Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27ŞUBAT1996SALI KENT-YAŞAM HABITAT -IFYEDOGRU...OKTAY EKtNCt I I U E ; M I $ M U L E T L E R U u.n.T.TTT tymdi harekete geçmezsek, uygarlığınkaynağıolankentlerimizuygarlığıyokedebik" ISMCASIMOV HABITAI11 MHİu*MHfL! &u sayfada yer almasını istediğiniz duyuru ve katkılarınız için faks: (O 212) 513 85 95 Yüzyılın son büyük doruğu için, tüm duyarlı çevreleri harekete geçmeye çağınyoruz Kent ve demokrasi forumuSayfamızın başlığına da aldığı- mız Isaac Asimov'un ünlü uyansı. 1996 yılı haziran ayinda Istanbul'da yapılacak olan "2. Birieşmiş Mil- letlerİnsan Yerieşimleri Konferan- s " için hazırlanan tanıtım oroşü- riinde yer alıyor. Biz de diyoruz ki; "Şûndi harekete geçmezsek, Tür- kiye ve İstanbul için belki de bir yüz yıl içinde bir daha elc geçme- yecek büyükfirsaökacırmışolaca- Nedir bu fırsat ve neden "şim- diden" harekete geçmeliyiz? Kısa adı "HABrTAT" olan Bir- leşmiş Milletler Insani Yerleşim Konferansı, dünyadaki "bannma vekentteşme" sorunlannın "evren- sel ölçekte" tartışılması ve sorun- lara yine evrensel ölçekte çözüm- ler aranması amacıyla, Birieşmiş Milletler tarafından 1976yılından itibaren "her 20 yılda bir" düzen- lenmesine karar verilen "çagın en büyük uiuslararası organizasyon- lanndan" biridir. Birincisi, 1976 yılında Kana- da'nın Vancouverkentindeyapılan bu büyük zirvenin 20 yıl sonra ikin- cisi, HABITAT-II adı altında 3-14 Haziran 1996'da Istanbul'da yapı- lacak. Birieşmiş Milletler Genel Sek- reter Yardımcısı ve HABITAT-II Genel Sekreteri VValryN'Don'un 1 Ağustos 1994 günü Çırağan Sara- yı'nda yapılan tanıtım toplantısın- da verdiği bilgilere göre, "20.\üz- yılınson büyük doruğu" olarak nı- telendirdiğı bu konferansa "180 ül- keden, 25.000 kişi" katılacak. Ay- nı toplantıda Cumhurbaşkanı Sü- leyman DemireJ'm de "zirvelerin zir- vesi" dediği ve "Türkiye için altın firsat" olarak yorumladığı konfe- ransta, 10 gün süre>le dünyanın gûndemindeki "bannma,göç,kent- leşme ve büyüme" sorunlan tartı- şılacak. Neden İstanbul? Bu sorunun yanıtı, hem Istan- bul'un artık "dünyanuı da ilgisini çekmeye başlayan" dev sorunlan açısından, hem de bu büyük zirve- ye "çok i>i" hazırlanılması gerek- tiğini gösterdiği için önem taşıyor. Evet. Acaba, örneğin "2000ofim- pjyadarmda" dünyanın yeterince il- gisini çekmeyen ve tercih edılme- yen bir İstanbul, olimpiyatlardan çok daha yüksek "evrensel sorum- luJuklar* taşıyan ve yine olımpı- yatlardan hiç de geri kalmayacak genişkatılımlı ve "iyiorganizasvon gerektiren" bir uiuslararası forum için neden ve hangi beklentılere uygun görüldü? Kuşkusuz, bunun nedenlen ara- sında. Birieşmiş Mılletler"ın bu ka- ran vermesınde büy ük çaba göste- ren Türk dıplomatlann başanlı te- maslannın payı büyüktür. Ancak. şurası kesindir ki HA- BITAT-II için İstanbul"un yeğlen- mesinin "gerçek nedeni" yine İs- tanbul "un "tartışılacak konu" açı- sından "bütün dünya için sonuçlar çıkartılabilecek çok önemli sorun- lann yaşandığı" çok özel bir mct- ropol olduğu gerçeğidir. Yani. bir anlamda Istanbul'un bir "dünya kenti" olarak yaşadığı "taühsizsüreç" HABITAT gibi yer- yüzündeki birçok ülkenin evsahip- liğini yapabilmek için çok şey ve- recekleri bir büyük uiuslararası bu- luşmada tercih edilme "talihini" de beraberinde getirdi denilebilir. Yine Süleyman Demirel'in altını çizdiğigıbi. 1996Hazıram'ndabü- tün dünya ülkelerinden gelecek olan kentleşme uzmanlan, politi- kacılar, bürokratlar. araştırmacılar, "İstanbuTun yaşadığı deneylerden* yararlanabilmek için bu kenti bir tür laboratuvar olarak ırdeleyip, tartışacaklar... Bûyük sınava haar mıyız? HABITAT-II, bu içeriği ve nıte- liğiyle. Türkiyc ve Istanbul'un ya- şadığı bannma vc kentleşme so- runlanna "arnk" gerçekçı tahliller- le yaklaşılması ve gelıştırilecek tezlerin "dünyaylatartışılmasr açı- sından, bızim için "yüzyılınen bü- yük uiuslararası sınavT olacaktır. 180 ülkeden gelecek binlerce uz- manla bu sorunlan görüşmek, tar- tışmak, böylesi bir sınava "şimdi- den" hazırlanılması gerektiğini ka- çınılmaz kılarken, asıl önemli gö- rev. yine böylesi bir sınava salt uz- manlar düzeyinde değil, "toplum olarak büinçli bir kabfımla" ev sa- hipliği yapılabılmesinın de sağlan- masıdır Başka bir deyişle, Türkiye ve is- tanbul hem kendi esenliği, hem de kendi özgün sorunlannda uiuslara- rası bir tartışma ve gıderek "daya- nışma" ortamını yakalayabilmesi için, "görevli uzmanlann ve bü- rokratlann" çabalannın ötesinde, "toplunısal bir büinçlenme" ve "ka- muoyu duyariılığı ve desteği" ile de HABITAT-Il'ye tüm -ağırfcgmıkoy- mak" durumundadtr. Basının görevi ve önemi Işte bu noktada, ülkedeki tüm il- gili kurumlann yanı sıra, özellik- ie "medyamn" HABITAT-II zirve- sine özel ilgi göstermeye başlama- sı ve yine "şimdiden" bu büyük tartışma forumunun konulan ve sorunlan hakkında "toplumsalde- ğcrJendirmekrc ışık rutacak" çaba- lar içerisinde olması büyük önem kazanıyor. Türkiye'deki bannma ve kentleşme sürecinin yanı sıra, özellikle Istanbul'un yaşamakta olduğu "geriHmlerin" tüm yönle- nyle ele alınıp irdelenebilmesi yö- nünde, 1996 Haziranı'na kadar "kalan süre" içerisinde verimli ve yararlı bir yayın programı gerçek- leştinnek, HABITAT'ıp halkla ta- nışmasının ve toplumsal duyarlılı- ğın yoğunlaşmasının önemli birön koşulu. Bu yapıldıği takdirde, hem HA- BITAT-II'nin "vüzyıtaı son büyük doruğu" olma özelliği ve "şansı- na" yakışır bir sosyal habercilik hizmeti gerçekleştirilecek, hem de aynı doruğa toplum olarak "bilinç- li bir hazıruk sürecinj" yaşayabıl- menin de basın açısından yüküm- lülüğü yerine getirilmiş olacaktır. Cumhuriyet'te bu haftadan iti- baren başladığımız "HABITAT- H'ye Doğnı" sayfamız, işte böyle- si bir önemli görevi kotarmaya ça- lışacak. llerleyen haftalarda yine HABITAT'ın gûndemindeki ko- nulara ilişkin değişik görüş veöne- rilere de yer vereceğiz. Böylece, belki de HABITAT'ı izleyen günlere de uzanan bir ya- yın akışı içerisinde okurlanmızın katılımıyla zenginleşen bir "kent ve demokrasiforumunu"yaratmış olacağız... HAZIRLIKLAR, ETKİIVLİKLER: Üçüncü hazırhk toplantısı ]New York'taydı HABITAT-II Kent Zirve- ^nin Birieşmiş Milletler dü- 4yindeki üçüncû böyük ha- JHhk-toplantısı, S-16Şubat 1996 günlerinde New ¥01*^3- ki BM Genel Merkezi'de ya- pıldı. Türkiye'nin Dışişleri Bakanlıği yetkilileri, Toplu Konut idaresi (TOKJ) yöne- ticileri. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden görevliler, Sıvil Toplum Kuruluşları (STK), Ev Sahibi Komıte üyeleri ve diğerbazı ilgi du- yan kurumlardan katılımcı- larla geniş bir delegasyon oluşturarak temsil edildiği toplantıda, "KEP" adı veri- len HABITATGündemi Tas- lağı'na da son şekli verilmiş oldu. BM HABITAT Hazıriık Toplanülan'nın birincisi, 11- 12Nisan 1994günlerinde Ce- nevre'de, ikincisi ise 24 Ni- san - 5 Mayıs 1995 günlerin- de NairobTdeyapılmıştı. Bu kez üçüncüsü Nevv York'ta dazenlenen toplantıya ise yü- zü aşkın ülkeden 1000'den fazla STK temsilcisinin ka- tılması dikkat çekiciydi. Bu geniş "shil" katılım. HABI- TAT'ın özellikle hükümet dı- şı kuruluşlann (NGO'lar) ar- tık küresel politikalarda et- kin olmalan gerektiği yö- nündeki evrensel beklenti- lerinin gerçekleşme süreci- ne girdiğinin de sanki göster- gesi gibiydi. BM Genel Sekreteri But- rosGalTnin açışkonuşmasıy-' la başlayan çalışmalar sıra- smda, yine STK'lerin yanı sıra, yerel yönetim temsilcı- leri ve hükümet yetkilileri de aynca kendi aralannda toplantılaryaptılar. Özellik- le "konut hakkı" konusunun HABITAT gündeminde "te- mel insan haklan" arasında sayılarak değerlendirilmesi yönündeki isteklerin. daha önce ABD tarafından "çe- kinceyle" karşılanmış olma- sı, bu konuyu en çok tartışı- lan maddeler arasında baş köşeye yerleştirdi. Yine toplantı sırasında TC)- Kİ yetkilileri ile Büyükelvi Hüseyin Çden, 7 Şubat 1996 günü bir basın toplantısı dü- zenleyerek İstanbul ve Tür- kiye'deki HABITAT-II Kon- feransı için yapılan hazırhk- lar hakkındabilgiler verdiler. STK ev sahibi komitemiz- den katılanlar ise diğer ül- kelerin STK temsilcileriyle temaslar kurarak, konferan- sın "NGO Forumu" konu- sunda değerlendirmeler yap- tılar. New York'taki 3. Hazır- iık Toplantısı hakkında daha geniş bilgileri, gelecek HA- BITAT'a Doğru sayfamızda doğrudan katılımcılann göz- lemleriyle birlikte aktaraca- Göçe bağımlı kentleşme)e, plansı/lık. altyapı eksikliği ve yoksukluk da eklenince zamanında uygariığın beşiği olan yerleşmeler şimdi uygarlığı tehdit eder hale geldiler. HABITAT-U'de bu süreç sorgulanacak. Hazırhk kolokyumu 27-29 şubat tarihlerinde yapılacak Belediyeler Varşova'da Bilgi ve iletisim için: Başvuru yerleri Haziran (1996)ayındaki Dünya KentDoruğu öncesinde, bubü- yük buluşmaya ilgi duyan ve değişik alanlarda katılmak iste- yen berkes, aşağida görevleri ve adresleri bulunan kunım ve ku- ruluşlara başvurabıhrler. • Toplu Konut İdaresi (TOK t): Ba$bakanlık tarafından 13 Ha- ziran 1994 tarihinden itibaren, HABITAT-II konferansınıo ha- zıriık ve uygulama çalışmalanyla görevlendirildi: Adres: Ata- tark Bulvan 163. Bakanlıklar / Ankara Tlf: (0 312) 417 60 35, raks:(0 312)425 1189. • HABITAT-ıI Koordinaröriöğû: TOKJ taraflndan konleran- sın lstanbui'dakı hazırlıklan için •Proje Koordııasyon Biriıni' (HPKB) olarak kuruldu: (Koordınatör Gürel TüzünJ Adres: 7- 8.k;sıra. 1-7-BBlok.Daıre 12, Ataköy/İstanbul.Tlf: (0212) 559 97 55, Faks: (0 212) 559 05 09. • STK - Ev safaİH komke:Konferansın >NGO Forumu' deni- len, Sivil Toplum kuruluşlanınn(STK) kaalunıyla gerçekleşe- cek etkinliklerini koordine etmeyi üstlenen gönüllü STK'lere ev sahibi komıteyi (ESK)oluşturdular. Adres: Soğancı Strfc No: 7 Kat 2 (BÎLSAK), Cthangir / İstanbul. Tif: (0212) 243 63 54. Faks:(0 212)252 93 50. • Vİ.V. - HABITAT-II biriiktdiği: Konferansın mekân organi- zasyonu, konaklama, tur ve transferler, tören, ıkram vb. tunzm hızmetleri için değişik firmalann katılımıyla olıışturuldu: Ad- res: CumhunyetCad. Adlı Han. 279/4, Harbiye / İstanbul, Tlf.: (0212)232 78 09^^$: (0212) 231 82 33. • HABITAT-H Böteni: TOKJ tarafından, aralık (1995) ayin- dan itibaren, aylık olarak çıkanlmaya başlanan bülten, HABI- TAT sflrecindeki tüm hazırlıklan, gelişmeleri ve etkinlikleri iz- lemek isteyenler için yayunlanıyor: Adres, Tel ve Faks: HABI- TAT-II Koordinatöriügû. • STK-Akrafitasyoou: Konferansaresmikanhmcı olma anla- maıa gelen •akreditasyon' işiemleri için STK'ler, gereklı form- !an doldurup Naırobi'deki HABnAT-n sekretarj asına başva- racaklar. Fbrmlan iseESK'den sağiayabilırler Adres: (SeydaTürk- memclogullan) Partners Liaison Team HABITAT-II Secretari- at / P.O. BOT 30030 / Nairobi-Kenya, Vaks: 254-2-62 30 80. HABITAT-II Kent Doruğu, resmi konferansa paraleletkinliklerle birlik- te gerçekleşecek. Bunlar arasında ye- rel yönetimlerle bırliklennın biraraya gelcceğı ve kısaca "Kentler Kurulta- >ı" adı verilen belediveler forumunu - l luslararası Yeref Yönetimler Birliği" (IULA)ve "BirleşikKentlerÖrgütü" (L'TO) gibı kuruluşlann oluşturdukla- n "4+Grubu" adlı birliktelik düzenli- yor. 30 Mayıs 1996 Perşembe - 1 Hazi- ran 1996 Cumartesi günlerinde topla- narak resmi konferansa birbildirge ha- zırlaması planlanan Kentler Kurultayı, özellikle son yıllarda tartışılan "yerel yönetimlerin özerkliği" ve "kentsel so- runlarda yerel demokrasinin önemi" gibi konulara getirilecek yeni açılım- lar bakımından önem kazanıyor. HABITAT-II'ye doğru hazırhk sü- recinde. bu anlamda sonuçlan merak- la beklenen programlı bir toplantı, 27- 29 Subat 1996 günlerinde Poionya'da yapılacak. Varsovakenti HABITATor- ganizasyonunca yine Varşova'da dü- zenlenen toplantı "Belediyeve Büyük- şehir Gelişme Stratejisi Oluşturma Kolokyumu" başlığını taşıyor. Kolokyumda çeşitlı ulusal ve ulus- lararası belediye birliklerince tartışı- lacak yeni gelişme stratejileri. daha sonra Varşova Raporu olarak HABITAT- II 'nin İstanbul'daki Kentler Kurulta- yı'nda değerlendirilecek belgeler ara- sında yer alacak... 'Göçe dayalı kendeşme... 9 ÎTÜ Maçka Kampusu'ndaki panel 1 Mart 1996 Cuma günü yapılacak Kırsal kesımlerden kent- lere ve metropollere doğru süregelen "göç" olgusu, HA- BITAT-II doruğunun en önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor. Düny adaki hemen tüm ge- lışmekte olan ülkelcrde göz- lenen bu süreç. Türkiye'deki kentleşmenin de temel soru- nunu ve gerçeğıni oluşturu- yor. Mıınarlar Odası, HABI- TAT-II "ye yönelik olarak programladığı etkinlikleri arasındakı "Göçe Dayalı Kentleşme ve Türkiye" ko- nulu ulusal katılımlı panel ve tartışmasmı. 1 Martl996Cu- ma günü saat 09.30'dan iti- baren İTÜ Maçka Kampusu G Amfisi'ndegerçekleştire- cek. '\ynı sclonda 2 Mart 1996 günü ya- pılacak olan. odanın istanbul Büyük- kcnt Şubosi Genel Kurulu gündcmıy- ic dc bııle^tırilen panele. yine odanın Oiyarbakır, Adana, Mersin ve Gazian- tep gibı Doğu ve Güneydoğu bölgele- rindekı şubeleri ile Ankara, izmirve İs- tanbul şubelcrınden konuşmacılar ka- iılacaklar. İş için kente göçenlerin önemli bir bölfimü işsbder ordusuna kaülıyor. Ankara Ünıversitesı SBF öğretım üyesi Prof. Dr. Ruşen Keleşın yönete- ceği panelde. ülke coğrafyasındakı tüm yörclerin göç ve kentleşme sorunlan ele alınacak. Aynı gün öğleden sonra ise Prof. Dr. Emre Kongar'ın yöneteceği forumda, TOKİ Danışma Kurulu'ncahazırlanan "HABITAT-II Ulusal Raporu ve Ev- lem Planı" uzmanlar ve katılımcılarca tartışmaya açılacak. "Kentleşmeve Kul- tür","Kentleşmeve Demokrasi", "Kent- leşme ve Çevre", "Kentleşme ve Politi- ka", "Kentleşme ve Hukuk" ve "Ka- çak Kentleşme ve İstanbul" başlıklan altında yapılacak tartışmalar, daha son- ra HABITAT yayınlan arasına kazan- dınlacak... HABITAT-II icin konusmalar Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel: 'Katılımcı demokrasi için önemli bir örnek' İnsanoğlu. İkin- ci Dünya Sava- şı'nda sıvıl-asker 48 milyon insanın hayatına mal olan birkanlıkavgadan sonra durup düşün- müş: "Arükbuçe- şit olaylar tekrar- lanmamab; dünya, banşı başarabilme- li; insanlar, hangi sebeple olursa ol- sun birbüierini bo- ğazlamak yerine uzlaşmacı, hoşgö- rülü olmalı: birbir- lerini kabul etmeli ve aralanndaki so- runlan banşçı yollardan çözebilmeyi ba- şarmah" ve bıradım daha ıleri giderek "İn- sanlar bir arada yaşamalı, beraber çalış- malı" gibi birtakım düşünceler ortaya kovmuşlardır. İnsanoğlu bu kürenin üzennde yaşama mecburiyetınde, gideceği başka yer yok. Bu dahi, bence ınsanoğlunun uzağı gör- mesinin önemli neticelerinden birisi. (...) Bu toplantının tstanbul'da yapılması fevkalade yerindedir. Çünkü, İstanbul bı- zim şehrimiz olduğu için değil, ama dün- yanın ender yerleşim yerlerinden birisi- dir; coğrafya bakımından enderdir. Bına- enaleyh, böylesine ender bir yerde bu top- lantının yapılmış olması fevkalade doğ- ru bir hareİcettir. Türkiye olarak bizim Ulusal Eylem Pla- nı'mız çok güzel bir plan olmalı. O sizın eseriniz olacak. Ulusal Eylem Planı'nın hazırlanmasında örgütlü bir topluma ya- Cumhurbaşkam Süley nıan Demirel ve HABITAT-II Genel Sek- reteri Dr. Walh N'Dow İstanbul'daki tanıtun toplantısında. kışır şekılde hareket edılmıştır. Belki ilk defa değılse bile, çok kere denediğımız bir metot değildir bu. Genellıkle böyle bir toplantıya verilecek raporu resmi daire- ler hazırlar, gözden geçırirler, verirler. Ama şimdi bu bir örgütlü toplumun, ya- nı gönüllü kuruluşlann ve sivil toplum örgütlerinin bir araya gelerek bir fikir oluşturmasıdır, bır plan oluşturmasıdır, bir eylem oluşturmasıdır. Bunu da katı- lımcı Türk demokrasisi için bir önemli ör- nek sayıyorum Sızlerden. Türk demokrasisine, örgüt- lü topluma ve Türkiye'nin fikir gücüne yar- dımcı olmanızı ve böylesine bir dünya toplantısının başanyla sonuçlanması için gayret sarfetmenızi ıstıyorum. Netıce iti- bariyle hep beraber gayret sarf edeceğız. Başan milletimizın ve devletimizin, he- pimizin olacaktır.. (L'lusal Komite 'mn 5 toplantmndaki konuşmasından -I5'12/I995) BM Genel Sekreteri Butros Gali: 'HABITAT-II bir kent ve yaşam doruğudur'HABITAT-H'nın eğılme- si gereken üç temel sorun vardır. Birincisi, krizın acı- liyeti; ikincisi, konferansın öncelikleri; üçüncüsü, HA- BITAT-II'nin sonuçlan vt kalkınma açısından anla- mı. Bugün msanlık tarihmde- ki en büyüj^öç olayını ya- şamaktayız. Bu olay top- lumlann örgütlenme biçi- mini değiştirmeye başla- mış, uluslararas' gündemin ilk sıralanna yükselen so- runlan ortaya çıkarmıştır. Kitlesel göçün en açıkça görülen sonu- cu kentsel alanlardaki çarpıcı büyümedır Bu konferansın konusu olan "Kent Do- ruğu" birçok sorunu kapsamaktadır. Ya- nıtlanacak zor sonılarla karşı karşıyayız. - İnsan yerleşimlerinin yönetim ve fi- nansmanını nasıl iyileştirebiliriz? - En yoksul insanlann, ailelerin ve top- luluklann yaşam koşullannı iyileştirmek için hangi politikalar izlenmelidır? - Çevreye uzun dönemde zarar vermek- ten kaçınarak kentsel alanlarda temel sağ- lık koşullannı nasıl sağlayabiliriz? - Hedef alınacak bir tarihte herkesin yeterli bannağa kavuşturulmasını sağla- yabilir miyız? - Doğal afet ve savaşlann etkilerini ha- fifletmek için ne yapılmalıdır? Yoksun- luk, çatışma, yıkım ve kalkınamama dön- güsü kınlabilirmi? Bunlar kolay sorular değil. Bazıları bunlann herhangı bır ortak çabanın ka- pasıtesını aştığı ınancında olacaktır Genel kurul. HABITAT 11 konusundakı 47/180 sa- yılı karanyla. Birieşmiş Milletler'in bütün ılışkili ya da ılgili kurumlannı, or- ganlannı, program ve ör- gütlerini vfe'başka örgüt- len hazırhk sürecine etkin olarak kanlmaya çağırmış- tır. Bırleşmış Milletleradı- na, olanaklarçerçevesinde- kı her türlü yardıma hazır olduğumuzu söyleyebili- rim. Aynı kararla hükümet dışı örgütlerde konferansa ve hazırhk sü- recine katılmaya ve katkıda bulunmaya çağnlmıştır. Bu örgütler yerel topluluk- lann gereksınimlerinin açık bır anlatımı- nı sunabılir ve tartışmalannız için pek çok düşünceye kaynaklık edebilir. Bununla birlikte, halklannın kalkın- masında birincil ve sonul sorumluluğu taşıyanlardevletlerdir Yerel \e ulusal yö- netımler, sorunlan saptamalıdır. Hükü- metler, topluluklan desteklemelıdır. Ve hükümetler altyapıyı güçlendirici kilit projeleri uygulamalıdır İstanbul '96'ya doğru ilk adımlanmızı atarken uiuslara- rası topluluğun birlikte yol alması zorun- ludur. Bu hazırhk komitesi. kentsel çev- relerde yaşamı ve çalışmayı sürdürecek küresel bir eylem planı üzennde görüş birliği oluşmasına aracıltk edebilir... fHABITAT-II Hazıriık Komitesi Birin- ci Toplantısı nJakı konuşmasmdan- Cenevre II 4.1994) HABITAT-II Genel Sekreteri WallyN'Dow: 'Yeni çağın şafağmı biçimlendirme fırsatı'Ünlü Türk şaıri Orhan V'eü'nın dediği gi- bi, şimdi ben de " İstanbul'udinlhorum göz- lerün kapalı" dıyebihnm. Kulağıma bir büyük kentin sorunlan ve acılan gelıyor. Yeni bir yüzyılın şafağı sökmck üzerey- ken küresel boyutlu bir krizle karşı karşı- ya bulunuyoruz. Bu knz dünya tanhinde yeni bir çağın, insan başansının boy ver- mesine sahne olacak ya da birzamanlaran- cak dünya savaşlannın tekelinde olduğu düşünülen ölçekte küresel birsiyasal. eko- nomik ve toplumsal çalkantıya tanıklık edecek bir çağın doğuşudur. istanbul çok eski zamanlardan beri dün- ya tarihınin merkezinde yer almış. yüzyıl- lar boyunca dünyanın kentsel varoluş de- neylerinin laboratuvan olmuştur. Daha 16. yüzyılda Osmanlı Dev letı 'nın başkentı ola- rak İstanbul. dünya kentlerinın saglıgı ve gelişmesı için yaşamsal olduğunu bızim şimdi yeni kabul ettiğımiz birdersi öğren- miş ve bunu bütün dünyay a öğrctme çaba- sınagirmiştı. Dersşuydu: Irk, etnikköken ve dinleri ne olursa olsun bütün insanlara değer verilmeli ve iyi davranılmalıdır. Bu felsefe çağdaş Türkiye'nin kurucusu Ke- mal Atatürk tarafından vurgulanmıştır; onun tutkulu çağnsı olan yurtta sulh, cıhan- da sulh, bugün hâlâ ortak umutlanmızın ve özlemlerimizın altında yatan amaçtır. Ve sanki böylesine zengin bir tarihi ol- mak yeterli bir ayncalık değilmiş gibi. İs- tanbul, görülebildiği kadanyla 21. yüzyı- la damgasını vuracak olan insan yerleşımi türünün, megalopolısin de habercılerinden biridir. İstanbuFunyüzlerceyıllıkdeneyi- miyle tanıklık edebileceği -ve dünyanın başka yerlerinde daha pek çok kentin an- cak şimdi keşfetmekte olduğu- gibı insan alaşımının temeldekı bu yeni biçıminın yükselışi, bugüne değın hayal edilmeyen boyutlarda insan yerleşımlen yaratmıştır. Soğuk Savaş sonrası dünyaya damgası- nı vuran demokratıkleşme dalgası, tartış- masız olumlu bır güç olmakla birlikte, bu kadar özel ve sivil toplum örgütüne özgür- lük vegüç verdığı ıçın hıç değılse kısa dö- nemde istıkrarsızlık yaratabılır. Benzer bı- çimdeekonomik lıberalleşmenin uzun dö- nemde kalkınmayı olumlu etkilemesi bek- lenırsede, hıç değilse saf bıçımiyle birçok ülkenin kabul edemeyeceği kısa dönemli sonuçlar doğurabılır. En azından şu anlamda kentlerimizin iş- lemedıği açıktır: insan yerieşimleri dünya ölçeğmde. hem kentsel. hem kırsal alanlar- da kötüleşmektedır \e bu kötüleşmeyle birlikte yeni bır bölünme tehdidi ortaya çıkinaktadır; zengınlerle yoksullar arasın- da, hem ulusal. hem uiuslararası düzeyde- kı bu bölünme dünyada doğmakta olan kentsel uygarlık çağına özgü yeni kutup- laşma olabilir. Eğer böyle bir kutuplaşma gerçekten ye- ni dünya düzenınin başlıca özelliği haline gelirse, o zaman en az dünyanın henüz ar- dında bıraktığı Doğu-Batı rekabeti döne- mi kadar tehlıkelı bir geleceğe yol açabi- lir. Bugün kentlerimizde yaşananlar, yannın insan güvenliği -gerçek güvenlik- açısın- dan en büyük tehdit öğelerinden biri ola- bilir. Tarih bizlere yeni bir çağın şafağmı biçimlendirme fırsatını vermıştır. Çocuk- lanmız ve onlann çocuklan için her yer- deki insanlara yaşaracak, yeni bir dünya- yı, insancıl bir dünyayı kurmaya çalışma- lıyız. (HABITAT-II Tanıtım Toplantısı ndaidko- nuşmasından- İstanbul/1.8.1994)