Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
"11 OCAK 1996 PERSEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Kutmangil
cinayeti davası
• İSTANBl L (AA) - Yeni
Günaydın gazetesinin eski
sahibi Bekir K.utmangil"in
silahlı saldın sonucu
öldürülmesi olayına ilişkin
Bavada. 4'ü hak'kında idam
tezası istenen 8 sanığın
yargılanmasına devam
edildi. îstanbul 6. Ağır
Ceza Mahkemesi'nde
yapılan \e tutuktu sanıklar
Engin Gölve. Şemsettin
Alaca ve Ibrahim Yücel ile-
tutuksuz olarak yargılanan
samklardan Hüseyin
•Vurçekiç. Turgay Şener ve
Ali Aycan'ın katıldığı
duruşmada mahkeme
tahlive istenılerini reddetti.
Rrfkı baba
toprağa verildi
• İstanbul HaİK'r Servisi -
İstanbul'da önceki gün kalp
krizi sonucu yaşamını
yitiren Bab-ı Ali'nin
"Rıfki Baba'sı Rıfkı
Muhıp Kadanı. dün
Karacaahmet Şehitlik
Çamii'nde yapılan törenin
ardından K.aracaahmet
Mezarlıgı'nda topraga
verildi. Törcne. Rıfkı
Muhip Kadam'ın ailesi \e
Vakınlannın yanı sıra
Türkiye Gazeteciler
Cemiycti Başkanı Nail
Güreli. Türkiye Gazeteciler
Sendikası Başkanı Ziya
Sonay. kadıköy Belediye
Başkanı Selami Öztürk.
Fatih Belediye Başkanı
Sadettin Tantan. TRT
İstanbul Bölge Müdürii
Orhan Taşan da katıldı.
CHP'tJe seçim
• A.NKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-CHPTBMM
Grubu'nda. Hatay
Milletvekıli Nihat Matkap.
Ankara Milletvekili Önder
Savile İçel Milletvekili
Oya Araslı grup
başkanvekilliklerine
seçildıler. Grup yönetım
kurulu üyehklerine de şu
isimler seçıldı: Celal
Topkan. Bekır Kumbııl.
Mustafa Yıldız. Metin Arif
Ağaoğlu. Ali Riza Bodur.
Nezir Büy ükcengiz. Ahmet
Küçük, Zeki Çakıroğlu.
Mahmut I>ık. CHPĞrup
Disiplin Kurulu
üyeliklerine de tstanbul
Milletvekili Ahmet Güryüz
K.etenci ile Çorum
Milletvekili Ali Haydar
Şahin getirildi. Grup
denetçisi olarak istanbul
milletvekılleri Ercan
Karakaş \e Altan Öymen
seçildiler.
Soyer'in hukuk
zaferi
• ANKARA (L BA) -
JAMA adlı bir tıp
dergisinde isminin
yayımlanması nedeniyle
Sağlık Bakanlığı tarafından
"1 yıl kademe ilerlemesinin
durdurulması' ile
cezalandınlan TTB Genel
Sekreteri Ata Soyer.
bakanlık aleyhine açtıgı
davayı kazandı. 4. idare
Mahketnesi'nde görülen
davada mahkeme Sağlık
Bakanlığf nın ceza karannı
iptal etti.
Işçinin iş akdinin
leshi
• ANkARA(AA)-
Yargıtav. iş akdinin kötü
niyetle feshedildiğini iddia
eden işcinin, bunu
ispatlaması gerektiğine
kararverdi. Yüksek
Mahkeme. işçinin iş
akdinin feshedilmesinin
ardından ıki işçinin işe
alınmış olmasının da
feshin kötü niyetli
olduğunu
göstermeyeceğinı karara
bagladı.
Çiller'le görüşecek Erbakan'ın adil düzende ısrarcı olmayacağı açıklandı
RP ödünler hazarhyorANKARA
(Cumhuriyet
Bürosu)
Cumhurbaş-
kanı Süley-
man Denıi-
rel'den hükümetı kurmak ıçin
yetkı alan RP lıden Necmet-
b'n Erbakan. bugün DYP Ge-
nel Başkanı Tansu Çiller'le
. 13 ocak günü de ANAP Ge-
nel Başkanı MesutYtlmaz'la
görüşeeek. RP Iıderi Erba-
kan. azınlık hükümeti de da-
hil olmak üzere tüm seçe-
nekleri deneyeceklerını be-
lirterek "BüfünpartilerSi-
zınle hükümet kurmay ız' de-
dikleri anda bir saniye bile
durmayız. göre\i geri \eri-
riz~dedı. RP Başkanlık Di-
v anf nında da yapılacak gö-
rüşmelerdepartı programla-
rı dıkkate alınarak hderlere
teklıf götürülmesi benımsenırken.
"adildüzen" dahıl olmak üzere. bu-
güne kadar sav unulan konularda *B-
ram"davranılnıamas!kararlaştınl-
dı.
Cumhurbaşkanı Süleyman Demi-
rel'den hükümetı kurma görev ı aldık-
tan sonra kollan sıvayan RP Genel
Başkanı Necmettın Erbakan. dün
Başkanlık Divanf nı toplayarak yü-
Partisi Başkanlık Divanı, Genel Başkan Necmettin Erbakan başkanlığında toplandı. (Fotoğraf: AA)
rütülecek görüşinelerde ızlenecek
stratejiyı belırledi.
Yaklaşık 5 saat süren RP Başkan-
lık Divanı toplantısında. önce. buaün
saat I l.(JO"deTBMM'dekiodaMnda
DYP Genel Başkanı ve Başbakan
Tansu ÇUIer'le, ardından da 13 ocak
cumartesı günü saat 15.00'teANAP
Genel Başkanı MesutYılmaz'lagö-
rüşülmesi benımsenırken. Erbakan'ın
15 ocak pazartesı günü DSP Genel
Başkanı Bülent Ece\it \e 16 ocak sa-
lı günü CHP Genel Başkanı Deniz
BaykaTlabırarayageleceğibıldınl-
dı."
Toplantının ardından bir basın
toplantısı düzenleyen RP Iıderi Er-
bakan. lıderlerle yapacağı görüşme-
lerde. Türkıye'nın sorunlannı bırlik-
tegözden geçıreceklenni belirterek.
götürecekierı önenlerı yetkılı kurul-
larında değerlendırmek üzere. par-
tılere birhafta >üre vereceklerıni bil-
dirdi. llkturgörüşınelerden sonraor-
taya koydukları prensip mutabaka-
tının yanıttnı ısteyeceklerıni. lideı-
lerle yapacağı 2. tur görüşmede Oe
yeni hükümetın hangi esaslarla kıı-
rulacağınııı behrlenecegini kayde-
den RP lıden. "Bö\leceözlenen.hek-
lenen hiikiimete kavuşulacak-
nr. Kinıse merak etmesin" de-
dı.
Toplantıda. lıderlerle yapa-
cağı görüşıııelerde götürecek-
len önerilerı madde ınadde be-
lırledıklerini \e tüm hazırlık-
larını tamamladıklarını da bil-
dıren Erbakan. 20 > ıl önce tüm
partilerle koalısyon ortaklığı
yaptıklannıanımsıtarak.ogii-
ne oranla partıler arabindakı
görüş ayrılıklannın daha az ol-
duğunu. bunun da uzlaşma or-
taınını güçlendırdığını söyledı.
Görüşeceğı partılerın dör-
dünü de "kardeş parti" dıye
tanımlayan Erbakan. hiçbırpar-
tının kualısson ortaklığı kur-
mak ihtememesi durumunda
RP'nın azınlık hükümetı seçe-
neğını de deneşeceğını ka\-
dettı. RP'nın mııhalefettekal-
ma»ının. panı\ı daha da güç-
lendııeceğinı belirten Erbakan. "Biz
parti menfaarini dcgil, millerin men-
faatinidüşünü>oru/"dı\ckonu'5tu.
Hükümetın kurulmasıyla "bejazbir
sa>fa" açacaklarını da ifade eden
RP lıden " V önceki parti progra-
mımız, nesinktlikltriıııi/ yeçerli ola-
cak. Temel prensibimiz. be\a/ bir
sa> fa\ la. süratle sorunların çnzümü
için ugraşacagız" dedı.
Cüven bunalımı aşılamıyor
Koç, ANAYOL
için devrede
Dİ RDAN E KOCAOĞH
ANK\RA-
Erken genel
secimlerönce-
sınde ANAP-
DYP (ANA-
YOL ) koalısyonu kurulmasi-
nı engelleyen en öneınlı un-
sur olan güven bunalımı >ü-
rüyor. Sol partılenn gerekır-
se dışardan destekleyeceğı
bu- ANAYOL hükümetinin
dönüşümlü başbakanlık mo-
delıvle gerçekleştirilmesı
gündeme gelırken. hem
ANAP hem de DYP öncelı-
fii kaptırmak ıstemnor.
ANAP liden \ ılmaz,-|lkdö-
nenıin haşbakanlığı hi/de
olursa dönüşümlü modelola-
bilir" dedı. Ünlü ışadamı
Rahmi K«»ç. dün ANAP ve
D\'P lıderlerıyle görüşerek
ANAYOL için uzlaşmalarını
ıstedı.
ANAP ve DY P kurmav la-
n. ANAYOL ıçın gerekli ko-
şullanhazırlamayavebiran-
laşnıa zemını oluşturmaya
çalışırken. güven bunalımı
aşılamadı. Yılmaz. dönüşüm-
lü bajbakanlık modelının gö-
rüşülebıleceğinı belırtırken
şunları söyledı:
"Tansu Hanım sürekli ken-
di başbakanlığına davalı bir
model geririrse hiç gelmesin
daha i>i. KamiKnunda cleş-
tirilmek pahasına bunu red-
dederiz. İlk dönemin başba-
kanlığı bizde olursa dönü-
şümlü model olabilir. Tansu
Hanım dönüşümlü ve>a ücün-
cü bir kjşinin başbakaniığını
öngören bir model getirirse
bunu görüşürüz."
ANAP-DYPıleANAP-RP
koalısyonunun kurulma ola-
sıhğının yüzde 50- yüzde 50
olduğunu belirten ANAP kur-
mayları. alt düzevde her iki
parti ile de görüşmelerin ya-
pıldıâını bıldırdiler.
ANAP adına. ANAYOL
için yapılan görüşmelere ka-
tılan bir üst düzev partıli. ıki
parti programının yüzde 99
çakıştığını. özelleştırme ve
öncelıkler konusunda aşağı
\ ukan her iki partinin görüş-
İennin aynı oldusunu söyle-
di.
Koalisvonun üçünciiorta-
ğı konusunda da aşağı yuka-
rı görüş ayrılığı bulunmadı-
ğını sav unan ANAP'lı yetkı-
li. "DSPdeCHPdebirdiğe-
rinin koalisyona girmesi ge-
rekriğini sövlüvor \e kcndisi
muhalefette kalacagını açık-
lıvor. Bu nedenle sol partiler
dışardan desteklesin" dedı.
Işadamı Rahmı Koc. dün
ANAP Genel Başkanı Niesut
Yılmaz \e Başbakan Tansu
Çiller'le ayrı avrı görüştü.
Koçun. görüşmelerde lıder-
lerden. ANAYOL ıçın gerek-
li özverıvı göstererek uzlaş-
malannı ıstedığı öğrenildı.
Görüşmede. Yılmaz'ın. Çıl-
ler'in kendısıne "Başbakan
ben otacağun" diye gelmeme-
sı ıstegıni v ıneledığı öğrenil-
dı. Yılmaz'ın. dönüşümlü
başbakanlığı da öncelık ken-
dısınde olmak koşuluyla ka-
bul edeceğını söyledığı belır-
tıldi.
ANAYOL'u yaşama geçır-
mek »çm görüj>meler yarjan
DYPve.AVAP'lı mtiletvekıl-
lerı. kendi aralarında büyük
ölçüde uzlaşma sağladıkla-
rını. ancak son sözü liderle-
rin vereceğını >ö> lediler. G6-
rüşmeler hakkında Yılmaz
veÇiller'ebılgi verenmillet-
vekılleri. genel başkanları-
nın da gelınen noktadan
memnunluk duyduklarını
söylediler.
ANAP ile D>P'nin. güve-
noyu alabilmek için eksık
olan 8 milletvekılıni diğer
partılerden transferle
kapatabilecekleri. kulislerde
dıle aetırıldi.
ÇİZMEDEN YUKARI MUSA KART
Pölis açıklaması: Cazeteci Metin Göktepe duvardan düşcrek öldii.
CHP PM, bugün seçim yenilgisi ve hükümet senaryolarını tartışacak
BaykaPdan RP'K hükümet uyarısı
CHP
ANKL\R\(Cumhu-
ri>et Bürosu) - CHP
Parti Meclisi'nın(PM)
bugün yapacağı top-
lantıda. Genel Başkan
Deniz Baykal'a hükümet konusun-
da göruşmeler yapma >etkisi venl-
mesi ve ilk seçim hesaplaşmasının
yaşanması bekleniyor. Ba> kal. Tiir-
kive'nin bir an önce hükümet kurul-
masına"şiddetleihtiyaeı" olduğunu
belirterek "HızlaolmajacakJarbel-
li olsun, nevin olabileceğini görelim.
ANAP ile U\'P koalisyonu zorunlu
göriinü>or. ANAP-DSP koalisyonu
zatenkurulnıuştu"dedi. Baykal. RP
anlavışına ülkeyi teslim etmenin
Türkiye'\i biivük yanlışlara sürük-
leyeceğini belirterek "Cumhuriyet
laiklik konusunda hiçbir tereddüt
taşımavan. bunu takıyye olarak de-
ğiL içtenlikle özümsemiş kadroların
• CHP lideri Baykal. Cumhuriyet
konusunda takıyye yapanlann değil.
ilkeleri içtenlikle özümsemiş olanların
ülkeyi yönetmesi aerekıiğini söyledi.
BaykaK -'ANAP-DYP koalisyonu
zorunlu, ANAP-DSP koalisyonu
zaten kuruldu" dedi.
GÖRÜŞ/sE\Gi(
ülkeyi yönetmesi gerekir" uyansın-
da buluııdu.
CHP PM bugün toplanarak seçim
sonuçlarını değerlendirecek. Top-
lantıda Baykal'ın. RP Genel Baş-
kanı Neemettin Erbakan ve diğer
liderlerle hükümet konusunda ya-
pacağı göruşmeler için yetki alma-
sı bekleniyor. Parri yönetimındeki AB
Topuz, Erol Çevikçe gibi isimlerin
"Peşinen "hayır' demeyelim" görü-
şü. CHP'nin koalisyonlara girebi-
leceği haberlerinin yaygınlaşması-
na yol açtı. Genel Sekreter Adnan
Keskin'in yönetimdeki bu ekiple
ilişkilerinin gerginleştiğine v e hükü-
mete girilmesine karşı olduğuna dık-
kat çekildi.
Baykal, dün partisinin grup top-
lantısında. yeni hükümet arayışla-
nyla ilgili olarak "Göreviendirmehız-
la gerçekleşti. Hiç zaman ka> betme-
densomutadımlaratılnialı. İ'manm
bu konuy u bir an önce sonuçlandır-
ma kararlılığı Cumhurbaşkanlığı
düze> inde kalmaz. Göre\ alanlarda
gerekli girişimleri hızla, sav saklama-
dan yapar, Türkiye bir an önce hü-
kümete sahip olur. Buna şiddetle ih-
tnaç var" değerlendirmesini vaptı.
Baykai. sözlerini şöv le sürdürdü:
"Cumhurivet konusunda hiçbir
tereddüt taşınıavan. cumhuriyet il-
kelerini. laikliği takıvyeolarakdeğil.
içtenlikle özümsemiş kadrolann yö-
nethnine ihtivaç vardır. Bu anlavışa
hükümeti teslim etmek. böyle birde-
neme. Türkive'vi vanlışa sürükler.
ANAP ile D^ Panlaşmalıdır. ANAP-
DV P koalisyonu zorunluluğu ortaya
çıktı.
ANAP-DSP koalisyonu zaten ku-
rulmuştur. Bu sorun çözülürse biz de
CHP olarak çok rahatlarız.
Göre\ imizi muhalefet olarak ger-
çekleştiririz.*'
POLITİKA GUM.UGU
HİKMET ÇETİNKAYA
Sorular...
Cağaloğlu'ndaki Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin
önü bir hayli kalabalık. Meslektaşlarımızın çoğunun
gözleri yaşlı.
Günlerden 10 Ocak 1996...
Yoksa gazeteciler kendi bayramlarını kutlamaya mı
geldiler?
Hayır!..
Gazeteciler Bayramı'nda gözaltında kafatası ve ka-
burga kemiklerinin kırılması sonucu yaşamını yitiren
Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin ce-
nazesini almak için Adli Tıp Morgu'na gidecek mes-
lektaşlarımız.
Metin Göktepe, gözaltında dövülerek öldürüldü...
Kimdi dövenler?..
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nail Güreli
açıklıyor:
"Adli Tıp tutanağı, bunun açık seçik bir cinayet ol-
duğunu vç bu cinayetin sorumlusunun polis olduğu-
nu ortaya koyuyor. Bu cinayeti açığa çıkarmak bizim
görevimizdir."
Metin Göktepe gözaltında öldürüldü...
Olay, önceki gün Bakanlar Kurulu toplantısında tar-
tışıldı. Başbakan Çiller, öğrendiğimizegöreşöylede-
miş:
"Suçlular bulunup yakalansın..."
Bin kişi Eyüp Spor Salonu'na niçin dolduruldu?
Gazeteci Metin Göktepe'nin suçu neyd» ki gözaltına
alındı?
Gözaltında öldürülen. gencecik bir insandır. Görev
yaptığı sırada polis tarafından gözaltına alındığı bir ger-
çektir. O zaman Metin'i kimlerin öldürdüğü sorusu-
nu yöneltip "Suçlularyakalansın" demek kadar ena-
yice bir davranış olmaz...
Şu ana dek Içişleri Bakanlığı olayın üzerine eğilme-
di, katillerin kim olduğu bilindiği halde üzerine gidil-
medi...
• • •
Sabancı Holding Yönetim Kurulu üyesi Özdemir
Sabancı, Toyota-Sa Genel Müdürü Haluk Görgün
ile sekreter Nilgün Hasefe'yi Sabancı Center'ın 25.
katında öldürenlerin kimlikleri, kanlı saldırıdan 5-6
saat sonra saptanıyor. Kanlı cinayeti işleyenlerin ya-
sadışı maceracı bir sol örgüt militanlan olduğu, ola-
yın cezaevlerindeki direnişlerle bir ilgisi bulunmadığı
da Başbakan Tansu Çiller tarafından açıklanıyor.
Şimdi biz olayın bir başka boyutuna değineceğiz.
Sabancı Center'da 2 bin kişi çalışıyor. Çağdaş gü-
venlik aygıtlanyla donatılan Sabancı Center'da güven-
lik, temizlik ve yan hizmetler bir taşeron şirket tara-
fından sağlanıyor.
Trilyonlarla oynayan Türkiye'nin bu önde gelen ku-
ruluşu, 2 bin kişinin çalıştığı, patronların, üst düzey
yöneticilerin aynı binada oturduğu Sabancı Center'ın
güvenliği. temizliği ve yan hizmetlerinı neden bir ta-
şeron şirkete veriyor?
Işte yanıtı:
"Sendikasızlaştırmayı sağlamak; kıdem tazminatın-
dan kurtulmak; güvenlik, temizlik, yan hizmetler gibi
temel işlevleri üstlenecek 300-400 kişiyi kendi kad-
rosuna almayıp işi taşeron şirkete vererek aynı za-
manda fatura kesildiği ıçin bu 300-400 kişiye öde-
nenparayı vergıden düşmek..."
Bu yöntem ABD'de geçerli olabilir. Çünkü orada ka-
pitalist sistem ve demokrasi yerli yerine oturmuştur.
Ya Türkiye'de?
Siz Sabancı Holding'e işçi, memur, mühendis vb.
olarak girmek istediğinizde -diğer büyük kuruluşlar-
da olduğu gibi- önce elinize bir bilgi kâğıdı verirler.
Burada 'yedisülalenize' ilişkin sorular vardır. Okudu-
ğunuz gazeteden sevdiğiniz renge, okuduğunuz ki-
taptan beğendiğiniz siyasi lidere ilişkin soruları yanıt-
lamanız gerekir. İş bununla da bitmez. Ayrıca güven-
lik soruşturmasından geçersiniz.
Holdingler işe 'kılı kırkyararak' adam alırken 2 bin-
3 bin kişinin çalıştığı, patronların, genel müdürlerin bu-
lunduğu, benzerleri ABD'de, gelişmiş Batı ülkelerin-
de olan 30-40 katlı binaların güvenliğini, temizliğini,
yan hizmetlerini taşeron şirketlere nasıl teslim ede-
bilirler?
• • •
Biz Sabancı Center'daki cinayetin salt yasadışı bir
örgütün işi olduğunu düşünmüyoruz. Önce 'birihmal'
söz konusudur. Bu ıhmal de 'güvenlik, temizlik veyan
hizmetlerin' bir taşeron şirkete verilmesidir.
Polis. Sabancı Center'da katliamı yapanlann kim-
liklerini açıkladı: Fahriye Erdal (1977 doğumlu), Is-
mail Akkol (1972 doğumlu), Mustafa Duyar (1970
doğumlu). Öğrendiğimiz kadarıyla 'taşeron şirket'e sı-
zan terör örgütünün militanlan, bu cinayeti planlayıp
gerçekleştirmişlerdir. Polis 24 saat içinde katillerin
kimliklerinı saptamıştır. Yani polis, yasadışı örgütü
çok yakından izlemektedir. Akla gelen.de bu aşama-
da şudur:
"Polis yasadışı örgüt militanlarının taşeron şirkete
sızdıklannı acaba önceden biliyor muydu?.."
Şimdi şu sorulara yanıt arayalım:
1 - Bu militanların arkasında iç ve dış güçler var mı-
dır?
2 - Güvenlik, temizlik ve yan hizmetleri gören ta-
şeron şirket, yanında çalıştırdığı 600 kişiyi bu hizmet-
lere alırken güvenlik soruşturmasından geçiriyor mu?
3 - Terörün yıllardır sürdüğü Türkiye'de 'taşeron hiz-
met veren' şirketleri denetleyen bir kurum ya da ku-
ruluş bulunuyor mu?
isterseniz bir de olayın bu boyutuna bakın...
Sanırım bakmakta da büyük yarar var.
OZEL
M
illetvekillerimiz. "namusveşerePlerı üs-
tüne ant içerek. Atatürk'ün ulusumuza en
büyük armağanı olan TBMM'de venı bırdö-
nemi başlattılar.
Anayasjnm 81. maddesinde beîirlenen ant metnı
1983 seçimlerinden bu yana tartşılıyor. Milletvekille-
rinin hem metni. hem de içindeki kimi sözcükleri ni-
çın yanlış olduklan konuşuluyor. Kimileri. mılletvekil-
lerinin ant metninı vanlış seslendirmelerini metnin kö-
tü yazılışına. kimileri de okuyanların dil bılmezliğine
bağlar. Gerçekte her iki sa\da da gerçeklik pa\ı \ar-
dır. 81. maddedeki ant, 59 sözcüklü tek bir tümcedir.
Dört sıralı tümcenin tek bir yükleme bağlandığı me-
tınde tam "11" tane *ve" bağlacı kullanılmıştır. Ana-
vasının 3. maddesinde "Türkiye devleti, ülkesi ve mil-
İetiyte bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir" denir.
ancak 59 sözcüklü ant metninden tam "33" yabancı söz-
cükbulunmaktadır. Bunlardan, "vatan, nıillet,inkılap,
hürriyet milli, sadakat, şeref" gibilerinin Türkçe kar-
şılıklan olmasına karşın. yabancılan yeğlenmiştir. Mil-
letvekillerinin çoğu. "laik, demokratik. inkılap, milli,
sadakat, namııs" gibi yabancı olanlarla. Türkçe "ege-
menlik"sözcüğünüyanlışseslendirmişlerdir. \'ine ve-
killerimızin çoğunun. önceden ant metni üzerinde ça-
lıştıklan belliyken. metindeki noktalamalaronlara hiç
sestenmemiştir.
Milletvekıllerıne haksizlık etmek istemiyoruz. çün-
kü bu ant. hiçbir noktalama iminın kurtaramayacağı öl-
çüde çetrefıIIi birmetındir. Örneğin milletvekillerinin
okurken çok zorlandıklan. metnin "...toplumun huzur
ve rcfahı, milli dayanışma ve adalet anlavışı içinde her-
'Yemin' ettiler, başlan ağnmaz artık
kesin insan haklarından ve temel hürrivetlerinden va-
rarlanması ülküsünden ve anavasava sadakatten avnl-
mayacağıma..." bölümü, başkalannın vanlışını düzelt-
meninolanaksızlığıyla karşı karşıyabırakıyorbizi. \'e-
kıllerimizin çoğunuaen azından eilerine aldıklan bir
metni doğrıı okumalannı sağlav acak bir eğıtim aşama-
sından geçtiklerı düşiinülürse. 59 sözcüklü bir andı. ne-
den doğru seslendiremediklen sorusu gündeme gelir.
Öte yandan bu metnin yazıcılannın da anadili Türkçe
olan.eğitimli kişılerolduğunubiliyoruz. Peki.onlarnı-
çin 59 sözcüklü bir tümceyı dogru vazamamışlardır?
A\nca valnız 81. maddesi değil. 1982 Anavasası'nın
bütünüdil açısından birçok yanlışı ıçennektedir. 1987
seçimlerinden sonra. ustamızÖmer AsımAkso>, 1982
AnayaMSi'nı dil açısından irdelemiş. dil vanlışlannı sap-
tamıştır. (Çağdaş Türk Dili. sayı 1. Mart 1988).
Aksov'un saptamalanna göre bu anayasa. sözcük-
leri açısından tutarsızdır. Heın Türkçe sözcüklere \er
v erilmış. hem de Türkçede karşılığı olan Osmanhca söz-
cükler kullanılmiştır. Aynı madde içinde pek çok söz-
ciigün hem Türkçesi. hem Osmanlıcası bulunmakta-
dır (ayaklanma ısyan. ınad. 17; ıstek ve talep. mad.
24; savısı \e adedi. mad. 94... gibi).
Anayasa yapıcısı ve yazıcıları. Tiirkçenin sözdiz-
mini de birçok verde boznıuşlardır. Yıne 81. maddeye
dönersek Aksov. ant metni için şöyle diyor: "Tektüm-
ceolarak düzenlenen hu maddedc anlatım öv le kanşık.
dil öğeleri ö> lesine iç içe girmiş olarak birbirine bağ-
lanmıştır ki, en usta spikerler bile metni beğenilecek bi-
çimdeokuvamaziar." ^'ıne Aksov 'a göre. bu metni söz-
cüklerini değiştirmeden düzeltmeye kalkışıııak olduk-
ça zor. ancak 59 sözcüklü bu metin. birkaç tümceye bö-
lünürse. belki okuvanlara bir kolaviık sağlanabilır.
1982 Anayasası'nın vapıcılannıdavazıcılamıı data-
nıyoruz. Bukişilerin. Atatürk'ün Türk Dil Kıırumu'nu.
anayasanın 134. maddesinedayanarak kapattıklannı bi-
liyoruz. Anavasamn vazıcıları. Türkçede kullanılan
(hatta kullanımdan düşmüş. salt kendi dillennde var olan
eski sözcüklen bile) Türkçe savan. Tiirkçenin venıle-
şerck gelışeceğine ınanmayan "\aşa>aıı Türkçeci-
ler"dır. Bu tutumlarının en somut kanıtı da 1982 Ana-
>asasrnındilidır. Buanlayış. Türkçedevrim>özcüğün-
den bile korkmuş. ıılusu "Atatürk ilke ve inkılaplan"
kalıbını kullanmak zorunda bırakmıştır. 8 Ocak !996"da
gördük. 550 milletvekıllıııın yan>ından çoğu. •"inkılap"
sözcüğünü doğrıı sövleyememiştır
Geçmiş dönemde de gördük. aynı andı içen kımi
milletvekilleri bu •*>emin"lerini çığnemış; laikliğe.
Atatürk'e. dev rimlere saldırınişlardır. "Manevideğer-
lere"bağlı bu kişiler. iankı
l4
\alan\ereyeminetmiş*'ler-
dir. Bu tutumda ant metnınin rolü var pıı, yok mu ara?-
tmlmalıdır.
Gerçekte anayasanın hem 81. madde.si. hem de bii-
tünü. bir başka gerçeğiıı de göstergesıdır. N'aşı, eğıtim
düzey ı ne olursa olsun. anayasa yazıcılan bile Türkçe-
yı doğru kullanımyor. bu anaya?,anın bir maddesini
milletvekilleri doğru okuyamıyorsa. ülkemızdekı ana-
dili öğretınıi çoktan işlevini yitirmiş demektir. >'ıllar-
dır 'zFediğimiz politikaeılann dili de. bu savımıza bir
başka kanıttır.
Yapıcı ve yazıcılannın bile. anayasanın diJi açısın-
dan birkaygı taşımamalan.dil bilinci açısından düşün-
dürücüdür. Dili doğru kullanıp kullanmadıklan yolun-
da bir kaygısı olmayan anayasa yapıcılan, 1982 Ana-
y asası'na başka kaygı. kuşku. hatta korkulannı yansıt-
mışlardır. 81. madde de bunun örneğidir. Ant metni.
gerçekte anayasanın 1 cien 9'a dek olan maddelerinin.
bir bakıma tümünün özetidir. Böyle olıınca. ant met-
ninın özü. "Anayasa. anayasal düzene bağlılık" olma-
lıdır. Bir başka deyişlekısaca, 'Anayasa veanayasal dü-
zene bağlılık" andı içerek bir milletvekili. "Laik Tür-
kiye Cumhuriyeti'm, Atatürk devrimlerini.)urdunulu-
sun bölünmezliğini, temel hak ve ö/gürlükJerin..." ko-
runup kollanacağina ilı^kın "namusu. onuru" üstüne
söz vernıiş olur. Bu antla. anayasanın 5. bölümünde-
ki. -çeş,itli hükümler" içinde yer alan "inkılap kanun-
lannın korunmasrna ilişkin 174. maddeye de saygılı
ve bağlı oluşunun. anaya.sanm 9. maddesının bağım-
sız mahkemelere verdigi ~yargıyetkisi"nın deönemi-
ni kavrar. Oysa anayasa yapıcı ve ya/ıcılan. eğitımin
özüne ınmesi için hiçbir çaba harcamadıkları Âtatürk
devrimlerini: oluşması için parmaklannı oy natmadık-
ları yurttaşlık bilincini. demokrasi kültürünü. yurt. in-
san sevgisini 59 sözcüklü 81. maddeyle şırınga etme-
ye çalışmaktadırlar. Atatürk'e ve laikliğe yaklaşımını
bildiğimiz bir milletvekilini, ant içerken izledik. sev-
mediği bir şey i yutmaya zorlandığı yüzünden okunu-
yordu; yutamadığını bıliyoruz ve bu lokmayı yakında
tüküreceğinden hiç kuşku duymuyoruz.
Her y urttaş gibi. yürürlükteki anayasaya uymak zo-
rundayız. Gelgelelım 550 kez dınlediğimiz y anlış ya-
zılmış 81. maddesi bile bu anayasanın. "dil bilincimi-
zi. beğenimizT zedelenıektedir. Bir ulusun. en önemli
ıleti^ım aracı dilidir: dili bir toplumun aynasıdır. Bu ay-
na pınl pınl olmak zorundadır. Sayın Demirel'in Cum-
hurbaşkanı seçildiği gün de söylediği gibi bu anayasa
"tam demokratik" değildir. bizce böyle olmadığı da
dilınden bellidir.
Anayasasında dil yanlışlan olan bir ulusun. kitapla-
nndaki yanlışlann sözü bile edilmemelidır. Dıleriz ye-
ni \ekillerimiz. kendilerini milvonların önünde bile bi-
le yanhşa zorlayan. "tam demokratik" olmayan 1982
Anayasasf nı göz önüne alırlar.
Kendi kendimize konuşııvor. kendimizi yazıp ken-
dimizi okuyor gibiyiz. Çünkü bu değerlendirmeler
1983 seçimlerinden beri yapılıyor. Atatürk'ün kalıtını
da yok eden bu anayasa. "Atatürkilke vcinkılaplarTna
sığınanlarca hâlâ korunuyor. Işin ilginç yanı. 81. mad-
denin içeriğine sığınılarak da, karşıdevrimci tehlike-
lerin önlenebileceğine ınanılıyor. Kısacısı. 12 Eylül-
cülerin yanılgısı sürüvor. Refahlılar. 81. maddeyle
"•yemin" ettiler ya, artık başımızın ağnmayacağı sanılıyor.