Katalog

SAYFA CUMHURİYET PAZAR YAZILARI 24 KASIM 1996 PA7AB EMO seni seviyor! Menuhin Turkıve den neredeyse uzun bırzamandır ıyı haberlergeimnor. ama ıyı ınsanlar sık sık gelıyor Almanya'ya Almanya'dakı yurttaşlarımızın îurkıye'den ıyı ınsanlan. ıy ı y azariarı. çızerlen, sanatçılan konuk etme çabalan gıderek sonuç v env or v e her şeyın kotu gıttıeı şu son yıllarda kararan ruhumuzu bır parça aydınlatma yolunu buluyoruz bız de Turkıye harıtasını gorunmez hale getıren kara bulutların arasından arada bır. bır ışık Almanya'ya doğru suzuluvenyor Geçen hafta da boy le bır îşik. İdil Biretbızımle beraberdı Bochumlu akademısyenlerın orgutu TABO'nun başarıh organızasvonu ıle guzel bır konser salonunda Brahms vorumunu dınlerken Idj] Bıret'ten yalnız muzığın Mhnnı değıl. başka şeylerı de duşundum Bamberg Unıversıtesı oğretım uyelerınden Prof Dietrich Dörner'ı tanır misınız"" Pekı. aşkın parametrelerı konusunda ne duşunuyorsunuz1 Dietrich Dorner ılk h da benımsenmesı. gelışmesı. bır polıtıka halıne gelmesı gıbı felsefeyı korumanın da ınsanlann sahıp çıktığı bır ış olmasını gelışmesını istıyorum AslındaEMO'ylabır alıp veremedığım yok EMO yu sevıyorum Benım teknolojıden ne kadar kuşkulansam da asil korkum. ın^anlaşan. duşunup hüseden makınelerden değıl. şu gıttıkçe garıpleşen çağımızda. paradıgmalarını. kendılerını adam gıbı adam eden parametlerını hızla \e sorgusuz sualsiz değıştıren ınsanlardan Onlar aşkı unuttular. onlar sevgıyı çamura duşurduler. onlar gıderek unutuyorlar ve unutturuyorlar uzun kırpıklerle golgelenmış bır guzel gozbebeğının dennlıklerınde kaybolmayı, derın ırmakların dıbıne ınıp. çollerın tozunu savurmayı. ınsanı kendı olmaya doğru uçuran sevdaları Yerını ne alıyor pekı bu uçup gıden guzel lerın' ' Ihtıvar doğdum ben Bınııdukçe gençl'e^ıvorum " dı\or 80 doğum gununde Nehudi Menuhin. 30 \aşına \aklaştığım ıçın du\duğum korkudan utanıvorum ustanın ı\ımserlıâı karşısında 80 doğum gununu dun\d\ı kemannla turlavarak kutlajan \ehudi Menuhin oncekı hafta Johannesburg'da\dı Kemancı Gune> Afrıkalılar a muzığının vanı sıra armağan olarak 300 keman getırmıştı 300 keman Lord \lenuhin'ın dahı bevnınde planlanmış, şiddetı muzıkle sok etme projesının bır parça^ı Toplumu gelıştırmenın \e iMİe^tırmenın tek>olunun muzık olduğuna ınanan Menuhin en buyuk du^manlarımızın muzığı vureğınde ta^ıma.Nanlarolduğunu sovluvor Ona gore dans ve şarkının varattığı uvum. kışıv ı şıddetten uzak tutacak tek guç Ustava savgım muzığesevgım ionsuz. ama geeelerı Johannesburg'da elektnklı teüerle çe\ nlı ev ımde otururken. >an sokakta bekleven şıddetın elınde kemandan çok 9 mılımetrelık bır \an otomatık haval edıvorum Menuhin"ın "Afrika'ja Kemanlar Projesi' ıçın dunvanın dort bır vanından keman >apıcıları eserlennı gonderdıler Yeteneklı ama parasız Afnkalı muzık oğrencılerı kemanlanna belkı de geleceklerıne kavuştular Muzık sanat uvum-adına şiddete karşı^e konserlenne adanmiştı \dr l)NF'irnn.mu.,j. ne dersenız dev ın- bugunku nesh kurtarmak ıçın geç kalmış ve etkısız bır çozum olabılır. ama gelecek neshn uvelennın ellerıne geçen ılk aletın tabanca venne bır muzık aletı olması ı> ıce doğru bır işaret \ehudı Ru^ \ahudısı bır aılenın dahı çocuğu olarak San Fransii>co'da buvudu Aılesının butun >aşamı onun keman eğıtımı ve konserlenne adanmıştı \ehudı uç vaşında annebinden bır keman ıstedığı zaman Fılıstın'dekı anneanneve bır mektup vazıldı ve ılk kemanın para>ı Fılı^tın'den kısa surede geldı 12 vaşında Berhn'de bır kon>er sonrası. sahne arasında onu kutla>anlardan bın \lbert Einstein'dı 5 vaşında unlu balenn \nna Pa>lo\a\ı »ahnede ızledı ve âşık oldu Vıllar sonra 1944"te fantezısını gerçekleştırecek ve (ngıhz bır balennle evlenecektı "\asami bo>unca kendını terk etmeven şansını muzık ordusunun dığeraskerlenne de bulaştırmak ^teven Menuhın'ın Ingıltere ve ls\ıçre'de ıkı muzık okulu \dr UNESCO nun kendisine verdığı "ı\ı nıvet elçısı sıfatını gururla taşnor 'Sehudı Menuhın'ın kemanının -.esını ozlemle bekleven Johannesburg Amenka dan gelen bır haberle duş kınklığına uğradı Menuhin ın 100 vaşına geçen ocak av ında basan annesı çokhastavdı \ehudı Menuhin. annesinı belkı de son kez gormek uzere e\ e dondu Amenka dakı antı semıtızmden pavına duşenı goren anne Menuhin oğluna buyuk bır cesaretle \ehudı-\ahadı adını sermıştı Tek bır kenıanla dunvanın valanına kotuluğune haksızlığına karşı gelen \ehudı annesmın j uzunu kara çıkarmıvor Fransızlann her derde deva mucize bilyeleriSıhırlı kurecık de;>ek- v.ınlw mı r.inr ^ ShYS., Yt. hısseden bılgısayann mucıdı. ya da mucıtlennden bırısı Bu bılgısayarın adı EMO EMO hıssedıyor ve tepkı gosterıyor Prof Dorner. ~ Ekrandaki eğriler savesinde EMO'nun hangi ruh hali içinde olduğunu kesin olarak gorebilivonım" dıyor EMO yapay bılgısayarlann karmaşık yollarına da sınırlenıyor Çok da meraklı, sureklı olarak yenı keşifler yapmak istıyor Ama henuz aşkı tanımıyor Dorner daha EMO'ya aşkın cınsellık. yakınlık. guven gıbı parametrelerını yuklememış Heyecan ve merak gıbı aşkın ıkıncıl parametrelerı de gundemde değılmış Konuyla ılgılı okudugum yazıda fazla ayrıntı verılmedığı ıçın EMO hakkında daha fazla bılgı aktaramıyorum Eğer orneğın aşkın parametrelerı bıınlardan ıbaretse, EMO bu konuda epeyce zorlanacak ve yanılacak demektır Hanı hayal hanı kıskançİık1 Hanı cınayet1 Ama bu EMO ne de olsa Alman bılgı»ayan Aşkı da Almanca olur onun Akdenız kıyılarına gıttığı zaman. emınım kı sigortaları atar Ben teknolojık gelışmeler karşısında gençlık çağımı gende bıraktığım. umıtMzlığe kapıldığım ıçın olsa gerek. bundan sonra olabıleceklerı hayal eder bıraz hasetle bakanm geleceğe Uzaya çıkamadan oleceğımı duşunur. hâlâ sıber-uzay larda gezınemedığım ıçm ofkelenırım. ınternette dolaşırken bu dunyanın buyukluğu ve basıtlığı karşısında şaşar kalırım \e canım Mkılır Aynı zamanda teknoloıık gelışmelerın ınsanlığın hazmesinden demokrasıyı ozgur duşunceyı felsefeyı surup atacağını duşunur. uzulurum Insana, ınsanlığa aıt her şeyı ınsanlar elıyle bu metal parçalarına devreden bılım kurgu tasanmlarının. yavaş yavaş tasarım olmaktan çıkmaları karşısında da meraklı bır dehşete kapılmm Aşk meselesıne kafamın takılması bundan \ıne de EMO'nun bu EMO aşkın parametrelerını oğrenmeye çalışirken. onlar duvguları "kureselleştirmenin*'. vanı vuvarlaklaştırmanın. torpulemenın ve yok etmenın parametrelerını yuklemeye çalişivorlar ınsanlığın belleğıne Ama olmaz1 Aşkvız. »evdasız. felsefesız. hayalsiz. muzıksız olmaz Melih Ce\det Anda\*ın şıırı gelıyor aklıma "Tanıdığım bir ağaç \ar / Etfik Bağlarına yakın / Aşkın adını biJe duvmamış/ Allahın işine bakın" Melıh Cevdet Anday ın bu şıırınden sonra. Etlık Baglan'ndakı o agaç bıle oğrenmıştır aşkın adını, EV1O da oğrenır. emınım Iyı guzel de. belleklennı hıçlığın fantazılenyle dolduranlann bunca guzellığı venıden duymalannı venıden gulmelerını. yenıden ağlamalanm nasıl sağlayabılırız kı' A Irkçılığa geçityok! Dış Haberler Senisi - \\ ustrahada gıderek BinJerce kişinin katıldığı iılke çapındaki gösteriler. \a\ılan ırkçılık binlerce kişi>i evleme geçirdi. ırkçı göruşleri bıi> uk tepki\le karşıJanan \e halkın S\dnev kentinde toplanan 5 bin kişi ırkçılığa karşı buvük bolumu tarafından sevilmeven politikacı büv uk bir gosteri vaptı. \s ustrahanın 3 biıv ük Pauline Hanson 'a > önelik bir u\arı niteliği de kentinde daha ırkçılık karşıtı gösteriler düzenlendi. taşıvordıı. Sıhırlı kurecık de^ek. yanhş mı olur acaba1 Aslında balmumundan vapılmış kuçuk bırbılvedır burada sozunu ettığımız Bızler ıçın bu o\unu oynamanın zamanı elbette geldı \e geçtı bıle Ama gorecek^ınız. bu bılve başka bılve C unku. bır bakıına. Fransizlar'ın sağlığını cıddı bovutlarda etkılıvor Bır başka deyışle ılaç gıbı bır şev Tam uç çevrek >uzyıldır 'bihe'yı ureten kuruluşun markası "Bouİes Quies' Laboratuvanndan yılda yaklaşık 80 mılyon kurecık çıktığı gıbı yıllık cırosu da muntazaman yuzde lOoranında artmakta Bılve dedık. kurecık dedık ılaç dedık fakat ne olduğunu ızah etmeyı de buraya dek unutuverdık işte Şımdı şoy le kısaca ızah etmek mumkundur elbette Duşunun. ulkenın dort koşesınde şu gurultu denen bela ınsanoğlunun tepesınde taht kurmuş ortalığa egemen bır şekılde davranıyor Bugune dek durumu ırdeleyen uzmanları dınlevecek olursanız •gurultu' Fransizlar'ın bır numaralı duşmanı Gerek "Quies' bılvelerı olsun gerek başka fınrulann uretımı okun "mücadeleye'gerekMnım o denlı çok kı sağladıkları gelıroldukça onemlı Rekor duzeyde adeta Oteyandan PanVtekı duruma şoyle bır goz atıldığında gorulecektır kı başkent sakınlennın vuzde 56'si bunu başlıca tedırgınlık olarak degerlendınrken taşradakı oran yuzde 43'e duşmektedır Doktora bu konuda soru yoneltıldığınde çoğu kendılerını muayene ettırmek uzere gelenlere. uyuyabılmek ıçın kulaklarını tıkamayt- salık \ermektedır Şımdılerde gurultuyle mucadele edenlere kulakları tıkayıcı çeşıtlı modeller sunulmaktadır Bu arada, uzmanlar tum bılyelenn kulaklan tıkamak koşuluyla gurultunun ortalama 29 desıbel azalmasina olanak sağladığını belırtıvor Şaka bıryana. bu da horlamanın gucunu azaltıyor gurultu konusunu ırdeleyenlere gore1 Aynı konuda araştırmacılardan MİŞEL PERLMAN bırının verdığı bılgılere gore bılve kulağa sokulduktan sonra horlama etkısı azaKa da tamamıyle ortadan kalkmamaktadır Fakat. horlama. ortalama 12-14 desıbel azaltıldığı takdırde uykunun 'kalitesi" derhal ıyıle^mektedır Aynı zamanda. "sesli çevre'nın ıvıleştırılmesı halındede uykunun etkısının olumlu olduğu ıtade edıhvor •Bİhe' şımdılerde çeşıtlı fırmalar taratından uretılırken muşterılerde tarklı 'modeller'e gore tercıhlerını yapmakta Balmumundan oKun kaııçuğa benzer bır maddeden oKun ıstedığını seçı\ormuşten ^uies'ın "tinakisi" ıle dıger fırmalann •merakJılan" boylece gereksınımlerını karşilamışoluyor 'iok •gurultu karşıtı tıkaç'mıij vok kauçuğa benzer oldrmmtş derken geldık unlu Quıes bılyelenne \e de ılgınç bır duruma \e mı' Bavağı şohret ı^te' Eczaneye gırıp Ouıes laboratuv jnnın uretmedığı bırturmodelı ısteyen muşterı bu modelın etkiM altında oldugunun farkında bıle degıl O da.sahıp olduğu şohret nedenıv le Herhangı bır Buzdolabına nasıl •frigidaire' dıverek aslında markanın adını tarkına varmadan soyluyorsa, oy le îşte 'Quies bilveleri' ıle benzerlerınıo. ınsan saglığına vararlı olduğunu kanıtlamanın ıhtıvacı kalmadı artık Bunun omegını de sergılemekîen gen kalmadık zaten Bınnın horladığını duvmamak rahatlatici bır uyku sağlamıyor mu' Nıhavet son bır hiüus daha O da şu Lyku tutmavanların hap yatağına basıt bır 'bihe'sayesınde sorunj çare bulmuş olmaları kuşkusuz en vararlı yontem olsa gerek' Henı de uretıcılere çok para getıren bır vontem tam olarak çıkabıleceğını sanmıyorum \e tıpkı çevre korumacılığın, bıraz sahtekârhk koksa