Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SBYFA CUMHURİYET 5KASIM1996SALI
14 KULTUR
PORTAL DtKMEN GÜRÜN l'ÇARER
^Talihsiz beyan' üzerine düşünceler3eçen gjnlerde T H \P Ozel Tıyatro
"^jfimcıları Dcrnegı'nın. kultur Baka
n Ismail Kahraman'ı goreve çağıraı
b lunsınınbı-mdayeralmasıylabırlık-
tt jzunut bır ^esMZİık donemı noktala
n ı gıbı oldu "Soktalanırgibi" dıyorum
çınku •goreveçağrfy ı ızle\en gunleruY
basanluın vıptıgı b'cisin toplantisında
okjdukîarmıd"in mladığım kadarı\la
bulonunun i'zerınde tazla durulmadığı
gıbı Bakan n Tl\AP'a vaklaşırm da
sor^ulanmadı Toplantıda Bakan Top-
kap Sarayı nda 24 saJt Kuran okutula-
capnı aı,ıLı\or. Ratsancaniıle kulturel
ışbHığınden >,oz edıvor Azerbaycan-
Krgızıstan-Taukistan-Ozbekıstan-lran-
PaL stan \e Turkıye >ı kapsayacak bır
ki.lt.ir eri!.tıtu?.unun kurulacağını festı-
valler duzenlenecegını belırtıvor
3adape>te vegıdeceğmı sovluyoı \e
ardındanda 'talihsi/beyan'dıve mtelen-
dırdığı ThAP BıldııiM ıle ılgıh olarak
sanatçıları suçhmava \aran\orumlarda
bulunuvordu İsııuil Kahraman ne de-
me\ ıstıvordıı "İ çbcş kişinin dışında is-
migevenlerin bu hildirive im/alarını rı-
zalarıyla kouluklarını tahnıin etmiyo-
rum*' derken' Ve ne anlama gelıvoıdu
"...bu sıkılma\ı da içmde hıılıındukları
ekonomik zorluğun onları ıtekJediği bir
be\an olarak kdbul ediyorum" sozlerı'
Bıldırı her şev den once Tl\ \P\ onetını
kurulu nun ıınzasım taşımaktadır Istıs-
nalarkaıdeyı bozmaz Bıı kı^ı (\a da bır-
kac kışı) şıı \eya bu nedenle bırtakım
açıklamalardj bulunmui} olabılır Bu
Ozel Tıvatro ^apuncıları Derneğı nın
haklı ıstemlerını çiırııtmez
Lmalımkı TI>AP kultur Bakaııı K-
maıl kjhraman'ın 'talihsiz* sayılabıle-
cek bu be>anlan karşısinda daha fazla
suskun kalmaMti
Özel rharrolara a> nlan
ödenek'ulufe'değildir
Bu arada. 1992 yılından bu >ana Ozel
Tıyatrolara Destek Kıırulu'nda Tıyatro
Eleştıımenlerı Bırlıöı'nıtemsıleden Ati-
la Sa\.TB\IM Başkanlığı'na verdığı
15 10 1996 tarıhlı som onergesinde ıkı
onemlı nokunın altını çizıyordu
1 kultur Bakanlıgı 1996-1997tıvat-
ro donemınde 'özel ti>atrolara destek'
ıçın butçede bulunan odenegı kııllana-
cak mıdır'
2 Bu odenek kullanılacak ıse yonet-
melık uvarmca çalıştırılmast gereken
kurul nedcn toplantıva «.ağrılmamakta-
dır' Bakanlıgın bu konudakı yontenıı
değiştırmek gıbı bıregılını \ev.ı kararı
mı bulunmaktadır'
Atıla Sa\ sorıı oneryesınde 1996 vılı
buKesınde ozel tıyatrolara odeneğın 6 ı
mıl>ar olarak belırlendığını soylerken
Bakanlık 47 mılyardan soz edıyordu
E\et kultuıe a\rılan payın sadece yuz-
de 3 oldıığu bun,elendırmenın bır ucu-
nun bır bakanlığa. otekı ucunun başka
bırbakanlığa. bırdığer ucunun da plan-
lama> a \ e de kultur v e sanatla pek de ba-
rışık olmavan bır Meclıs çoğunluğuna
uzandığı bır ıılkede çarkın gerektığı gı-
bı donmesını beklemek mucıze bekle-
nıek gıbı bır şey
Hal boyleolunca ıktıdann buyukor-
tağının genelde sahne sanatlarına bakış
açisı da bılınıvorsa 'Odenek kullanıla-
cak mı kullanılma) acakmı'sorusuda ıs-
ter istemez gıındeme gelıyor Bu soru-
nun yanıtı basin toplantısında venldı
Başv uran tıy atrolar arasında sanata kat-
kısı oiacak projelere bu \ ıl da destek \ e-
rılecektır Bu ko^ul zaten bugune dek
uvulmava çalı^ılan bır ko>uldur
Dev let desteğının amacı nıtelıksız >a-
pımlann orta\a çıkmasına >ardımcı ol-
mak değıl olumlu gırı^ımlerı. sanat de-
ğerı olan proıelerı soluklandırnıaktır Pe-
kı. Ozel Tışalrolara Dev let Desteğı Ko-
misvonu ne zanıan toplanarak gereklı
değerlendırmevı vapacaktır' Tıjatro
Ele>tırnıenlerı Bırlığı temsılcısı <\tıla
Sav'ın haklı olarak oğrenmek ıstedığı
K.ultur Bakanlığı nın buvoldakıeğılımı-
dır Toplantı tarıhı nedır' Toplantı tarıhı
ke\f ı olarak mı saptanacaktır'Yadasoz
koıuısu olan >onetmelık ıskeletınde bır
değı^ıklık mıdır' Bu sorunun ^anıtı
'e>et' ıse neden \ukanda adı geçen bu
komıs>onla dı^afog kurma >oluna gıdıl-
memektedır' Ozel tı\ atrolar daha ne ka-
dar \ e hangt nedenlerle bekletılecekler-
dır' Unutmamak gerekır kı Turk tı\,at-
rosunun atar damarı olan, Turk tıjatro-
->una > ıllardır kan \ ermı^ olan ozel tı>at-
rolarj avnlan odenek ulufe değıldır
'L'lufe" olmadığı n,ın de 'Veni huküme-
zel tıyatrolara de\let desteğı polıtık ruzgârlara bağımlı
kaldığı, kültür bakanlarının çağda^ veya tutucu bakış açılanyla
esnekle^ebılen yonetmelıklerle >urütülduğü sürece gıderek
büyüyen sorunların onu ahnama\acaktır. De\ let. tıvatro sanatına
destek \enrken her ije\ı doğru değerlendırmek zorundadır Bu
bağlamda. tıyatro yasası çağdaş bırdünyada özel tıvatro
hareketının kültur kalkınmasındakı \ennı daha da
euçlendırecektır
tin \e \eni hakanın kendi duma goruşu
doğrultusunda' kullanılamaz A.tıla
Sav'ın soru onergesınde altını onemle
cızdığı bu nokta her halde en kısa sure-
de basın toplantısında bakanlıgın kultur
\e sanattakı temel espnsının 'ozguriuk'
olduğunu \urgula\an Ismail kahraman
tarafından vanıtlanaeaktır
Dev let >ardımından dev let desteğıııe
uzanan >olda çok kısa ozetlerle bellek-
lerımızı tazele>ebılırız 6 Temmuz
1982"de vururluğe gıren "Ozel Ti>atro-
lara VapılacakVardımlara \it \ onetme-
lik* onemlı tartısmaları da beraberınde
getırmıstır Aslında bu tartısmalar ozel
tıyatrolara dev let yardımının ılk kez et-
raflı olarak ırdelendığı 1960 lı vılların
sonlarına doğru baslamıs ve aneak
I982"dede\ letyardımı mekanızmasının
ıslerlık kazanmasiyla daha da hararet-
lenmıştır Bu sorunlar dıkkat edılırse
genelde sanat. özelde rıyatro ıle bafısık
ve tıyatronun kulturel vasam ıçınde ta-
sıdığı onemın bılıncınde olan kultur ba-
kanları donemınde vogunlukla vasan-
mamıs bu donemler dışında ıse zaman
zanıan ulute sınırları ıı,ınde sikısıp kal-
mıjtır
Örnegın. 19S4'te hıçbır gerekçe gos-
termeksizin \U Poyrazoğlu Tıyatrosiı
'vardım'dan vararlandırılnıamıstır
19S6da AST polıtık nedenlerle 'devlet
yardınn'alamamıştır
1991 de Gokhan Mara^,kendiMnden
oncekı Bakan Namık Kemal Zeybek'ın
ozel tıyatrolara tanıdığıartı 2 ınılyarbut-
çeyı bakan olur olmaz a^ağılara eeke-
rek ı,ok onemlı bır a^mazı bır kez daha
gundenıegetırmı-jtır O da ozeltıyatro-
lura yardımın yonetmelıklerle yurutule-
nıeyeceğı gerı,eğıdır
Çok kısa bır sııre once ANAYOL'un
Kultur Bakanfnın sanat kurumları ve
kurulusları ııjn kullandıgı tanımlama-
lar (Zavallılar ve Gatıller Surusu. Md-
ması Kesılınce Aglamak Ahlaksızlıktır,
Bakanlıktan \ardım Alıp Hesap \erme-
venler) ıse ıbret verıcıdır Hazıran I996
ortalarında basına yansıyan bu ıtadeler
ve aynı ayın basında 'Thatro' dergısın-
de yayımlanan soyle^ıdekı sanatı des-
tekleyen tavtrarasındakı eelıskı bana tı-
vatro sanatçısı JanJorisLamers'ın 'Bel-
İekHerSe\dir'vazısından kuc.uk bırbo-
lumu hatırlatır "Herkes kendisine "ıle-
rrcı densin istcr. En radikal sağcıda kaJ-
kar ozgur duşunceden, ilericilikten söz
eder."
Fikri Sağlar döneminde
gündeme gelen Tivatro Yasası
I992de Fikri Sağlar'ın bakanlığı sı-
rasında yapılan yonetmelık degısıklığı
ıle'yardım'sozcuguyerını 'desfek'soz-
cuğune bırakmıstır Ayrıca komısyon
ozel tıyatrolara verıleeek destegın pro-
jeler uzerınden dağılmasının doğru ola-
cağı kararında bırle^mıstır Fıkrı Sağlar
bu sistemın yenı calısmalara vol ac,aea-
ğını ve bu uygulamanın zaman ıcjnde
en doğru çızgıye oturacağını vurgular-
ken »ureklı olarak Tıvatro Yasası nı gun-
deme getırmıstır
Ozel tıyatrolara dev let desteğı polıtık
ruzgârlara bağımlı kaldığı kultur bakan-
larının çağdaş veya tutueubakıs açılany-
la esneklesebılen yonetmelıklerleyuru-
tulduğu surece gıderek buyuyen sorun-
ların onu alınamavacaktır Dev let tıyat-
ro sanatına destek v enrken her şey ı doğ-
ru değerlendırmek zorundadır
Bu bağlamda, tıyatro ya^ası çağdaş
bırdünyada ozel tıyatro hareketının kul-
tur kalkınmasındakı yennı daha da guç-
lendırece'ktır
'Türk Folk Müziği Derlemeleri' adını taşıyan albüm, Avrupa ve Amerika'da piyasaya sunuldu
Bela Bartok'un derlemeleri
The Gatea«a\ Trio bu akşam CRR
KonserSalonu'nda
'Muhteşem
Üçlü'den
caz ziyafeti
• John Abercrombıe. Da\e
Holland\e Jack De
Johnette"dan oluşan ünlü The
Gateavva> Trıo. bu >ıl
"Gatea\\a> Homecomıng'
albümunu çıkardı.
Kültur Senisi- John Abererombie,
Dave Holland v e Jack De
Johnette'dan olusan unlu The
Gateavv ay Tno bu akşam saat
20 30"da Cemal Reşıt Rey Konser
Salonu'nda cazse\erlerle bırlıkte
Gıtar çalmay a on dort y aşında
başlayan ve daha sonra Boston'dakı
Berklee College ot \lusıc"e gıren
John Abercrombıe. daha sonra Gil
E\ans. Gato Barbieri. Barr> Miles
gıbı sayısiz unlu ıle çalıstı
Arzuladığı etkıyı. Bilh Copham'ın
grubunda yakalayan Abercrombıe
gunumuze dek pek çok caz sanatçısı
ıle ortak proıelerde yer aldı En son.
uzun \ ıllardan sonra \enıden bır
araya geldığı Jack De Johnette ve
Dave Holland ıle 1996 yılında
'Gatea»a> / Homecoming' albümunu
çıkardı
Topluiuğun ıkıncı uvesı Dave
Holland muzığe 4 vaşında 'Ukelele'
ıle başladı 10 vaşındd gıtara \ e l l
yaşında da basa geçtı 1966 yılında
zamanın çağdaş caz akımlarından
etkılenen Londralı gruplaıda
çalmavj başladı John Surman, John
McLaughlin. E\an Parker. Kenn>
\V heller v e John Ta> lor gıbı
muzisvenlerle bırlıkte çalıştı
Trıonun uçuncu uyeşı Jack De
Johnette bırıncı sinıf perku^yonıst.
davulcu pıyanist bestecı. elektııkiı-
tuşlu çalgılar solıstı olarak 60'lardan
bu \and caz sahnesınde Bırlıkte
çahştığı ısimler arasında John
Coltrane. Thelonious Monk Freddie
Hubbard. Bill Kvans, Keith Jarrett,
Chick C orea. Stan Getz v e Miles
Davismbı ısimler bulunuvor
FEZA TANSUĞ
Son bırkaı, yılın Turk folk
muzığı derlemelerının toplan-
dığı kay ıtlara çok onemlı bırya-
pıt daha eklendı Uzun zaman-
dır beklenen bu çalışma. ıkı
kompakt disk olarak hazırla-
nan. Bela Bartok un I936 yı-
lında Turkıve'de yaptığı alan
araştırmalarıdır "Türİv Folk
Muziği Derlemeleri" adını taşı-
yanalbum geçen ay Hungaro-
ton tarafından Avrupa ve Ame-
nka'da pıyasava sunuldu Ma-
car Etnogratva Muzesı'nın Fo-
nograt Belgelığfnde yer alan
85 Turk folk ezgisi ya da Bar-
tok'un o zamanlardakı adlan-
dımıasıvla "koylumuaği" Bar-
tok aeşhkeden \hmed Adnan
Sajgun ıle I936 kasımı'nda
derlenmiştı
Turk tolk muzığı derlemele-
rının gıderek lıızlandığı 1920"lı
ve 1930 luy ıllardan gunumuze
ulaşan ılk deılemeler. boylece
Bartokun Turkıyede konuk
edıhşının 60 y ıldonumu nede-
nıyle ortaya çıktı Gunumuze
ulaşan ve kullanıma açık ılk
derlemeleri ıçeren bır albumol-
ma ozellığı ıle bu CDIeretno-
muzıkoloıık araştırmalar açı-
sından son derece onem taşı-
vor Daha once derlemelerden
yalnızca ıkı turku vıne Hunga-
roton taratından 1981 yılında
Bartok'un doğumunun 100 yı-
lıdolayısıylaMacariitan'daya-
yımlanmiştı Bartok'un 1912-
1944 yılları arasında yaptığı
radyo programları, soyleşılen
ve kendı bestelennı ıçeren bu
album "Bartok Plak Arşhi"
adını taşiyordu 11 Ocak 1937
tarıhınde "Anadolu'da Derleme
Dolaşısı" adıvla Budapeşte
Radyosu'nda yaptığı eğıtım
amavh programında Turkı-
vedekı derleme çalışmalannı
anlatıyor derledığı ezgılerden
ıkisını gramofonda çalarak bu
turkulerı Macar varvantlan ıle
karşılaştınyordu JozsefBirimi
taratından v ay ına hazırlanan ıkı
C Dıle Bartok'un yaptığı derle-
melerın butunune vakınınıdın-
leme olanağına kavuşuyoruz
Folk muzıklerınden esıntılı
yaratılaııvla20 v uz\ıl bestecı-
lerı arasında prinıusinterpares
sayılan unlu Macar bestecı pı-
yanı^t ve muzıkolosz Bela Bar-
tok (IN81-194*) 1936 yılında
Ankaıa Halkevı nın davetlısı
olarak konterans verıp alan ça-
İki kompakt disk olarak hazırlanan çalışmada ezgiler Bela Bartok (sağda) vc Ahmet Adnan Savgun taratından derienmişti.
lışmalan yurutmek uzere Tur-
kıye ye geldı Budapeşte'den
getırdığı Edıson marka bır ka-
yıt cıhazı ıleTurkıye'de 65 ko-
v an doldurdu Bartok Budapeş-
te'ye doner donmez kaydettığı
kovanlardakı ezgılerın sozlerı-
nı çozerek çalışmaya koyulur
1937 yılında \ ıvana nın Nazı-
lertarafından ışgal edılmesının
l944yılındaColumbıa Unıver-
sıtesı Muzık kıtaplıfiı'na bıra-
k£
Türkiye'de satılmıyor
Bunlar Banok un olumun-
den 30 \ıl sonra Pnnceton Unı-
versıtesı'nce yayımlandı Bu
kıtabın Turkçeye çevrılıp va-
yımlanması ıçın 15 \ıl daha
muzıklerı ıle ılgıh ılk yapıtı ol-
madığı halde Turkıye'de fır-
manın hıçbır temsılcısı bulun-
mamaktadır Turk muzığı ıçın
boy lesıne onem taşıyan bır fır-
maya aıt yapıtların Turkıye'de
satışasunulmamaşıhâlâbuyuk
bır soru îşaretını beraberınde
getırır
Bela Bartok'un l6-24kasim
• Macar Etnografva Müzesrnın Fonograf Belgelığı'nde \er alan 85 Türk
folk ezgısı ya da Bartok'un o zamanlardakı adlandırması\la "kö\lu muzığı"
Bartok'a eşlık eden Ahmed -\dnan Sa>gun ıle 1936 Kasımfnda derienmişti
Günümüze ulaşan \e kullanıma açık ılk derlemeleri ıçeren bır albüm olma
ozellığı ıle bu CD'ler etnomuzıkoloıık araştırmalar açısından son derece
onem taşı\ or.
ardından Macarıstan'da yaşa-
manın da guç olacağını sezın-
leyen Bartok. Turkıye'ye yer-
leşmeve çalışır Bartok'un tek-
rar Turkıye'ye gelıp yerleşme
gırişimıne, o donemde Turkı-
ve'de muzık eğıtımını duzenle-
meve çahşan otekı bır vabancı
muzisyenengelolur Bartok da
bır daha Avrupa yadonmemek
uzere Nev\ >ork ayerleşır Tur-
kıyedekı çalışmaiarını ve çev-
rıvazımlarını ıçeren dosvasını
beklenmesı gerektı Ancak
1990h vıllarda Bartok un bu
alan araştırmasi sonuçları Turk
okurlarla buluşiırken ozgun
derleme kav ıtları da bu y ıl bal-
mumu kovanlardan temızlenıp
hazırlandı
Hungaroton adlı Macar fır-
ınasının çağdaş Turk bestecıle-
nnın varatıîarı ıçın hazırladığı
20 kadar albumu daha once de
yayımlanmıştı Soz konusıı al-
bunuın Hunaaroton un Turk
1936 tanhlerınde Ankara Ço-
rum Sıvas Seyhan Kadırlı
Mersın ve Osmanıye'de yaptı-
ğı deılcmelerı ıçeren albumde
Macarca \e Ingılızce olmak
U7ere28savtalıknotlarveaçık-
lanıalar yer alnıaktadır Ancak
I976yılında BenjaminSuehoff
tarafından yayıııa hazırlanan
Bela Bartok un "Kuçuk As-
va'dan Turk Halk Musikisi"
adlı çalışmasinda turku adlan-
ııın hatalı Ingılızce çev ırısıne az
da olsa bu albumde de rastlıyo-
ruz Turkçeyenne Fransızcave
Macarcadan Ingılızceye yapı-
lan çevırıler turku metınlerını
ıçermeyıp turku başlıklarıy la
sınırlı kalmaktadır CD notlan
aynca kaynak kışıler.yanı ezgı-
lerın derlendığı kışıler hakkın-
dakıbılgılen çevnvazımları ve
Macar varyantları konusunda
yorumları ıçenyor Albumun
ses nıtelığı ıse başarısını. 60 y ıl
oncesının eskı kayıt teknolojı-
sıne rağmen oldukça tıtız bır
çalışma ıle temızlenıp dıjıtal
olarak yenıden kaydedılmesıne
borçludur
Yalnızca etnomuzıkologları
değıl aynı zamandahalkbıhm-
cılerı de yakından ılgılendıre-
cek bu album. Turkıye'de şıste-
matık folklor derlemecıhğının
en eskı orneklennı oluşturmak-
tadır
\akın bır gelecekte Alman
derlemecılennın kay ıtlannı ıçe-
ren albumlerın yayımlanmaM
ıle bırlıkte TRT ve dığer kuru-
luşlann ç urumey e y uz tutan es-
kı derlemelerının de yayımla-
narak muzıkolojı ve halkbılıme
en kısazamanda kazandınlma-
sı gerekmektedır
YAZI ODASI
SELEVl İLERİ
Yıllar Sonra
Virginia VVoolf
Hatırlıyorum, yenıden yayınlandı ilk ıkı basım-
dan bu yana on ıkı yıl geçmış Kıtap elıme geçtığın-
de Virginia Woolf'unBırYazarın Guncesı'r» Fatih
Özgüven'ın o kadar guzel çevınsınden okuyordum
Gunceyı bırakıp Hatırlıyorum u karıştırmaya koyul-
dum Bırçok yazıyı unutmuşum, yazdıklarımı unut-
muşum
Hele "Virginia VVoolf I Love You" başlıklı yazıyı,
çok tuhaf ama hıç hatırlamıyorum Son yıllar yazı-
larım sılınır oldu belleğımden
Gerçı Virginia VVoolf'u çok sevdığımı dıle getırdı-
ğım başka yazılar aklımda Bır zamanlar Polıtıka
gazetesınde bırkaç yazı ust uste Denız Fenerı'nı
çozumlemeye kalkışmıştım Hatırlıyorum'dakı tek
yazı, Polıtıka'dakı yazıların bır devşırmesı mı kes-
tıremıyorum Belkı
Epey zaman geçtıgınde ve Mina Urgan'ın mo-
nografısı yayınlandıgında, bu kez de Cumhurıyet'te
yazmıştım Yıne Virginia VVoolf
O yazıda olacak Denız Fenerı nın Turkçe'ye er-
ken kazandırılışma bunca modern bır romanın çar-
çabuk Turk okuruna sunulmasına şaşıyordum Çe-
vırıyı Mıllı Eğıtım Bakanlığı yayınlamıştır o zaman
1945'te Çevırmenı Naciye Akseki Öncül, roman-
cının butunuyle kendıne ozgu uslubunu dılımızde tı-
tızlıkle aranmış bu uslubu kurmuştur Bunları da
yazmıştım
Derken Ankara dan, Sayın Naciye Akseki On-
cul den zarıf bır mektup aldım Yıllar oncesının ça-
basını anmama sevınmıştı Ben de bır teşekkur ya-
nıtı yazacağım sıra mektubu ve adresı kaybettım
Yazamadığım mektup bır ukde oldu
Virginia VVoolf gerçekten çok sevdıgım bır roman-
cı Oyle donemlerım oldu kı yalnız onun romanla-
nnı okudum Denız Fenerı nden Mrs Dallo-
ıvay'den Dalgalar'dan ezbere bılaıgım bolumler
var Jacop 'un Odası 'nı çevırmeye kalkışmış bır tur-
lu yol alamamıştım (Fatıh Ozguven ın çevırmekte
olduğunu oğrendım, çok sevındım )
Sonra araya yıne tuhaf bır hatırlamayış karışıver-
dı Okumalarım mı dar vakıtlere uzandı okumam
gerektığını duşundugum yenı yenı kıtaplara mı dal-
dım, ne olduysa Virginia VVoolf un buyuk eserınden
ırak kaldım
Bugun, yenıden, Bır Yazarın Guncesı benı şaşır-
tıyor, buyuluyor
Romancı 1919 un martında Gece ve Gunduz'u
bıtırdıkten sonrakı duygulanımlarını yazmış Nıght
and Day, eleştırmenlere bakılırsa, VVoolf un çok tyı
romanlarından bırı değıl Dahası, kuru bır gerçekçı-
lıkle yazıldığını soyluyorlar Ben pek oyle duşun-
mezdım Bu romanın asıl Virginia VVoolf u hazırladı-
ğı ınancındaydım
Ama ınancımı pekıştırecek Gece ve Gunduz'un
modern romana açılan ozellıgını saptayacak yorda-
mı bulamıyordum Yazarın kendısı ne kadar ıncelık-
le ozetlıyor
"Sanıyorum, aslında pek onemlı olmayan duy-
guları dıdıkledıgım suçlamasıyla karşılaşacağım "
Butun usta ışı romanlannda o duyguları 'dıdıkle-
yıp duracak' bır romancının sozu Sonrakılerde o
duygularazdırıldıkçaazdırılacak, asılacının "onem-
lı olmayan duygular" nedenıyle pekıştıgı gozler onu-
ne serılecek
Virginia VVoolf bugunun Turkıyesı'nde kıme ses
yoneltebılır dıye soruyorum Kultur Bakanlığı bır ara
gazetelere yarımşar sayfalık -bence gulunç- ılanlar
vermış, falan fılan kutuphanede Virginia VVoolf'un bı-
zı bekledığını ılerı surmuştu
Gelgeleiım hangı on bılgıyle okuyacaktık Dalga-
lar romancısını
7
Roman sanatı uzerıne ortalama bıl-
gılerden bıle yoksun bırakıldığımız ortadayken, han-
gı lıselı hangı unıversıtelı Denız Fenerı nden Mrs
Dallovvay den Oriando 'dan ya da Perde Arası 'ndan
tat alabılecektı?
Roman sanatına gonul vermış tek tuk okurların-
sa kutuphanede Virginia VVoolf okumakyerıne ev-
lerınde kendı kıtaplarından onu okumayı yeğleye-
ceklerını yeğledıklerını kestırebılıyorum
Kımse ustune alınmasın ama şu ılandakı gıbı ya-
pay tutumlar bır gulme nobetı uyandınyor bende
Oysa çok kışıye ses yoneltebılır VVoolf Acının ha-
yatla bır olup çıktığı o romanlar pek çok kışının dıl-
lendıremedığı acılarına kılavuz olacaktır
Çoğumuza ırkıltıcı gelebı'ır, bır yandan da oyle
yaşanmıyor mu şoyle dıyor guncesınde Virginia
VVoolf
"Acı soğuk bırgun buz gıbı serın ruzgârlı bır ge-,
cenın ardından, dun gece Roger'ın partısınde bu
Â
tun Çın fenerlen yakılmıştı Insan kardeşlerımı sev-
mıyorum Onlardan nefret edıyorum Onları esge-
çıyorum Onlann kırlı yağmur damlalan gıbı uzerım-
de çatlamalarına ses çıkarmıyorum Yanınızdan ge-
çıp gıden ya da daha lyısı bır kayaya yapışmış du-
ran o kuru kuçuk bedenlerı gorduğunuzde çevre-
lerını sarmaya, onlara nufuz etmeye, sınırler vermei
ye ve sonunda onları doldurmaya ve onları yarat\
maya yarayan o enerjıyı toplayamıyorum artık " •
Evet o cansız, yalan bedenler Bın kez kurumuş-
ları ıçın televızyonda akşam haberlerıne 'bakmak'
yetıp artıyor Bazılarımız bırer Septimus!..
TüYAPTA BUGUÎN
ASALOM
12 00-1330
DoğanCucenoğlu ıle Soy leşı "İçimizdeki Biz(kaliteBi-
lincinin Temeli). Duzenleven Sistem ^avınolık
14 00 - 15 00 Altın Kıtaplar'ın duzenledığı odul tore-
nı
15 00 - 17 00 Soy leşı "Şair \azar \e Düşun Adamı
Attilâ İlhan"
Konuşmacılar Attılallhan Zeynep Ankara MetınBel-
gın. Huseyin Karakaş. Llku karao>manoğlu.
Hüseyin Yurttaş
(Soyleşıde Bılgı \ayinevi sahıbı Ahmet Te>fik Kuflu
Attilâ Ilhan'a gunun anısina Altın Kalem Odulu'nu su-
nacak ) Duzenleven Bılgı \ayınevı
17 00 - 18 00 l'nkılap kıtab'evı'nın duzenledığı Aziz
Nesin Gulmece Odulu Tdreni
18 00 -20 00 Panel Edebiyat ve Medya'
Yoneten NailGureli(Gazetecıler Cemıyetı Başkanı)
konuşmacılar Emre Kongar Alpav Kabacalı Sunay
Akın Duzenleven Pen Yazarlar Derneâı
BSALONU
12 00 - 14 00 Arif Damar ı le sov leşı. -Şiirin Boyutla-
n" Duzenleven Edebıvatçılar Derneğı
14 00- 16 00 Oturum Kemalettin Tuğcu'yaSa>gı
\ oneten Mustafa Ruhi Şirin
konuştnaeılar Prot Dr InciEnginun. Selım İlerı Gul-
tenDayıoğlu Fatıh Erdoğan Turan\uksel Duzenleven
Çocuk \aktı
16 00-1800 Sov leşı Aşk Ankara da da Vazılır
konuşmacılar Erhan Bener SevgıOzel Duzenleven
Umıt \ayıncılık
18 00-2000 RasihNuriİleri ıle soy leşı "Kapitalden
Empenalizme" Duzenleven Scala \ayıncilık ve
Tanıtım AŞ