Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 9 MART1996 CUMARTESİ
10 DIŞ HABERLER
Mısır'da gerçekleştirilecek Terörle Mücadele Zirvesi'ne Clinton'm davetiyle Demirel de katılacak
Terörie mücadele içinBdeıier el eleD»ş Haberler Servisi - Mısır Devlet Baş-
kanı Hüsofl Mübarek ile Israil Başbaka-
nı Şimon Peres'in önerisi \e ABD Başka-
nı Bill Clinton'ın da desteğıyle Ortado-
ğu'da Terörle Mücadete Zirvesi düzenle-
niyor. 30 kadar ülkeden liderlerin katıla-
cağı bildirilen zirveye Fihstin yönetimi de
davet edildi.
Zırve 13 şubarta başlayacak. Cumhur-
başkaru Süleynıan Demirel in de katıla-
cağı zırveye. Mısır Cumhurbaşkanı Hüs-
nü Mübarek ile ABD Başkanı Bill Clin-
ton-
m başkanlık edeceklen bıldirildi. Zir-
venin Kızıldeniz kıyısındaki Şarm el-
Şeyh kentinde yapılacağı da kesinleşti.
Zirveye, ABD Başkanı Bill Clinton'ın
yanı sıra Mısır Devlet Başkanı HüsnüMü-
barek, Ürdiin Kralı Kral Hüseyin. tsrail
Başbakanı Şimon Peres, Filistin Devlet
Başkanı Yaser Arafat'ın da yer alacağı
30'a yakın devlet başkanı ve başbakanın
katılacağı ifade edıfıyor., Fransa Cumhur-
başkanı Jacques Chirac Rusya Devlet
Başkanı Boris Yeksin. Almanya Başbaka-
nı Helmut Köhl'ün zirveye katılacak Iider-
lerarasmdaolacağı bıldirildi. Filistin Dev-
let Başkanı Yaser Arafat, Israil'de düzen-
lenen kanlı saldıniara yanıt niteliğindeki
"terörie mücadele zirvesini"
lukla karşıladığını belirtti.
memnun-
Demirel'i Clinton çağırdı
Cumhurbaşkanı Süleyman DemireTin,
1 l-14martgünlerindeyapacağı Israil ge-
zisi sırasında, ABD Başkanı BilH Cilon-
ton'ın davetini de dıkkate alarak, Mısırda
düzenlenen uluslararası terörizm konfe-
ransına katılacağı öğrenildi. ABD Başka-
nı Clinton ve Fransa Cumhurbaşkanı Jac-
ques Chirac'ın da katılacağı zirvede, te-
rörizme karşı uluslararası boyutta müca-
dele yollannın ele alınacağı kaydedildi.
Mısır programı nedeniyle Demirel'in Is-
rail programınm yeniden düzenleneceği
belirtildi.
Cumhurbaşkanı Demirel'in, 12-13
mart günlen arasında Mısır'ın başkenti
Kahire'dedüzenlenecek uluslararası terö-
rizm konferansına, gezide bulunduğu Is-
rail'den geçerek katılacağı öğrenildi.
Cumhuriyet'e bilgi veren diplomatik kay-
naklar, tüm dünyadan 30 kadar liderin ka-
tılacağı zirvede, "terörizm ile mücadele-
de uluslararası yoUann" ele alınacağını
bıldirdiler.
KaynakJar, Demirel'in 11 martta tsra-
il'de resmi temaslanna başlayacağını
anımsatarak. Cumhurbaşkanı'nm söz ko-
nusu konferansın son gününe tsrail Baş-
bakanı Şimon Peres ile birlıkte katılacağı-
nı anlartılar.
Kaynaklar, lsrail'de son 10 gün içinde
gerçekleştirilen ve 60 kişinın ölümüne ne-
den olan saldınlann ardından böyle bir
uluslararası konferansa gereksınimin or-
taya çıktığma işaret ederek, Mısır Cum-
hurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in evsahipli-
ğinde yapılacak konferansa Bill Clinton,
Jacques Chirac, Süleyman Demirel ve Şi-
mon Peres'in yanısıra 30 kadar liderin ka-
tılacağını bıldirdiler. Dışişlen Bakanlı-
ğı'ndan dün yapılan yazılı açıklamada,
ABD Başkanı Clinton'ın Cumhurbaşka-
nı DemırePe bir mektup göndererek Ka-
hire'deki "barışın korunması ve terörle
mücadeler
'konusunun ele alınacağı zirve-
ye davet ettiği bildinldi.
DemireTden Arafat'a mesaj
Cumhuriyet'e bilgi veren Israilli dip-
lomatik kaynaklar, Demirel'in, görüşe-
ceği Filistin Devlet Başkanı Yasser Ara-
fat'a, aşın dınci HAMAS terör örgütüne
karşı Arafat'ın daha aktif olması gerek-
tiği mesajını ileteceğini kaydettiler. Kay-
naklar, konuyla ilgili olarak şu görüşle-
ri ileftıler: "Sayın DemireL, son terör olay-
laruun ardından gönişeceği Arafat'a te-
rörle mücadele konusunda daha aktif ol-
ması gerektiği mesajını iletecek. Demi-
rel'in gezisine büyük önem veriyoruz.
Kendisiiçin "en iyi korumayı' saglayaca-
Kaynaklar, Demirel'in gezisi sırasında
ıki ülke arasında bazı anlaşmalann imza-
lanacağını bildırdıler. Demirel ile Israil
Cumhurbaşkanı Ezer VMeizmann'ın imza-
layacağı serbest tıcaret anlaşması ile ıki ül-
ke arasındakı tıcaret hacminın artınlması-
nın hedeflendiğı kaydedildi. tmzalanacak
diğer anlaşmalar da şöyle sıralandı: "Çif-
te vergüendirmenin önlenmesi anlaşmasL,
ekonomik işbiriiği ve teknik yardım anlaş-
ması,yatınrnlann teşvikedilmesi ve korun-
ması anlaşması."
Kaynaklar, ıki ülke arasında gümrük ko-
nulanndaişbirliğınınöngörüldüğübirbaş-
ka anlaşmanın da Demirel'in gezisınden 2
hafta kadar sonra imzalanabileceğıni be-
lırttıler. Demirel'in Isaril'e geçen kasım
ayı ıçınde yapmayı planladığı gezı, Başba-
kan Izak Rabin' ın bir suıkast sonucu yaşa-
mını kaybetmesi nedeniyle ertelenmışti.
Dışişlen Bakanlığı'nad dün yapılan
yazılı açıklamada. Israil'e ilk kez cum-
hurbaşkanı düzeyinde bir resmi gezi dü-
zenlendiğine dikkat çekilerek, şu görüş-
lere yer verildi: "Ortadoğu banş süreci-
nin başlamasryla birlikte normalleşen ve
giderek gclişip çeşitlenen Türkiye-tsrail
ilişkilerinin bu zivaretle yeni bir ivme ka-
zanması beklenmektedir. Söz konusu zj-
yaret sırasında imzaya haar haie gebniş
olan veiki ülke arasında somut ekononıik
işbirliğinin hukuki altvapısuu oluşturan
ban anlaşmalann imzâlanması da öngö-
rülmektedir."
Öte yandan Dışişlen Bakanlığı'ndan
dün yapılan bir başka açıklamada, Demi-
rel'in Portekiz Cumhurbaşkanlığı'na se-
çilen Jorge Sampaio nun yemın törenıne
katılmak üzere Lısbon'a gittiğı kaydedil-
di. Açıklamada, Demirel'in, ziyareti sıra-
sında, yemın törenine katılacak diğer dev-
let başkanlan ve hükümet yöneticılen ile
ikıli temaslarda bulunmasının öngörül-
düğü belirtildi.
Arap Birliği
Türkiye, su
konusunda
aşın duyarlı'
SERKAN DEMİRTAŞ
ANKARA - Arap Bırliğı ülkeleri, Türkiye
ile Suriye arasındaki su sorununun birlik zir-
vesinde ele alınmasından rahatsızlık duyan
Ankara'nın "aşın duyarlı" davrandığını sa-
vundular. Birlik üyesi Suriye'nın su sorununu
zirve gündemine aldırması kadar doğal birdu-
rum olmadığını kaydeden Arap Birliği ulke-
leri, 13 martta Mısır'ın başkenti Kahire'de ya-
pılacak toplantıda, Şam yönetımine "Türkiye
ile masaya oturun" tavsiyesinin bile çıkabile-
cegini bildırdiler.
Türkıye'nın, Sunye ile arasındaki su soru-
nunda sergilediği tutum Arap ülkelennin eleş-
tirilerine hedef oldu. Cumhuriyet'e bilgi ve-
ren Arap diplomatik kaynaklan. Suriye'nin
Arap Birliği üyesı olduğunu belirterek "Suri-
ye'nin su konusunu biriigin zirvesine getirme-
si kadar doğal bir durum olamaz. Türkiye, bu
kunuda fazla hassas davraımor. Surive've 'Su
konusunu gündeme almayız'diyemeyizki" dı-
ye konuştular. Kaynaklar, Yunanistan'ın da
Türkiye ile sorunlannı üyesi oiduğu Avrupa
Birliği'ne (AB) taşıdığını anımsatarak Atina
ve Şam'ın tavırlan arasında bir fark bulunma-
dığını kaydettiler. Türkiye ve Suriye arasında-
ki su sorununun bıran önce çözümlenmesi ge-
rektiğine işaret eden kaynaklar, şu görüşleri
ilettıler: "Suriye, biıiiğin üyesi. Zirveye bu ko-
nuyu getirmek istedi. Zirve gündemine aundı
doğal olarak. Nunanistan da AB'nin bir üvesi.
Son olarak Kardak kayalıklan ile ilgili sorun-
lan, onlar da üyesi oiduğu birüğe götürdüler.
Bu konular birlikte görüşülür \e nasıl gereki-
yorsa övlt karar alımr. Türkiye, bu komıda faz-
İa hassas davranıyor."
Fırat, 'Suıır aşan su'
Türkiye ise su sorununun, Ankara, Bağdat
ve Şam yönetimleri arasında yapılacak üçlü
görüşmelerle çözümlenmesinden yana oldu-
ğunu bildirdı. Fırat nehrinin "uluslararası
su"değil, "snır aşan su" statüsünde ele alın-
ması gerektiğıni kaydeden Türkiye, konunun
"ksynak" ülke ile "aşağı kıyıdaş" ülkelerin
arasında çözümlenmesini istedi. Türkiye, böl-
gedeki su sorununun "biKmselveteknik" araş-
tırmalann öngörüidüğü üç aşamalı plan çerçe-
vesinde görüşülmesi gerektiğinı belirtti. Arap
Birliği'nin "Törldye'ye karşı suçlayıcı bir ta-
vır" sergilediği son toplantısının ardından, An-
kara'da birlik üyesi ülkelerin büyükelçilerıne
bir brifing veren Türkiye, konuyla ilgili rahat-
sızlıklannı sert bir dille anlatmıştı.
(jTÖR ÜŞ / ÖZCAN BUZE
35 milyon seçmen oy kullandı
İran'da çekişmeli
seçimler
Dış Haberler Servisi -
iran'da dün yapılan 5. dönem
mılletvekılliği genel seçimle-
ri için yaklaşık 35 milyon seç-
men sandık başma gitti.
Iran radyosunun haberine
göre seçimler, dün sabah yerel
saatleO8.OO'debaşladı. Irân'ın
polıtik ve dini liderleri tüm
seçmenleri, Islami Cumhun-
yete bağlıhklannı göstermek
ve düşmanlannı hayal kmklı-
ğına uğratmak için oy kullan-
maya çağırdı.
1979'daki tran tslam Devri-
mi'nden sonra dün gerçekleş-
tirilen beşinci milletvekili se-
çiminde resmi adı Mecüs-iŞû-
ra-yı Islami (Islami Danışma
Meclisi) olan 270 kışilik par-
lamento içm 16 yaşından gün
alan herkes oy kullanma hak-
kına sahip. Seçmenler, nüfus
cüzdanı göstererek ülke ça-
pında 196 seçim bölgesınde
30 binden fazla sandıkta oy
kullandı. Oy verme işlemınin
akşam yerel saatle 18'de (TSl.
16.30) bıttigi belirtildi.
Seçimlerin, geleneksel sağ
grupla, Batı ile daha iyi ilişkı-
ler içinde olan modern sağ
grup arasında çekişmeli geç-
mesi bekleniyor. Cumhurbaş-
kanı Ali Ekber Haşimi Raf-
sancani'ye yakın "yeni sağcı"
unsurlargeleneksel sağ kanat-
tan aynlarak Meclis Başkanı
Naak Nuri liderliğinde ayn bir
siyasi grup kurdu.
Seçimlere, anayasa gereği,
adaylıklan Anayasayı Koru-
yucular Konseyi tarafından
onaylanan 187'si kadm toplam
3 bm 230 aday katılıyor. Bir
adayın seçilebilmesi için se-
çim çevresındeki oylann en az
üçte birini alması gerekmekte.
Ilk turda, tüm milletvekillikle-
rinin, adaylann yeterli oyu ala-
maması nedeniyle doldurula-
madığı seçim çevrelerinde,
boş kalan milletvekillikleri
için 2'nci tur seçim yapılacak.
THE INDEPENDENT DAN ŞAŞIRTICI İDDİA;
HAMAS Arafat'a karşı
Israil tarafından kuruldu
îngiltere'nin önde gelen gazetelerinden Independent'da İslami
Direniş Hareketi (HAMAS)'ı ele alan yazı, örgütün bilinmeyen
yönlerine ışık tutuyor. Aşağıda yazının özetini sunuyoruz:
HAMAS
nedir?
HAMAS Arapça
tslamı direniş
hareketi
sözcüklennin baş.
harflennden
oluşuyor. Filistin
bölgesınde Islami bir
devlet kurma
v'abasında olan
orgütün siyasi ve
askeri kanatlan
bugünkü Israil, Gazze
ve Batı Şeria'yı ele
geçirmek için terör dahil
çeşitli eylemlere
başvuruyor. HAMAS
aynca coşku anlamına da
geliyor.
HAMAS'ın çıkıs
noktası nodir?
HAMAS, 1980'li yıllarda
Filistin hallunın işgal altındaki
topraklarda, Israil yönetimine
karşı başlattığı ayaklanma ve
direniş hareketinden (ıntifada)
doğdu. Hareket, Mısır'daki
Müslüman Kardeşler
Örgütü'nden esinlenerek
1987 yılında köktendinci
Imam Şeyh Ahmed
Yasûı tarafından
kuruldu. Tekerlekli
iskemleye bağlı yasayan
Şeyh Yasin, şu anda
lsrail'de müebbed hapse
•nahkum. HAMAS,
Vrafat'ın liderliğındekı
Filistin Kurtuluş
Örgütü'nün (FKÖ) güttüğü
politikadan hoşnut olmayan
Filistinlilerin bir örgüt
çerçevesinde toplanmasıyla
oluştu. Bu arada
HAMAS'ın Arafafı
zayıflatmak ve
politıka
sahnesinden
sılmek
amacıyla tsrail gizli servisinin
desteğiyle kurulduğuna ılişkin bazı iddiaiar
da son günlerde su yüzüne çıkıyor. 1993
yılında FKÖ ile tsrail arasında
imzalanan banş anlaşmasından sonra
HAMAS gerek Filistınliler gerekse fsrail
tarafından banş için "tehlikeli" bir unsur
olarak ele alındı.
HAMAS ne istiyor?
HAMAS, Iran modelıne benzer bir yönetim
istiyor: Israil ve Filistin arasında
gerçekleşecek bir banşı Siyonizme teslim
olmakla bir tutuyor. HAMAS'a göre
Sıyonizm, emperyalizme hizmet eden iıicçı
bir polıtikadır
Son terör eylemlerinin
amacı nedlr?
Amaç, 29 mayısta yapılacak tsrail - •
seçimlerini sağcı Likud Partisi'nin
kazanmasıdır. Herahlan bomba Işçi Partisi
lideri Başbakan Şimon Peres'in kazanma
şansını biraz daha cntti. Patlayan her bomba
sokaktaki İsraillının Filistin halkı ile birlikte
banş içinde yasama umutlannı söndürdü.
Son yapılan kamuoyu yoklamalannın doğru
çıkması durumunda Likud seçımleri
kazanacak ve banş görüşmelenne son
verilecek
Son bombalama olayları
HAMAS ın içinde yer alan bir
hizbin marifeti mi?
Bu konuda kesın bir bılgı yok. Örgütün
askeri kanadı tzzettin el Kassam ateşkes
çağnsında bulunuyor. Öte yandan
eylemlerin sorumluluğunu üstlenen grup,
(kendiierini Yahya Ayaş'ın müritleri olarak
tanıtıyor) ateşkese kesinlikle karşı çıkıyor.
tsrail TV'sıne göre eylemler HAMAS'ın
Suriye'deki liderleri tarafından
yönlendiriliyor. Birgörüşe göre HAMAS
örgütünün önde gelenleri bombalama
eylemlenni planlıyor, ancak bu gerçeği
gizlemek için elinden geleni yapıyor.
Bu gerçeği gizlemeye niçin
gerek duyuluyor?
Örgüt içinde meydana gelebilecek bölünme
engellenmek istenıyor. Bir yanda banş
sürecini yok etmek isteyenler, diğer yanda
bu şiddet eylemlerinin HAMAS'ın sonunu
getireceğine inananlar, örgütün giderek
zayıflamasına yol açıyor.
HAMAS'ı kim yönetiyor?
Tek kişi tarafından yönetilmiyor.
Kurucusu Şeyh Yasin'in hapiste olması
dolayısıyla hareket, gizli bir komite
tarafından yönlendiriliyor. Askeri kanadı
yan-bağımsız pek çok hücreden oluşuyor.
Örgütün bir de kamuya açık bir yüzü var. Bu
çerçevede eğitim ve sosyal yardım birimleri
devreye giriyor. Ne var ki örgütün kamuya
dönük yüzü, hareketin gerçek liderleri ve
gerçek amacına ılişkin bilgi vermekten çok
uzak.
HAMAS'ı kim, nasıl
destekliyor?
HAMAS'a destek veren üJkeleri
saptamak çok zor. Suriye'nin HAMAS
liderlerini banndırdığı ve radyo
istasyonlannın çahşmasına izin verdiği
biliniyor. Aynca Ürdün'ün de HAMAS
liderlerinin çahşmasına izin verdiği tahmin
ediliyor. Genel kanıya göre en büyük destek
tran'dan geliyor. Ancak HAMAS'ın Sünni,
tran'ın Şii mezhebine bağlı olması şüphe
uyandınyor. tran'ın HAMAS'ın rakibi
Islami Cihad örgütüne daha büyük destek
sağladığı düşünülüyor. Örgüte fınansal
desteğin ise Suudi Arabistan'dan geldiğine
ijişkin kesin bilgiler var.
Öte yandan HAMAS militanlannın
Sudan'da eğitildikleri söyleniyor.
HAMAS'ın poiitik gücü nedir?
Genel olarak Gazze ve Batı Şeria'da yaşayan
nüfusun yüzde 15 ile 20'sinin HAMAS'ı
desteklediğı öne sürülüyor. Ocak ayında
yapılan seçimlere HAMAS'ın resmi olarak
katılmamasına karşın örgütün desteklediğı
adaylann seçimlerde büyük başan kazandığı
belirtiliyor.
Bombalama olayları devam
edecek mi?
Bir görüşe göre bu şiddet olaylan 5 ocakta
Israil gizli servisi tarafından öldürûlen
örgütün bombacısı Yahya Ayaş'ın intikamını
almak için düzenlendi. Bu görüş doğru ise
terör şimdilik sona ermiş sayılır.
HAMAS Kimi Bombalıyor?HflMAS tarafından gerçekleştirilen
bombalı saldınlann 'banş sürecine'
zarar verdiği söyleniyor. Doğrudur.
Aynca bombalann bu sürecin mima-
n sayılan Israıl Işçi Partisi'ni de Ukud
karşısında zayıflattığı öne sürülüyor.
Olabilir. Ama saldınlar Israil devletinı
güçlendinyor.
Israil'in 'banş sürecinden'amaa,
hiçbirzaman bağımsız bir Filistin dev-
letinin kurulmasına izin vermek olma-
dı. İmzalanan anlaşmalann hıçbir ye-
rinde bağımsızlık gibi bir vaatte bulu-
nulmuyor. Bağımsızlığın hiçbir güven-
cesı yok. Israil, hiçbir yükümlülük al-
tına giımiyor. Sonunda Filistin halkı
kendi devletinın sınırlan içinde bağım-
sızlığına kavuşursa, bu Oslo kanalının
başlattığı ve Israil'in anladığı 'banşsü-
recinın' sonunda olmayacak.
Israil'in niyetı başından beri Filis-
tinlilere sadece özerklik yerip bir sü-
re sonra özerk bölgelerin Ürdün ile bir
konfederasyon kurmasını sağlamak
oldu. Hedef, uzun vadede Urdün'ü
bir Filistin devleti haline getirmek. O
zaman 'ışte bağımsız Filistin' dene-
cek. Zaten bir bakıma Ürdün şimdi-
den bir Filistin devleti. Nüfusunun
önemli bolümü Filistinlılerden oluşu-
yor. Muhtemelen uzun vadede krallı-
ğın kaldınlması gündeme gelecek.
ABD'nin böyle bir planı oiduğu çok-
tandır biliniyor. Yaser Arafat da bir Fi-
listin-Ürdün konfederasyonuna
olumsuz bakmadığını soylemışti. So-
runun 'çözümünün'alacağı somut bi-
çimler üzerinde kesin şeyler söyle-
mek mümkün olmasa da ısrail'in ba-
ğımsız bir Filistin devletıne gıden yo-
lu açık tutmamaya kararlı oiduğu gö-
rülüyor.
Bunun nedenı, israil'ın 'banş süre-
cinden' ne anladığında gizli. 'Banş sü-
rec/'uluslararası kitle iletışim tekelle-
nnde yansrtılmaya çalışıldığı gıbi Filis-
tin sorununa adil ve kalıcı bir çözüm
bulunmasına dayalı olarak Ortado-
ğu'ya banş getirilmesıni öngörmüyor.
Tersine, Israil ve ABD 'banş süreci'
denen şeyi, Yeni Ortadoğu Düze-
ni'nin yerleştırilmesınin yolunu açan
bir anahtar olarak görüyor.
Yeni Ortadoğu Düzeni
ABD'nin Yeni Dünya Düzeni'nin
bölgesel bir uygulaması olarak tasar-
ladığıYeni Ortadoğu Düzeni çok ge-
niş kapsamlı oluşumlar ongörüyor.
ABD, bu projesini uygulamayı başa-
nrsa önümüzdeki yüzyılın ortalanna
kadar bölgedeki petrol kaynaklannı
denetim atîında tutabıleceğı hesabı-
nı yapıyor. Böylelikle rakiplerinin ba-
ğımlı oiduğu enerji kaynaklannı elin-
de bulundurarak onlar karşısında
stratejik bir üstünlük sağlayabileceği-
ni düşünüyor.
Yeni Ortadoğu Düzeni'nin en
onemlı ögelen OGİT ve METO, OGİT,
bir Ortadoğu Güvenlık ve Işbirliği
Konferansı (OGİK) mekanizması olıuş-
turularak ve buradan kalkılarak kuru-
lacak bir Ortadoğu Güvenlik ve Işbir-
liği Teşkılatı. METO ise bir tür bölge-
sel NATO sayılabilecek bir askeri or-
gut: Middle East Trcaty Organization.
Bunun girişimleri başladı bile. Israil
Başbakanı Şimon Peres'in ABD'nin
önderiığınde bölgesel bir NATO ku-
rulması doğrultusunda gihşimler yap-
tığı biliniyor. Tabii, bu siyasal ve as-
keri yapı bir ekonomik tabana otura-
caK. Onun hazırlıkları da sürüyor.
Amaç, Israıl'ın eksen rolü oynayaca-
ğı bir entegrasyona gitmek.
Yeni Ortadoğu Düzeni'nin yerleşti-
nlebılmesi için Filistin sorununa şöy-
le ya da boyle bir çözüm bulunması
ya da bulunmuş gibı yapılması gere-
kiyor. Yoksa kamuoylarının baskısı
nedeniyle Arap ülkelerinin Israil ile de-
ğil kapsamlı bir ışbirliğine gitmek, res-
men ilişki kurması bile kolay değildi.
Bölgedeki Arap ülkelerinin ışbirliği ol-
maksızın yeni Ortadoğu düzeninin
yerleşmesi ise mümkün değil. Filistin
sorununa bir çözüm bulunmuş gibi
bir hava oiuşunca Arap ulkeleri Israil
ile ilişki kurmaya başladılar. Ürdün ve
Fas'tan sonra Körfez ulkeleri de sıra-
da. Suriye ile bir anlaşma imzalandı-
ğında yolun önemli bölümü geride
kalmış olacak. Sanki herkes Filistin
kamburundan kurtulmak için can atı-
yordu. Israil, Arap ulkeleri kendini ta-
nıyıp ekonomik entegrasyona gidin-
ce kimsenin Filistin için çıkarlannı teh-
likeye atmaya istekli olmayacağı he-
sabını yapıyor. Yeter ki, şöyle ya da
böyle bir çözüm bulunmuş sayılsın.
Rabin cinayeti
Israil devletinin çelik çekirdeği, Ra-
bin cinayetini Yahudi toplumunun
ıçınde 'banş sürecine' muhalefet
eden odaklann gücünü kırmak için
yararlandı. Mossad ve Şin Bet'in de-
netiminde olan, ancak son zamanlar-
da gemı azıya almış olan aşın sağ ör-
gütleryaratılan psikofojik ortamda hi-
zaya getirildı. tekrar denetim altına
alındı.
HAMAS'ın saldınlan da Israil dev-
letine yine böyle bir imkân sağlıyor. Is-
rail, Filistin ulusal hareketi içinde bö-
lünmeler yaratmak amacıyla
1987'den 1990'a kadar HAMAS'a pa-
ra yardımında bulundu. Fakat FKÖ ite
Israil anlaşma ımzaladıktan sonra,
HAMAS iyice muhalif konuma geçti.
Şimdi bombalar ve ölen insanlar HA-
MAS'ın belinın kırılması için gerekli
ortamı hazırlıyor. Aynca, Israil toplu-
mu içerisindeki muhalefet odaklan
bertaraf edilirken biraz hızlanmış gibi
olan 'banş sürec/'nin frenine de bası-
lıyor. Israil sürecin yönünü kendi iste-
diği doğruftuda yeniden düzeltiyor.
Ülke içinde ise, gerçekleşse de ger-
çekleşmese de 'ulusal güvenlik hü-
kümeti', 'ulusal koalisyon' gündeme
getirilerek Rabin cinayetiyle sarsılmış
olan 'millibiriikveberaberiık' yeniden
pekiştiriliyor. Bu bağlamda, Işçi Par-
tisi'nin zayrflaması, Likud'un güçlen-
mesi çok büyuk bir değışiklik getirmı-
yor. Iki parti de 'banş sürecinin' şım-
diye kadarki aşamalannın geriye dön-
dürülemez oiduğu konusunda görüş
birliği içinde. Öte yandan, patlamalar-
dan sonra FKÖ'nun HAMAS'ın üzeri-
ne gitmesi sağlanarak Filistin toplu-
mundaki aynlıklar derinleştirilıyor.
Yarar-zarar hesabına vurulduğun-
dan HAMAS'ın bombalama eylemle-
rinden Israil devletinin kâıiı çıktığı, Fi-
listin halkının ulusal kurtuluş davası-
nın ise zarar gördüğü net olarak v\-
laşılıyor.
AUSTRALIAN POST-DOCTORAL RESEARCH AWARD
(SCIENCE/TECHNOLOGY)
Applications are invited for the first Australia-Turkey Fellowship which wil] enable a Turkish citizen
to undertake post- doctoral research in Australia in the field of science and technology.
This prestigious award is funded by the Australian Government through the Austraiian internationaJ
Education Foundation (AIEF).
The Fellosvship is tenable for up to two years and includes a stipend of about US$ 1,800 per month.
Criteria include:-
• Outstanding record of academic and professional achievement
Q High level of spoken and vvritten English
• Employer's agreement to absence
• Available to commence by August 1996
• Research Program linking Australia and Turkey
For further information/application on the Australia-Turkey Fellowship inquire at:-
ANKARA Austraiian Embassy
Nenehatun Caddesi 83
Gaziosmanpaşa 06700
Ankara Turkey
Telephone(312)446 11 80
Facsimile(312)446 II 88
ISTANBUL Austraiian Consulate General
58 Tepecik Yolu Sokak
Etiler 80630
Istanbul Turkey
Telephone(212)257 70 50
Facsımile(212)257 70 54