Katalog

13EYLÜL1996CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 5 3 . V E N E D İ K F İ L M F E S T 1 V A L İ ' N İ IV A R D I N D A IV Görkemli bir sinema vitrininden kalanlar / şte eksilen ömrümüzden ta- mam ettiğimiz. cıvıl cıvıl bir festival daha geldi geçti. Ana bölüm Yanşma'dan Venedik Geceleri. Görüntülere Açılan Pencere. Umut Verenler Kul- van. Italyan Sineması Haftası ve Özel Girişimler-Olaylar gibi yan bölümlere kadar. 11 gün süre- since. bir kez daha yoğun bir film tra- fiğinin yaşandığı. yeryüzünün dörı bucağından der- lenmiş. farkh dal- ga boylarından ya- yın yapan. çeşitiı türlerden, uzunlu kısalı, I50'yi aş- kın. her ze\k \c tiirden, uzunlu kı- salı. 150'yi aşkın. yepyeni filmın g ö s t e r i I d i ğ i 53.Mostratnterna- zionaleD'ArteCinematografica-53.Ve- nedık Fıim Festıvali'nde. ufkumuzu ge- nişletmeye bakıpyeni sulara açılarak ha- bire feyz almaya ve iman tazelemeye ça- baladık olanaklarelverdiğince. Görkem- Ji Venedik \itrinine çıkanlan ve son dö- nemde yedıncı sanata yön veren eğilim- leri. kimı geçerli >aklaşımlan yansılan bu seçmece filmlerden oluşan. rengâ- renk bir görüntü dünyasını karpuz gibi önümüze koyveren festi\al, doğrusu baştan sona çok tatmin edici bir düzev- de seyretmese de. son tahlilde Lido'yu dolduran sinemaseverlerin göntil telleri- ni kuşkusuz titretti yıne de. 11 gün \e gece bojunca. genelde 'el uzatgül vere>im'dıyen birtakım gözalı- £i filmlerden (özellikle her>ıldan daha ,az sayıdaki, sadece 17 filmin yer aldığı Yarışma bölümündekilerden). çoğu kez geriyegüzel kokulan bastıran dikenlerin hatırda kaldığı festival. koyu Rahnıani- nof hayranı. Alman Yahudisi. despot ba- ba (Armin Müller-Stahl) baskısıyla kü- çük yaştan itıbaren biraz kafayı üsiiten. piyanodahisi.yaşlıbirustanın(JohnGi- elgud) yanında öğrenimini tamamlayan. harika bir pivanistın. gerçekten yaşan- mış. âşık olduğu. olgun bir kadınla (Lynn Redgrave) mutlu biten, müzik ağırlıklı, dokunaklı hikâyesini anlatan. Avustralya yapımı. güzelim bir film- le( 'Shine') ve şık şıkırdım bir ödül töre- nıyle. parlak bir biçimde sona erdi. tıp- kı gecen vıl olduğu gibi. Sonuçta 'İngiliz etnıedi. İriandalının İrlandalıyaettiğini'gıbisindenpolitikbir entrıka>la, İngilızlerle I922'de bağım- sızlık^njaşması imzalama^jnın peşin- den ökfürülen. ustası oiduğu'geriffayön- temleri sonradan bütiin dünyadaki ba- .gımsızlık mücadelelerine örnek oluştur- masına rağmen aslında terör karşıtı bir banş yanlısı olan Irlanda kahramanmın yaşamına dayanan 'Michael Collins'. 53.Venedik Film Festivali'nin Altın As- lan'ını kapıverdi jüriden sinema tografik mükemmelliğiyle... Malum Amerikan sineması egemen- liğıne.özel televizyon kanalları belası- na, \b. başka sorunlara çözümler getır- meyi amaclayan. Fransız Kültür Bakanı Phiüppe Douste-Blarv ile eski bir sine- ma eleştirmeni olan ftalyan Kültür Ba- kanı NValter Veltroni'nin başkanlık etti- ği, iki ülkeden. çok savıda. ünlü meslek erbabının katıldığı bir ftalyan-Fransız Si- nemalan Buluşnıası'nın da gerçekleşti- rildiğı Venedik. festi\ale son dönemde eski saygınlığını kazandıran Gtüo Pon- tecorvo'nun artık yorulduğu \e film > ap- mak istediği gerekçesiyle aynlacağı söy- lentileriyle noktalandı. (Jnutulmaz 'CezayirSavaşrnın yönet- meni \e son 4 yıldır Venedik film festi- valinin patronu olan Gillo Pontecor- vo'nun yerine aday gösterilenlerse yö- netmen Nanni Moretti. eski Rimini şen- liği yöneticisi Felice Laudadio. eleştir- men Lino Mieciche ya da Giorgio Goset- ti. Ancak bu ışlerin uzmanlanna göre Pontecorvo'nun makamını bırakacağı pek kesin değil. sadece biraz naz yapı- yor'muş iistad! Bu yıl festivalin başından beri ihmal ettiğim, 'The Beat Goes On' başlıklı ret- rospektıf bölümde son gün seyrettiğim 'Timothy Leary's Dead' filminden söz etmeden de geçeme>eceğim. Paul Da- \ids"in ilk kez Venedik'tegösterilen. bel- geselimsi bir kurgu filmi nitelığindeki 'Timothv Lean'sDead'i. filmeadını ve- ren Moody Blues'un. bizim kuşağın gön- iüne çöreklenmiş, ünlü şarkısı eşliğinde. eski Hanard profesörü. 1960"lardaki o benzersizpsvchedelic de\rim yıllannın LSD pe>gamberi. vazar. filozof. fîitü- rist. çiçek çocuklan hareketinin tanın- mış Guru'su olan. hapisane kaçağı \e 1970'lerde de Nixon yönetimince *Ame- rika'nm yasayan en tehlikeli adamı' ilan edilmiş ve v akınlarda bu yıl içinde. kan- serden ölmüş. efsanevi Timothy Le- ary'nin olağandışı yaşamını yansıtıyor- du. çeşitli tanıklıklarla. röportajlarla. belge \e vorumlarla. '. Habıre elinden eksik etmediği tespihi çeken Richard Alpert (yani bizim aşina plduğumuz. bildik adıyla Baba Ram Dass) başta olmak üzere. Leary'nin ya- kın çevresindekilerin görüşlerine başvu- ran. 1960-70'lerin müzikleriyle bezeli bu belgesel. bizi alıp asitli.tripli gençlık yıllanmıza götürüverdi bir çırpıda. Tüm vazarlığı ve araştırmacılığı süre- since. ünlü romancı Aldous Huxley"nin izinden giderek bazı maddelerin. doğru âürüst kullanamadığımız be\ nimizin ka- pasitesi üstüne kafa yormuş. hep 'dıştan İçeri bakarak' gerçegin hiç de göründü- ğü gibi olmadığını yaymaya çalışmış bu öncü, ayrıksı. çilekeş asri zaman dervi- şinin. \asiyeti gereği. ölümünün ardın- dan beyninin geleceğe saklanması için. kafasının kesildiği. soluk kesici bir sah- oeyle biten 'Timoth> Lean's Dead" fil- cniyle. bir süreliğine 30 yıl öncesine dö- rıüverdık \enedik'te. En iyi kadın o>nncu: Küçiik V ictoire Thivisol 'Ponette'de JÜRİ ÜYESİ HÜLYA ÜÇANSITYLA SÖYLEŞİIYönetmen Roman Polans- ki"nın başkanlığındaki 53. Vene- dik Film Festivali seçicı kurulun- da. Amerikalı romancı. senaryo yazarı Paul Auster. Afrikalı yö- netmen Suleiman Cisse. İtalyan eleştirmen Callisto Cosulich. Amerikalı oyuncu Anjelica Hus- ton, İtalyan yazar-gazeteci Miri- am Mafai. Hintli vönetmen Mri- nal Sen. "Postacı'ya kaynaklık eden romanın yazan. Şılilı Anto- nio Skarmeta>la birlıkte görev yapan tstanbul Film Festıvajı yö- neticisi Hüha Liçansu'yla İstan- bul'adönerdönmez konuştuk \e jürinin seçimleri.Altın Aslan ve ödüller üstüne izlenimlerini aldık. - Son gûne kadar basında Altın Aslan'afavorigösterilen 'The Fu- neralYCarla'sSong'.'Brigands', vb. gibi adaylar arasında, arka sı- ralarda yer alan Michael Col- lıns'in büyiik ödiile uzanması na- sdoidu? ^s*--- » HÜLYA UÇANSU- Her gün 2 film se\ rettiğimiz \'enedik'te. ara ara 3 toplantı yapan jürinin nihai karar degerlendırmesinde. önce VblkerSchlöndorff"un •TheOgre' Claude Lelouch'un 'Hommes Femmes: Mode D'Emploi'sıv la Jean-Luc Godard'ın 'For Ever Mozart'ı elendı oybirliğiy- le.'Nunzio'vla Antonio Capuano ve *\esna'vla Carlo Mazzacurati gibi yarışmada ılgi uyandıran genç italyan yönetmenlerinı de tartışıp saf dı$ı ettikten sonra. oy- çokluğuyla bir kenara a\ ırdığımı/ 'Carla's Song'.'The Fune- rar.'Bast]uiaf gibi hayli ses geti- ren yarışma filmlerinı Altın As- lan'ın dışındaki ödüller için düşü- nerek. bü>üködüledeğernitelik- teki lngiliz yapımı 'Michael Col- lins'. Fransız vapımı 'Ponette' \e Meksika vapımı "Profundo Car- mesi-Koyu Kırmı/r üstüne yoğunla^tık gitgide. I Zafer Neil Jordan'ın... Ve son oylamada NeilJordan'ın 'Mic- hael Collins11 filmi. 9 kişilik jürinin yarı- dan fazlasının oyunu alarak Altın As- lan "a değer bulundu. 5 e 4 farkla. 'Mic- hael Collins'e gitmeyen 4 oy'un, 2"si 'Profiındo Carmesi"> e. 2 si de 'Ponette'e En hi film ve erkek oyuncu: Liam Neeson 'Michael Collins'de (kiiçük resim gerçek M. Collins) maydı. On yıl kadar önce Cannes"da Bob Hos- kins'e en ivi aktör ödülü kazandırmış "MonaLisa'ylasivnlmıs. 1992'dede Ve- nedik'te varışıp ilgiv le karşılanmış "The Crying Game-Ağiatan O>un*la ve 'In- teniew VV'ithTheVanıpire-VampirleGö- rüşme'vle ıvice ustalas.mış Irlandalı vö- netmen Neil Jordan'a zaferi getiren •MichaelCollins' filmi. baştan sona sağ- lam senanosu. nerdevse kusursuz sine- UÇANSU- Venedik- in ikinci bü>oik ödülü sayılacak Jüri özel ( büyük) ödülünü, Jacques Doil- lon" un 'Ponette' v e Arturo Rips- tein'in 'ProfundoCarmesi'film- leriyle çekişen. Fransa'da yaşa- yan Gürcü sinema ustası Otar loseliani'nin ülkesine dönerek yaptığı son filmi 'Brigands-Hay- dutlar'ına vermeyi uygun gördü jürimiz. Bizim sinemaseverlerin, gös- terildiğinde pek farkına vanp ye- terince sahip çıkmadığı 'La Chasse Aux Papillons-Kelebek A\i'ndan (1992) ve Gürcistan üs- tüne. TV için çektiği bir belge- selden sonra yaptığı, ortaçağdan günümüze koşutluk kurarak, acı. sert ve taş.ı gediğine oturtan. sı- kı bir dönem ele^tirisi sayılacak 'Brigands'. kendine özgü ironisi ve keskin humoruyla tanınan bu eski tüfek, deneyimli, alaycı 'rengârenk ve renkahenk' anla- tım ustası yönetmenin. masalsı. taşlamacı ve meselci sineması- nın. her dönemde, her düzende. yiyicilerini yaratmış otoriteye ilişkin, yıllaryılı biz- zat yaşanmış acı de- neyimlerinin ürünü olan. parlak ve yeni bir örneğiydi. Tüm işkencecileri fena halde hicveden. o harika işkence sah- nesi gibi, etkileyici bölümler kapsayan bu film. 2O.yüzyıl ta- nhinegeçmişbirbaş- ka Gürcü'nün. yani gaddarlıkta eşine az rastlanır. ünlü 'yol- daş-çar" Stalin'in ese- ri. o karanlık baskı dönenıi > ıllarını. KGB'nin korkunç u y g u l a m a l a r ı n ı Brecht'variibretveri- ci bir mesel halinde anlatan. usta işi bir taşiamaydı, senin de belirttiğin gibi. Ve kuşkusuz aldıgı ödü- lü hak eden. parlak ve okkalı bir mescldi 'Brigands'. 1990'daSSCB'nin dağılmasının ardın- dan günümüzedek süregelen ve bir türlü huzura kav uşamayan, hepçalkantılı Kafkas ülkelerindeki çağdaş karmaşaya, şiddete. felaketlere. ölümlere. teröre, korkunç Sni- per'lara. dehşetengiz acılara ilişkin bu tra- jikomik-alegorik lo- seliani filminin, ödü- lüne kimsenin her- hangi bir itirazı, tep- kisi filan olmadı za- ten. Sadece. meslek yaşamında şimdiye kadar üç kez jüri özel ödülü kazanmış olan loseliani usta, gırgır- la karışık biraz mızmızlandı, "Yine mi jüri özel ödülü yahu? Jüri özel ödülü ka- zanmak sanki benim kaderim!" diye- rek... En iyi erkek oyuncu ödülüne (Volpi Kupası). Altın Aslan'ı kazanan 'Micha- el Collins' filmindeki efsanevi IRA kah- ramanı kompozısyonuyla layık gördü- ğümüz. (bu arada festival tam civcivli havasını bulurken. beklenmedik bir ba- ğırsak düğümlenmesi rahatsızlığıyla ha- \enedik jürisi (soldan sağa): Mrinal Sen, Hüha Uçansu, Suleiman Cisse. Miriam Mafai. Paul Auster, Anjelica Huston. Antonio Skarmeta. Callisto Cosulich (küçük resimde Hülva Uçansu jüri başkanı Roman Polanski">le.) ÖDÜLLER Altın Aslan: 'Michael Collins' (Xeil Jordun) Jüri Özel Ödülü: 'Brigands' (Otar loseliani) En İyi Erkek Oyuncu: Liam Neeson ('Michael Collins') • En İyi Kadın Oyuncu: Vlctorie Thivisol ('Ponette') Altın Madalya Ödülü: 'Carla's Song" [Ken Loach) En İyi Yardımcı Oyuncu: Chris Penn ('The Funenıl) FIBRESCI Ödülü: 'Ponette' {Jacques Doillon) Karîyer Altın Aslan'lan: Robert Altman. Vlttorio Gassman. Michele Morgan. Dustin Hoffman. Ayrıca, Arturo Ripstein'ın 'Profundo Carnıesi' filmi. senaryo, \apım tasanmı ve müzik dallarında, 3 ödüle (Osellod'Oro) lavık bulundu. verilmişti. Özelliklejüri başkanı Polans- ki'nin hararetle savunduğu, 1916'da fn- gilizlere karşı bağımsızlık bayrağını ilk açanlardan. askeri dehasıyla İngilizlerin kâbusu olmuş. Julia Roberts'ın canlan- dırdığı aristokrat bir İngiliz kadınıyla da ilişki kuımuş ve genç bir fanatiğin teti- ği çektiği bırsuikastsonucundaöldürül- müş. Michael Collins adındaki. işçi sı- nıfı çocuğu. efsanevi ve romantik Irlan- da kahramanmın yaşamını hikâye eden 'Michael Collins' filmi. genelde alışıl- mış türden ama geniş kitleve sınemayı sevdirecek cınsten, günümüz film yara- tıcılığının eksiksiz birörneği niteliğinde. uzuncal 132 dakıkalık) bir sivasal dra- ma dili, deneyimli kameraman Chris Menges'ın son derece başanlı görüntü- leri ve güçlü oyunculuğuyla ön plana çıktı jürinin değerlendirmesinde. Julia Roberts faktörünün filme kattı- ğı romantik bo>uta ve benzeri siyasal dramların bütün geleneksel kalıplanyla bevlik öğelerini içermesine karşın. son tahlilde sinematografik bakımdan mü- kemmel diyebileceğimiz düzeydeki 'Michael CoÛins'e. aynca genelde. yüz- yılımızdaki. tüm özgürlük mücadelesi veren ülke ve ulusların kurtuluşsavaşla- rını sembolize ettiği gerekçesiyle de. Al- tın Aslan'ı lavık gördük sonuçta. -Öteki ödüller nasıl sahipk'rini buldu? fif bir operasyon da geçiren) Irlandalı Liam Neeson'un ödülü. tüm jürinin gö- nül rahatlığıvla vard/ğı birbaşka sonuç- tu. Ne var ki en iyi kadın oyuncu ödülü. biraz tartışmalara yol açtı. Bir trafik ka- zasında ölen annesinin ardından. baba- sıyla bir başına kalakalan ancak bir tür- lü annesinin öldüğünü kabullenmek is- temeyen. dünvadan habersiz. saf ama son derece güçlü. melekten farksız, ade- ta büyümüş de küçülmüş gibi. Ponette adındaki. 4-5 yaşlarındaki bir kız çocu- ğunun hikâvesini anlatan, Fransız yapı- mı 'Ponette'i seyrettiğimizde. bürün jü- ri üveleri. adeta yığınla rolün altından başanyla kalkmış, 40>ıllık. profesyonel biroyuncunun birikimi ve deneyimiyle Ponette "i oynayan küçük Victoire Thivi- sol'ün performansından etkilendik. Etki- Ienmemek mümkün değildi aslında. bu filmi tüm izleyenlerin de kabul ve teslim ettiği gibi. Özellikle Skarmeta"yla ben. küçücükbirkızçocuğunun. en iyi kadın oyuncu seçilmesine karşı çıktık ve jüri ikiye bölündü bu konuda. Çünkü yetenek kadar birikım. deneyim ve eğitim gerek- tiren. yetişkinlere özgü bir uğraştıroyun- culuk. Ama yönetmenin (Jacques Doil- lon) aylarca süren özeni ve yönlendir- meleriyle, rolünün üstesinden mucizev i bir şekilde gelerek eşi benzeri görülme- miş bir başarıya erişen, en iyi kadın oyuncu seçilmiş en küçük oyuncu olarak şimdiden sinema tarihine geçen minik Victoire Thivisol"ün görmezden geline- meyecek başansını. biz de kabul ve tes- cil etmek durumunda kaldık sonuçta. Küçük masum Victoire'ın başarılı yo- rumuna alkış tutan, meslek yaşamlanna çocuk yaşta atılmış Anjelica Huston'la başkan Polanski, jürinin benle Skarme- ta gibi karşıt görüşteki üyelerini ikna et- meyi başarınca. kapanış töreninde ödü- lünü yönetmeni Jacques Doillon "unala- cağı, en iyi kadın oyuncu ödülü de doğ- ru adresine gitmiş oldu. Yani en başanlı oyunculara layık görülen Volpi kupası- nı. küçük oyuncu Victoire Thivisol ger- çekten hak etti oybirliğiyle. Yardımcı oyuncu ödülünü de, aslında Christopher VValken'dan Annabella Sci- orra'ya. Benicio Del Toro'dan Isabella Rossellini ve Vincent Spano'ya kadar. bütün oyuncu kadrosunun belirgin başa- nsını vurgulamak gerekçesiyle. yönet- men Abel Ferrara'nın alışılmış mafya filmi klişelerine çağdaş birsoluk getiren, ilginç yapıtı 'The Funeral-Cenaze'ye vermeye yöneldik önce. Ama sonra. filmdeki rolü gereği, ki- mi oyuncunun daha ağır çektiğini düşü- nerek ve haksızlık etmemek kaygısıyla. "TheFuneral'in 3 kardeşligangailesini, sürpriz finalde ansızın vurarak adeta suç dünyasının tüm kirlerinden temizleyip anndırmayı yegleyen. inançlı. dürüst or- tanca kardeş rolündeki Chris Penn'i ödüllendirmenin daha doğru kaçacağına karar verdik. Geçen yıl 'Ülke \eÖzgürlük'le bütün dünyada övgü alan lngiliz yönetmen Ken Loach'ın. hemen hemen aynı başa- n reçetesini vineleyerek gerçekleştirdı- ği yeni filmi 'Carla's Song-Caria'mn Şarkısı'ysa, etkileyici olmasına etkileyi- ci) di yine ama jüri olarak bize pek 'Land And Freedom'ın mükemmeliyetini ver- medi dogrusu. I Dayanışma adına . Carla'nın Şarkısı... Egzotık dokunun ağır bastıgı. roman- tizmin had safhaya çıktığı, yer yer inan- dırıcılığını yitirse de. seyircinin bir çır- pıda Glasgovv'dan Nikaragua'lara sav- ruldugu, şurupgibi birdevrimci aşkı çe- şitlemesini hikâye eden ve genelde orta- lama seyircinin çok seveceği türden bir Ken Loach yapıtı sayılacak 'Carla'nın Şarkısı'. yine deeli boşdönmedi jürimiz- den. Ve 'sivil ilerlemeyi, gelişmeyi ve da- VBnışmayı vurguladığı' gerekçesiyle özel ödüie (Senato Altın Madalya'sı) layık bulundu 'Carla's Song'. Ayrıca Meksıkalı yönetmen Arturo Ripstein'ın 'Profiındo Carmesi' filmine de. senaryo. yapım tasanmı ve müzik dallannda. 3 özel ödül (Osella D'Oro) verdiğimiz 53.Venedik Film Festiva- li'ndeki ödüller makul karşılandı sjenel- de. - Daha önce jürilerde görev yapmış mıydın? UÇANSU- Evet. Portekiz'deki Troia (1987), Ingiltere'deki Edinburgh (1990) ve Fransa'daki Montpellier (1995) film festivallerinden sonra.dördüncü kez bir jüride yer ve görev aldım. Kuşkusuz öte- den beri A kategorisinden. saygın festi- vallenn başında yer alan, 60 küsur yılı geride bırakmış, dünyanın en eski ulus- lararası sinema şenliği olan Venedik'in seçici kurulunda görev üstlenmenin. hayli sorumluluk ve heyecan verici oldu- ğunu belirtmeye gerek yok sanınm. Bu zorlu görev in, benim için önemli bir de- neyim olduğunu da söyleyebilirim. - Peki Roman Polanski'nin jüri baş- kanlığı nasıldı? UÇANSU -Venedik'e ginnezden ön- ce, Polanski'nin kurallara. klişelere sıg- dınlamaz. zor. uça- n ve coşkulu kişili- ğiyle ilgili olarak uyarılmıştım. An- cak festival süresin- cevejüriçalışmala- nmız boyunca, Po- lanski'nin hiç de öylesöylendiğigibi biri olmadığını göz- lemledim.Onun için yaygın olan söylen- tilerden. örneginçe- keceği yeni bir film tasansı için 'Ameri- kalı yapımcılardan beklentisi ya da çıka- n gereği, Amerikan filmlerine öncelik ta- nır' önyargısının hiç de doğru olmadığı- nı gördüm. Zor, karmaşık denilen kişiliği verine, işine son derece saygılı. profesyonel. ki- bar ve 64 yaşından hiç beklenmeyen. di- namik bir sinema ustasıyla karşılaştım desem yerıdir. İlk günden itibaren jüri toplantılarında gösterdiği demokratik tavrı. >ansızlığı, olgunluğu ve üslubu, birseciçi kurul başkanından beklenecek şekilde. olağanüstü etkileyiciydi. Başından kaçarak toplandığımız Cip- riani Adası'nda, sabahın 11.00'indenak- şamın 19.00'una kadar süren nihai karar toplantısında, olgunlukla çekip çevirerek yönetti jüriyi. Bu 8 saatlik son jüri top- lantısmın sonunda, her üyenin alınan kararları büvük bir iç rahatlığıvla im- zaladığını da vurgulavav/irn. Roman Polanski'nin başkanlığında ıvi bir ekip çalışmast vaptık özetle. KEDI GOZU VECDİ SAYAB Umudun halyancası Geçen hafta italyan Kültür Bakanı'nın sinemayı destekleme projelerinden söz açmamız, sinemacı ke- dileri heyecanlandırmış, Walter Vettroni'nin italyan sinemasını içinde bulunduğu krizden kurtarmak için öngördüğü önlemler neymiş, anlat da biz de öğrene- lim dediler. Anlatalım ban, bir işe yarayacağı yoksa da... Neden bu kadar umutsuz olduğumu soracak şim- di genç kediler. Ne desem. nasıl anlatsam? Neredey- se bir ömür boyu benzer önerileri yineleyip durmuş ihtiyar kediler anlar ancaK bu umutsuzlugu. Neyse, biz gene konumuza dönelim. Ve meraklı genç kedileri aydınlatahm. Veltroni'nin planı Avrupa sinemasının kalesi Fransızların sinema politikasını anımsatan öğeler içeriyor. Hatta bazı konularda da- ha da ileri bir çizgide. Örneğin. Fransa'da sinema destek fonlarını dağıtan komisyonlar, Kültür Bakanı tarafından atanır. Oysa, Veltori bu komisyonların olu- şumundaki politik-bürokratik mekanizmayı tümüyle degiştirmek niyetinde. Bu kararların alınmasında yak- laşık iki yüz kişi ro\ aiıyordu bugüne kadar ve hepsi bakan tarafından atanıyordu. Veltroni, "Politikaalar bir filmin iyi ya da kötü olduğuna karar verecek ko- numda olmamalı. Buyüzden ben hiçbir karar meka- nizmasına katılmayacağım" diyor. Onemle üzerinde durduğu bir konu daha var (bazı ülkelerde zaman za- man unutulan bir konu): Komisyonlarda görev alan si- nemacıların projelerle hiçbir ilişkisinin olmaması. Italya'da devletin kültür alanına yaptığı katkı hiç de azımsanacak türden değil. Yalnızca sinema, tiyatro ve müziğe ayrılan "Gösteri Sanatlan Fonu "nda 750 mil- yar liret var ve bunun 280 milyarı sinemaya ayrılmış. Veltroni, bu paranın daha doğru bir biçimde yönlen- dirilmesini sağlamaya çalışacak. Tutkulu bir sinema seyircisi ve eski bir sinema ya- zarı olan VValter Veltroni'nin hazırladığı planın en önemli öğesi televizyon kanallarının sinema endüst- risine destek verme zorunluluğu. Yeni yasa taslağın- da, kamu kanallarının (yani RAI'nın) kârlarının yüzde 20'sini film yapımlanna (İtalyan ya da Avrupa yapım- lanna) ayırmalan zorunluluğu getiriliyor. Özel kanalar ise kârlarının yüzde 30'unu yapıma ya da Avrupa film- leri alımına ayırmak zorunda kalacaklar. Kanallar biz- zat kendilerifilmyapabilecekleri gibi, bağımsız yapım- cılarla da çalışabılecekler. Türkiye'de böyle bir yasa olmamasına karşın, TFIT ve bazı özel kanallann desteği ile birkaç film yapıldı. Ancak, sinema endüstrisinin geleceğini etkileyecek bir boyuta hiçbir zaman ulaşmadı. Sinemacı kediler, kendi sorunlarına yeterince sahip çıkabilselerdi, şu sı- ralar yeniden üzerinde çalışan RTÜK yasasına ben- zer bir madde koydurabılirlerdi bana kalırsa. Ama öy- le, yasak savma kabilinden değil, ciddi yaptınm gü- cü olan bir madde. Veltroni, bu yaklaşımın "üretici" boyutuna dikkat çekiyor ve yerli film kotası gibi "korumacı" politika- lardan daha sağlıklı olduğuna inanıyor. Haksız da de- ğil, çünkü şu anda tüm Avrupa'da uygulanan (bizde de RTÜK yasası ile gündeme gelen) yerli film kotala- n, televizyon kanallarının üretimi desteklemelerine yo) açmıyor. Kanallar, gece yansından sonra eski filmle- ri art arda göstererek kotanın koşullarını yerine getir- mekle yetiniyorlar. Yeni bakanın düşündüğü bir başka önlem de, özel sermayenin film yapfrYfına girmesini özendirecek bir vergi muafiyeti. ilk anda Venedik Bienali ve opera için uygulamaya geçilen bu önlemin sinema alanında da gelecek yıl uygulanacağını söylüyor Veltroni. Bizde de Fikri Sağlar döneminde getirilen benzer bir yasa önerisi Malıye Bakanlığı'nca kabul görme- miştı ne yazık ki. Ancak tiyatro, sinema ve benzeri kül- türel tesislerin yapımı için kabul edilmişti böyle bir mu- afiyet. Oysa, ıstediğinız kadar bina yapın, film olmaz- sa ne göstereceksiniz bu sinemalarda? Bir zamanlar dünyanın en önemli sinema merkez- lerinden biri olan Cinecitta konusunda da gerçekçi kararların eşiğinde Veltroni. "Günün modası özelleş- tirme rüzgârına hemencecik kapılmadan" önce stüd- yolann modernızasyonunun tamamlanacağını, son- ra buraya büyük Amerikan yapımlannın çekilmesi için özendirici önlemler alınacağını ve özelleştirmeyi da- ha elverişli koşullarda düşünebileceklerini belirtiyor. Bakanın tasarladığı önlemler içinde yeni sinema salonlarının açılmasını kolaylaştırmak, bu alandaki bürokratik engelleri ortadan kaldırmak ve sinema bi- let fiyatlarını ucuzlatmak var. Veltroni, sinema salonu sahiplerinden. öğleden sonra matinelerinde yarı fiyat uygulamalarını isteyeceğini söylüyor. Programında okul salonlarının sinema gösterimine tahsisi, bir sine- ma müzesi ve kitaplıgı açmak, her kentin eski bir si- • nema eserine "vasi" olarak o yapıtın restorasyonunu yapmasını sağlamak gibi çeşitli önlemler yer alıyor. Bu arada 'mu/f;p/ex7erde (çok salonlu yapılar), sa- lonlardan en az birine programasyon kotası getirilme- si, yani bu salonlarda Avrupa filmi gösterimi zorunlu- luğu düşünülüyor. Tabii ki, bizim liberal kedilerimiz gerek duymazlar böyle önlemlere. İyi film yapın, seyircisi olsun, der ge- çerler. Seyircinin alışkanlıklarını degiştirmek birsüreç gerektirirmiş, kimın umrunda! Dünya Kitap 4. Şiir ödülü Kültür Servisi- Bu yıl dördüncüsü düzenlenen 25 milyon TL. ödüllü Dünya Kitap Şiir Ödüiü'ne katıhmlar 21 e> lülde sona erecek. Bu tarihe kadar Dünya Kitap Dergısf ne ulaşan şiirlerden finale kalanlar Dünya Kıtap'ın kasım sayısında yayımlanacak ve bir şair seçici kuful tarafından ödüle değer bulunacak. Mehmet Başaran. Kemal Özer Refik Durbaş.Tuğrul Tanvol \e Faruk Şüvun'dan oluşan seçici kurulun ödüle değer buldueu şair Dünva Kitap'ın kasım sayısında açıklanacak. Konu ve yaş sınırlaması olmayan Dunya Kitap 4 Şiir Ödülü ne katılmak için beş şıınn. fotoğraflı özaeçmiş ve Dünya Kitap dergısınde yayımlanan katılımlbrmuv la birlikte 21 eylüle dek Dünya Kitap Dergisi'ne yollanması gerekiyor. Aynntılı bilgi için 252 65 41 BUGUN Aksanat'ta saat 12.30'da laser-disc'ten Karajan yönetımındekı Berlın Fılarmoni Orkestrası'nın konsen. saat 18.30'da ıse Pjn k Ro>d'un Pompeii amfi- tıyatrosundakı 'Live At Pompeii' konsen aöstenlecek Tarih V'akfl Etkinlikleri kapsamında saat Î8 00'de Çağdaş Bale Topluluğu, Cem Ertekin'in koreografisıni yaptığı 'Othello', 'Özgürbahçe', 'Düet' ve 'Sportmenler' adlı yapıtlardan oluşan bir eösteriyi tarihi Darphane binasında sunacak Sahaf Cafe Kültür Merkezi'nde saat 17.00'de Fassbinder'in 'Ümitsizlik-(Despair)adlı filmi gösterilecek. Taranta Babu Kültür Merkezinde saat 19 00'da 'Son Peygamber' adlı tek kişılık komedi senjileniyor Yukan Mezopotam>a Kültür Merkea'nde saat 17.30'da Can Dündar'ın Avnalar' belaeselinin Çirkin Kral Yılmaz Guney Belgeseli' bölümü eösterilecek BEKSAV'da saat 18.00'dc Ercan KanaHİHD Ist Şube Bşk). Mustafa UçdereiÇHD Ist Şube Bşk ) Mihriban Kırdök (av uka-jN e Eşber Yağmurdereli'nin katıhmıv la 'Cezaevleri - Olüm Oruçlan - Son Sürec" konıılu panel ver alıyor