Katalog

27ŞUBAT1996SAU CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Satfdam tazkardeşjeri deöMürttü • AMMAN (AA) - Bağdat'da C'uma günü öldürûlen, Saddam Hüseyin'in damatlanndan General Hüseyin Kemal Hasan'ın iki kızkardeşi ile kızkardeşlerinden birisinin kocası ve çocuklannın öldürûldûğü bildirildi. Aile kaynaklanmn bildirdiğine göre, çocuklanyla birlikte öldürûlen kızkardeşlerden birisi, General Hasan ile birlikte geçen Salı günü Irak'a geri dönmüştü. Bağdat'ta kalmış olan diğerinin de kocası ve çocuklanyla birlikte öldürüldüğü kaydedildi. General Hasan, Irak'a dönmeden önce Saddam rejiminden güvence almıştı. Öte yandan, Irak resmi kaynaklan, General Hasan'ın üç erkek kardeşinin EI-Mecit mahkemesi tarafından "Saddam ailesinin şerefıni temizlemek" amacıyla öldûrüldüğünü kaydetti. Sırplargöçe devam edîyor • DışHaberlerServisi (AA) -Saraybosna'daki Sırplar, bu kez NATO önderliğindeki Banşı Uygulama Gücü (IFOR) eşliğinde Saraybosna'dan toplu göçe devam ediyor. Bu arada Boşnak ve Hırvat yetkililer arasında, Boşnak-Hırvat Federasyonu'na işlerlik kazandırmayı amaçlayan görüşmeler, Hırvatistan'ın Split kentınde başladı. Görüşmelenn sonunda, ekonomık ve adli alanlarda bazı anlaşmalann imzalanması ve Mostar sorununa çözûm bulunması bekleniyor. Avrupa Birliği (AB) Dişişleri Bakanlan da dün Brüksel 'de toplanarak, Mostar'daki AB yönetiminin gelecegini tartıştılar. Bakü'de henüz sonuç yok ! • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Azeri erken üretım petrollerinın dünya pazarlanna taşınmasında Türkiye'nin desteklediği hat olan Bakü-Supsa'nın yapımı ile ilgili görûşmelerin Bakü'de sürdürüldüğü kaydedildi. Bakü-Supsa hattının proje finansmanı ile ilgili kesin karann bugün alınması gerekiyor. Yunanistan'ın köşeye sıkıştırma girişimlerine 'Düşmanlıkla cevap veririz' denildi Ankara, Atina'ya sertleşiyorANKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Türkiye, Kardak bunalımının ardından Aııkara'yı başta Avrupa Birliği (AB) olmak ûzerc ulusla- rarası platformlarda köşeye sıkış- rırmaya çalışan Yunanistan'a sert çıktı. Atina yönetiminin Anka- ra'nın çıkarlanna zarar verici ru- tumlarda bulunduğunu vurgula- yan Türkiye, "Düşmanhğa düş- manlıkla cevap veririz'1 dedi. Ati- na Büyükelçisi Ümit Pamir'in "is- tişare için geri çağnJdığını" belir- ten Ankara, ilkturdeğerlendirme- Ierin önceki gün Dişişleri Bakan- lıgı'ndayapıldığını bildirdi. Başbakan Tansu Çifler, Türki- ye'ye yapılacak mali yardımı ve- to edeceğini açıklayan Yunanis- tan'a karşı girişimlerde bulunmak üzere dün AB Dönem Başkanlı- ğı'nı yürüten Italya'yagitti. Çiller, gümrük birliği kapsamında yapı- lacak yardımın yapılmamasının, Türkiye-AB anlaşmasının ihlali anlamına gelecegini bildirdi. Çil- ler, Yunanistan'ın yeni bir "oldu bioj" gerçekleştirmesi karşısmda Türkiye'nin gereğini yerine getire- ceğini kaydetti. Dişişleri Bakanlığı Sözcüsü Bü- yükelçi Ömer Akbel, dün düzen- lediği basın toplantısında, bir so- ru üzerine, Yunanistan'ın Türki- ye'nin çıkarlanna zarar vermeye yönelik poltikasını sürdürdüğünü bildirdi. Akbel, Türkiye'nin Yu- nanistan'a aynı şekilde karşıhk ve- receğine dikkat çekerek, "Eğer Yunanistan dosrJuk gösterirse, biz de dostiuk eiini uzatacağız. Eğer düşmanhk gösterirlerse, hiçkimse şüpheduymasın ki; düşmanhkgö- receknr" yanıtını verdi. Atına Bü- yükelçisi Pamir'in Ankara'ya gef- diğini anımsatan Akbel, Dişişleri Bakanı Deniz Ba\kai, Müsteşar Büyükelçı Onur Öymen, müste- şar yardımcılan Büyükelçı İnal Batu ve Büyükelçi Gündüz Ak- tan'ın katıldığı ilk turdeğerlendir- melerin pazar gecesi yapıldığmı kaydetti. Akbel, değerlendirme toplantılannın "gerekiigörüidüğü sürece" yapılacağını belirterek, Büyükelçi Pamir'ir*nezaman Ati- na'ya döneceğinin belırlenmedi- ğini söyledi. Bir süredir Atina'da bulunan Yunanistan'ın Ankara Büyükelçi- si Dimitrios Nezeritis' in de görevi- ne dün başladığı öğrenildi. Türki- ye'nin büyükelçisini Ankara'ya çağırdığı bir süre içinde, Nezeri- tis'in görevine başlamasının "Ati- na, geri adımatö" yorumlanna ne- den oldu. Çiller, Dini Ue göruşecek Başbakan Çiller, AB Dönem Başkanlığı görevini yürüten Ital- ya'ya gitti. ttalya'ya harekerinden önce Başbakanlık Konutu'nda bir basın toplantısı düzenleyen Çiller, Türkıye-AB arasında imzalanan gümrük birliği anlaşması kapsa- mında mali protokol ve mali işbir- liği sürecinin başlaması gerektiği- ni söyledi. "BÖylebirolayın'Yunanistan is- tiyor'dhe ertelenmesi, AB'nin yü- kümlülüklerini yerine getirmeme- si ve anJaşmanın ihlali anlamına getir" diye konuşan Çiller, Türki- ye ile Yunanistan arasında Ege ve diğer konularda sorunlar olduğu- nu kaydetti. Çiller, Türkiye'nin haklarından vazgeçmesinin ola- naklı olmadığını bildirdi. Çiller, iki ülke arasındaki çözümlerin di- yalogla çözümlenmesi gerektiğini anlatarak, "Türkiye, Avrupa'run bekJeme salonunda bekletiJemez. Türkiye'nin bu konuda yerini ve starüsünü alma zamanıdır" dedi. ABD'nin Fıısaıı Haklan Raporu • Raporun Türkiye'de insan haklannın durumuna ilişkin bölümünde, bölücü terör örgütü PKK'nin "eli kanh ve vahşi bir terör örgütü olduğu ve Türkiye'nin toprak bütünlüğünü tehdit ettiği" kaydediliyor. FUATKOZLUKLU WASHINGTON - ABD Dışişlen Bakanlığrmn her yıl açıkladığı ve 180'den fazla ülkenin insan haklan uygulamalannı yansıtan ra- porun, bu yıl şubat yenne mart ayında yayımlanacağı bildirildi. Cumhuriyet'in edindıği bilgiye göre Kongre'ye bu hafta gönderilecek olan ve 4 martta da kamuoyuna açıklanaeak raporun Türki- ye bölümünde, güvenlik güçlerinı işkence, kaybol- ma, faili meçhul cinayet, si- villere yönelik şıddet, ga- zetecilere baskı ve öldürme konusunda suçlayıcı ifade- ler yer alıyor. İnsan haklan konulanndan sorumlu ABD Dişişleri Bakan Yar- dımcısı Jolın Shattuck yö- Tietiminde çeşitli insarthak- lan kuruluşlannın verileri ve Amerikan büyükelçilık- lerinin hazırladığı bilgiler çerçevesinde oluştunılduğu kayde- dilen raporda, 1995 yılı içinde Tür- kiye'de insan haklan alanında iyım- serlik aşılayan gelışmeler yaşandı- ğı da vurgularuyor. Amerikalı çeşit- li kaynaklardan edinılen bilgilere göre, raporun Türkiye'de insan hak- lannın durumuna ilişkin bölümün- de, bölücü terör örgütü PKK'nin "eli kanlı ve vahşi bir terör örgü- tü olduğu ve Türkiye'nin toprak bütünlüğünü tehdit ettiği" kay- dediliyor. Raporda, Türkiye'nin Ingiliz hükümeti, ateşkeste diretiyor Ingiliz Hükümet yetkilileri ile İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu'nun (IRA) politik kanadı Sinn Fein'in üderleri, IRA'nın 17 gün önce gerçekleştirdiği bombalı saldından sonra dün ilk kez bir araya geldiler. Sinn Fein'in önde gelen ikinci b'deri Martin McGuiness, toplanûda banş sürecinin yeniden nasıi oluşturulabileceği konusana ağuiık verecekJcrini belirtti. İrlanda Cumhuriyeti hükümeti yetldJiIeri ise tekrar ateşkes ilan edilmedikçe hjçbir şekilde görüşmelere başlanmayacağım, söz konusu toplanöda da \aJnı/ca Sinn Fein'in isteklerinin dinleneceğini kavdettiler. Bu arada, Kuzey İrlanda, İrlanda Cumhuriyeti, Londra ve Net* York'ta yapılan banş gösterilerinde protestocular IRA'yı ateşkes yapmaya çağırdılar. ABD onem ıçın "bü>ük stratejik ' laşıdığı ve Türkiye'deki is- tıkrann, Doğu Akdenız, Balkanlar ve Avrupa için "kritik" önemine de degınilıyor. ABD Dışişlen Ba- kanlığı, geçen yaz Kongre'ye, Tür- kiye'de insan haklannın durumu ile ilgili birraporyollamıştı. Raporda, Türkiye'nin, meşru savunma ve iç- güvenlik amacıyla Amerikan yapı- mı silahlar kullanmaya hakkı bu- lunduğu belirtilmiş, "Türkiye'de demokratikleşme ve Türkiye'nin Avrupa kurumlannın bir parça- sı olması, ABD'nin dış politika öncelikleri arasındadır" ifadesi kullanılmıştı. Türkiye'nin demokratik kurum- lannı güçlendirmenin yanı sıra in- san haklannın ihlal edildiği yolun- da dile geririlen kaygılan yatıştır- ma ve gümrük birliğinin onaylan- ması yönündeki engelleri ortadan kaldırma açısından gerçekleştiri- len anayasa değişikliğinın büyük yarar sağladığını söyleyen bir yet- kıli.Cumhunyet'e "Pratikteinsan haklanna savgı temetinde bir hu- kuk devteti kurulması ve işkencenin sona erdirflmesi sözleri yerine geti- rümedi. tşkence ve güvenlik güçle- rinin yoğun şiddet uygulamasL, ga- zeteciîere baskı ve öldürme, 1995 yılı boyunca devam etti." dedi. CIAraponı ABD Merkezi lstihbarat Örgütü (CIA) Başkanı John Deutch, Sena- to lstihbarat Komisyo'na dünya ça- pında güvenlik kaygilannı dile ge- tiren bir rapor sundu. Raporun Türkiye bölümünde, Türkiye'nin komşulannın terör ör- gütü PKK'ye destek vermekle suç- landı ve PKK 'nin uyuşturucu tarfi- ğinde büyük rolü olduğu vurgulan- dı. Raporda "Terörizm ve uyn;tu- rucu trafiği Türkiye'nin güvenli- ğine yönelik büyük bir tehdittir. Türkiye'nin tarrhi rakipleri ve değir terörist gruplar, paravana örgütler aracıhğıyla PKK'yi dcs- teklemektedir. PKK teröristleri- ne bu yollardan ve u>uşturucu trafiğinden yardımlar sağlamak- tadır." dendı". POLJTIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Dış Politika Giindemi Yiiklü Yunanistan, AB (Avrupa Birliği) tarafından Türkiye'ye gümrük birliği (GB) çefçevesinde yapılması öngörülen 375 milyon ECU'lük (485 milyon dolar) mali yardımı blo- ke etmek için yoğun çaba harcıyor. Mali yardım, AB Ba- kanlar Konseyi tarafından dün onaytanacaktı. Ancak Yu- nanistan vetosunu kullanarak yardım karannın alınma- sını erteledi. AB ülkeleri gerçi mali yardımın 25 martta "Tûrkiye-AB Ortaklık Konseyi'nin torjlanmasından ön- ce kabul edileceğine ilişkin Ankara'ya güvence verdiler. Ama Atına'nın, engelleme girişimlerinı sonuna kadar sür- dünmekte kararlı olduğu görülüyor. Mali yardım konusunun yanı sıra Ankara, Atina'nın Ege sorununu Lahey Adalet Drvanı'na götürme çabala- nnı da dikkatle izlemek zooındadır Türkiye bilindiği gibi Ege'deki sorunlan Yunanistan'la ikili müzakerelerle çözme yanlısı olup, knzin Lahey Ulus- lararası Adalet Divanı'na götiırülmesine sıcak bakmıyor. 1925 yılında o zamanki adıyla "Uluslararası Sünekli Ada- let Dtvanı"nn Musul konusunda aldtğı Ingiltere yanlısı ka- ran unutmayan Ankara, Lahey Adalet Divanı'na güven- miyor ve mahkemenin siyasal etkı altnda kalma olasıln ğından kaygıianıyor. Lahey Adalet Divanı'nın karariannın geçerii olabilme- si için ihtilaflı taraflann önce müzakere masasında han- gi konulann mahkemeye götürüleceğini saptamaları, di- \'3nın aJacağı karara uymayı taahhüt etmeteri gerekiyor. Türkiye, Kardak knzi ve Ege'deki kayalıklarla "sınıriı" kalacak konuda Lahey Adalet Divanı'na yetki vermek için Yunanistan'la müzakereye oturduğu takdirde, Atina'nın Divan'a krta sahanlığı gibi konularda da yetki vermek is- temesinden ve Divan'ın bağlayıcı karar alabileceği ko- nulan "geniş" tutmasından korkuyor. Bu durumda Tür- kiye müzakere masasından kalkarsa "görüşmelerden kaçan taraf" durumuna düsme tehlikesi ile karşı karşrya kalabılecek. ••• Ankara'nın başını ağntacak diğer bir sorunu da Türki- ye ile Suriye ve Irak arasındaki su anlaşmazlığı oluştu- ruyor. Fırat ve Dicle'nin sulan konusunda Irak'la ittifak ya- pan Suriye, sorunu 13 martta Arap Birliği Dişişleri Ba- kanlan'nın Kahire'de yapacağı toplantıya götürmeye ha- zırlanıyor. Suriye, Türkiye'nin Fırat'tan akrttığı saniyede 500 metreküp suyu yetersiz bularak miktann arttınlma- sını, Fırat ve Dicle'nin sulannın Türkiye, Suriye ve Irak ara- sında "bölüşüm" esasına göre paylaşılmasını istiyor. Şam aynca Birecik Barajı'nın yapımına da karşı çıkarak Fırat'ın sulannın kirieneceğini öne sürüyor. Suriye'nin bu yıl 17-22 kasımda Roma'da yapılacak "Dûnya Gıda Zirvesi"nöe de uluslararası sular konusun- da karar aldırmak için uğraştığı bildiriliyor. AA'nın habe- rine göre Şam, kasımdaki Dünya Gıda Zirvesi'ne hazır- lık olarak 26-30 martta Rabat'ta yapılacak "Dünya Gıda Güvenliğı Yakındoğu Bölge Toplantısı"r\öa da Fırat ve Dicle'yi gündeme getırerek sulann kirietilmesi konusu- nu işlemeye hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Süteyman DemireJ'in 11 martta baş- layacak Israil gezısı sırasında yapacağı sjörüşmelerde, Suriye'nin PKK'ye verdiği destek ve su sorunu herhal- de üzerinde dunjlan önemli konulardan bıri olacaktır. Demirel'in ziyaretinden 2 hafta önce Türkiye ile Israil ara- sında askeri işbirliği anlaşmasmın imzalanması ise an- lamlıdır. • • • Mart ayında dış politika gündemindeki önemli sorun- lardan birini de Çekiç Güç'ün süresinin uzatılması oluş- turacak. Her 6 ayiık dönemın sonunda gündeme gelen bu konu, gerek basında, gerekse Meclis'te ateşli tartış- malara yol açmaktadır. Kamuoyunda duygusal btr SÖ 1 run haline gelen Çekiç Güç konusunda hükümetin se- rinkanlı davranarak gerçekçi bir karar alması gerekiyor. Öyle bir hükümet ise henüz ortalarda yok. Bulgaristan'daki Türk azınlığa yönelik baskılann artma- sı da Ankarp - Sofya ilişkılerindeki gerginlığe yol açabi- lecek nitelikte görünüyor. Hak ve Ozguriukler Hareketi (HÖH) adayı Rasim Musa'nın geçen yıl Kırcaali'de ka- zandığı yerel seçımlenn mahkeme tarafından usulsüz oy kullanıldığı gerekçesi ile iptal edilmesi, gerginliği ansızın artbrdı. Bu arada okullarda Türkçe eğitim saatleri azal- tılırken, Türkçe öğretmenlerinin sayısı da kısılıyor. Umu- mi yerlerde Türkçe konuşulmasını yasaklayacak bir ya- sa tasansmın da parlamentonun gündeminde olduğu bildiriliyor. Özetle, dış politikada mayınlı tarlada yürüyen Türki- ye'de bir an önce güçlü ve istikrariı bir hükümehn kurul- masında sonsuz yarar vardır. Türkiye'nin 'terör-su' ilişkisi kurması tehlikeli sayıldı Şam'm oyunıma geüyor' LALE SARIİBRAHÎMOĞLU ANKARA - Türkiye'nin bugüne kadar izlediği ve "te- rör ve su" arasında bağlantı lcurmamaya özen gösterdiği polirikasında degişiklik sin- yalleri veren açıklamalan- nın, Suriye'nin işine yaraya- cak tehlikeli bir gelişme ol- duğu savlandı. Yetkililer, Türkiye'nin su ve terör ara- sında bağlantı kurmasının, Suriye'nin Ortadoğu banş görişmelerinde sağlanacak ilerlemeye paralel olarak PKK lıderi Abdullah Öca- lan'ı iade edıp karşıhgında Ankara'dan belirli miktarda su talebinde bulunması ola- nağı yaratacağı tehlikesine işaret ettiler. Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel'in, Fırat ve Dicle sulannı Suriye'nin le- hine gündemine alan Körfez üJkelerine gönderdigi mesa- jmda da su ile terör konusu- na aynı açıklama içinde yer vermesinin sakıncalı oldu- ğuna dikkat çekildi. Suriye ve Irak arasında Fı- rat sulan konusunda Türki- ye'ye karşı cephe oluşturma- yı amaçlayan Şam toplantı- sınm ardından büyük olası- Iıkla 13 martta da Arap Bir- liği üyesi yaklaşık 19 ülke- nin Mısır'ın başkenti Kahi- re'de, Ankara'run yer alma- dığı bir toplanöda Türk top- raldanndan kaynaklanan sı- nır aşan sulan ele alması bekleniyor. Dişişleri Bakanlığı, geçen 14 şubatta yaptığı açıklama- da, Suriye'nin Türkiye'ye karşı izlediği su politikalan- nı eleştirirken aynı açıklama- da, Öcalan'ın da Suriye'den ilk kez resmen iadesini iste- diğini bildirmişti. Demirel'in, Körfez tşbir- liği Konseyi'ne üye ülkelerin liderlerine gönderdigi mesa- jında da Suriye'nin sınır aşan sular konusunda yürüttüğü çalışmalara karşı Körfez ül- kelerini uyanrken Şam'ın, Arap ülkeleri nezdindeki son girişimlerinin, "PKK'yever- digi destegi gizleme" amaçlı olduğuna dikkat çekmişti. Cumhuriyet'e bilgi veren hükümet yetkilileri, ABD'- nin Israil ile banş görüşme- lerinde ilerleme sağlaması için Suriye nezdinde çaba gösterdiği bir sırada Türki- ye'nin ÖcaJan'ın iadesini ta- lep ederek Şam'a terör bas- kısı uygulama açısından iyi bir zamanlama seçtiğini be- lirttiler. Ancak yetkililer. Türkiye'nin bugüne kadarki açıkiamalannda su ve terör arasında bir bağlantı kurma- maya özen gösterdiğini anımsatarak şöyle dediler: "Ocalan'm iadesryle ilgili açıklamalan su konusunun yer almadığı farklı bir çerçe- ve içinde japmaiıydık. Ken- dimizi kurtaramayacağınuz bir tuzaga avağımı/j basıyo- ruz. Bu yöndeki bağlantı Su- riye'ye 'Öcalan'ı verdim siz de su için anlaşma ımzala- yın' yolunda Türkiye ile pa- zarlık yapma ünkânı yaratır. Suriye, bu isten kârlı çıkar. Yîneterörii desteklemeye de- vam eder, ama Türkiye taab- hüt altına girdigi suyu ver- mek zorundadır.*' Hükümet yetkilileri, Tür- kiye ve Suriye arasindaki an- laşmanın adi suçlulann iade- sini kapsadığmı anımsatarak Şam'ın işine gelmezse Öca- lan'ı bu çerçevede iade et- meyebileceğine de dikkat çektiler. Washington'dan bir heyet Kuzey Irak'a gidiyor ABD planına olumlu yanıt VVASHtiGTON (AA>-Kuze\ frak'ta, Mesut Barzani ve Celal TaJabani'ye bağh gruplar arasında banşın sağlanması için Washington tarafından hazırianan anlaşma taslağına "ohımta" yanıt verildifi öğrenildi. Amerikaiı kaynaklardan edinilen bilgilere göre, Mesut Barzani liderliğındeki Irak Kürdistan Etenokratik Parti (FKDPj iJe Talabani'ye bağiı Irak Kürdistan Yurseverler Birliği (IK.YB) arasında arabuiuculuk yapan ABD, nihai anlaşma taslağı için her iki taraftan da "genekte çok olurnhı" karşılık aldı. "Kûçük'' diye nitelenen bazı aynlıklann gidenlmesi için de hâlâ çabalann devam ettiği bildirildi. Amerikalı yetkililer, M kneflk"görüş farkhiıklarının aşıîacagı ve nihai banş anlaşmasının imzalanacağı konusunda "iyinıser" olduklannm da altını çizdiler. IKDP ile IKYB arasında nihai bir banş anlaşması için bir ABD heyetinin bölgeye beklendigi bildirildi. IKDP kaynakian, bölgeye kahcı banş geJmesi için IKYB ile görüşmeiere hazır olduklannı belirterek, "Anlaşmanın kabulünÜB archndan uygulama mekanizmasının nasıl olıışnırulacaği i ^ i Ceia! Talabani Mesot Barzani tarOşıİmalı'' şcklınde konuştu. Amerikalı kaynaklar, lran'm bölgede nüfuz oluşturma çabaianndan "b«yâk rahatstdık" duyduk'annı da belirtüier. ABD Dişişleri Bakanlrğı tarafından yapılan açıklamalarda, Tahran ile görüşmelenn Kuzey Iraklı gruplar için "yararlı ohna)ı acağıw belirtilmişti. Türkiye, ABD'nin gözetiminde, Drogedha ve Dublin'de gerçekleştirikn görüşmelere gözlemci olarak katılmıştı. Washington, Türkiye'nin tutumunu da u ciddi ve yapıcı"' olarak değerlendiriyor. Öte yandan. Dişişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Omer Akbel, yabancı gazeteciler için düzenlediği basm topiantısında IKDP ve IKYB arasında kahcı banş sağlanması oîasılığı iîe ilgili bir soruyu "Istikrar, işbirliği ve kahcı banş Tûrk dış polifikasının Kuzey Irak'taki hedefleridir. Böyle bir geiişmeyi memnuniyetle karşılarız" diyeceyapladı. B A Ş S A G L I G I Koç Holding Şeref Başkanı, Türk Sanayicileri ve îşadamlan Derneği Yüksek İstişare Konseyi Onursal Başkanı ve derneğimizin kurucu üyesi, iş dünyasının duayeni Sayın Vehbi Koç'un vefatını öğrenmenin derin üzüntüsü içindeyiz. Merhuma Tann'dan rahmet, kederli ailesine sabır, Koç Holding camiasına ve tüm iş dünyasına başsağhğı dileriz. TÜSİAD Türk Sanayicileri ve İşadamlan Derneği