Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 ARALIK 1996 PAZAR 10 PAZAR YAZILARI Roma beni baştan çıkarmaROMA Tam bır yön özürlüyümdür. 0 kadar ço'k kaybolurum ki. kaybolmakla ilgili bır sürü anım var. Sadece yurtdışında değıl. Istanbul'da da az mı gırdim yanhşlıkla o paralı >ollara. Korkunç ve aptalca bır zaman ka_\bıdır kaybolmak. Ama kaybolmayı çok se\dığım bır kent var bu yeryüzünde: Roma. Bu kentı görmek sokaklannda kaybolmakla başlar. 0 daracık sokaklannda keşfedecek o kadar çok şey \ar ki. tam bır serserilik kentı. Baştan çıkancı bır kent Roma. Bırakın tunstik mekânlan. daracık sokaklannda kaybolun. Sizı çarpacak bir çeşme. bır kapı. bır pencere. ne bileyim bır şey çıkacaktır karşınıza. En azından. o tarihi bırıkımin içensınde bir e\ den e\e asılmış pantolonlar. gömlekler. çoraplar. o rengârenk çamaşırlan göreceksınız. Bana hep o MİNE TÜRKİLİ Hava deyip geçmeyinYılın son pazar yazısı. Ne yapmalı? Koca bir yıl geride İcaldı. Ikı yıl arasinda kalan telaşı yaşıyor şımdı herkei. Öyle çok önemli bır şey yazmamalı. Acıklı şeylerden kesinlikle kaçınmalı. Rusya'nın sorunlarını fazla kurcalamamalı. Türkiye'deki yolsuzluklara filan serzenişte bulunmamah. Viedan muhasebelenne ginşmemeli. Kadın-erkek hattında gerilim yaratmamalı. Gençlere tepedcn bakmamalı. Sosyal sınıfi>al eşitsızliklere dikkat çekerek isyan duygulan uyandırmamalı. Bilimum patron. müdür. şef vs. yöneticilerin ve sıkı aıle reıslerinin gururlannı incitmemeli. Yanı pek baharat olmamalı yazıda. Oyleyse ne yazmalı ?.. Canım. şöyle suya sabuna dokunmadan yazılabılecek genlmeden rahat okunabilecek bir şey olamaz mı'? Hanı. ta\ la oy nar gibi okunabilecek bır eser. Lokum gibi satırlardan oluşacak bir yazı yani. Tatlı okuyup tatlı konuşalım dedirtecek bır şey. Ye eğer reklamcı arkadaşlarımızın başanlı çalışmaları sonucu. y ıne bır takım şirketlerin büvük puntolu mesajlan pazar yazılarımızın yerinı alnerirse. "Yahu ne yazık oldu, ne de özenip bezenmiştim" diye hayıflandırmayacak bir şey olmalı. Laf aramızda. durumu idare etmelı. Havadan sudan bir şey olmalı yani. Buldum! Havalar! Havalardan söz etmeli. Beğenmedinız mı? Vazık! Oysa çok önemli bır konudur'bu. Bir kere. hiç tanımadığınız bir insanla söze başjamanız için en eKerişli yöntemdir havalardan konuşmak. Ha\a durumu konuşmalanyla yalnızlığınızı giderdiğinizi düşünebilirsiniz İcısa süreli de olsa. Bindiğiniz taksinin sürücüsüyle aranızdakı nedensiz \e suskun gergınlığı aşma denemesinın en ışlek yöntemidir bu. "Havalar da ne kadar soğudu; di mi ağbi?" Haydı kaç kaçabılirsen diyalogtan şimdi! Ya da saygıdeğer bir makamdan zam isterken alnınızda biriken ter damlacıklarını boşvermeye çalışarak önce bu konuya MOSKOVA HAKAN AKSAY Italyanlann umursamaz tav rını hatırlatır bu çamaşırlar. Bu kent sadece güzelliğıni göstermıyor, insanı düşündürüyor da. çünkü Romalılara özgü yaşamı gördükten sonra ıster ıstemez hayatınızı sorguluyorsunuz. Romalı ^ — ^ ~ " ~ - arkadaşımla tanıştıktan sonra tüm bunları düşündüm Müthış bır ıkıliydik. Sokakta bir yere yetişecekmiş gibi hızlı adımlarla yürüyen ben \e ardımda bana yetışmeye çalışan o. Yemek yiyoruz. benım ıçın yemek beş dakıkada geçiştirilmesi gereken bır ış. onun ıçın ise bir ze\ k, bir şölen. En son olayda ıse onu kıskançlıktan öldürebilirdim. Ev ine bir bonsaı almıştı ve bonsaiden kopardığı yaprak elınde ansıklopedılerı kanştırıyordu. "Hayrola" dedım. "Bu bonsainin ne cinsoldugunu öğrenmeyeçalışıyorum"" dedı. Ben çok biliyorum ya. bır Japon arakadaşım var. ıstersen ona soralım dedim. Yüzüme hayretle baktı ve "Hayatın ke>fı burada" dedı. "Neden acaba" dedım. " ben \e benim gibi binlerce insan koşuşrurma içinde bir görev gibi yaşıyoruz. Hayır. bunun ekonomik geüşmişlikle falan ilgisi yok. Bilmem belki de genlerde \ar. Bir Romalı bağınyor. çağımor, konuşurken elini kolunu ve göziinü kullanıyor. Seviniyor çığlık çığlığa. üzülüyor katıla katıla. Tepki \ar. heyecan var." Yaşam da bu olsa gerek. Sahı. birde Roma'nın meşhur papagallileri yanı papağanlan var. Özellikle turistık mekânlarda genç kadınlan tavlamaya çalışan papagallıler. kendilerini o dünyaya nam salmış çekici Italyan erkegı sınıfına koysalar da. ne yazık ki. onlar papaganlıktan öteye gidemıyor. Bana da. hep Sultanahmet meydanındaki bızım papagallilenmizı hatırlatıyor. Onlar yabancı olduğunuzu kaşınızdan. gözünüzden ya da elinizdeki kıtaptan anladıklan an. hemen nereden oldugunuz. ne yaptığınız. ne kadar kalacagınız gıbı klasik sorularla başlıyorlar. Sonra bir papağan gibi en yakında bulunan tanhi eserı çok bılıyorlarmışgibı anlatıyorlar. Zaten onlara her kadına aynı şeylerı tekrarladıkları ıçin papağan denıyor. Ancak bugün papagallılere yüz veren yabancı sayısı oldukça az. Çünkü bazı görüşlere göre Italyan erkeklennın ünü Dolce Vita zamanlarında kalmış. Ancak bır Alman dergiMnın yaptığı araştırma bunun aksinı ıddia ediyor. Onlara göre Italyanlar hâlâ dünyamn en çekici erkekleri. Oniar. mammoni yani annesıne bağlı. ama mammıstı yanı ana kuzusu değil. Dergıye göre onlar hıçbir zaman değişmeyecek yadadeğışsebıle. bu degişim uzun y ıllar alacak. Çünkü annelen buna hıçbir zaman ızın vermeyecek. Lstelık onlar şıır gibi bir dil olan ttalyancayı konuştukça her zaman çekici olacak ve Roma her zaman onlara yardım edecek. Tıpkı bugün hâlâ dillerde olan o eski şarkı gibi. "Roma non fare la stupida stasera. damme un mano a fare dire dı sı" Bu sözler belkı bır aşıgın. belkı de bir papagallinin Roma'dan yardım bekleyen sözlen. "Roma bu akşam beni aptallaştırma. evet demesi için bana vardım et." gırebılır>ınız. \'eya e\ lenmek ıçin uygun olabılecegını düşlediğiniz o kişiy le tanışmak için ı!k adımı. meteorolojik yorum yapma yeteneginize devredebılirsiniz. (Yıllar sonra gözünüzü ha\aya dikerek alaca bulaca duygularla anımsarsanız o banal konuşmayı.) Evet. boş bır konu gibi görünür bu. Ama boş konularda konuşup yazmak da önemlıdir. bılıyor musunuz' 1 Rahatlatır. Ge\şetır. Biz her şe> i uçlarda yaşayan gergın bir milletiz. Ya göklere çıkartınz. ya yenn dibine geçınriz. Siyaha ve beyaza tutkunuz: yaşamın gri tonlanna aldırmayız. Onun için de kafamızda kurduğumuz dünyayla çelişen hallerle karşılaşınca kaslanmızın gerilmesini önleyemey iz. Bu gergınliklen atmak için denize veya hiç olmazsa ak\aryuma bakmak. müzik dinlemek. yakartop haricinde bir sporla uğraşmak \e bir de havalardan konuşmak gerekir. Ha\alardan konuşmak için ırk. ulus. dın. sınıf. cins \b. aynmlann engel olmaması bıle ne mükemmel bir şeydir! Binlerce kıtap deurmiş bir aydın kişi ile öyle okuma\ la yazmayla pek işi olmavan bir insanı aynı düzlemde bırleştırebilir ha\a konusu. (Bazen buna bozulan olabılir. Ama buna bozulan olabilir. Ama durum yine de degişmez.) Bu arada sıze. son yılların en sıcak kasım ayını yaşayan Moskova'da bır hafta içinde ısının nasıl düştüğünü \e eksi 30"lara kanş nasıl yiğitçe dırendiğımizi ballandırarak anlatmak istiyordum. Ama bize aynlan zamanın. pardon. bölümün >>onuna gelmiş bulunuyoruz. \e size. çe\ remizde yayımlanan öteki pazar yazılanndaki daha önemli konulan okumayı salık \ererek bu sohbetten fedakârlık etmem gerektiğıni düşünüyorum. Güneşlı güzel yıllar! Ege'nin papazı izlenme rekoru kınyorYunanıstan'da bugünlerde hemen herkes özellikle akşamlan \erilen ana haber bültenlerinı izlemeden edemiyor. Ülkede özel kanallar arasında izlenme sa\aşının sürdüğü kış günlerınin yıldız kanalı ise SKY adlı kanal. Söz konusu kanalın izlenme rekoru kırmasını bir papaz sağlıvor. Papaz ne yapar da izlenme oranının arttırır demeyin. Adam tam şo\ men. Maşallah on parmağında on marifet. Günev Yunanıstan'daki Mora Yanmadası'nın burnunda asılı duran Kithira adasının papazı herkese parmak ısırtacak işler beceriyor. Tarihi eser kaçakçılığından tutun her haltı beceriyor. Göre\ yaptığı tüm \unanistan'da konuşuluyor. Altında helikopterle çat adada. çat Atina'da ortaya çıkan papaz. yetışemedığı programlara ıse telefonla katılmayı ihmal etmiyor. Açıkorurumlar. kapalı oturumlar. kısaca özel tele\ izyonların gözbebeğı olan papaz paylaşılamıyor. Geçen gün yapılan bır açıkoturuma helikopteri ıle gelip katılan papaz. program sırasında yapılan canlı bağlantıya biraz kızdı. ama olsun. o işini bıliyor. Telefonla programa katılan bir izleyici. programın en hızlı yerinde papaza "Sen seksi ihtiyaçlannı yerine getirmedim di\e mi şimdi bövle konuşuyorsun" demez mi! Ortalık bir anda ayağa kalktı. Bizim papazı tutabilene aşk olsun. Gerçi zaman zaman basına yansıyan papazlann seks skandallarına alışığız. ama bu başka. Ganlı yayın. hem canlı hem heyecan'lı. Ortalığı yatıştırmak isteyen ve programın yapımcısı gazeteciye "Seni yırtanm, aşağıda korumalanm seni parçala\acaklar~ tehditlerinı sa\uran papaz ser \eriyor. sır \ ermıyor. Ağzını açtı mı herkesı susturmakta üstüne yok. Televizyonlan başında olavları izlevenler. nefes bHe alamıyorlar. Papazın seks dahil yedıği haltlar ortalığa bır bir çıktıkça. kara cüppelh i tutana aşk olsun. Tabii böyle din adamlan dünyamn her yerinde \ar. Programı izlerken aklıma~Fato'nun gizli kamera ile çektiğı \e bizım bazı hoca-hacı takımının büyü bozmak amacı ıle yaptıkları çirkin işler gözümün önüne geli\or. Bu da başka bir rezalet. Dinleri farklı. ülkeleri farklı. anlayışlan farklı. kılık kıy afetleri farklı. ancak yediklen haltlar. kırdıklan cevizleraynı. Dikkatimi çeken diğer bir nokta ise Türkiye \e Yunanistan'daki din adamlarında bu gibi çirkinliklerm çok fazla olduğu. Yüzlerce yıldır birbirine düşman ıki ulusun özellikle din adamları bu kadar birbirlenne benzesinler. hayret. Öbür dünyada bu adamların ne yapacaklarını merak edıyorum. Gerçi seks. hırsızlık. cıbilıyetsizlik gibi ortak noktalarda öbür tarafta buluşacaklar. ama yine de ne şekildegünahlarını affettireceklerini insan merak etmeden yapamıyor. Noel<den nefret edenler bu tarafaLONDRA F l HnliPrl*» vıııtııı«îiıvın İsrailinElHalildekiİslamLni- M n a l l l Cle yiUllUşailia ^rsitesi'nin açılmasma 10 a> aradan sonra dün izin \erdiği bildirildi. L niversitenin açılması karan- nın, İsrail ile Filistin arasında El Halil'den İsrail askerlerinin çekilmesi konusunda gelişme sağlanmasından sonra alındığına dikkat çekilivor. Noel'den nefret edıyorum. . Hem Noel'in kendisınden hem de Noel'e kadar geçen bir aylık süreden. Noel'in bir tek tatili iyi. ama herkes tatile girdiği için onun da anlamı yok". Hele hele toplu ulaşım araçlarının bile tatile girdiği 24'ünün akşamı ile \oel gününün kendisi. vani 25"i. tam bir karabasan. Her zaman ve her daim açık olan köşedeki kebapçı bile kapalı. Kebapçının bulunduğu ana caddede güpegündüz birini boğazlasalar kimsenin ruhu duymayacak. Ekmek. süt ve ciklet gibi temel ıhtıvaçlarının önceden karşılamayı unuttuysanız yandınız. Noel kâbusa dönüşecek demektir. Tabii şimdi ben bulunduğum noktadan böyle konuşuyorum. Yaldızlı kalpler, altın ve gümüş toplar. yanar söner işiklarla süslenip zevksizlik abıdesine dönüştürülmüş Noel agacının gölgesinde hediye paketlerinı açıp aıle saadeti yaşayanlar benım gibi düşünmüyor olabilir. (Hani başkaları. mesela Ortadoğulular ya da Latin Amerikalılar yapınca kitcsh oluyor bu estetiğin adı.) Ingilizlerın •Amerikaülann olur da bizim olmaz mı' diyerek bıraz da Amerikan kültür emperyalizmine karşı bır şeyier yapabilmek kaygısıyla yarattıklan Dallas türü sonu gelmez dizilerden Eastenders'in ('Dogu Yakasındakiler' diye çe\ irmek mümkün mü acep?) kahramanlan da, Noel günü yayımlanan Noel bölümünde aile saadetini yapıyor olmaktan ve aldıklan hediyelerden pek memnun görünmüyorlardı. Bır yerlerde okumuştum. en çok boşanma karannın alındığı zamanların biri de Noel zamanı. Bu kadar uzun süre birlikte olmaya alışık olmayan çıftler. birdenbire birbirlerine mecbur kaldıklannda aslında birbirlenne tahammül edemediklerinin farkına vanyorlarrmş. Bu tabii. bizzat Noel başladıgında ortaya çıkan bir durum. Noel öncesınde ıse içkinin su gibi tüketildiği Noel partilerinden sonra y aşanan. başkalany la yaşanan maceralar aıle saadetinin çatışmasına yol açan. Zaten belki de aile saadetinin kendisi degil, nostaljiyle yüklü aile saadeti fikri önemli FERRUH YILMAZ olan. İnsanın kım oldugunu, nereden gelıp nereye gıttigini bilmesi gibi bir şev. Bir çeşit aidiyet duygusu, var olma güdüsü. yani etnik kımligi tazeleme günü Noel. "Aa. sizin oralarda Noel yok mu? Peki Noel'de ne yapıyordunuz' dıyene çok rastladım. Zaten hepimiz biraz benmerkezcı degil mıyiz? Etno- merkezcilik de doğal haliyie. Belki Noel'den nefret etmek. hatta sadece nefret etmek de aynen sevmek gibi insana kım oldugunu ve nerede bulunduğunu hissettiren dokunup noktalanndan biri. Ama ben bütün bu rasyonel düşüncelerıme rağmen ve hatta bu yüzden Noel'den nefret ediyorum. Nostaljisı kandillı Noel süsü kitschlerden. ucuzluğun Noel'in hemen ertesi günü başladığını ve fiyatların bırden yarı yanya yanya düştügünü herkesın bıldığini bılmelerıne rağmen vitrinlerde, gazete reklamlannda ve cafcaflı reklam broşürlennde "Özel Noel indirimi' ilan eden kapitalist dolandıncılardan. bunlara aldanıp dükkânlarda bırbirlerini itip kakarak "Noel indirimli' mallara koşuşan alışveriş meraklılarından. onlann ve kavrulmuş tatlı fıstık satan sokak satıcılannın doldurduğu caddelerde yürüyememekten. Noel özel fiyatlan yüzünden ihtiyacım olan kışlıkları almak için ocak ayına kadar beklemek zorunda kalmaktan. bütün bunlara aile saadeti ya da aidiyet duygusu adına katlanmaktan. kısacası Noel'den ve sonuçlanndan nefret edıyorum. Kim olduğumu. nereden gelip nereye gittiğımin farkında olmam için bütün bunlara gereksınim duymuyorum. Bunun ıçın Noel'den nefret etmeyi tercih ediyorum. Neyse kı Noel'ı bu yıl da sag salım atlattık. Şimdi önümüzde yı'lbaşı var. Allah'tan yılbaşlan Dallas ya da Eastenders türü aıle saadetiy le ve aidiyet duygusuy la bezenmiş bir etnık kımligi tazeleme günü degil. Aksine macera ihtimallerinin hafif ıç ürpertılerine yol açtığı bır eglence \esilesi. Aidiyet tazeleme kaygısından uzak nıce vıllara! FIAfTRAVO OTOMOBILI 996 DA Doğadaki formlardan esinlenerek yaratılan, akıcı dış çüfc Hareketli, atak bir kişilik. Benzersiz bir kullanım kolayhğı. Bravo'nun Avrupa'da yılın otomobili seçilmesini sağlayan te üstünlüklerinden bazıları... Olağanüstü bir sürüş keyfi yaş