Katalog

1 3 EYLLL1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI îktisadi Kalkınma Vakfı'nın düzenlediği panelde RP ile DYP arasındaki görüş aynlıkları ortaya döküldü Hüküıııette GB uyumsıızhığuEkonoai Senisi - fCoalısyon ortaklân giırrik birkğinde RE- FAHYOL kjruimadan önceki gi- bi ayn telden ç-ılmaya başladılar. îktisadi Kakınna Vakn(ÎKV) ta- rafîndan dÜ2en£nen gürnrük bir- liği paneli nuhalefet mılletvekıl- leninin hüküme:e yöneük eleştirı- lerine, iktidarorıaJdannııı da güm- r ü k birliği kontsunda görüş ayn- lıklarma sakne oldu Iktidar orta- g ı DYPnin ls:*nbu! mılletvekili ve IKV eski t>aşi:anı Sedat AJoğlu. AB'yetarı üyeliğinTürkjyeıçın ka- çımlmaz olduğımu \e gerekli ya- sal düzenierreîerin en kısa zaman- d a yapılacağıni söyledı. RP Ada- na rnillet\eki i \eTBMM Plan Büt- ç e Komisyotu Başkam Ertan Yü- lek isegümriik birliğının temelin- d e Hıristiyan birlıgi düşLncesınin yattıgını \e Türkıye'nın bu konu- da platonık açk vMşadığinı ileri sür- dü- Herikıpartinınmjlletvekilide bedelsiz ıtha atla ilgıli eleştırileri yarntlamaktan ksçındılar Ankara Anlaşmasi'nın imza- lanrnasının 3: 'üncü yıldönümü ne- deniyle düzenlenen ve hükümeti temsılen herhangi bırbakanın ka- tılmadığı "'Giimrük Birliği'nden sonra Türkiye-AB ilişkiten" konu- Sedat AJoğlu. Ertan Yülek. Gökhan Çapoğtu. MeraJ Gezgin Eriş. Hikmet Çetin. BüJent Akarcalı. lu panelde konuşan DSP millene- kili Gökhan Çapoğlu. gümriik bir- liği\le ilgili olumsuz bir havaoluş- tugunu belirterek. dış ticaret ra- kamlan açıklandıktan sonra güm- riik birliğiyle ilgili nefatif değerlen- dirmeler yapıîacagını ifade etti. Çapoğlu, bu tip sonuçların hükü- met tarafından önceden anlatılma- sı gerektiginı. ancak o zamanki si- yasi iktidann gümriik birliğini si- yasi malzeme araeı olarak kullan- dığını sÖNİedi. Çapoglu sözlerini şöyle sürdürdü: "Bedelsiz ithalat karan Türki- ye'nin zoria elde ettiği tavtrin kay- bedilmesi anlamına geliyor. Sana- \iyi çökme noktasına getiri\orlar. Eğeryurtdjşında çalışanlardan kay- nak aktanlnıak istenivorsa, faizle- ri arttınrsınız. Türkiye ekonomik bir krize sürükleni>or \e hükümet de hiçbir öıılenı almıvor." CHP mılletvekili'Hikmet Çe- tin ise. Türkiye'nin gümrük birli- ği konusundaistikrarsızlıgadogru sürüklendigini belirterek. kamu- oyunun "GB \e Avnıpa Birliği ne- redençıkö? Herşe\ altüsl oldu" >ek- Iinde yorumlar yapmaya başlaya- caklannı vurguladı. Türkiye'nin Doğu yerine Batı'yı tercih ettiğini söyleyen Çetin. bugün gümrük bir- liğiyle ilgili yalnızca Irörokratla- nn çalıştığını. onlann arkasında da hiçbir destek olmadığını kaydetti. Çetin. "Sivasi iktidariar 9 aydır gümrük birliği} leilgili hiçbiradım atmadılar. Sonuçta Türki>e Tori- no'da toplanan hükümefİerarası kunferansa çağnlmadı" dedi. RP milletvekilı Enan Yülek. Türkiye'nin Avrupa'ya karşı pla- tonik biraşk yaşadıgını öne sürdü. Yülek. Türkive'nın coğrafı açıdan Avrupalı oldugunu. kültürel açı- dan ise bö\ le bır şeyin sözkonusu olamayacagını ifade etti. Yülek. aynca GB'nin bir Hıristiyan birli- ği oldugunu dadilegetirdi. Buara- da Yülek. bedelsiz ithalatla ilgili eleştirileri "Bunun gümriik birti- ğiyle ilgisi yoktur" dive yanıtladı. ' DYP millet\ekili Sed'at Aloğlu da. ~GB konusunda geçmişte çok heyecanlıolankesimler,şimdi 'Ol- du da ne oldu'.'' demeye başladı- lar" şeklinde konuştu. GB'den son- ra bövleolumsuzluklarvaşanaca- ğını. IKV Başkanı olduğu dönem- de sik sık dile getirdiğini \ urgula- yan Aloğlu. "Neyazıkkiodönem- de bir beklenti > aratıldı. Şimdi ya- pılması gereken gerekli >asal düzen- lemeleri en kısa zamanda gercekleş- tirmektir" dedi. Aloğlu. ayrıca gümrük birliğini dinı baza indirme- nin doğru olmayacağını belirrti. ANAP Istanbul Mılletvekili Bü- lent Akarcalı ise geçen yıl sık sık yapılan GB toplantılannın bu yıl unutulduğuna dikkatçekerek. Tür- kiye'nin ortaya çıkan güçlükler- den yılmaması gerektigini ifade et- ti. Kıbns'ın AB'ne tam üyeliği ko- nusunda ilk konuşulacak ülkenin Türkiye olacağını söyleyen Akar- calı. bedelsiz ithalatla ilgili olarak da. "Bu karan alanlar nanıussuz- lar şebekesidir. Kapitülas>onlar- dan dalıa ağır bir karar. \«ırsana- \i hamlesi isteyen bir parrinin \a- pabileceği en ağır dart>edir" dedi İKV Başkanı \Iera) Gezgin Eriş ise son 9 a\da Türkiye'nin A\rupa ilişkilerine gereken önce- liği \ermediğıni \e gerekli uyum çalışmalannı tamamlamadığını be- lirterek, bütün bunlann hükümetin Türk işdünvasına karşı yerine ge- tırmek zorunda olduğu yükümlü- lükler oldugunu ifade etti. Siyasi- lerin ise AB ile iliijkilen ıç politi- ka malzemesı yaptığını vurgula- van Eriş, sözlerini şövle sürdürdü. "Konu hem iktidar hem de mu- halefet partilerinin gündeminden çıktı. Bunun bir başka sebebi *GB artık tamamlandı \a kendi kendi- ne işler' şeklindeki zihnhertir" Özellestirme Istanbul SEK teselli kaynağıEkonomi Senisi- Geçen > ıl özel sektöre de\redılen Süt En- düstrisiKurumunun 33işletme- si içerisindekı tstanbul tesisleri, özellestirme uygulamalannın tek teselli kavnağı oldu. Istanbul SEK'i 14Ö Rami toptancısını bir araya getire- rek 1995'in eylül ayında satın alan SEK Sana- yi ve Ticaret ÂŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ali Zafer Taciroğlu, 1 yıUık süre içerisinde geli- nen noktanın. özelleştirmenın haklılığını orta- ya koyduğunu ka>dettı. Satışın 1. yıldönümü nedeniyle düzenlenen toplantıda özelleştirıne öncesı \e sonrasını kar- şılaştıran rakamsal verilerortaya konuldu. Bu- nagöre I yıl içensındeyapılan toplam650mil- yar liralık yatınm sayesinde. tesisin günlük süt işleme kapasitesı 300 tondan. 450 tona, pastö- rize süt üretımı saatte 20 bın şişeden 30 bin şi- şeye, yoğun üretımı ise günlük 50 tondan 110 tonayükseltildı. 1 yıllıksüredepeynir.dayanık- Iı süt ve mama üretimi yapacak tesisleryenile- nerek, daha önce üretimi durmuş olan peynir üretimi yeniden başladı. Aynca bu süre içeri- sinde işA'i çıkanlmadığı ve çalişan sayısımn F72Uen 26&'a yükseltiîdıgî belirtitdi: Öz Gıda-lş Sendikası Genel Sekreteri Agâh Kafkas ise iyi ömeklerin alkışlanması gerek- tiğini belirterek, "Ancak diğer tesislerde üre- tim durmuş ve işçi sa>ısı dörtte bir azaltıl- mış durumda. İçinde bulunduğumuz tesisin dışında başarılı başka bir örnek \ok" dedi. Bazı Türk diplomatlann, Dışişleri Bakanı Tansu Çiller'i uyardıklan belirtiliyor iz' RP'yi Wotorize 9 edecek ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Bazı Türk diplomatlannın bedelsiz oto ithalatına izin \eril- mesinın RP'yi "motorize" etme- ye ve "maddi kaynak" sağlama- yayönelık birgirişimolduguyo- İunda Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller'i "gayriresmi" olarak uyardıklan öne sürüldü. "Bedelsiz oto ithalaö" ile il- gili kararname hakkında dıplo- matlarca yapılan değerlendirme özetle şu noktalan içeriyor: 1. Otonun Türkiye'ye bedel- siz ithalatı için, Türkiye'ye ke- sin dönüş koşulu aranmıyor. Bu durum. yurîdışında 24 ay bulu- nan herİcesin Almanya'da ucuz olan kullanılmış arabayı alıp Türkive'de satıp kazanç sağlamasına yarayacaktır. Sıfırkilometredeki araçlara uygulanacak yüzde 20 oranında vergi indirimi de bir başka kazanç kapısını aralayacaktır. 2. Geçen yıUardabukarardan işçilerle > urtdışında belirli süre görev yapan dip- lomatlar Türkiye'ye kesin dönüşlerinde vararlanırdı. Diplomatlar kendi işlerine de yaradığı halde bu kararnamenin per- de arkasında tezgâhlanan oyunun fark- lı amaç taşıdığını vurguluyorlar. Bedelsiz oto ithalatmın RP >andaşlarınca örgütlenecegi öne sürülüyor. TürkMetal'den'Yerli Üretime Saygı' mitingi AISKAR4 (Cumhuriyet Bürosu) - Türk Metal Sendikası. REFAHYOL hükümetinin, yurtdışında çalışan işçilerden. Merkez Bankasf na 50 bin mar- kın üzerinde tasarruf yatıranlara verilecegini açık- ladığı bedelsiz otomotiv ithalat) iznini. yann Bur- sa'da düzenleyeceği "Yerli Cretime Saygı" mitin- gi> le protesto edecek. Türk Metal "den yapılan açıklamada. bedelsiz otomoti\ ithalatının, bu sektörde yatınm yapan sa- nayicıleri ve çalışan yüzbinlerce işçinin istihdamı- nı olumsuz etkileveceği vurgulandı. Sendikanın Bursa'daki \e diğer 23 av n bölgedeki üyeleri katı- lacağı mıting. yann saat 10.00'da Bursa Fomara Mey- danı'nda başlaşacak. 3. Kararnameye göre ithal hakkı her an başkasınadevredilebilmektedir. O>- sa. geçmişte bedelsiz ithai arabaların de\ri için belirli sürelerin geçmesi de öngörülmekteydi. 4. RP'nin Avnıpa"daki örgütü "Milli Görüş" üyelerinin Türkiye'ye göndere- cekleri bu ucuz arabalar. kısa sürede RP'ye bağışlanarak, partinin "•motorize" olmasına ve aynı zamanda "maddi kay- nak" sağlanmasına yarayacaktır. Türki- ye'deki siyasal partiler içinde en zengin "bügisavar" ağına sahıp olan RP bağış- lanacak ithal otolarla parti Türkiye ge- nelinde daha hızlı örgütlenme gücüne ka\ uşacaktır. 5. Diplomatlar, özellikle Almanya'da- ki başkonsolosluklardan aldıklan bilgi- lerden • 4 MilBGörûş''teşkilaiının bu ko- nudaki çalışmalara çoktan başladığına dikkatı çekiyorlar. Bedelsiz ithal kararnamesinde Tür- kiye'ye 31 aralıktarihinekadar 10-50 bin kadar arabanın girmesinin sözkonusu olduğu hesaplanıyor. Kararnamenin Ba- kanlar Kurulu'nda ele alınması aşama- sından önce bu gelişmenin Bakan Çil- ler'e gayrıresmi iletildiği bildiriliyor. Ancak. her araç başına bir yıllığına Vferkez Bankası'na 50 bin mark yatın- lacakolmasının, hükümete yüzde lOgi- bi ucuz bır faizle, biryıllıgına 500 mil- yon mark ile 2.5 milyar mark arasında önemli bir döviz kaynağını yaratacak olmasının bu uyanlan gözardı ettiği öne sürülüvor. TARİŞ Pamuk Birliği Yönetim Kurulu, Erbakan ve Çiller'e gönderdiği mektupta hükümetin politikasını eleştirdi Üretici prim sistemîne geçilmesini istiyorİZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)- Pamukta fiyatın 85 bın liranın altına düş- memesini ve prim sıstemine geçilmesi- ni isteyen üretici, bunun için hükümete kaynak da gösterdi: "Tüm satışlar ka- yıt içinde olur. Vergi gelirindeki artış ek kaynak ihti\acını ortadan kaldırır." TARİŞ Pamuk Birliği N önetim Kuru- lu. Başbakan INecmettin Erbakan, Baş- bakan Yardımcısı Tansu Çiller ile Sana- yi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez'e gön- derdikleri mektupta pamukta izlenen po- litikalansenbirdilleeleştirdiler. TARlŞ Pamuk Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Bakanoğlu ve yönetim kurulu üyelerinin imzaladığı mektupta enflas- yonun yüzde 80lerden aşağıya düşme- diği. sanayicinin artan maliyetlerini fiya- ta yansıtarak gelirini heryıl arttıngınadik- kat çekilerek şöyle denildi: "Tanmda pamuk üreticisi bu inıkân- lardan mahrumdur. Bu nedenle ço- ğunluğunu küçük ve orta kapasitelile- rin oluşturduğu pamuk üreticilerinin prim sistemİNİe ekonomik olarak ko- runması kaçınılmazdır. \lali\ete daya- lı oluşacak fi>ata ilaveten ödenmesi ge- reken primin uygulanması halinde, ka- yıt dışı ekonominin vergi yönüden kont- rol altına alınması da kendiliğinden olacaktır. Bu yolla elde edilecek yeni ka\ nağın gelirleri devlet hazinesine ge- lecek ve üreticiye ödencek prim için ka\ nak ve nakit bulma sorunu olma- yacaktır." Prim sisteminin uygulanması duru- munda. farklann fiyatlarayansımayaca- ğı mektupta belirtilirken. tekstilci \e ih- racatçılann da serbest rekabet şartlann- da daha kolay uyum sağlayacağı savunul- du. Mektupta: "Pamuk üreticisinin, se- sini duyurabilmek ve hakkını aramak için yollara düşmesini istemiyoruz" denilerek hükümetin üreticinin haklı is- tegine sırt dönmemesi gereklililigi \ ur- gulandı. izmir Ziraat Odası Yönetim Kuruîıı Başkanı Reşit Kurşun. pamuğa uygun fiyat verilmemesi durumunda üreticinin alternatif ürünlere kaçacaöını dile ızetır- di. YORUM OZTİN AKGÜÇ Ekonomik BüyiimeDevlet istatistik Enstitüsü'nün (DİE) geçici tahmi- nine göre, GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla) artışı şeklin- de hesaplanan ekonominin büyüme hızı yılın ilk altı ayında, bir önceki yılın eş dönemine kıyasla yüzde 10.3'tür. Büyüme hızına ilişkin gözlemler şöyle özet- ienebilir: • Yılın ilk altı ayına ilişkin büyüme hızı, tahminle- rin üştündedir. DİE, yılın ilk üç aylık dönemi için büyüme hızını Temmuz 1996'da ilk kez yüzde 9.9 olarak tahmin et- mış iken, Eylül 1996 başında açıkladığı ikinci tahmin- de, ilk üç aylık büyüme hızı tahminini yüzde 12.2 ola- rak degiştirmiş; ikinci üç aylık döneme ilişkin büyüme hızını da yüzde 8.6 olarak hesaplamıştır. Bu tahmin- lere göre yılın ilk altı ayında ekonominin büyüme hızı yüzde 10.3'e ulaşmaktadır. Bu gelişmeler, 1996'da büyüme hızının, hedeflenen yüzde 4.5 düzeyini aşa- cağını göstermektedir. 1995 yılının ilk üç ayında büyüme hızı negatif oldu- ğundan 1966 yılının ilk üç ayında büyüme hızının ar- tıya dönüşmesi doğal olarak beklenmekteydi. Ancak yılın ilk üç aylık dönemine ilişkin olarak önce yüzde 9.9 olarak açıklanan, daha sonra yüzde 12.2 olarak düzeltilen büyüme hızı, beklentilerin üstünde olmuş- tur. izleyen üç aylık dönemlerde büyüme hızlannin dü- şeceği tahmin edilmekteydi. Nitekim yılın ikinci üç ay- lık döneminde büyüme hızı yüzde 8.6'ya gerilemiş ise de, bu düzey yine de beklentilerin üştündedir. Yılın ikin- ci altı ayında büyüme hızının düşeceğini gösteren işa- retler vardır. Böyle olmakla beraber yılın ilk altı ayın- daki büyüme hızı, tüm yıl için hedefin aşılmasına ola- nak verecektir. • ithalattan alınan vergiler ve dışalım net faktörge- lırlerinde artış, büyüme hızını arttıran etmenlerolmuş- tur. Büyüme hızının çözümlenmesi yapıdığında, üretim sektörleri itibanyla büyüme hızının yüzde 7.8 olduğu görülmektedir. GSMH içinde payı yüzde 5.2'ye değin yükselen ithalat vergısinde yüzde 39.4 oranında artış, GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) büyüme hızını yüz- de 9.1 'e yüksettmektedir. 1996 yılının ilk attı ayında yüz- de 97.2 oranında artan dışalım net faktör gelirleri de GSMH artış hızının yüzde 10.3 düzeyine çıkmasında etkili olmaktadır. Dışalım net faktör gelirierinde bü- yük boyutlu artış. GSYİH artış hızı ile GSMH artış hı- zı arasında fark yaratmaktadır. Önceki yıllarda GSMH ile GSYİH birbirine çok yakın iken dışalım net faktör gelirlerinin GSMH içindeki payının yüzde 2.3'e yük- selmesi ile aradaki fark büyümüştür. Sektörler itibanyla büyüme hızları incelendiğinde, büyüme hızı tanm sektöründe yüzde 1.7 düzeyinde kalırken, sanayi sektöründe yüzde 8.1'e, hizmetler sektöründe de yüzde 8.6'ya yükselmektedir. Sanayi sektörünün alt sektörlerinde büyüme hızları maden- cilik-taşocakcılığında yüzde 1.4, imalat sanayiinde yüzde 8.0, elektrik-gaz-su alt kesiminde de yüzde 12.0olmuştur. • Hizmetler sektörünün GSYİH içinde payı artmak- tadır. GSYİH içinde sektörlerin paylan; ithalat vergileri dı- şında, tarım sektörü yüzde 8.3, sanayi sektörü yüzde 32.9, hizmetler sektörü yüzde 58.8 şeklindedir. Hiz- met sektörü içinde en hızlı gelişen alt sektörler, tica- ret, ulaştırma-haberleşme sektörleridir. Yılın ilk altı ayında, bir önceki yılın eş dönemine göre büyüme hı- zı ticaret sektöründe yüzde 13.2'ye ulaşırken, ulaştır- ma-haberleşme sektöründe de yüzde 12.0 olmuştur. • Büyüme sağlıklı ve düzenli değildir. Büyüme hı- zın/n ilk attı ayda yüksekliği, daha çok hizmet sektö- ründen ve dışalıma bağlı olarak ithalat vergilerinde artıştan kaynaklanmaktadır. Buna karşı tarım sektö- ründe büyüme yüzde 1.7 düzeyinde kalırken inşaat sektöründe büyüme hızı sıfırdır. (Jretken sektörleri ge- liştiremeyen, attyapı yatırımlarını yapamayan Türki- ye'nin uzun süreli olarak yüksek büyüme hızını sür- dürmesine olarak yoktur. Nitekim büyüme hızlan kısa aralıklarla büyük dalgalanma göstermektedir. Büyük bir olasılıkla 1996 yılının ikinci yarısında da bu dalga- lanma, büyüme hızında düşüş gözlenecektir. 0 Büyüme hızı tahminleri iyimser görüzmektedir. Açıklanan üretim rakamlan, imalat sanayiinde ka- pasite kullanım oranları, parasal gelişmeler, banka kredılenndeki yavaşlama hatta artış hızının fiyat artış hızının gerisinde kalması, ilk altı ayda yüzde 10.3'lük bir büyümeyi doğrulamamaktadır. İnşaat ruhsatna- melerinde yüzölçümü olarak yüzde 11.0'lık gerileme, konsolide bütçede ilk 7 aylık dönemde yatınm harca- malarının toplam harcamalar içindeki payının yüzde 3.8 gibı dramatik düzeyde kalışı, inşaat sektöründe ge- rilemenin sürdüğünü ortaya koyan göstergelerdir. İn- şaat sektöründe sıfır büyüme hızı tahmini bile iyim- serdir. Büyümenin büyük ölçüde sağlıklı bir şekilde öl- çülmesi zor olan hizmet sektöründen kaynaklanma- sı da büyüme hızı tahminlerine bir ölçüde gölge dü- şürmektedir. Türkiye, yatırımlarmın dağılımını değiştirmeden, kaynak savurganlığını azaltmadan, GSYİH yapısmı üretken sektörler lehine değiştirmeden, düzenli, hızlı ve kendini besleyen bir büyüme sürecine giremez. ÇİFTÇİ DOSTU / SADI LLAH USUMI Ayçiçeği üreticisi fon oynnlanyla oyalanıyor Ayçiçeği üreticimiz ithal ayçiçeği ve yağı karşısın- da hep ezilmiştir.Böylesine haksız bir uygulama yıl- larca Türk ayçiçeği üreticisini fakirleştirmiştir!.. EDİRNE - Milyonlarca ayçiçe- ği üreticisi bu yıl gene oyuna ge- tirildi. Ayçiçeğine hem düşük fiyat verildi hem desteklemeye alınma- dı. Primden ise hiç söz edilmedi... Beklentilere yanıt veremeyen hü- kümet, ayçiçeği ithalatına fon ko- nulacağını açıklayarak. üreticile- rin ağızlanna bir parmak bal çal- mak istedi!.. Ayçiçekte hem çekirdeğin hem de ham yağının ithalatına fon koy- mak son derece gerekli bir uygu- lamadır. Daha önceki yıllarda yağ ve çiçek ithalatındaki fonun kaldı- rılması büyük bir hata olmuştur. Yabancı ülkelerde ayçiçeği ve ya- ğına devlet büyük destekler ver- diği için, dış piyasalarda fiyatlar düşüktür. Türkiye'de ise tam tersi bir uygulama vardır. Tarım ürünle- rinden destek, 1980 yılından son- ra yavaş yavaş kaldırılmıştır. Ayn- ca, enflasyon nedeni ile maliyet- ler çok yükselmiştir. Çiftçiyi özel sektör sömürüsüne karşı koruyan bütün kurumlar ya satılmış ya da etkisiz hale getirilmiştir. Bu nedenle ucuz fiyatla ithalat yapıldığı zaman Türk üreticisinin re- kabet etme şansı yoktur. Nitekim, fon uygulanmadığı süre içinde, ay- çiçeği üreticimiz ithal ayçiçeği ve yağı karşısında hep ezilmiştir.Böy- lesine haksız bir uygulama yıllar- ca Türk ayçiçeği üreticisini canın- dan bezdirmiş ve fakirleştirmiş- tir!.. Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez'in ithalatafon konulacağı yo- lundaki açıklaması, bu nedenle ay- çiçeği üreticisini sevindirmiştir. Çünkü, ayçiçeği ithalatına ton ba- şına konuiacak 70 dolar fon ile ham yağına konuiacak 175 dolar fonun iç piyasada fiyat dengesi oluşturacağı umudunu vermiştir... Sanayiciye gizli mesaj Tabii bu işin görüntüsü ve yut- turmacısıdır. Konulacağı açılanan fon, göstermelikten ibarettir. Üre- ticiye önemli ölçüde bir yarar sağ- lamayacaktır. Yalım Erez'in konuş- ması dikkatle incelendiği zaman fon uygulamasının çok ustalıkia hazır- landığı ve zamanlamasının iyi ya- pıldığı ortaya çıkacaktır. Ayrıca, konuşmanın içinde sanayici ve tüccara gizli mesajlar vardır!... Örneğin. bakan fon konulaca- ğını açıkladığı anda, çekirdek itha- latındaki fonun yılbaşında kalkaca- ğını öa belirtmek gereğini duymuş- tur. Fon koymak veya fon açıkla- mak gizli olması gereken biruygu- lamadır. Fırsatçılar hemen yarar- lanır. Bu konuda yapılacak biraçık- lama sanayiciye ve tüccara "Biraz dişini sık, piyasalar gene senin olacak" mesajıdır. Ayrıca, bir aydan beri ayçiçeği ithalatına fon konulacağı haberle- ri dilden dile dolaştı. Bu haberleri herkesten önce duyan tüccar ve sanayici de hemen mal stoklama- ya başladı. Bulabildiği kadar iç pi- yasadan, alabildiği kadar da dış pi- yasalardan mal sağladı. Verilen bil- gilere göre, sanayicilerin elinde şu anda en az iki veya üç ay yetecek stok var.... Demek kı, sanayici ve tüccarın kısa süre içinde ayçiçeğine veya yağına ihtiyacı ya olmayacak ya da çok az olacak... Yılbaşında da ay- çiçeği çekirdeğinden fon kalkaca- ğı için gene istediği gibi ucuz fiyat- la ithalata devam edecek.... Bu arada beklenmedik bazı fi- yat gelişmeleri de olabilir. Bazı sa- nayiciler daha önce fonsuz ithal et- tiklen ayçiçeği yağına fon ilavesi ya- pabilirler. Maliyetinin iki veya üç katına satabilirier. Fon, bazı sana- yiciler için zarar yerine yarar da getirebilir... Ne demişler; iş bilenin, kılıç ku- şananın!... Fon uygulaması getirilmesinin nedenlerinden biri de üreticilerin tepkisini önlemek. Ayçiçeği üreti- cıleri fiyatlaraçıklanmadığı için bü- yük tepki gösteriyorlardı. Anka- ra'ya heyetlergidiyor, görüşmeler yapılıyor ve bakanlar baskı altın- da tutuluyordu. Buna rağmen bugüne kadar fi- yatlar açıklanamadı. Hasat 20 gün önce başladığı halde, önceki gü- ne gelene kadar üreticiler hâlâ he- sap-kitap peşindeydiler. Hatta, acele paraya ihtiyacı olan üretici- ler fiyat ilan edilene kadar ayçiçe- ğini 25 ile 27 bin lira arasında tüc- cara satmak zorunda kaldı. Çünkü, üreticilerin büyük ço- ğunluğunun bankalara, tefecilere ve esnafa borcu vardı. Hemen hep- sının vadesi gelmişti. Ödeyemedi- ği takdirde faizler artacak ve borç miktan da ikiye katlanacaktı... Böy- lece sanayiciye .nal satan on bin- lerce üretici. fiyatlar geç açıklan- dığı için daha işin başında milyon- larca lira zarar ettiler. Buna karşı- lık sanayici ve tüccar da milyarlar- ca lira açıktan kazandı. Sanayi ve Ticaret Bakanı Erez, fiyatı geç açıklamanın nedenini pa- ra bulmak için yapılan çalışmala- ra bağladı. Hiçbir şey gecikme ne- deni olamaz. Çünkü, gecikmenin faturasını üretici öder... Hem de çok ağır öder... Buna fırsat ver- mek, sorumluluğu gerektiren bir hatadır. Üstelik, para nedeni ile gecik- me gerekçesine de ınanmak müm- kün değildir. Zira, ayçiçeği üretimi- nin zamanı bellidir. Her yıl aynı ay- larda ve günlerde toplama başlar. Bu nedenle para dahil her türlü hazırlıkların yapılması için çok za- man vardır... Yeter ki hükümetler ve bakanlar konuya iyi niyetle yak- laşsın ve üreticiyi sevsin... Fiyatlar geç açıklandığı zaman, üreticilerin tüccara teslim olacağı- nı ve bu yüzden milyonlarca lira za- rar edeceğini Başbakan Necmet- tin Erbakan bilmez mi? Yardım- cısı Tansu Çiller bilmez mi? He- le, Yalım Erez bilmez mi? Onlardabilir... Bakanlar da, ba- zı milletvekilleri de bilir!.. Ama, amaşı var işte... Üstelik... Bilmiyorlarsa o makamlarda oturmaya ne hakları ŞİRKETLERDEN HABERLER • MENTORGRAPHICS otomotiv sektöründeki referanslanna V'olksvvagen'i de ekledi. Electronic Design Automation sektöründe faaliyet gösteren Mentor Graphics'in hizmet \erdigi firmalar arasında Mercedes- Benz. Ro\er. Fiat gıbi büyük firmalar bulunuyor. • TLRSOFT artık bir sektörel dış ticaret şirketi. Tursoft'un bu konuda yaptığı başvuru Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından kabul edildi. • GUESS'in kurucusu Paul Marcino geçen günlerde Be>men'in konuğu olarak istanbul'a geldi. Modayı yönlendiren firmalardan biri olan Guess'in dünyanın dört köşesindeki maâazalarda cornerlan bulunuyor • EMLAK BANKASI üniversite öfrencilerinin öğrenim katkı paylannm karşılanmasına yönelik olarak kullandırdığı harç kredisinin üst limitini 30 milyona yükseltti. • SC.MER LEASİNG ilk sözleşmesini yaptığı 18 Temmuz 96'dan bugüne kadar geçen 45 günlük süre içinde 3 milyon dolarlık ciroya ulaştı. • DONNA KARAN NE\V YORK. Türkiye'deki ikinci satış mağazasını kasımda Ankara"da açacak. Gaziosmanpaşa'daki 3 katlı mağazada çocuk reyonu da yer alacak. • DEVVILUX selülozik mobilya macunu üretti. Yeni ürün özellikle ahşap yüzeylerdeki derin çizgi ve çukurlan doldurmak için kullanılacak. • VISA INTERNATIONAL, Türkiye'de bilgi \e iletişim sektörünün en büyük etkinliği olan Bilişim "96"da elektronik ödeme sistemleri rnsoru oldu. \I\DY CR.\V\ FORD Bilişim '96'da. Soul müziğin ustalanndan olan sanatçı 19 Eylül 1996 Perşembe günü Lütfü Kırdar Kongre Sarayı'nda bir konser verecek. • BAŞAK SİGORTA. 1996'nm ilk altı aylık sonuçlanna göre hayat ve hayat branşlar toplam prim üretiminde 4.87) trilyon lira ile ilk sırayı aldı. • VVILKINSON SSVORD Türkiye'de tıraş bıçagında birçok ürüne imza atan Wilkinson Svvord. halen dünya tıraş sektörünün ilk üç firmasından biri konumunda. • TAMİRAT & TADİLAT dergisi yayın hayatına başladı. Ren \'ayıncılık tarafından yayınlanan dergi kendın-yap alışİcanlığının \e masrafsız metotlann öncüsü olmavı hedeflivor.