Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
24 AĞUSTOS 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
NATO Atina'ya
hesap sonlu
• ATtNA (AA) - NATO
Parlamenterler Asamblesi
Başkanı Karsten D.
Voigt'un, Atina-bölücü
örgüt ilişkıleri konusunda,
Yunanistan Meclis Başkanı
Apostolos Kaklamanis'e
hesap sorduğu bildirildi.
Atina Haber Ajansı'na
(ANA) göre, Kaklamanis,
NATO Parlamenterler
Asambesi Başkanı ile dün
yaptığı görüşmede, bir süre
önceLübnan'a giderek
bölücü teröristlerin başı ile
görûşen Yunanlı
milletvekillerin kendi
inisıyatifleri ile hareket
ettiklerini ve Yunanistan
Meclisi'ni temsil
etmediklerinı öne sûrdü.
ANA haberinde aynca,
Voigt'un, TBMM'nin 12
mil ile ilgıli karannı kabul
edilmez saydığını ve
Yunanistan Meclis
Başkanı'na, NATO
Parlamenterler
Asamblesi'nın bu karara
tepki göstereceği sözü
verdiğini de öne sûrdü.
fon'dan
suçlamalara ret
• TAHRAN (AA) - lran,
pazartesi günü Kudüs'te bir
israıl otobüsüne yapılan ve
radikal dincı Hamas örgütü
tarafından ûstlenilen
bombalı saldınyla hiçbir
ilişkilerinin bulunmadığını
açıkladı. lran Dışişleri
Bakanlığı sözcûsü Mahmud
Muhammedi,Yaser
Arafat'ın bu konudaki
suçlamalannı, "asılsız ve
firsatçı iddialar" olarak
nitelendirdi. Sözcü,
"Arafat'ın bu tür iddialarla
banş görüşmelerinin
başansızlığını gızlemeye ve
halkının özlemlerine cevap
vermeyen politikası için
başka ülkelen suçlamaya
çahştığını" savundu. Yaser
Arafat. îran'ı, "lsrail-FKÖ
banş görüşmelerini bozmak
için saldınlar düzenleyen
aşın dinci örgütlere maddi
yardım sağlaînak" ile
suçlamıştı.
AMyev'den
ABITye çağrı
• BAKÜ(AA)-
Azerbaycan
Cumhurbaşkanı Haydar
Aliyev, ABD'nin,
Ermenistan'ın Azetbaycan
topraklannı işgal etmesine
ciddi ve adil bir tavır
koyması gerektığıni
bildirdı. Haydar Aliyev,
Senatör Richard Shelbi'yi
kabulünde yaptığı
konuşmada, Azerbaycan'ın
perrol anlaşması imzaladığı
uluslararası konsorsiyumda
5 Amerikan şirketinin yer
aldığını ve bu şirketlerin
anlaşmaya göre çıkanlacak
petrolün yûzde 47'sıne
sahıp olacaklannı hatırlattı.
Bu tür çalışmalann
geliştinlmesi için banş ve
huzurun sağlanması
gerektiğini vurgulayan
Aliyev, ABD ile bu kadar
geniş işbirliği yapan
Azerbaycan'ın,
sorunlannın
çözümlenmesinde bu
ülkeden yardım beklemeye
hakkı bulunduğunu söyledi.
İsrail Lübnan'ı
bombaladı
• REŞAYA(.4A)-israıl
helikopterlerinin,
Lübnan'ın güneyindeki
Bekaa Vadisı'nde bulunan,
lran yanlısı Hızbullah
milislerine ait mevzileri
dün sabaha karşı
bombaladığı bildirildi.
Lübnan polisi,
bombardımanda can kaybı
olmadığını söyledi. Bu
arada, İsrail ağır topçu
birliklerinın de dün sabah,
aynı bölgeye havan topu
salcbnsı düzenlediği
belirnldi. İsrail uçaklan
öncelri gece de Maşgara
yakrnlanndaki bir
Hizballah ûssüne 6 füze
atmıstı.
TürK kaçakçrtara
1Öyıl hapis
MONTBELtARD (AA) -
Frarya'da gecen yıl 5 kilo
eroiıle yakalanan iki Türk
ve b>r Portekizli uyuşturucu
kaçacçısı, 3-10 yıl arasında
hapis cezalanna
çarpnnldılar. Montbeliard
kent adli ka>Tiaklan,
uyırsturucu şebekesinin
liderı Yusuf Arslan'a 10
yıl ajır hapis cezası ve
yak_îlandıktan sonra firar
ederr Ergun Yıldınm adlı
bir ciğer Türk vatandaşına
da gyabında 6 yıl hapis
cezası verildığini
kaycettiler.Öte yandan,
Yurunistan'a kaçak olarak
10 Takistanlı ve 4
Ruaıdalıyı nakletmeye
çalaarken Ege'de yakalanan
iki "ürk 4*er yıl hapis
cezssına çarptınldılar.
Igman dağından gerçekleştirilen saldında ilk kez Howitzer fiizeleri kullanıldı
Müdahale Gücü Sırpları vurdu• Bosnalı Sırpların Mısırlı Banş Gücü
askerlerine saldırması üzerine Acil Müdahale
Gücü Sırp mevzilerini füzeyle vurdu.
Ehş Haberler Servisi- Fransa ve
tngiltere'nin girişimleriyle kuru-
lan Acil Müdahale Gücü, ilk kez
Sırp mevzilerine geniş çaplı bir
saldında bulundu. Bosnalı Sırp-
lar Srebrenica'dan göçen 3 bin
200 Boşnak mültecinin yaşadıği
Tuzla hava üssünü bombaladılar.
Birleşmış Milletler (BM) söz-
cüsü tarafından dün Saraybos-
na'da yapılan açıklamada Bosna-
lı Sırplann bölgede görev yap-
makta olan Mısırlı BM Banş Gü-
cü askerlerine kısa süre aralıklar-
la iki saldın düzenlediklen, Sırp
saldınlan sonucunda BM gözlem
istasyonunda bulunan askerler-
den ikisı ağır olmak üzere 6 kişi-
nın yaralandığı bildirildi.
Homtzerter kullanıldı
BM açıklamasında saldınlan
tespit eden Acil Müdahale Gü-
cü'ne bağlı bir birlığin, konuş-
landığı tgman Dağı'nın yaklaşık
20 krn. uzağında bulunan Sırp
mevzilerine 6 Howitzer füzesi
fırlattığı, füzelerin hedefi başa-
nyla vurduğu belirtıldi
Saraybosna kentine ve kenti
çevTeleyen Sırp mevzilenne ko-
nuşlanan AMG bu saldınsında
ilk kez olarak doğrudan Sırp
mevzilerini hedef aldı ve yıne ilk
kez olarak saldında büyük silah-
lar kullanma yoluna gitti.
Yenileri yolda
BM kaynaklan Hırvatistan'ın
Ploce limanında bekletilen 155
milimetrelik 4 howitzer füzesi-
nin geçen hafta sonununda Ig-
man Dağı'na görev yapan AMG
birliklerine ulaştınldığını bildir-
diler. BM sözcüsü Chris V'ennon
, "Neyi ne kadar \ıırduk bilemi-
yoruz fakat bu füzelerin yanılma
payı oMukça az, Sırp mevzflerin-
den yükselen dumanlar saldın-
nın başanyla sonuçlandıgı bJeni-
mini veriyor" dedı.
Bosna'da BM tarafından ilan
edilen güvenli bölgelerden Tuz-
la'da hava üssündeki mültecı
kampmın Bosnalı Sırplar tarafın-
dan bombalandığı bildirildi. BM
Sözcüsü Bınbaşı Myriam Souc-
haki, önceki gece 3 bınden fazla
Müslüman mültecinin banndığı
kampın çevresine 5 top mermisi
ısabet ettığını, bombardımanda
can kaybı olmadığını belirtti. BM
yetkilileri. Tuzla'dakı kampa ge-
len Müslüman mültecılerden
yaklaşık 500'ünün Sırp bombar-
dımanmın ardından karnpı terket-
tiğinı kaydettiler. Srebrenıca'nın
düşmesinın ardından Sırplar ilk
kez Tuzla'ya saldın düzenlıyor.
ABD'den yeni gjrişim
ABD Başkanı Bill Clinton,
Dışişleri Bakan Yardımcısı Ric-
hard Holbrooke'un yeni bir
ekiple pazar günü eski Yugos-
lavya'ya dönerek, banş çabalan-
nı sürdürmesini istedi. Beyaz
Saray'dan yapılan açıklamaya gö-
re, Amerikan heyetini taşıyan
zırhlı aracın Saraybosna'ya gi-
derken kaza geçirmesi üzerine,
ölen üç dıplomatın yerine dört ki-
şi seçıldi. Holbrooke'un yeni
ekibmde, Bosna Temas Gru-
bu'nda ABD'yi temsil eden Ro-
berts Owen, Ulusal Güvenlik
Konseyı'nden Tuğgeneral Do-
nald Kerrick, Pentagon'dan Ja-
mes Parden ve Dışişleri Bakan-
lığı 'ndan Christopher Hill yer
alıyor.
Bu arada. Bosna-Hersek Dışiş-
leri Bakanı Muhamed Şakirbey,
ABD'nin eski Yugoslavya ıçın
önerdiği yeni girişimıne iki ay sü-
re tanıdığını, ginşimin başansız
olması halinde askeri seçeneğin
yenıden gerekli olacağını söyle-
di Savaşta kolunu kaybeden Saraybosnah Boşnak dün gerçekleşen Snp saMınsuıda ise evini kaybetti.
BM eski raportörü Mazovviecki hazırladığı raporda Sırplann Boşnaklan katlettiğini belgeliyor
Srebrenica'da Boşnak katliamıCENEVRE(Ajanslar)- Birleşmış Mil-
letler'in eskı insan haklan raportörü Tade-
usz Maztmiecki tarafından hazırlanan ve
dün Birleşmiş Milletler'e (BM) sunulan
raporda Sırplann Srebrenıca'da bulunan
Müslümanlan katletmiş olabileceklen bil-
dirildi.
Eski Polonya başbakanı Mazowıecki ta-
rafından hazırlanan rapora göre Sırplann
11 temmuz tarihinde Srebrenica kentini
ele geçirmelerinin ardından kentte toplu
cinayetler işlendiğine dair güçlü kanıtlar
bulunuyor.
Srebrenica kentinin düşmesine kadar
BM insan haklan raportörü sıfatı ile böl-
gede bulunan ve güvenli bölgeler kurul-
masının da fikir babası olan Mazovviecki
güvenli bölgenin Sırplann eline geçmesin-
den BM'yi sorumlu tutarak ve insan hak-
lannın korunmasına mevcut şartlar altın-
da katkısının bulunamayacağını öne süre-
rek 27 temmuz tanhinde görevinden isti-
fa etmiştı.
Mazowıecki raporunda tek tek kişilerin
ve küçük gruplann Sırplar tarafından öl-
dürüldüğünü kanıtlayan doğrudan veya
ıkinci elden kanıtlann var olduğunu belır-
terek "Çok sayıda insanın bir seferde top-
luca katledildigi iddiasma gclince ürkütü-
cü bir gerçekle karşüaşıyoruz: Bu gerçek-
ten dogru olabilir'dedi
Polonyalı gözlemcinın görgü tanıklan-
na dayanarak hazırladığı rapora göre Sreb-
renica 11 temmuz tarihinde Sırplann elı-
ne düşmeden önce kentte çoğunluğunu sı-
villerin oluşturduğu 15 bin kadar askerhk
yaşına gelmiş erkek yaşıyordu. Kızılhaç
verilerine göre bu 15 bin kişiden 10 bin ka-
dan halen kayıp.
Mazowieckı"nin raporunda katliamı ya-
şayan Boşnaklann ifadeleri de yer alıyor.
Kravica kasabasında Sırplara teslim olan
2 bin kışı arasında yer alan bir görgü tanı-
ğı Sırplann Boşnak esirlen onar kişilik
gnıplar halinde kamyonlara doldurdukla-
nnı ve kurşuna dizdiklerini belirterek 2
bin kişilik gruptan sadece 100 kişinin kur-
tulmayı başarabildiğini söyledi.
Saraybosna halkı Sırp keskin nişancılanndan konınmak için BM araçlan dahil her şeyi siper olarak kullanıyoriar.
Aydınlar grubu
Bosna-Hersekliler*
destan yazıyor
SARAYBOSNA (Cumhuriyet)- Bazı yazar,
sanatçı, bilim adamı, gazetecı ve politikacılar-
dan oluşan Türk "Aydınlar Grubu'' önceki
gün tahmınen yüzde 70'ı Bosnalı müslüman
olan Travnik'e geldı Burada Belediye
Başkanı Muhammed Curiç'le görüşen heyet,
ünlü 7. Karpus'u ziyaret etti.
Belediye Başkanı Curiç varolma savaşında
4 yılı aşmak üzere olduklannı belirterek "Iki
taraflı saklın karşısında katanışbk. Son
dönemde işJer tersine döndü
n
dedi.
Grub daha sonra Saraybosna'ya doğru yola
çıktı. Yol boyunca Başkan Curiç'in dedıği gibi
Bosna-Hersek güçlennin durma hakim ol-
maya başladıklan gözlendi.
Aydınlar Grubu dün sabah TSİ 09.30'da
Saraybosna'ya geldi. Bosna'y a gelen aydınlar
grubunun başkanı DSP'li Ertuğrul Günay.
Bosna'dakı durumu ancak yaşayanlann an-
layacağını belirterek, "Bosna Hersekliler
büyük bir destan yazıyor. Bütün dünyanın
bunu görmesi gerekir. Bosna Hersek'te
yaşanan ayıbı dünyanın görmezlikten gelmesi-
ni anlamak mümkün değil" dedi.
Günay, Bosna Hersek gezisi hakkında bilgı
venrken. gezilerinin çok yararlı olduğunu ve
yararlı görüşmeler yaptıklannı belirterek,
Zenıca'da konuşlandınlan Türk bırliğinın böl-
geye yaptığı yararlı hızmetlen görmekten
büyük mutluluk duydaklannı belirtti.
Gazetemiz yazan Ataol Behramoğlu'da Bosna
Hersek'in çok kısa sürede güçlü bir ordu
yarattıgının altını çizerek, bu ordunun en kısa
zamanda başanya uiaşacağına dair inancını
dile getirdi.
Saraybosna'da Bosna-Hersek Cumhurbaş-
kanı Aliva lzzetbegoviç Türk aydınlannı ka-
bul ettı. lzzetbegoviç, kabulde "Ambargo ol-
masaydı savaşı çoktan kazanırdık" dedı.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Bosna BöMinüyor
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Cumhu-
riyet'e verdiği demeçte "Hırvat ve Boşnaklarca
gerçekteştirilen ortak harekâtla ortaya çıkan ye-
ni durumun banş için çok büyük bir fırsatyarat-
tığını" söyledi.
Biz, Sayın Cumhurbaşkanı'nın bu iyimserliği-
ni paylaşamıyoruz.
"Yeni dunjm" Bosna'da "Batı banşı" için çok
büyük bir fırsat yaratmış olabilir. Ancak ana hat-
lan belli olmaya başlayan bu banşın, bölgeye ve
genel banşa yarariı olacağı çok kuşkuludur.
Önce şu saptamayı yapmak gerekiyor
Hırvatlann Krayina'yı ele geçirmesinden son-
ra yaklaşık 200 bin Sırpın Bosna'ya göç etmesi
sonucu bu ülkede etnik bakımdan homojen böl-
gelerin kunjlması aşağı yukarı tamamlanmıştır.
Bosna-Hersek artık Boşnak, Sırp ve Hırvatlann
iç içe yaşamadıklan, her etnik gaıbun kendi böl-
gesinde toplandığı bir ülkedır.
Tabii, bu duaımdan en zararlı çıkanlar yıllardır
Sırplann uyguladıkan "etnik temizlik" politikası
sonucu Saraybosna çevresindeki Orta Bosna
ve kuzeyde Bihaç'a sıkışıp kalan Müslümanlar-
dır.
•••
ABD'nin başlattığı ve Avaıpa'nın üzerine atla-
dığı yeni girişim ya da "Yeni Amerikan planı",
Bosna'daki bu yeni durum göz önüne alınarak
hazırlanmıştır.
Planın gerisinde yatan mantık şu: Bosna, yıl-
lar süren büyük göçler ve son olarak 200 bin Sır-
pın Krayina'yı terk etmesi nedeniyle etnik ba-
kımdan homojen bölgelere ayrılmıştır. Bu du-
rumda ufak tefek toprak değiş tokuşlanyla taraf-
lara banş anlaşmasını kabul ettirmek mümkün
olur.
Dış basına sızan bilgilere göre Ameikan planın-
da, geçen yıl kurulan ancak çoğunlukla kâğıt
üzerinde kalan Müslüman-Bosnalı Hırvat fede-
rasyonuna işlerlik kazandınlması ve federasyo-
nun Hırvatistan'la "Konfederasyon çatısı" altın-
da birieşmesi öngörülüyor. Buna karşılık Bosna-
lı Sırplann da Sırbistan'la aynk şekilde konfede-
rasyona gitmesine yeşil ışık yakılıyor.
Ya toprak degış tokuşları?
Planda önceleri, Doğu Bosna'da Boşnaklann
elinde kalan son kale "Güvenii Bölge" Gcraj-
de'nin Sırplara verilmesi, buna karşılık Sırplanda
Saraybosna çevresinde bazı topraklan Boşnak-
lara bırakması öngörülüyordu. ABD, gerçi izzet-
begoviç yönetiminden gelen sert tepkiler üze-
rine bu koşuldan vazgeçtiğini, Gorajde'yi terk
etmeleri için Boşnaklara baskı yapamayacağını
açıkladı.
Ne var ki bu açıklamadan kısa süre sonra BM,
geçen hafta Gorajde'den birliklerini çekmeye
başladı. Gerçi, NATO, Sırplar Gorajde'ye saldır-
dığı takdirde hava akınlan düzenlemeyi taahhüt
etmişdurumda. Ama BM'nin Gorajde'den çekil-
mesi ile Müslümanlara verilen mesaj da açık:
"Arkadaş, biz bu bölgeyi gözden çıkardık. Sırp
okyanusunda bir adacığı savunmak da haksız.
NATO da sonsuza dek Sırp saldmlannı engel-
leyemez."
Gorajde, Sırplann eline geçtiği zaman Doğu
Bosna tümüyle Müslümanlardan temizlenmiş
olacak, böylece Sırbistan'la birleşmesinin önün-
de bir engel kalmayacaktır.
BM'nin temmuzda Doğu Bosna'daki diğer
"Güvenli Bölgeler" (!) Srebrenica ve Zepa'nın
Sırplar tarafından işgal edilmesi karşısında ne-
den seyirci kaldığı, son gelişmelerin ışığında da-
ha iyi anlaşılıyor. Batı, Sırplann Zepa, Srebreni-
ca ve Gorajde'yi almadan banşa yanaşmayaca-
ğını biliyordu. Bu üç bölge Batı için ayakbağı idi.
Boşnaklar Gorajde'den vazgeçmeye ikna edi-
lebilirse, Sırplar da Orta Bosna'da bazı bölgele-
ri Boşnaklara vermeye zorlanacaktır.
Bundan sonra sıra Boşnak-Hırvat federasyo-
nunun Hırvatistan, Bosnalı Sırplann da Sırbis-
tan'la konfederasyona gitmesine gelecektir.
•••
Bu durumda ortaya nasıl bir tablo çıkacaktır?
19-20 ağustos tarihli International Herald Tri-
bune gazetesi ortaya çıkacak tabloyu, çok ger-
çekçi biçimde şöyle ifade ediyordu:
"Büyük Hırvatistan, Büyük Sırbistan ve Müs-
lümanların egemenliğinde Bosna adlı ufak bir
birim."
Dikkatinizi çekeriz. Herald Tribune, Müslüman-
lann egemenliğinde kalacak bölge için "devlef
sözcüğünü kullanmıyor bile. "Bosna adlı birim"
diyor.
Işte Sayın Demirel'in "banş için büyük fırsat"
diye nitelediği, Ankara'nın da VVashington'un
güdümünde olumlu baktığı yeni Amerikan
girişimi budur.
KOIVUK YAZAR / Prof. HASAN ÜNAL (Bilkent Üniversitesi Uluslararası llişkiler Bölûmû)
SoykuTiııııı sorumlusu Balkan miDiyetçiliği
Keza her ikısi de Ortodoks olan
Ruslann ve Moldovalılann, bağım-
sızlığınt yeni kazanmış Moidova
Cumhuriyeti içerisindeki çatışmala-
nnı, Gürcistan'da Müslüman Abha-
zalann Ruslann desteğiyle Hıristiyan
Gürcülere saldırarak onlan yenmele-
rini, bu savaşta Gurcistan'm toprak
bütünlüğünün bozulmasına karşı çı-
kan Türkiye'nin Hıristiyan Gürcüler,
bu ülkenin bir kargaşaya surüklene-
rek kendi isteklerine boyun eğmesi-
ni isteyen Rusya'nın ise Müslüman
Abhazalar yanında yer almış olma-
sını, daha sonra aynı Rusya'nın Müs-
lüman Çeçenlere saldırmasını da ay-
nı tez ile izah edemeyiz.
Bütün bunlardan daha önemlisi
Bosna'da savaşın başlamasından
bu yanayaşananlann bir Müslüman-
Hıristiyan çatışması tezini doğrula-
madığıdır. Bılindiğı gibi, savaşın baş-
langıcında Boşnak Müslümanlar ve
Katolik-Hırıstiyan Hırvatlar, Orto-
doks-Hınstıyan saldırgana yani Sırp-
lara karşı birlıkte hareket etmektey-
diler.
Ancak, Batı'nın Bosna'yı tama-
men gözden çıkardığını ve korumak
için hiçbir cıddi teşebbüste bulun-
mayacağını düşünen Hırvat aşın mil-
lıyetçilerinin tahrikleri sonucu 1993
yılından itibaren bu bııiiktelık bozul-
du. Boşnaklar bir yandan Hırvatlann
diğer yandan da Sırplann saldınlan-
namaruzkaldılar ve bu durum bir yı-
lı aşkın bir sure devam etti.
Boşnak Hırvat federasyonu
Ancak Orta-Bosna bölgelennde
Boşnaklara yenilen ve Bosna'da iz-
lediği siyaset dolayısıyla Batı'nın
kendisine de Sırbistan'a uygulanana
benzer bir ambargo koyacağı tehlı-
kesinden çekınen, aynı zamanda
ABD, Türkıye, Almanya ve Avustur-
ya gibi ülkelerin de telkınlerıyle uzun
vadede kendi stratejık çıkarlannın
Boşnaklar ile ittifak ve iyi ihşkilerden
geçtiğinı gören ve böylece Sırplara
karşı ortak cephe oluşturulması ge-
reğinı anlayan Hırvatlar, 1994 yılı Şu-
bat ayında VVashington'un önerdiği
Boşnak-Hırvatfederasyonunu kabul
ederek bunun hayata geçirilmesine
katkıda bulundular.
1994 yılı yaz aylanndan itibaren
askeri alanlarada kaydınlan bu işbir-
liği, son günlerde Bihaç'ın etrafında-
kı kuşatmanın yanlması için yapılan
geniş çaplı bir askeri operasyonla
iyice pekiştirildi. Hırvatlann bütün bu
zikzaklı tavıriannın ve son olarak gel-
dikleri noktanın tahlili, onlann dini
motiflerte değil stratejik çıkar mantı-
ğıyla, yani modern devlet düşunce-
siyle haraket ettiklerini ortaya koy-
maktadır.
Büyük Sırbistan projesi
Bosna'daki Sırplann savaşın ba-
şından beri sergıledıklerı tavır da bir
Müslüman-Hınstiyan çatışması tezi-
ni kesınkes doğrular nrtelıkte değıl-
dır. Bölgeyi tanıyanlann gayet iyi bil-
dikleri gibi Bosna'daki nüfus, özellik-
le şehır ahalisı, evlılikler yoluyla bü-
yük ölçüde kanşmıştır. Buna ılave-
ten, şehırli Sırp ahalisi hiçbir zaman
büyük kitleler halinde Milosevıç ta-
rafından Bosna'ya ihraç edilen ve
uygulaması Karadâç-Mladiç ikilisi ta-
rafından yapılan Büyük Sırbistan
projelenne fazlaca itibar etmemiş-
lerdır.
Boşnak ordusunda Sırplar
Bütün olup-bitenlere rağmen me-
sela son Bosna-Hersek federasyon
hükümetinde -savaştan önce de ay-
nıydı- başkan yardımcılanndan biri-
si Sırptır -diğeri de Hırvat-. Aynca or-
du içinde de Sırplar önemlı mevkiler-
dedir. Mesela, Saraybosna'yı savu-
nan hükümet kuvvetlerinın komuta-
nı bir Sırp olduğu gibi, Bosna ordu-
su genelkurmayının başkan yardım-
cılanndan bırisi de Sırp asıllıdır.
Keza. Tuzla'nın savunmasında
Sırplar hem komutan hem de asker
olarak Boşnaklarta pek çok diğer şe-
hırterde olduğu gibi omuz omuza ha-
reket etmektedirler. Nısan 1995'te
Saraybosna'da yapılan Sırp demok-
ratik krtte örgütleri toplantısına Bos-
na'nın hemen her bölgesinden Sırp
askeri ve sivil temsılcileri katılmışlar-
dır. Bu örnekleri arttırmak mümkün,
ancak gereksizdir. Zira, vurgulanma-
ya çalışılan, Bosna Sırp halkının da
dini motiflerle hareket etmediğidir.
Şehirli Sırp ahalisi kökü Belgrad'a
uzanan ve ilkel bir Balkan milliyetçı-
liği düşüncesinden hareketle homo-
jen bir devlet kurmayı amaçlayan
Sırp milliyetçilerine karşı çıkmakta,
böyle bir model yerine çok kültüriu,
çok dinlı, demokratik bir toplum ya-
pısını yaşatmak uğruna mücadele
vermektedir.
Avrupa efsane peşinde
Böyle bir gerçeğe sırt çeviren ve
aksıne efsaneler yaratmaya çalışan
bazı Avrupa ulkelen (özellıkle Ingılte-
re) ise, onlarca yıldır kendılennin sa-
vundukları bu değerienn ayaklar al-
tında çiğnenmesine göz yummakta,
hatta bir manada destek vermekte-
dirier.
Dolayısıyla, bütün bu masalların
dışına çıkarak Bosna meselesinı tah-
lil ve teşhıs etmek gerekecektır.
Böyle bir durumda, hadisenın bir
devletin (SırtDistan) bir başka devle-
tin (Bosna-Hersek) hayatına son ver-
mek gayesiyle o devlet ıçindekı ba-
zı unsurlan da kullanarak giriştiği
açık bir tecavüz olduğunu anlamak
mümkün olacaktır.
Aynı şekilde, böyle bir tahlil bıze,
Bosnalı Sırplar denilen grubun tek
vücut olmadığını, Bosna'daki soykı-
nmın daha önce bu ülke topraklan
içinde bulunan eski Yugoslav ordu-
su biriıkleri tarafından yapıkjığını, bü-
tün bunların ise Belgrad ve onun
Bosna-Hersek ile Hırvatistan'daki
uzantılannın kafa yapısını belırteyen
faşıst-komünist bir dıktatöriükle ıl-
kel, saldırgan ve aynı zamanda mağ-
dur olduğu ıddiasında bulunabılen
bir Balkan mılliyetçıliğine dayandığı-
nı gösterecektir.
Bitti