Katalog

20ARALIK1996CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI OECD raporunda para piyasalanndaki kararsızlığın sürdüğüne dikkat çekildi Türkiye bunahmdan kurtulamadıfo)f?D3I Türkiye'deki para ekonomisinin, "yüzde 80 dolaylanndaki sürekli \J{bLJ[3 e n f ] a S y O n a eşlik ettiğine" işaret edilen, "Ekonomik Perspektifler" raporunda, GSMH'nin 1996'nın ilk yansındaki yaklaşık yüzde 10"luk artışının büyüme potansiyelinin çok üstünde olduğu kaydedidi. OECD sekretaryasının tahminlerine göre. programlanmış özelleştirmelerden kaynaklanan gelirlerin "daha uzun birsüre içinde" gerçekleşmesi bekleniyor. Bunun yanı sıra kamu sektörü finansman ihtiyacı, tedricen azalarak. 1998'de GSMH'nin yüzde 6'sını oluşturacak. MİŞEL PERLMAN PARİS-Merkezi Paris'tekı Eko- nomik İşbirlıği ve Gelişme Örgütü (OECD).vavımladığı son "Ekono- mik Perspektifler" raporunda. "Türk ekonomisinin hâlâ zor du- rumdabulunduğunu" \ urguladı ve enflasyonun 1998 deyüzde 65 do- lav iannda olacağını dne sürdü. Ay - nca. "makroekonomikdengesizlik- Jerin ciddileştiği" kanısındaki JOECD. aynı zamanda. "para piya- .salanna Ûişkin kararsızlığın etkisi- ni devam ettirdiği" görüşüne >er verdı. Türkıye'deki para ekonomi- sinin. "vaklâşık yüzde 80 dolayla- nndaki sürekli enflasyona eşlik et- Jiğine" işaret edilen. ÖECD'nin ka- ,ramsar "Ekonomik Perspektifler" raporunda. GSMH'nin I996"nın .ilk yansında. bır yıl öncesine kı- yasla yaklaşık yüzde 10 artış kay- dettiği \e bu oranın, büyüme potan- siyelınin çok üstünde olduğu kay- dedilıyor. üte vandan. kamu sek- töründeki ihtiyacın "1996'da, çok artarak, GSJVİH'nin yaklaşık yüz- de 10'una ulaşdğını" belirten OECD uzmanları. ">eni hüküme- tin 1997 bütçesinde, kamu sektö- rü iha'yaçlannı yüzde sıfira indir- mev i tasarladığına" işaret ettı. Bu- nun da. GSMH'nin yüzde 5'ine eşit olabilecek. özelleştırmeleringelır- lerinın yüksek artışından kaynakla- nacağını ifadeetti. Ekonomik İşbırlığı v e Kalkınma Örgülü (OECD) »ekretaryusının tahmınlenne göre programlaştınl- mrs. özelleştirmelerden kaynakla- nan gelirlerin "daha uzun bir süre içinde" gerçekleşmesi bekleniyor. Bunun yanı sıra kamu sektörü fi- nansman ihtiyacı, tedricen azala- rak. 1998'de GSMH'nin yüzde 6'sını oluşturacak. OECD raporun- da, "böylesi bir ortanı içinde" GSMH'nin I998'de ılımlaşarak. yenjdenyüzde5'einerken "enflas- yonun hafifçe azalacağı, cari bilan- ço aç/ğının da derinleşeceği" görii- şü yeraldı. Bugünkü ekonomik durumu ele alan OECD, yayımladığı "Ekono- mik Perspektifler" raporunda. 1994 durgunluğundan sonra Tür- kıye'nin hızla iyileştiğine dikkat çekerek. özel sektördeki tükctim ve yatırımın, gelışmenın "itiei gü- cü"nü oluşturduğunu belırttı. An- cak, "veni \erilen'göresınai üretim, 1996'nın ilk 9ayında. önemli bir ya- vaşlama kaydetmiş bulunuyor". Bu arada, 1995 ortalarında > üz- de 120'ye tırmanmış tüketim fiyat- ları. 1994 istikrar önlemlerinin et- kisinde yaklaşık yüzde 80 dolayla- nna indi. OECD uzmanları. "enf- lasyonun o taribten itibaren. 1994 bunalımından öncc kav dedilmiş bu j üksek oranda dengelendiği" de- ğerlendırnıeMni yapıyor. Öte yan- dan. yaz ay İannda hükümetin ge- rek memur maaşlarını yükselttiği- nı. gerekse tarım alanındaki des- teklemeleri anımsatan OECD sck- retaryası. bu önlemlenn daha çok finansman ihtiyaçlan olduğunu. te- mel bütçe sorunlarına uzun sürelı çözüm getirmediğıni önc sürdü. Aynca, Türkiye'nin gümrük bir- lığıne(GB)gırmesı nedenı ilemev- dana gelmış "teknikzorluklar" y ü- /ünden geçen şubat ayından beri. tıcarı hiçbır rakamın açıklanmadı- ğı öne sürülen OECD raporunda. "başka kaynaklar"a dayanılarak. "ithalatın.ihracattan çok daha hız- lı artmasıy la. rkari açığın ağırlaşh- ğı" belirtılıvor. OECD uzmanları- nın hazırladığı belgede,aynca. "bu verilerin ö/eîİikle Rusya ile yapılan 'turistik' ticaretin çok hı/Jı gelişme- siyle tüm ihracatın yü/de 20'sini oluşturduğunu dikkate almadığı" ifade edıliyor. Türkiye'nin. Irak'la ticaretinın gelıştinlmesının beklendığıni. fa- kat. bilinmeyen bır tarıhe ertelen- diğini yazan OECD'nın. bunu ıfa- de ederken herhalde en son gelış- meyi baskıya yetiştiremedıği anla- şılıyor. Aynca, tekstileyönelik. Av- rupaBırlıği(.AB(anti-damping ön- lemlerinin de Türkiye alcyhinde oynadığma dikkat çeken Ekono- mik İşbırlıği ve Gelıştırme Örgütü (OECD) u/manlanna göre bu alan- dayenikurulmus. rekabetkomısyo- nuna işlerlik kazandırmakta geeik- mesı Türkıye'vı zarara sokmus ol- du. İthalatın önemli oranda artışı, Türkiye'nin sadece günırük bırli- ğı'ne (GB) gırişine degıl. fakat ay- nı zamanda ekonomik canlanmaya baülı. ~l996'da. GSMH'nın yaklaşık yü/de 3'ü dolavlarındakı carı bı- lanço açığının artışını kaydeden ra- por. Türkiye'nin uluslararasi tah- vıl pıyasalarına başvurarak. 1996 basindan itıbaren 2.5 mılyar Ame- rikan Doları sağladığına ve dış borçlarını ödedığı gıbı rekor dü- zeyde döviz elde ettiğine işaret et- tı. Söz konusu dövizlerşusıraiar 4- 5 aylık mal ithalınc karşılık yaratı- yor. Bu arada. özetle. "yeni hükü- metin çev resindeki ekonomi politi- kasının kararsızlığı"nı belirten OECD raporu. pıyasaya sürülmüş ~tah>il koşullannın yafınmcılar içinçekiciolduğunu" ıfade ettı. An- cak. "reel ko<fullarda Türk parası- nın çok değery itirmesi halinde. Ha- /jrıt- için önemlirisklerbulunduğu " görüşündeki OLCD uzmanları. "hükümetin. ekonominin bugünkü dengesi/likierini düzeltmek ü/ere sertönlemleralması halinde siu ko- nusu risklerin büyükölçüdeazala- cağına" dikkat çektı. Türkiye'nin AB Daimi Temsilcisi Özülker'den teknik uyarı 6 Ya Iran ya gümrük birliği' FİLİZGÜMÜŞ Başbakan Necmettin Erbakanın. Iran ile Türkiye arasında gümrük indı- rimi projesı Avrupa Birliği ile ilişkiler ve gümrük birliği açısından sorun ya- ratacak. Brüksel'deki Avrupa Birliği Türkiye Daimi Temsilcisi Uluç Özüi- ker, bırlığin. üçüncü ülkelere karşı be- lirlediği ortak tav nn dışına çıkılabiime- si için Avrupa Birliği ilegörüşme veon- ay almazorunluluğu bulunduğunadik- kat çektı. Özülker. İran ile anlaşmanın gümrüklcrin sıfırlanması biçiminde gerçekleşmesi halinde Avrupa Parle- mentosu(AP) ile gümrük bırliğının tü- müyle tehlıkeye gireceğini \urgulaya- rak "Ya gümrük birliğinden \azgeçe- cek.siniz.ya İran'dan" görüşünü dile ge- tirdi. Avrupa ParlamentONu'nun ıkı büyük grubu Sosyalistler ile Hıristiyan De- mokratiar'ın. Türkiye'ye gümrük birli- ği çerçevesınde yapılacak mali yardı- mın, askıya alınmasını istemelcri erte- siride. bu gelişmelerin Türkıye'ye sı- kvnti vereceğı belirtiliyor. Cumhuri- vet'in son gelışmelerle ilgıli sorulannı yanıtlayan. Türkiye'nin Avrupa Birliği Daimi Temsiicisi L'Iuç Özülker gümrük birliği çerçevesinde tek- nik acıdan Iran ile gümrük indi- rimiyadasınrlamasınagidilme- sinın mümkün olmadığını belin- ti. Özülker. "Gümrük birliğinin kaideieri bellidir. \'e bunun dışı na çıkmak mecburiyetinde ka hnması halinde, istisnai durum larla ilgili olarak \v rupa Birli ği ile istişarvyapdması zorunlu dur. Ortaklık anlaşmamızda katma protokolde, ne gibi istis nalar olabileceğine dair taraf lar arasında görüşme yapıla- rak bir sonuca vanlabileceği- ne ilişkin bir hüküm vardır. Tek taraflı olarak böylc bir hakka tek- nik açıdan sahip değiliz"* diye ko- • Türkiye'nin Iran ile yalnızca GB dışında kalan hampetrol. işlenmemiş tanm ürünleri ve demir-çelik alanlarında gümrükleri kaldırabileceği belirtilirken Türkiye AB Temsilcisi Uluç Özülker, bu mailar dışında. gümrük değişikliğinin AB onayı dışında yapılamayacağını hatırlattı. nuştu Hükümette görüşülmeden yapı- lan bu tür açıklamalann gerçekleşnıe olasılığının dü^üklüğünü. başbakanın Malezya'ya ışçi gönderıleceği yolun- daki açıklamasi ömeğiyle anlatan Özülker. sözlerini şöyle sürdürdü: "Henüz bu açıklamanın resmiyete intikal ettiğine dair bir talimal yok. \- ma teknik açıdan benim söyledikleri- min resmen geçerli olduğunu sö>leyebi- Erbakan son tran gezisînde Rafsancani ile daha da yakın- laşmıştı. lirim. Başka bir ifadeyle eğer gümrük biriiğinin şu veya bu şekildekarşısına çı- karak onu yok ederek üçüncü ülkelcr- dc gümrüğü sıftrlarsanız, başbakanın açıkladığı gibi 2 değil. 4 milyar dolarlık dış ticaret hacnıi de sağlayabilirsiniz. Gümrük birliği kaideleri içinde dc bu- nu yapabilirsini/ belki.ama ben İran'ın Türkiye'ye iki üç milyar dolarlık mal ihraç edecek kapasitede olduğunu dü- şünmüyorum. İran ile yapılacak böyle bir anlaşmanın gümrük birliği ile uy unılu olup olmadığı sorusuna benim vanıtım. 'gümrük birliği kaideleri net bir sekilde bellidir. Buna uy um sağla- mayan hiçbirşev geçerli olama/' olur. V- nıa henü/ resmi bir düşünce olmaması- na rağmen 'gümrüğün sıfırlanması du- rumunda ne olur' sorusuna vanıtım, 'gümrük biıiiğini bozmadan bunu ya- panıa«ınız' olur." Özülker. verdiğı bilgilerin teknik bil- giler olduğunu, bunları hesaba katma- nın veya katmamanın bir siyasi tercıh meselesi olduğunu ıfade ederek "Ya- ni ortak pazann canı cehenneme. ben orada başka dünvalar anyo- rum derierse bu da bir siyasi ter- cihtir'" dcdi. Türkiye'nın toplam dış ticaret hacminin yüzde 60'ının Avrupa Bloku ileyapıldığı üzerin- de duran Özülker, "Avrupa'da- ki dış ticaret hacminin 16- 17 milyar dolariardan 25 milyar dolarlara çıkması sö/ konusu diye bekliyorsunuz. 2 milyar dolar mı daha önemli. 25 milyar dolar mı" diye konuştu. Özülker. AB ile gümrük birliğindeol- mavan İran'ın. Türkiye ile yapacağı gümrük an- laşması sonucu Av rupa pazarına gireceğinin de altını çizdi. Eminönü Belediyesi Başbakanlığa Danıştay'da dava açtı REFAHYOL havuzu mahkemelik • Eminönü Belediyesi. Başbakan Erbakan'ın, Hazıne'ye kaynak aktarmak amacıyla tüm kamu ve kurulus,larının mevduat, yaiınm ve mcnkul kıymet hesaplannın 4 kamu bankasında açılacak olan "Kamu Ortak Hcsabf'nda toplanmasını öngören genelgcsinin iptalini i.stedi. Ekonomi Servisi - Lmı- nönü Belediyesi. kamu ku- rum ve kuruluşlannınpara- larının "Kamu Ortak He- sabına" aktanlması konu- sundaki genelgenin iptali için Danıştay "a gitti. Anayasanın 123. madde- si uyannca kamu kuruluşla- n ve mahallı idarelcrin ba- gımsız kamu tüzel kişiliği- ne sahıp olduğunu savunan Eminönü Belediye Başkan- lıgı. yasal dayanağı olma- dan başbakanlıkça hazırla- nan genelgenin uygulan- ması durumunda. telat'isi güç zararların doğacağını bıldirdı. Başbakanlık Pcrsonel Genel Müdürlüğü'nü dava eden Eminönü Belediye Başkanlığı. söz konusu ge- nelgenin ilk etapta dava so- nuna kadardurdurulmasını vc daha st>nra da iptalini ta- lep etti. Dava konusu olan başba- kanlık genelgesi. ıl özel idarcsi dahil. tüm kamu ku- rum ve kuruluşlarına ait mevduat hesaplan dahıl. Ahmet Çetinsaya tümyatırım ve menkul kıv- met hesaplan ile ılgılı pa- raların toplam 4 kamu ban- kaMtıda toplanmasını vebu bankalar nezdindeki kamu ortak hesabında toplanan mevduatın bankalar aracı- lığıyla Hazine'nın kullanı- mına açılmasını öngörü- yordu. Erbakan adarbe Danıştay"da açılan dava- nın Eminönü Belediyesi le- hine sonuçlanması halinde. iktidara geldiği günden bu yana kaynak yaratma ara- yışınagıren Başbakan Nec- mettin Erbakan'ın "kamu ara/ilerinin satışının iptal edilmesinin"ardından ıkin- ci darbcyi de büyük umut- larbağladığı "KamuOrtak Hesabının" oluşturulama- ma.sından yiyecek. ANAP'lı Eminönü Bele- diyesi Başkanı Ahmet Çe- tinsaya'vı temsilen avukat \ürdanur Koçal ımzası ile açılan dava metninde, baş- bakanın yayımlamış oldu- ğu genelge ile mahalli ida- reler ve diger kamu kuru- lu^lannın özerk ve bağım- MZ yapılanm ve ıdari vesa- yet ılkelenni ıhlal ettıği be- lırtılırken hiçbir kimse ve- yu organın dayanağını ana- yasadan almadan. dev let yetkisi kullanamayacağı vurgulandı. Anayasanın 123-üncü maddesinin yö- netımı, bütçesi, mal varlığı. personeli ve harcamaları bakımından mahalli idare- ler ve kamu kuruluşlarına bağımsı/ kamu tüzel kişili- ğı venldığıne dikkat çeki- len dava nıetnınde. bu kuru- luşlar üzerinde anayasanın öngörmüş olduğu tek dene- tım mekanızmasının Idarı Vesayet olduğu bıldırilir- ken "İdari Vesayet çerçeve- sinde başbakanlığın yerin- den yönctim idarekri ile ka- mu kurumlan üzerinde sa- hip olduğu yetkilcr ancak açıkça kanunda dü/cnlen- diği şekildeveooranda kul- lanılabilir" şcklinde açıkla- ma yapıldı. Söz konusu genelgenin Anayasanın 127'nci mad- desinde mahalli idareler ve devamı maddelerınde de diğerkamu kurulu^lan için belirtilcn "yerinden yöne- tim" ilkesıne aykın olduğu- nun açıkça ortada olduğu- nun vurgulandığı dava met- ninde. yerinden yönctım kuruluşlarının bazı yetkıle- rinın yeniden düzenlenme- sı yadayetkilerinin merke- zı yönetime aktanlması ko- nusunda da yine verinden yönetim ilkesine uygun ha- reket ctme zorunluluğu bu- lunduğuna dikkat çekildi. Antalya ve Tekirdağ limanlan kiralandı, diğerlerinin ihalesinde pazarlık son aşamada Liıııaıdar birer birer elden çıkanhyor (Cumhuriyet Bü- rosu) - Türkiye Denizcılik Işlet- melen'ne (TDİ) an Antalya. Tekir- dağ ve Hopa lı- manlannın ışletme haklan 30 yıllığına kı- ralanıyor. Antalya Limanı için en yüksek teklıfi 15 yıl tak'sitle 102.5 mıiyon dolara L:nk Ithalât-İhracat Gıda Sanayı. Tekirdağ Ljnanı ıçın de en yüksek öneriyı vıne 15 v I ıaksıtle 134 milyon dolara Sümerbank'ı alan Hayyam GaJipoğlu'nun da ortak oldu- ğu Trakya Liman fşletmelen AŞ verdı. Ho- pa Limanı ıçın de Park Holdıng 4 milyon dolarlık teklif getırdı. TDİ'ye ait. Antalya. Tekırdağ, Hopa. Trabzon. Rıze. Sinop. Gıresun ve Ordu li- manlannın ışletme haklarının 30 yıllığına kıralanması ıçın açılan ihalelerde son pa- zarlık görüşmelerine başlandı. Özelleştırme İdaresı Başkanlığı'nda (ÖİB/ dün Antalva. Tekirdağ ve Hopa li- manlan için son öneriler alındı. Antalya Lımanı'nın 30 yıllık işletme hakkı ıçın en yüksek teklıfi. 15 vıl taksıt- le 102 milvon 520 bin dolar öneren Link İthalat-lhracatGıda Sanayı AŞ verdi. Fir- ma. Dolfın >'at Turızm. Lzay Petrol. Ant Gıda Balıkçılık-Hayvancılık-Çıçekçılık AŞ'nındeortaklığıylaöneri getirdı. Tekir- dağ Limanı ıçın yapılan görüşmelerde de en yüksek teklıfi, 15 yıl taksıtle 134.5 mil- yon dolar ile Sümerbank'ı da alan Gali- poğlu ile Aslan Şırketler Grubu'nun oluş- turduğu Trakya Liman Işletmelerı verdi. Tekirdağ Limanı ıçın ikıncı en y üksek öne- rivı Kanal 6"nın sahıbi Mehmet Kurt ue- tırdı. Hopa limanı için en yüksek önenyı yıl- lık 100 bın dolar taksıtle toplam 4 milyon dolarolmak üzere Park Holding verdı. Es- kı Kamu Ortaklığı İdaresı Baskan Yardım- cısı. H AVAŞ'ın satışının ardından ışletme- yı alan Yazeks rirmasına geçcn Süleyman Saşar'ın. Park Holdıng'in de ortakların- dan olduğu bildırildı. Trabzon Limanı'nın ihalesı ıse şartna- meye uygun teklif verilmedığı ıçın iptal edijdı. Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcı- sı llhan Baytan. pazarlık görüşmelerinden önee yaptığı açıklamada. limanın ışletme hakkını 30 y ıllığına satın alacak fırmanın, toplam 500 bın dolarlık kıdem tazmınatla- nnı üstleneceğını. makıne-teçhızatı da sa- tın alacağını söyledı. Baytan. işletme hakkı bedelının. limanın satış hasılatından tahsil edildıkten sonra kalan mıktardan idarece yüzde 30 pay alı- nacağını belıntı. Limanlar. tekliflerın, Özelleştırme \'ük- sek Kurulu'ndadeğerlendınlerekonaylan- masından sonra kıralanacak. Emlak vergisine yeni inşaat maliyet bedeli ANKARA (A^A) - Emlak Vergısi'ne esas olmak üzere. I997'de uygulanacak bina metrekare normal inşaat maliyet bedelleri. „ belirlendi. Maliye - Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanhğı'nın. konuya ilişkin Emlak t Vergisı Kanunu Genel Tebliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yıvımlandı. Tebliğegöre. önümüzdeki yıl jB-ygulanacak bazı ortalama bina metrekare normal inşaat maliyet bedellen şöyle: Fabrikave imalathane: Çehk karkas fcna 1. sınıf 10 milyon 120 hn lira. Betonarme karkas »na 8 milyon 290 bin lira. îttel binalan: Çelik karkas jına lüks inşaat 24 milyon 690 bin lira. betonarme arkas bina 20 milyon 760 ?in lira. Yığma kağir bina 18 milyon 360 bın lira. Hastane-klinik binalan: Çelik karkas bina lüks inşaat 21 milyon 790 bin lira. betonarme karkas bina 17 milyon 540 bin lira. yığma kağir bina 14 milyon 680 bin lira. Banka-sıgorta binalan: Çelik karkas bina lüks inşaat 24 milyon 690 bın lira, betonarme bina 19 milyon 940 bin lira, vığma kağir bina 15 milyon lira. Benzin ıstasyonu yıkama ve yağlama binalan: Çelik karkas bina lüks inşaat 18 milyon 800 bin lira. betonarme bina 14 milyon 680 bin lira, yığma kağir bina 11 milyon 740 bin lira. Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre. mükelleflerın beyan edecekleri değerİer. belirlenen bina metrekare maliyet bedellerinden düşük olamayacak. otomobili Anadol'un üretiminin 30'uncu yılma buruk kutlama 'Ânadol dünya nıarkası olabilirdi 9 Ekonomi Servisi-Otomo- tiv Sanayi Derneği (OSD; Başkanı ve Otosan Genel Müdürü Ali İhsan İlkbahar. ilk Türk otomobili Ana- dol'un üretiminin 30. yılın- da. bedelsız ithalat karannın "hükümetin ayıbı" olarak nıtclendirdı. İlkbahar "Hü- kümetlerotomotrv sanayiine engel olmasalardı, bugün Anadol; Hyundai. Daewoo, Kia gibi marka olacaktı" de- di. Bedelsı/ ithalat için Zira- at Bankası'na açılan fıesap sayısının lObıniaştığını ha- tırlatan Ali İhsan İlkbahar. başvuruların hükümetin beklentilennin altında ger- çekleşmesinin nedeniyle il- gili soruya şu yanıtı verdi : "Biz hükümete yol gös- termiş gibi nlmayalını ama, hesap miktannı 50 bin mark olarak y üksek tuttular. Ay n- ca, vatandaşlar ülkeyc. istih- dama zarar vermemek için Ali İhsan İlkbahar bedelsize y üz vermediler. Otomotivsanayi kuruluşları- nın Danıştay'a açtıklan yü- riitmev i durdurma davalan da bedelsize karşı çekingen- likvarattı." Açılan hesap sayısının az olmadığını da belirten Ali İhsan İlkbahar, önümüzdeki yıl Türkiye'de üretime geçe- cek Honda. Hyundai ve Kıa'nın AB Ortak Gümrük • Otomotiv Sanayi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Otosan Genel Müdürü Ali İhsan İlkbahar "Hükümetler engel olmasaydı bugün Anadol dünya markası olacaktı" dedi. Tarifesi kapsamına alınma- sını da eleştirerck "Birileri Ankara'va gidiyor ve hükü- meti kandınyor. Türkiye'de yanhşlaryapılıyor vedii/tltil- miyor. Türkiye'ye kullanıl- mış otomobillerin oetiriune- si ayıptır. Hükümetin bizi ça- ğınp niye > ü/xlc 3(1 kapasite- lere düştüğümü/ü, tensikata gitmek /(ırunda kaldığımı/ı sorması laanı. Ancak sadece demogoji yapıyorlar1 " diye konustu. Bundan 30 yıl ön- ce 1966 yılında motor ve şanzımam hariç tamamı yer- li üretilen. kendisinin de mü- hendıs olarak yeraldığı Ana- dol'un 26 milyon 800 bın li- ra. zamanın kuruyla 2 bın 980 dolar fıvatla satıldığını kavdeden Ali İhsan İlkbahar. " 1993 yılında pazar450 bine ulaştıktan sonra Türkiye'ye gelmek mesele degildi. 1966 yılının koşullannda Türki- ye'de otomobil yatınmı yap- mak cesarertir" dedı. Dığer y andan, önceki gün ıtıbariyle bedelsızle ılgılı olarak Zıraat Bankası'nda 12 bın 29X hesap açıldı.Dev- let Bakanı Sabrı Tekir. hesap miktannın hedeflenen 25 bi- ne ulaşması ıçın sürenın uzatılabileceğını söyledı. YORUM OZTİJV AKGÜÇ Ekonomide lyiye Gidiş Olası mı? Ekonomide şunu savunmaya çalışıyoruz. Eko- nomik büyümede emek, yatırımlar, yatırımların da- ğılımı, teknolojikgelişim. girişimci yeteneği gibi üre- timi ve üretim kalitesinı etkileyen faktörler önemli- dır. Bunlar içinde de önem sırasına göre emek, eme- ğin kalıtesı. başka bir deyışle insan kaynakları (be- şeri sermaye) başta gelır. Bir ülkenin en önemli zen- ginliğı. varlığı insanıdır. Bu nedenle eğitim, kişilerin değer yargıları, davranış biçimleri son derece önemlidir. Toplumumuzun değer yargıları, davranış biçimleri, beğenisi, eğitim düzeyi sık sık eleştiril- mektedir. sağlıklı olmayan değer yargılarıyla, kısa süreli çıkar hesaplarıyla, köşe dönme anlayışıyla, beğeni yorluğuyla, öykünmeyle. açgözlülüğe, bil- gisizliğe prim vermekle, şarlatanları ön plana çıkar- makla bir yere varılamaz. Ne yazık ki büyük bir ül- ke olabilecek niteliklere sahip olmamıza karşın, bü- yük bir ülke değiliz, hemen hiçbır alanda istenilen düzeyde başarı sağlayamıyoruz. Bu başarısızlığımı- za ekonomideki gelişmeler de dahil bulunmaktadır. Son günlerde kredi notumuzun düşürülmesi tepki- ler doğurdu. Standart & Poors elemanlarının bilgi- siz olduğu, yanlı ve kasıtlı hareket ettiklen ileri sü- rüldü. Doğru olabilir. Kışisel olarak da belkı önyar- gılı olacak ama, yabancı uzmanların ve kuruluşla- rın bilgilerine, değer yargılarına güvenmem. Dere- celeme (ratıng) şirketlerinin ne ölçüde nesnel (ob- jektif) davrandıkları da kuşkuludur. Yabancı kurum- ların ve uzmanların değerlendirmeleri konusunda soru işareti olmakla beraber, ekonominin iyiye git- mediği, alınan sonuçların 1995 yılma göre dahi ba- şarısız olduğu bir gerçek. Ekonomi bilıminin diğer sosyal bilimlere kıyasla bir üstünlüğünden söz edilebilır. Sonuçları somut bir şekilde görebiliyor, sayısal olarak değerlendirebili- yorsunuz. 1996 yılı, büyüme hızı, fiyat artışı, iç ta- sarruflar, kamu kesimi borçlanma gereği, dış tica- ret ve cari işlemler açıkları yönünden, bir önceki yıl- dan başarısız. DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) tahminlerine gö- re ekonominin büyüme hızı, üç aylık dönemler iti- banyla yavaşlıyor. İlk üç aylık dönemde yüzde 9.6 büyüme hızı, ikinci ve üçüncü üç aylık dönemlerde sırasıyla yüzde 8.9 ve yüzde 5.4'e düşmüştür. Bü- yüme hızı, alıcı fıyatlarıyla GSMH (Gayri Safi Milli Ha- sıla) artışına göre hesaplanmaktadır. Alıcı fiyatlarıy- la GSMH'ye ithalat vergisi ve Dış Alem Net Faktör Gelırleri de dahildir. Büyüme hızı faktör fiyatlanyla Gayri Safı Yurtiçi Hasıla (GSYİH) artışı şeklinde he- saplandığında. yılın üçüncü üç aylık döneminde yüzde 4.6'ya genlemektedir. Kanımızca ülkedeki reel mal ve hizmet üretımı artışını ölçmek için GSYİH artışını faktör fiyatlanyla almak daha anlamlıdır. Kı- sacası büyüme hızı faktör fiyatlanyla GSYİH artışı şeklinde ölçülmelidır. Ekonomide fıyat artışları hızlanmaktadır. Toptan eşya fiyat artışı hızı olarak Şubat/1996'da yüzde 65.0 düzeyınde olan fiyat artışı, Kasım/1996 sonu ıtibanyla yüzde 85.0 düzeyıne yükselmiştır. 1996 yı- lında toptan eşya fiyatlarının tüketici fiyatlanndan daha hızlı artması, ekonomide bir maliyet baskısı, maliyet iticı bir enflasyon olduğunu göstermekte- dir ki. bu tür bir enflasyonla savaşım çok daha zor- dur. Kamu kesimi borçlanma gereği (KKBG) bütçe açığına bağlı olarak büyümektedir. 1995 yılında 317 trilyon TL olan bütçe açığının 1996 yılında 1.300 tril- yon TL'ye ulaşması, KKBG'nin GSMH'ye oranında yüzde 5.4'ten yüzde 9.6'ya yükselmesi beklenmek- tedir. Dış ödemelerde ıse durum daha da olumsuzdur. DPT (Devlet Planlama Teşkilatrj'nin tahminlerine göre, 1996 yılında dış ticaret açığı 19.350 milyon LJSD'ye. cari işlemler açığı 6.850 milyon USD'ye yükselecektır. Gerçekleşmeler bu düzeylerin altın- da kalsa dahi, geçen yıl 2.339 milyon USD olan ca- ri işlemler açığının bu yıl katlanacağı kuşkusuzdur. Büyüyen dış açıklar. dış borç stokumuzda da artı- şa yol açmaktadır. Kur farklannın etkısı 1996 yılın- da lehimize olmasına karşın, açıklanan resmi ra- kamlara göre yıl ortasında dış borç stoku 75.0 mil- yar USD'ye ulaşmıştır. Standart & Poors kredi notumuzu yükseltse de düşürse de 1996 yılında alınan sonuçlar hemen her açıdan 1995 yılından daha başarısızdır. Başarısız- hğın sorumluluğunu yüklenirsek daha gerçekçı dav- ranmış olacağız. Değer yargılarımız. davranış bi- çimlerimiz, olaylara bakış açımız değişmediği sü- rece, ekonomide de başarı beklemek sadece ha- yaldir. KOBİ'ler Küçüklerin rotası, Karadenîz'e döndü Ekonomi Servisi- Cretimde yüzde 99.5 oranında paya sahip olmalanna ve istihdamın yüz:de 60'ını sağlamalanna rağmen. toplam kredi lerden ancak yüzde 4 oranında pay alabilen küçük ve orta boy işletmeler(KOBİ). yurtdı^ına açılarak kendilerine gelişme yollan anyor. Türkiye'nin de üyesi bulunduğu Balkan Ülkeleri Küçük ve OrtaÖlçekh Işletmeler Arası İşbirliği Merkezi. üye ülkeler arasında işbirliğini güçlendirmek ve 1997 yıh -Eylem Planı"nı oluşturmak amacıyla dün Istanbul'da çalışmalarına başladı. Konrad Adenauer V'akfı. KOSGEB ve Balkan Centre işbirlıği ile gerçekleştırilen iki günlük vvorkshop toplantılanna: Romanya. Arnavutluk. Ermenıstan, Azerbaycan. Bulgaristan. Yunanistan. Moldova. Rusya Federasyonu. LJkrayna, Gürcıstan ve Türkıye'dcn delegeler katılıyor. KOBİ'ler arasında bılgı değişimi. ortak eğitim programlan düzenlenmesi. ortak yatınmlann özendirilmesı. teknoloji yenileme ve modern üretim tekniklerinin uygulanması konulannda işbirliğini öngören merkezi n dönem başkanlığını ıse Türkiye yürütüyor. 320 milyon nüfusuyla dünyanın en geniş yüzölçümüne sahip olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Bölgesi'nin (KEİB). Türk KOBİ'leri ıçın yeni cazibe merkezi olduğunu kaydeden KEİ uluslararası daimi sekreteri. büyükelçi Nurver Nureş, I997 yılında Türkiye nin inisatifiyle, karadeniz bölgesinde, serbest ticaret bölgesi oluşturulması için çalışmalar yapılacağını kaydetti. Nureş, Kuzey Amerika, Kanada, Meksıka'nın oluşturduğu NAFTA benzeri serbest bölgenin. Gümrük Birliği açısından enge! oluşturmayacagını da belirttı.