Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET NİSAN 1996 PERŞEMBE
HABERLER
Kaldınlması tartışılan olağanüstü hal, 79 ilde olağan hale getiriliyor, her ile süper vali atanıyor
Valilere sıkıyönetiııı yetJdsiTaslak yeniden
giindemde DYP-SHP
koalisyonu döneminde
TBMM'ye sevk edilmesine
karşın görüşmeleri
tamamlanamayarak kadük
olan. AMAP'ın o dönemde
şiddetle eleştirerek "Bu bir
cinayertir' diye nitelendirdiği
il idaresi yetki yasa taslağı
veniden Meclis'e gönderiliyor.
Içişleri Bakanlığı tarafından
hazırlanarak Başbakanlığa
se\k edilen taslak, DYP
grubunun da görüşüne
sunuldu.
DİRDAÎNE KOCAOĞLl
A.NKARA - Olağanüstü hai
(OHAL) uygulamasını kaldıraca-
ğını açıklayan ANAYOL hüküme-
ti. OHAL Böige Valisi'nin yetkı-
lerıni 79 ilin valisıne yayarak uy-
gulamayı olagan hale getirrneye
hazırlanıyor. DYP-SHP koalisyo-
nu döneminde TBMM'ye sevk
edilmesine karşın görüşmeleri ta-
mamlanamayarak kadük olan.
ANAP'ın da o dönemde şiddetle
eleştirerek "Bu bir cinayettir" di-
ye nitelendirdiği il idaresi yetki
yasa tasarısının aynen Meclis'e
gönderıleceği bildirildi. Taslağın
yasalaşması durumunda, valiler.
smırötesi harekât planla> ıp uygu-
layabilecekler. Vali. gerekli du-
rumlarda, her türlü araç. gereç,
malzeme \e gıdanın alım. satım
ve sevki için kısıtlayıcı önlemler
alabilecek. belirlı yerlerde kişile-
rin toplanmalannı. dolaşmalannı
men edebilecek. her seferinde 3
günü geçmemek üzere sokaga çık-
mayı. ruhsatlı daolsa her türlü si-
ANAYOL hükümetinin planladığı tasarıyla valiler önemli bir güç haline gelecek
Bugünkü yasa, il valilerine sınırlı yetki veriyor
ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) -
ANAYOL hükümetinin değiştirmeyi
planladıgı İ1 İdaresi Yasası, "sûper vaH"
yetkisi ile donatılmak istenen il valiierine
sınırlı yetkiler veriyor. Mevcut yasaya göre
valilerin görev ve yetkilerinden bazılan
söyle:
# VaE, yasa, tüzük. yönetmelik ve
hükümet kararlannın yayın ve ilanını ve
tugulanmasını sağlamak ve bakanlıklann
talimat ve emirlerini j üriitmekle ödevlidir.
# VaJi, adii ve askeri teşkilatdışında
kalan bütün daire. müessese ve
işletmelerini, özel işyerlerini, özel idare,
belediye köy idareleriyle bunlara bağlı
tekmil müesseseleri denetler. teftış eder.
# İtin her yönden genel idare ve genel
gkü^ini düzenlemek ve denetiemekten
sorumludur
# \'ali, Cumhuriyet Bayramı'nda ilde
>apılacak resmi törenlere başkanlık yapar
ve tebrikleri kabul eder.
# \âli. adaict daireferinde göriiJmekte
olan işlerin geciktiğini haber aldığı zaman
gecikıııe sebeplerini cumhuriyet
savcılarından yaalı olarak sorabüir.
cumhuriyet savcıian bu sebepleri vereceği
cevapta açıklar.
# V'aii il sınırlan içinde bulunan genel ve
özd bütün kolluk kuvvet ve teşkiiatının
amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu
düzen ve güvenini korumak için gereken
tedbirleri alır.
# Vali, il içinde çıkabilccek toplumsal
olavların emrindeki kolluk kuvvetleriyle
önlenmesine olanak bulunamayacagı
kanısına vanr veya kolluk kuvvetleriyle
bastınlamayacak ani ve olağanüstü
olavların eereyanı karşısında kalırsa, en
. yakın askeri kuvvet komutanındajı vardım
gönderilnıesini ister.
# Vali. bakanlıklar ve tüzel kişiligi haiz
genel müdürlükler il teşkiiatında çalışan
bütün memur ve müstahdemlerin en
büyüm arniridir. Bu sıfarla memur ve
müstahdemlerin çalışmalanna nezaret
eder.
Teşkilatın işlemesini denetler. Memurin
Kanunu'ndaki usulüne göre sa\ unmasını
aldıktan sonra uyarma, kmama ve 5
günlüge kadar aylıktan kesme cezalan
vererek uygular. Daha ağırdrsiplin
cezalan verilmesi için öneri ve talepte
bulunabilir.
lah ve mermi ile saldırı ve savun-
mada kullanılan dığer maddelerin
taşınmasını yasaklayabilecek.
ANAYOL hükümetinin. geçen
ıktidar döneminde TBMM'ye ge-
tirilen v e ANAP sözcülerinin "Bu
değişiklikkarşısında tüylerimtz di-
ken diken olmaktadır" dediği İl
idaresi Yasası'nın değiştirilmesi-
ne ilişkin tasanyı aynen Meclis'e
sunacagı bildirildi. lçişleri Bakan-
lığı tarafından hazırlanan ve Baş-
bakanlığa gönderilen taslak metin
DYP grubunun da görüşüne su-
nuldu. DYP Çorum Milletvekili
Bekir Aksov başkanlığındaoluşru-
rulan komisyonun, taslağı incele-
digi ve daha önce kendileri tarafın-
dan hazırlanarak Meclis'e sunu-
lan metnin aynısı olması dolayısıy-
la hiçbır itırazlan bulunmadığını
bildirdigiögrenildi.
Yasa taslağında. anayasanın 121.
maddesinegöreçıkanlmış bulunan
Olağanüstü Hal Yasası"nın 9. lOve
11. maddeleri büyük ölçüde II ida-
resi Yasası'na eklendi. Taslakta.
mevcut bucak teşkılatının da ya-
sanın çıkmasından itibaren biryıl
içinde aşamalı olarak tasf iye edil-
mesi öngöriildü.
Taslağa göre il valilerinin bazı
yetkileri şöyle:
- Valiler, gerekli hallerde Jan-
darma Genel KomutanlığVnın ka-
ra. deniz ve hava bırlik komuta-
nından yardım isteyecekler. \ alinin
yaptığı yardım istemi geciktiril-
meksizin yerinegetirilecek. Önem-
li durumlarda bu istek sonradan va-
zılı şekle dönüştüriilmek kaydıyla
sözlü olarak yapılabilecek. Güven-
lik güçleri ile yardıma gelen aske-
ri güç arasındaki işbirliği ve koor-
dinasyon vali tarafından vapıla-
cak.
-Birdenfazlaili içine alanolay-
larda, ilgili valilerin isteği üzerine
aynı veya farklı askeri birlik komu-
tanlarından kuvvet tahsis edilme-
si durumunda. iller veya kuvvet-
ler arasında işbirliği. koordinas-
yon, kuvvet kaldırılması. emirko-
mutailişkileri Genelkurmay Baş-
kanlıgı ile lçişleri Bakanlığı tara-
fından belirlenecek esaslara göre
yürütülecek. Bu esasların uygu-
îanmasında. işbirliği ve koordi-
nasyon amacıyla gerekli görülen
hallerde lçişleri Bakanı ilgili vali-
lerden binsini geçici olarak gö-
revlendirecek.
- Olaylann sınır illerinde veya
bu illere mücavir bölgelerde cere-
van etmesi ve evlemcilerin eylem
sonrası komşu iilke topraklanna sı-
ğındıklannın tespit edilmesi duru-
munda, valinin talebi üzerine ilgi-
li komutan. ev lemcileri ele geçirmek
veya etkisiz duruma getirnıek ama-
cıyla, kara, hava ve deni/ kuvtet-
leri ile sınırlı hedefli sınır ötesi ha-
rekât planiay ıp uygulav abilecek
- Tüm kamu haberalma kuru-
luşlan. ilin genel güvenliğine iliş-
kin bilgileri derhal valiye vermek
zorundaolacak. Askeri İcuruluşlar.
ilin genel güvenliğine ilişkin is-
tihbaratı vali ile koordıneedecek-
lerler.
- Vali, her riiriü araç, gereç, mal-
zeme ve gıdanın alım. satım ve sev -
ki için kısıtlay ıcı ve tanzim edici ön-
lemler aJabiiecek.
- Vali. belirli verlerde kişilerin
toplanmalannı. dolaşnıalannı men
edebilecek. Her sefennde 3 günü
. geçmemek üzere sokağaçıkmayı.
ruhsatlı da ol>a her türlü silah ve
mermı ile saldırı \e savunmada
kullanıiandiğer maddelerin taşın-
masını yasaklayabilecek.
- İlde bulunanlar için belirleyici
kimliklerini ta^ıma zorunluluğu
koyabilecek. Belirli güzergâhlarda
özel trafik düzenlenıeleri yapabi-
lecek. Her derecedeki resmi veözel
öğretim kurumlanrıda öğrenime
ara verebilecek.
- Umuma açık yerler ve tüm tü-
zel kişiliklere ait İokal. kulüp gibi
tesisler ile öğrencı yurtlarını ara-
tabilecek, faalıvet saatlerini dü-
zenleyebilecek. 3 ayı geçmemek
üzere kapatabilecek.
- Bölge kuruluşlannın kendi ilin-
dekiçalışmalannıgözetim vedene-
tim altında bulunduracak ve bu
kuruluşlann yöneticileri hakkın-
da her yıldeğerlendirmeraporudü-
zenlevebilecek. Bu raporlar \ ükst+-
me. atanma ve >er degiştinneler-
de dikkate alınacak.
-Taslak ile 5442 sayılı yasaya ek-
lenen maddelerle \alılerin görev
alanı iyıce genışletilerek sivil ha-
va meydanlan. Iimanlar ve sınır
kapılarındagüvenlıginsağlanma-
sı. giriş çıkışlarla ilgili hizmetle-
rin etkili biçimde yürütülmesi, il-
gili kumluşlararasında işbirliği ve
koordinasyonun gerçekleşmesi için
gerekli önlemleri almaya \e uy-
guiamaya. kuruluşlann çalış-
malannı denetlemeye yetkili
olacak.
Tasarı yeni değil
ANAP
karşı
çıkmıştıANKARA (Cumhuriyet Bürosu)
- ANAP. ANAYOL hükümetmın
TBMM'ye sevk etmeye hazırlan-
dığı II idaresi Yasası'nda değışik-
lık öngören tasarıya. muhalefet-
tevken sert tepkı göstermış ve ya-
salaşmasını engellemışti. ANAP'lı
bazı mılletvekıllennın "faşjstyasa"
1
dive nitelendirdiği tasan ıçm ANAP
adına görüşlennı açıklayan döne-
mın Antalya Milietvekıli Hasan
Çakır da "Getirilmek istenen dü-
zenleme ile Türk demokratik ha-
vatında. Türk hukuk devlerinde
bir cinavet işlenmektedir. Engelle-
mek için sonuna kadar miicadele
edeceğiz" demıştı.
ANAYOL hükümetinin Bayın-
dırlık Bakanı Mehmet Keçeciler
ile Dev let Bakanı Eyüp Aşık'ın da
muhalefetteyken sert bırdılleeleş-
tirdiklerı ve olağanüstü hal uvgu-
lamasının Türkıye genelıne yay-
gınlaşması anlamını taşıdığını be-
firttiklen tasarıya bugün nasıl im-
za atacakları merak konusu oldu.
II idaresi yasa tasarısının 1994
y ılında TBMM Genel Kurulunda
görüşülmesi sirasında ANAP gru-
bu adına konuşan Hasan Çakır.şu
görüşleri dıle getırmiştı:
"Şimdi. anayasanın 121. nıad-
desinegöreçıkanlmış bulunan Ola-
ğanüstü Hal Kanunu'nda nelirtilen
yetkileri vali ve kaymakamlara ver-
mek suretiy le v apacağımı/ düzen-
leme sonucu. bundan sonra olağa-
nüstü hal ilan etme vetkisL tama-
men valive kay makamlara geçmiş
ve anayasanın 119,12üve 121.mad-
deleri ortadan kaldınlnıış oluyor.
Bakanlar Kurulu'nun kesin kara-
n olmadan, Meclis ona> lamadan
ilârı edilemeven olağanüstü hali.
vali ve kaymakamın takdirine bı-
rakuğınız zaman. Türkiye'deki tat-
bikatın ne şekilde olacagını bilgi ve
takdirinize bırakıvonım."
Bölgede incelemeler yapan DSP Istanbul Milletvekili Bülent Tanla rapor hazırladı
'Güneydoğıı'da korucıılar köy yakıyor9
Devletin imaj kaybı
DSP Milletvekili Bülent Tanla. halka
insanlık dışı muamele yapıldığını.
koruculuk sisteminin yara haline
geldigini ileri sürerek "Devletin
önemli bir imaj kaybı var" dedi.
ANKARA (Cumhurivet Bürosu) - DSP
Genel Başkanı Bülent Ecevit,gelecek haf-
ta kapsamlı bir Güneydoğu gezisıne hazır-
lanırken bölgeden veni dönen mılletvekil-
leri de rapor hazırhğına başladılar. DSP Is-
tanbul Milletvekili Bülent Tanla. gczı ızle-
nımlerını anlatırken "Bölgedeşuandakisa-
kinlikaldatıcıbirdururn.Korucular bugün
ciddi bir > ara haline gelmiş. Bazen köyleri
vakıyortar. bazenyurttaşlara insanlık dışı mu-
amelek'rde bulunuyorlar. Özel tim ve koru-
cular halkı rahatsız edivor. Devletin halk
önünde çokönemli bir imaj kaybı var. Yüz-
lerce okuL yıllardır kapalı" dedı.
Tanla. bölgede köy-kent projelennın ya-
şama geçirilmesi için uygun ortam bulun-
duğunu söyledi.
DSP. çalışmalarını güçsüz olduğu ve bü-
yük ölçüde örgütlerinm de bulunmadığı Gü-
neydosu Bölgesi üzerınde yoğunlaştırdı.
DSP Istanbul Mıllenekılı Bül'ent Tanla. Ga-
ziantep Milletvekili Ali llıksoy ile Manısa
Milletvekili Cihan Yazar yakİaşık lOgün
yörede incelemeler yaptı. Ecevit de. gele-
cek hafta. 16 nısan günü Güneydogu'ya gı-
decek. Ecevit. dün partısımn grup toplan-
tısında vaptığı konuşmada milletvekilleri-
nın sadece yetkılı makamlarla değıl. halk-
la da görüşmeler yaptığını söyledi. Ecevit.
2 haziranda yapılacak ara yerel seçımlere
dek 1.5 av ıçerismde Ankara'ya pek uğra-
mayacağını ve gezilerıne Güneydoğu'dan
başlayacağını da açıkladı.
DSP lideri Bülent Ecevit. gazetecilere
yaptığı açıklamada. olağanüstü halın yerı-
ne geçecek. demokratik ve halkla devletin
arasını açmayan yeni bir düzenlemeye ıh-
tijaçbulunduğımadikkatçekerek. "Genel-
kurmay ve silahlı kuvvetler, OHAL'in kal-
kabüeceği düşüncesiy ie.güvenliğin nasıl sağ-
lanacağını planlamış dunımda" dedi.
Genelkurmav Ba^kanlığı Genel Sekre-
terlığı'nden vapılan açıklamada. DSP gru-
buna. "1991 yılından beriyüriitülmekteolan
Huzur Harekâtı'nın öncesL amaçlan, kuv-
vet yapısı. uygulama esaslan" hakkında
kapsamlı bir brifıng v erıldiği ve konuyla il-
gılı soruların yanıtlandığı belırtildi.
Eeevit'ten Alevüere 'öğiit' Genel
Başkanı Bü-
lent Ecevit. 1996 bütçesinden Alevilere de pa> aynlması için
destek isteyen Cenı Vakfı yöneticilerine "öğüt" verdi. Ecev it,
bütçeden pay aynlması konusunda Alevi gruplan arasında
farklı görüşler olduğuna dikkat çekerek, "Alevilerin bir bö-
lümü, 'Ödenek avnlsın. Aleviler Divanefte temsil edilsin'
derken bir bölümii buna karşı çıkıyor. Önce kendi aranızda
görüş biriiği sağlav ın. Ancak hükümeti. bütçeden ödenek av-
nlması vönünde teşvik edeceğiz" dedi. (Fotoğraf: AA)
CHP'de Genelkurmay tartışmasıANKAR.A (Cumhuriyet Bürosu)-Ha-
zırladıkları Hakkâri raporu nedeniyle Ge-
nelkurmav Başkanlığı tarafından hakla-
nnda suç duvurusunda bulunulan CHP
milletvekılleri.önümüzdekigünlerdebir
basın toplantısı düzenleyerek tepkilerini
dile getirecekler. Raporu hazırlayanlardan
tstanbul Milletvekili Ercan Karakaş,
"Olav çok vahiın. Bu parlamenterlerin
özgürce görev yapma hakkına sınırlama
getiriyor""dedi. Karakas. Genelkurmav "ın
statüsüyle ilgili olarak bir ön çalışma ya-
pacağını da bildirdi.
CHP Istanbul Milletvekili Ercan Kara-
kaş. Sıvas Milletvekili MahmutIşık ve Er-
zincan Milletvekili Mustafa Yıldız. bir
süreönce Hakkâri ve Van'agiderek araş-
tırmalar yapıp bir rapor hazırlamışlardı.
Bu raporda yurttaşlann, özellikle Yükse-
kova Jandarma Tabur Komutanı Binbaşı
Emin Yurdakul'dan şikâyetçi olduğu ve
tüm faili meçhul cinayetlerin ardında bu
kişinin olduğunu aktardıklan yer almış-
tı. Genelkurmay Ba^kanlığı. ^'urdakul'u.
"PKK'ye hedef gösterdikleri" savıyla
CHP milletvekilleri hakkında suç duyu-
rusunda bulundu. Bunun üzerine CHP li-
deri Deniz Baykal'ın. milletvekillerinden
grup yöneticileriyle birlikte bir basın top-
lantısı düzenleyerek görü^lerini açıkla-
malannı istediği öğrenildi. Güneydoğu da-
ki son operasyon nedeniv le bu basın top-
lantısının düzenlenmesinde fazla aceleci
davranılmadığı dikkati çekti. Karakaş.
grup yöneticilerinin bildirdiği zamanda ba-
sın toplantısı yapacaklannı sö\ ledi.
OTLAR I ORAL ÇALIŞLAR
-•-•^^ iyanet lşleri Başkanlığı'nın
m ^ yayımladığı **Fetvalar"ki-
m • tabı üzerine tartışmalann
m M arkası kesilmiyor. Siyasi Is-
ff *^ lamcılar bu fetvalardan
memnun değil. Sade Müslümanlar da
yayımlanan fetvalardan şikâvetçi.
Hürriyet gazetesinde Faruk Bildirici
"Diyanet'in Güzin Ablalan" dizısınde
ilginç, aynı zamanda yakıcı bir konuyu
ele alıyor. ~Fetvalar'"kitabındaki bazı ce-
vaplara. >ani fetvalara bakınca ister is-
temez. bu olayda bir sakathk olduğu gö-
rülüyor.
Islamiyet konusunda uzman bilinen
kişiler. vatandaşın bazı pratik uvgulama-
larla ilgili kafalanna takılan sorulara ce-
vap hazırlamışlar. Bu fervalardaki cevap-
lar insanı şaşkınlığa düşürüyor. Dev letin
resmi bir kurumu olan Diyanet İşleri Baş-
kanlığı. yakasında rozet takılı bir kimse-
nin kıldığı namazın mekruh. yani kirli ol-
duğunu kararlaştırıyor.
Tuvalet kâğıdı kullanmaya ise izin ver-
miş. Sebebide tuvalet kâgıdının üzerine
yazı yazılamazmış bu yüzden günah sa-
yılnıazmış. Üzerine yazı yazılabilecek
veya vazı yazılmış tuvalet kâğıdını ku-
lananların vay haline, cezalardan ceza
begensin.
Egerdişinize kaplama yaptırmak isti-
Devletin dini mi, dincilerin devleti mi?
vorsanız, bu valnızca mazeret nedeniy-
İe olmak zorundadır. yoksa ağzınızı dü-
zeltmek ve güze! görünmek için dişçi
koltuğuna oturursanız günaha girersiniz.
Denize ise kadın erkekayn ayn girilme-
liymiş ve dine uygun örtünme gereki-
yormuş. Dev letin birçok kurumu ise, din-
İenme tesisleri. plajlar kuruyor ve dine
uygun olarak örtünmeyen memurların
denize girmesini sağhyor.
YineÎJiyanet İşleri Başkanlığı'nın uz-
manlanna göre. piyango, at yanşlan ve
sportoto kumar savılıyor ve günah. Bir
başka devlet kurumu olan SporToto İda-
resi ve Milli Piyango idaresi ise bu ku-
mar faaliyetlerini düzenliyor.
Fetvaya göre. çay parasını ödemek kar-
şılığında kahvelerde oynanan oyunlar ku-
mardırve haramdır. Diyanet İşleri'ne gö-
re. "aralannda evlilik caizolan kadın ve
erkeklerin, zaruret bulunmadıkça bir-
biıieriye tokalaşmalan dinen caiz göriil-
memiştir."
Vani çok yakın akrabalar dışında ka-
dın ve erkeğin el sıkışmalan günah. Bu
durumda kadınlarla el sıkışan devlet
adamlart. erkeklerle el sıkışan kadın gö-
rev liler. devletin birkurumunun iddiası-
na göre sürekli günah işliyorlar.
Fetvalarbu şekilde uzayıp gidiyor. Fet-
valardan en çok tartışmay a vol açanı ise.
ev latlıkla ev lenmeye izin veren fetva ol-
muş. Divanet İşleri "Fetvalar" kitapçı-
ğında. bir kimsenin ev latlığıv la ev lene-
bileceğini belirtmiş. Buna da bazı >urt-
taşlar çok kızmışlar. Çünkü. geniş aile-
lerde ev latlıklar. ev lat gibi muamelegör-
dükleri için böyle bir yorum çok canla-
rını sıkmış.
Fetvalan okudukça. işin içinde bir sa-
katlık olduğu hissediîiyor. Nedirbu sa-
katlık diyedikkatlıce bakınca \eüzerin-
de kafa vorunca. bir devlet kurumunun
ferva veniıeye kalkmasının bütün bu abes-
ligıne ncden olduğu anlaşılıvor. Çünkü
devletin insanlann nasıl ibadet edecek-
lerine ve neyi nasıl yapacaklarına karış-
masınmbiranlamıyoktur. Birdevletku-
rumu fetva verince, bu fetva de resmiyet
kazanıyor.
Dını, resmi biranlavışın içine sokma-
mak gerekiyor. Inanlarnasıl ibadet etmek
istiyorlarsa öyle ibadet etsinler. devlet
bu alana müdahale etmesin v e tercihler-
de bulunmasın. Örnegin ev latlıkla evle-
nebilme kuralı. peygamber zamanında
yaşanmış ve o günün gerçeklerine göre
şekillennıiş bir olayın sonucu Arap dün-
yasında uygulanmıştır. Bunu bugünün
Türkiyesi'ne ithal etmek v e dev let adına
savunmak çok yanlıştır.
Çünkü ınananlar değişik mezheplere
ve değişik tarikatlara bağlıdırlar \e on-
lann herbırinde farklı pratik uygulama-
lar söz konusudur. Diyanet İşleri Baş-
kanlığı. Sünniliğin Hanefi mezhebinin bir
kolu gibi çalışıyor ve uygulamalara gi-
rişiyor. yorumlaryapıyor. Kimsenin böy-
le bir seçinıe hakkı yoktur. Zaten pratik
konularda bir dev let kurumu olarak ka-
rarlaralıpfetvalar>a>ımlamak. dev letin
dinin içine dalması anlamına gelir ki bu
çok tehlikelidir.
Örneğin. el Mkışmaya Diyanet işle-
ri'nin karışmaya hakkı olamaz. Bunu her
inanç grubu kendisine göre yorumlar ve
ona göre hareket eder. Dev let kurumuna
böyle görcvlerverdinizmi. bir süre son-
ra siyasi Islamcıların istedigi noktaya
adım adım sürüklcnirsinız. Mesela siya-
si İslamcılar kararlı ve bilinçli bir şekil-
de kadınlarla erkeklenn el Mkrşmasma kar-
şı çıkıyorlar ve bunu dine dayandınvor-
lar. Buyollabıretkinlikkazanmakveken-
dilerine uygun bir kültür varatmak isti-
yorlar. Diyanet İşleri Başkanlığı. yayım-
ladığı fetvay la onlann ekmeğine v ağ sü-
rüyor ve onların haklı olduğunu dolaylı
yoldan kabul ediyor.
Bu tutum laikliğe a> kındır. Dev letin din
tercihi. mezhep tercihi ve ibadet tercihi
olamaz. Herkes kendi inancı doğrulrusun-
da ne yapmak ıstivorsa. başkalarının ha-
yatına karışmadan isteği gibi hareket
eder.
Aynca kimsenin dev let dahil fetva ver-
meye hakkı olamaz. Laik \e demokratik
bir dev lette böy le şeyler olamaz.
Devlet. Divanet İşleri yoluvladini kont-
rol altına alabıleceğinı sanıvor. Çok ya-
nılıvor. Bumantığın sonucu olarak 80 bi-
ne yakın ıınam kadro.su ve çok savıda
din görev lisi. Eğitım Bakanlığı'ndan da-
ha çok paray ı dev letten alarak ülkenın dört
biryanında siyasi tslamcı akınılara yar-
dımcı bir örgütlenmeye sırt veriyorlar.
Devlet. Divanet İşleri Başkanlığı vo-
luyla dincileri kontrol altına alamı>or.
ama bu yolla İslamcılar adım adım dev -
leti ele geçırijorlar. FctvaLır da, bu i^ın
son cilası.
Herkese hayırlı ugurlu olsun!..
PERŞEMBE
ORHAN BlRSALI
ZOP Giinler Biter mi?
GenelkurmayBaştfnhğı 'na göre, önümüzdeki 25-
30 yıllık dönemde Ordu'nun modernizasyonu için
150 milyar dolarlık Kaynağa ihtiyaç var.
1995-2004 yılları arasındaı s e
P'anlanan 1523 as-
keri projeye harcana^ak para 67 milyar dolar.
Yani Ordu. yenilenrne ve yeni gereksınimleri için yıl-,
da 7 milyar dolar isUvor
-
• • •
Bu, Ordu'nun gerçe
9'-
Askerler, gereksiniınlerini saptıyor ve ortaya koyu-
yor.
Bir de Türkiye'nin gerçeği var.
Türkiye ekonomisinin veya ekonomik sisteminin
şu berbat durumu Ordu'nun bu isteğini yanıtlayabi-
lecek durumda mı?
Az üretken. üstelik uzun süredir kronik hastalıklı bir
sistem, ekonomik bakimdan geri dönüşü olmayan ve
zaten var olmayan bu kaynağı yaratamaz.
Askerler de bu gerçeğin bilincinde. Savunma ge-
reksinimlerinin ülke içinden karşılanabilmesi için ya-
tınmcıya, araşt/rmacıya çağrıda bulunuyor.
Avrupa için artık düşman yok! :
Türkiye hem coğrafi yeri hem komşuları bakımın-
dan şanssız bir ülke.
1990'dan sonra dünyada yaşanan yeni siyasi ge-
lişmelerin yarattığı ekonomik tasarruflardan payına bir
dilim bile düşmedi.
Tersine, dünyadaki yeni durum Türkiye'nin aske-
ri harcamalarını ve yükünü arttırdı.
Doğu Bloku'nun çökmesinden sonra Avrupa'nın as-
keri harcamalarında doğal olarak düşüşler oldu.
önemli miktarda paralarsavunma kaynaklanndan si-
vilekonomiye doğru yöneldi.
Avrupa ülkelerinin askeri harcamalardan tasarruf
hamleleri sürüyor.
Örneğin Fransa, 6 yıl içinde aşamalı olarak zorun-
lu askeriiği kaldınyor ve profesyonel bir ordu kuruyor.
Asker miktarını 500 binden 350 bine indiriyor.
Amacı. her yıl en az 3 milyar dolarlık bir tasarruf.
Yunanistan dışında bütün Avrupa ülkelerinde ben-
zer gelişmeier söz konusu.
Bir Fransız gazetesi, Le Parisien, "2000 yılından
beri ilk kez artık Fransa 'nın düşmanı yok!" diye baş-
lık atıyor...
Türkiye için düşman çok! ,
Türkiye için ise tersinı söylemek gerekiyor.
Milletçe, "Tannm bize bir dost" diye yalvaracak du-
rumdayız.
Askeri harcamaları en yüksek ülkeler arasındayız.
1992 yılı rakamlarına göre, savunma harcamaları-
mızın milli gelire oranı yüzde 3.9. Yani yılda 6 milyar.
dolan 1992'de savunmaya harcıyorduk.
O tarihte Fransa'nın savunma harcamalarının mil-
li gelire oranı ıse yüzde 3.4; Almanya'nın yüzde 2.2;
Ispanya'nın yüzde 1,9 idi...
Bugün Güneydoğu'daki savaşla birlikte Türkiye'nin
gerçek savunma harcamalarının 10-12 milyar dola-
n bulduğu yazılıp çiziliyor.
Özetle Avrupada askeri harcamalar azalırken, biz-
de füze gibi yükseliyor.
• • •
Şimdi bu tabloya göre, yakın/ görünür bir gelecek
için Türkiye ekonomisinden umutlu olmak mümkün
mü?
Ekonomik bakımdan güçsüz bir ülke, ordusuna ne
kadar çok para ayırırsa ayırsın savunma bakımından
güçlü olabilir mi?
Durum. Türkiye'nin özel koşullarını saptayacak, ki-
şisel değil, orta vadeli ülke politikalan uygulayacak
politik lıderliğe olan ihtiyacının giderek arttığını gös-
terıyor.
Türkiye'ye bakın, umutlu mu olmak, umutsuz mu
olmak gerektiğine siz karar verin!
Kısa.Kısa...Kısa...Kısa ..Kısa.
• Türbanlı av ukatların duruşmalara girmesine izin
vermediğı gerekçesıyle Gümüşhane Barosu Başkanı
avukat Ali Günday'ı öldüren İzzet Kıraç'ın
yargılanmasma bugün Erzıncan 2 Nolu DGM'de devam
edilecek. Duruşmaya. Günday ailesini temsılen eski
Türkiye Barolar Biriiği Başkanı Önder Sav ile birçok
baro başkanı ve üyesı katılacak.
• Türk Sanayici ve İşadanıları Vakfı (TÜStAV),
Cumhurbaşkanı Sülevman Demireri -yılın devlet
adamı"seçti. Vakıf. "yılın hoşgörü"ödülünü
Fethullah Gülen'e. "yılın hukukçusu" ödülünü de
Yekta Güngör Özden'e verdi.
• Ankara 2 Nolu DGM. vasadışı DHKP-C örgütü
üyesı olduklan gerekçesıyle yargılanan 12 sanıktan.
Tini 15yıl.6sını ıse 3 vıl 9'aray aöır hapis cezasına
mahkünı ettı. Davada. 5 sanık da beraat etti.
• Yeni hazırlanacak seçmen kütükleri öncesinde
genel nüfus sayımı yapılması tartışmaları sürerken
Dev let Istatistik Enstitüsü. bu yıl "gecekondu
sayımı" yapmavı programına aldı.
• Cumhurbaşkanı Demirel. Ömer Ateş adlı
hükümlünün kalan cezasım. sürekli hastalığı nedeniyle
affetti.
• Türk Silahlı Kuvvetleri Mehmetçik Vakfı,
mirasının bir bölümünü vakfa bağışladığını
açıklayan "sanat güneşi" Zeki Vfüren'e teşekkür
etti.
• Erzurumun Oltu ilçesinde köy minibüsünün
şarampole vuvarlanması sonucu 8'i ağır, 16 kişi
varalandı.
M Devlet Bakanı Cemil Çjçek, Tokyoda yapımına
başlanacak caminin temel atma töreninekatılmak
üzere Japonya'ya gitti.
• Dünva kentlerinin önümüzdeki bin yıllık
geleeeklerının tartışılacağ, uluslararası yuvarlak masa
toplantısı. 19-21 nisan tanhlerinde Marmaris'te
vapılacak.
• TBMM Başkanlığı. >asama faaliyetlerine ayrılan
çarşamba ve perşembe günleri Meclis'e ziyaretçi
ahnmamasını kararlaştırdı.
• Yargıtav 9. Daıresi. bölucülük propauandası yapmak
suçundan Ankara I Nolu DGM tarafından verılen 20 ay
ağır hapis cezasım yatarken 8. madde değişikliğı
dikkate alarak tahlıye edılip yeniden yargılandığı
davada 10 av hapis ve 84 mılyon lıra para cezasına
mahkûm edilen Doç. Dr. Hal'uk Gerger'le ilgili kararı
onayladı.
• Balıkesir Lniversitesi kampusunda güvenliği
sağlamak amacıyla Jandarma Karakolu kuruldu.
Oğrencilerin. öğrenim gördükleri okul dışındaki
fakülte ve yüksekokullara görmeleri yasaklandı.
• Dev let Bakanı L'nal Erkan. geçen yıl 13 temmuzda
yaşanan sel ve toprak ka\nıasından zarar gören
Isparta'nın Senırkent ilçesının yeniden yapılandınlması
kapsamında. beş alt projenın uvgulamasına yakında
başlanacağını bildirdi.
• BBP Genel Sekreter Vardımcısı Yalçın Topçu,
Güneydoğu Anadolu Bfilgesi'nde meydana gelen son
olavların terörün sona «rmediğinin göstergesi
olduğunu belirterek "teriırle mücadele tekniği
bütünüvle gözden geçirilmeli ve Çekiç Güç'ün görev
süresine derhal son verilmelidir" dedi.