruzda hoşçakal eyvallah usumuza gelmıyor
' Nıçın her duydugumuz Ingılızce sozcuğe Mal bul-
muş Mağrıbı gıbı sanlıyoruz? 'Dızayn' dıye dılımıze so-
kuşturulmaya çalışılan sozcugun karşılıgı olan, yerıne
gore çızım, tasanm, desen, proje, plantaslak demıyoruz
da n'la dızayn' dıye dıretıyoruz9
Şu yanm yuzyıldır evı-
mıze gıren Cumhuriyet de yapıyor bunu
'Acaba ekın duzeyımız kullandıgımızyabancı sozcuk
oranınca mı artmakta? Şunu bır bılsek1
' Izleme oranı' edep dışı mı kı ratıng'e sanldı sozlu-
yazılı basın?
" Içenğı Turkçe bırçok dergının adı NEDEN Ingılızce
veya Fransızca7
Bu rezıllığe çok sınırienıyorum çıldmyorum, ama bır
yandan da sınırlı sınırlı guluyorum Çunku, bunu yapan-
lar/n bırçoğuzavallı, duşunme ozurlu Ne halt ettklennın
bılıncınde olduklannı sanmıyorum
Anadılımızın ırzına geçmenın bırbaşkayolu da 'bozuk
çevırı dılıyle' yazmak konuşmak Bız Turkçe de Bır
yerdeoturmak denz ornekse İstanbul daoturuyorum'
Ankara'daoturuyorsunuz gıbı Yaşamak demeyız Bu,
kartvızıt çevırmenlennden armagan1
Bılırsınız Hamıl-ı kart yakınımdır pek çok kapıyı
açar 'Butun kapılan açar'demeyışım hâlâ toplumda te-
mız, namuslu, durust ınsanlann vartıgına ınanmak ıste-
yışımden
Bakın ben İstanbul'da oturuyorum ama nereye gıder-
sem gıdeyım, İSTANBUL uyaşıyorum Zıra, damarlanm-
da akan İstanbul'dur
'Trene vapura otobuse yetışmek' denz Ingılızceden
aktarma yakalamak'/ dılımıze yerieştırmek hangı densı-
zın ışı?
Benı, daha kımbılır kımlen zıvanadan çıkaran bır baş-
ka densızlık de hava durumundan bahsederken yag-
murduştu karduştu denmesı
Efendım, guzelım Turkçem/zde kar da yagmur gıbı
yağar 'duşmez'
Sıstemlı ve bılınçlı bır şekilde anadılımıze yabancılaş-
tınlma etkınlığıyle kuşatıldıgımı duşunuyorum
Kuşkusuz ofkem ve ısyanım var'
Elbette bır de yumuşakge nın onlenebılıryukselışı
Bılırsınız, her ulke dılının makbul şıvesı vardır Maya,
kızım, lle-de- France Fransızcasının makbul şıve oldu-
ğunu soyluyor (Maya, Dame De Sıon mezunu) Turk-
çe de İstanbul şıvesı İstanbul'un (ah, o çocukluğumun
Istanbul'u') uç guzelı var(dı) Terbıyesı, efendısı Turkçe-
sı Istanbullu nun dılınde yumuşakge yı hıssetmezdınız
SabahattinKudretAksal(25 4 1920-14 4 1993),şa-
ır- oyun-hıkâye-deneme yazan, eşım Aydın Arakon'un
~{22 5 1918-11 8 1982) l$ık Lısesı'nın Orta I sınıfından ıtı-
baren ta olume dek arkadaşıydı Bır gun dılımız konu-
sunda dertleşıyorduk Ben gene, bu yumuşakge puru-
zunden yakınıyordum
-Bızım toplumsal sorunlanmızdan bırı de ınsanlanmı-
zın 'koylulukten' kurtulması Ne var kı dılımız, her geçen
gun bıraz daha koyluleşıyor Bız İstanbul Turkçesınde
'kulakasma' denz Otuz yıldır Istanbul'da oturan bır Er-
zıncanlı 'kulağasma'dıyor
Bunun uzerıne Sabahattın KudretAksal Bey, şu orne-
ğı verdı
Her 'k' harfi 'YUMUŞAKGE ye donuşmez Bana so-
rarsanız 'goğun' değıl gokun olmalı derım demıştı
(Koku hukuku ahlakı,âşıkı dıyoruzda NEDENgok'ege-
lınce, yumuşakge 'nın kucagına duşuyoruz
7
Anlayan be-
n gelsın)
Bu konuşmamız, Sabahattın Bey'ın olumuyle sonuç-
lanan hastalığından kısa bır sure once geçmıştı Bu ne-
denle, Sabahattın Bey ın bu arzusunu adeta vasıyetıy-
mış gıbı algılıyorum ve sıze de ıletıyorum
Belkı de Memleketın bunca derdı varken Turkçe nın
kalıtesıyle uğraşmanın sırası mı dıyeceksınız Amaben-
ce dertlenmızın çozumunu bekleyelım dersek, korkanm
dıl elden gıdecek Evet tam sırasıdır Bıryerden başla-
yalım sahıplenmeye Dılımıze anayasamıza, devrımlen-
mıze, cumhurıyetımıze Ve butun hucrelenmı kaplayan,
yukanda da yazdığım, kaygımı sızınle boluşmek ıstıyo-
rum Dılımıze yabancılaştınlarak ulusal kımhgımızden ol-
mak Naçızane fıknmce Refahlı kadrolaşmadan daha
yıkıcı dılımıze yabancılaşmamız "
Nurten Arakon un mektubu haylı duşundurucu Batı
dıllennın somurusu yanında Arap-Acem kırması yaban-
cı sozcuklere hıç değınmıyor Yoksa onları Turkçe mı sa-
yıyor? Sevgılı okurum da bılıyor kı 1950'lerde Koy Ens-
tıtulennm kapatılıp, ımam-hatıp okullanna yonelınmesın-
den sonra oldu bunlar
BULMACA SED4T\İŞİYA\
1 2 3
1/ Denız sigortacı-
lığında ılgılılenn
yukumluluklennı
behrtenbelge Bır
soru ekı II Omur- 3
galılarda kol veba-
caklar Olavlann
duzenlı aralıklarla
vınelenmesı nıtelı-
ğı 3/ Japon lırık
dramı Sınır huc-
relerının en belır-
gın ve uzun olanı
4/ Bırım Saturn
gezegenının bır
uydusu 5/Melez kırma 6/
Önder Yan memnunluk
belırten bır unlem Bır
gosterme sifatı II Bır go-
revın vurutulebılmesi ıçın 3
merkez olarak seçılen ver 4
tzın 8/ Hıristıyanlıkta ın-
sanınTanrı \a veba^ka ın-
sanlara duvduguna ınanı- "
lan doğaustu aşk 9/Bırvu- 7 J
zu sırlı ve genellıkle çıçek 8 ]
motıflerıvle suslu kılden
vapılmı> levha "Yaşa-
mak bır — gıbı tek \ehur Ve bırorman gıbı kardesçesı-
ne' (Nâzını Hikmet).
YUKARIDAN AŞAĞI\ \:
1/ Bırbırlerıne gore karı kocanın analannın ner bın 2/ Bır
ya da daha çok artı >a da eksi elektrık vuklu atomların or-
tak adı "'Tanbûri Cemıl Bev çalıvor plakta (\ahva
Kcmal). 3/Tavlada bır savı Lluslararası Para Fonu nun
sımgesı Tarla sınırı 4/Tanrıtanımaz Oylunılu 5/Argo-
da kotu ışler vapılan yerlerde gelenlen bıldıren kımse 6/
Kımı bıtkılerden sızan ve katılaşarak sarımtırak bırcısım du-
rumunjgelen^ekerlıozsu Sarnıa, ku>atına 7/Govdehev-
kelı Bılenmı$ke-.!cı bıraracın yuzunde kalan vebılegı ta-
şıyla gıderılen metal çapağı 8/ Secati Cumalı'nın avnı adlı
ovunundan Atıf V ılmaz'ın sınemaya aktaıdıgı tılm Arna-
vutvemını 9/Parola Inatçı