Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 AĞUSTOS1995SAU HABERLER 'Nâzım Hikmet büyük şaip' • ANKARA(\NKA)- Devlet Bakanı Ayvaz Gokdemır, Nâzım Hıkmet'ın sıyası kışılığı ı!e şaır kışılığını ayrı ayn değerlendırdığını belırterek "ŞaırNâzım Hıkmet'ın şıırlennı her zaman se\erek okudum" dedı Nâzım Hıkmetie ılgılı goruşlennı anlatan \e once 'İmaj düzeltmeye çalışıvor derler" dıyerek yazılmasına karşı çıkan Av\az Gokdemır, kendısının de bır edebıyatçı olduğunu soy ledı Ay % az Gokdemır, Nâzım Hıkmet'ın sıyası goruşlennı hıçbır zaman onaylamadığını. ancak şıırlennı severek okuduğunu belırterek. "Nâzım Hikmet buyuk bır şaır Tamam, en buyuk Turk şaın değıl Bırçok büyuk Turk şatnmız \ar" dedı Şeniatçılık yapmadım' • KO1NYA(AA)-Bıngol Beledıye Başkanı Selahattın Aydar (RP) bazı basın-ya>ın organlannda gorev den alındığı ve teblıgat vapılamadığı şeklınde çıkan haberlenn asılsız olduğunu belırterek. "Ben gorevımın başındavım \e kaçmıyorum Bugüne kadar da herhangı bır teblıgat yapılmadf dedı Bır konuşma sırasında kullandığı başkasına aıt bır cumle dolayıstyla şenatçılık ve tahnkçılıkle suçlandığını kaydeden Başkan Aydır, "Hıçbır zaman şenatçılık yapmadım, tahnkte bulunmadım Şımdıye kadar laıklığe, devlete. mıllete \e demokrasıve aykın soz \e davranışta bulunmadım" dedı Recep Koç Parkı açıldı • G\ZİANTEP(AA)- Gazıantep'te. oldurulen ANAP'lı Adalar Beledıye Başkanı Recep Koç'un adı venlen park. hızmete gırdı Sangullek me\ kıınde duzenlenen parkın açılışında konuşan CHP'lı Büv ukşehır Beledıye Başkanı Celal Doğan. Recep Koç'u "demokrası şehıdı" olarak gorduklennı \e ısmının yaşatılması gerektığıne ınandıklannı soyledı Bu arada, parkm açılişına, Gazıantep Vahsı Muammer Güler ıle Recep Koç un oğlu Fatıh Koç da katıldı Gerekçesiz gözaltı • ADANA(Cumhuri>et Güney tlleri Bürosu) - Adana'da kebapçılık yaptığı bıldınlen Omer E>ı'nın, gerekçe göstenlmeden gozaltına alındığı one suruldu Insan HaklanDerneğı(lHD) \dana Şubesı'nde bır basın toplantısı duzenleyen Eyı'nın annesı Zelıha ıle ağabevlen Mehmet \e Fethı E>ı, "26 temmuz gunü Hurnyet Mahallesı'nde kebapçılık yaptığı ışyennde Terorle Mucadele Şubesı'nce gozaltına alınan Omer E>ı'den bılgı alamı\oruz Savcılıktan bılgı edınebılmek ıçın aldığımız kâğıdı bıle Emnıyet Mudürluğu'ndekı yetkılıler elımızden aldılar Aynca çamaşırlannı goturduğumuzde 'Bugun gıt yarfn gel' dıye sureklı oyalıvorlar Yakınımızın bır an once ya serbest bırakılmasmı ya da mahkemeye çıkartılmasını ıstıyoruz" dedıler Hacettepe'den BM'ye suçlama • ANKARA (ANKA) - Hacettepe Unıversıtesı Senatosu. Bosna-Hersek'te Sırp saldınlan ıle yaşamak zorunda kalan Bosna- Hersek halkına karşı BM'nın son derece \ urdumduymaz bır tavır sergıledığını bıldırdı Unıversıte senatosu yaptığı yazılı açıklamada, BM'nın bolgede yalnızca "kurşun askerler" ıle temsıl edıldığını bunun da 21 yüzy ıl başında yaşanan msanlık drammın en kotu orneğı olduğunu ılen surdu Açıklamada, BM'nın \ urdumduy mazlığınm tanhe kotu bır leke olarak yazılacağı ve hıçbır zaman affedılemeyeceğı belırtıldı Burkay, solun büyük bir bölümünün Marx'ı ve Lenin'i dogmatik biçimde ele aldığmı söylüyor: Sol maceracılığı sürdürüyor K emal Burkay. "Türkiye solu- nun küçuk kuçük kistler için- den çıkmasu birleşip bir guç ve çekim merkezi oluşturma- sı için >eni bir anlayişa, hoşgö- rüye ve sorumluluk duygusuna ihtiyacı bu- lunduğunu" sovluvor u Türkiye solunun gecmişteki hatalan ne- lerdi?" seklındekı sorumuzu yanıtlarken "Türkrve solu 1%0'u yıllarda iyi bir fırsat >akalamıştı. legal bir örgüte sahipti ve hız- İa kitleselleşmektev di. Ancak, türlu tuıiiı ideolojik gerekçelerle bu orgutsel vapı par- çalandı ve sol once veraltına. sonra ban ke- simleriyle silahlı evlemlere yonekn"" dıyen Burkay yanıtmı şoyle surduruyor Bu, rejımın tam da ıstedığı şeydı Boy- lece sol bolunup guç yıtırdı, kendı arasın- da bır kor do\ uşune gırdı \e rejıme saldın ıçın fırsat \ erdı Uluslararası sosyalıst harekette ozellık- Ie2 Dunya Savaşı sonrasındayaşananbo- lünmeler \e vanlışlar genç Turkıye solunu daetkıledı Solun büyuk bırbolumuMant'ı ve Lenin'i dogmatik bıçımde ele aldı. ez- berledı ve tekrarladı, dunden bugune değı- şen koşullan goz onune almadı Bu tutum duşunceyı dondurdu. yenılenmeyı onledı Sol. bugun de aynı dağınıklığı. bırbolü- muyle dogmatızmı. bırbolumuyle macera- cılığı surduru>or Somurulen ve baskı go- ren tum toplum kesımlennın ıstemlenne cevap verecek ortak bır program uzennde bırleşme>ı başaramıyor Oyle olunca da marjınal, etkısız bır durumdan kurtulamı- yor, seçenek olamı>or Iktıdarda olup yıp- ranan duzen partılennın yenne >ıne. otekı duzen partılerı seçenek oluyor Kıtleler yağmurla dolu arasında gıdıp gelıyorlar - Tıirkive solu onumuzdeki dönemde. gıiçlenmek için nasıi bir strateji izlemeli? Burkav -Turkıve solunun boylesıne ku- çuk kuçuk kıstler ıçınden çıkması. birleşip bır guç ve çekım merkezı oluşturması ıçın yenı bır anlayışa. hoşgoruye ve sorumluluk duygusuna ıhtıvacı \ar Teonk mırasa bır dogma gıbı yaklaşma- malı, değışen zaman ve koşullan goz onu- ne almalı, vaşanan deneylerden dersler çı- karmasını bılmelı lşçı smıfı dıktatorluğu denen. tek partılı yonetımın sosyahzmı kur- maya ehıl olmadığı. yozlaştığı, grup ve kı- şı dıktatorluğune donuştuğu goruldu Bu anlayış terk edılmelı Kesıntısız devnm anlavışı da gunumüz koşullannda gerçekçı değıldır Turkıye'nın şu anda onundekı başlıca gorev. sosyalıst toplumun kuruluşu degıl demokratıkleş- medır kı bu Kurt sorununun adıl ve banş- çı çozumunu de ıçenr Bunu, ekonomık ve sosyal alanda, kultur alanında gelışkın bır toplumun kurulması ızlemelıdır Toplum ancak boy lece sosyalızmm eşığıne v anr v e sosyalıst değışım ıçın olgunlaşır Bu ıse şımdıden kestıremeyeceğımız uZunca bır zaman alacaktır Turkıve solu, bır güç ve çekım merkezı olabılmek ve oncelıkle demokratıkleşme gorev ını başarmak ıçın halka karşı sorum- lu davranmalı ve toplumdakı tum demok- ratık ıstemlen karşılayabılen ortak bırprog- Düırvada ve Türki\e'de sos\alizmin gelecegi SOSYALİSTLER TARTIŞIYOR SFVİ\Î 19 • Turkıye'nın şu anda onundekı başlıca gorev, sosyalıst toplumun kuruluşu değıl demokratıkleşmedır kı bu Kurt sorununun adıl ve barışçı çozumunu de ıçerır Bunu, ekonomık ve sosyal alanda.gelışkın bır toplumun kurulması ızlemelıdır ram uzennde bırleşmesını bılmelı - Turkiye tipi sosyalizmin nitetikleri ne- ler ounalı? Burkay - Kanımca, sosyalızmm gerçek- leşme yontemlen ve gelecektekı sosyalıst toplum her bır ulkenın tanhı \e somut ko- şullanna gore farklı bıçım ve renkler taşı- sa da. sosyalızmm nıtelıklenı evrenseldır Bunedenle ben "Türkivetipisosyalizmin" başkalanndan çok farklı olacağı vev. a olma- sı gerektığı kanısında değılım Bu nıtelıkler herturlu somuru ve baskı- nın ortadan kaldırılması. herkese gelışme olanaklannınaçılması. buanlamdatambır eşıtlık ve ozgurluk. ınsancıl (humanıst) bır kultur. barışçı bır toplum, barışçı bır dun- ya ve enternasvonalızmdır - Türkive'deki mcvcut sosyal demokrat partilerin gelecegini nasıl goruyorsunuz? Bugunku durumlannın kısa bir değerlen- dirmesini vapar mısınız? Burkav - Ben Turkıve'de şu anda sosyal demokrat denen ve>a kcndılennı oyle nı- teleyen partilerin gerçekte sosyal demok- rat olmadıklan kanısındayım Hıçbın Marksızmden esınlenerek oluşmamış ve bır ışçı kokenıne de dayanmıvor Bunlar. Turkıveburjuvazısı ve buyuk topraksahıp- lennın. asker ve sıvıl burokrasının dunku tek \e ceberrut partiM CHPden gelıyorlar Şu anda da ışçılerden ve yoksul. emekçı halk çoğunluğundan. baskı goren toplum kesımlennden yanatutarlı kararlı bırpolı- tıkalan. demokratıkleşme yonunde cıddı katkılan yoktur Tam tersıne. ~>0 vıllık >o- venıst polıtıka> ı sav unmakta ve merkez sağ partılere koltuk değneklığı yapmaktadırlar Boyle partılenn sol anlamda bırgelece- ğı olamaz Bunlar ancak toplumun aldatıl- masında bır roloyna> abılırlerve oyle yap- maktalar Tek başlarına veya bır koalısyon ıçınde ıktıdara gelseler bıle durum değış- meyecektır ve bu kaç kez goruldu Uzerterınde elbet emekçılerden ve de- mokrası ısteyen toplum kesımlennden ge- len bır baskı var ve saflannda gerçekten tu- tarlı demokrat ve emekten yana kadrolar da az değıl Ama bunlar polıtıkada tayın edıcı olamıvorlar Bu nedenle de partıler sureklı bunalımvebolunmevasiyorlar Ge- lecekte de olacak budur - Türkiye'de 2000'Ii vıllarda sosvalist ve sosval demokrat partilerin gelecegi var mı.' Hangisini daha şanslı göruvorsunuz? Burkav -LJİuslararası sosyalıst hareket- te son yaşananlardan sonra, sosyalızme ge- çış ve sosyalıst toplumun kuruluşu bakı- mından demokratık yontemlere ağırlık ve- nlecektır v e bu anlayış daha şımdıden. geç- mışın farklı dusunen komunıst partılenn- de bıle ağırlığını duyuruyor Oyle olunca da, sosyalıst ve sosyal de- mokrat partıler arasinda ortak noktalar ar- tıyor Sosvalizmin kuruluşu ıçın çok partı- lı çok seslı bır toplumu öngormek. sosya- lızme banşçı ve derece derece geçış gıbı Kanımca bu onemlı bır gelışmedır ve ge- lecekte sosyalıst ve sos>al demokrat partı- ler arasında, ortak programlar ve koalıs- vonlanngerçekleşmesı kolaylaşacaktır Bu ıse değışım yonunde ortaya buyuk guçler çıkarabılır Ben sorunu salt nıcel buyume veya ıktı- dara gelme olarak gormuyorum Sol bakı- mından bu elbet onemlıdır. ama asıl onem- lısı ıktıdara gelınce neyın değışeceğıdır Bu açıdan ve Turkı>e bakımından, şu andakı sozde sosyal demokratlann cıddı bır rol ov - nayabıleceklen kanısında değılım Ancak. sureç.kaçınılmazolarak.bıryandan Mark- sıst solda >enılenme>e ve değı>ıme yol açarken. dığer yandan bugunku sozde sos- yal demokratlan da etkılevebıiır. en azın- dan onlarda aynşmalara ve yenı oluşumla- ra yol açabılır tkı kesım arasında bellı ıttı- faklar oluşabılır - Sosvalist partilerin - hareketkrin ilerde birleşme olanağı var mı? Burkav -Elbet var veolmalıdır Bırleşe- bılenlerbırleşmelı ve bunun ıçınçabagös- termelıdır Bızım. Kurt solunun durumu elbet fark- lı Bız legal çalışma hakkına ne y azık kı sa- hıp değılız Bızım programımızla legal bır partı şu koşullarda kurulamaz Koçak, solun kitlelerle bütünieşmesi için teorik sorunlarını aşması gerektiğini söylüyor: Sol, Sovyet deneyinden yararlanacak T urkıve Sosyalıst Işçı Partısı (TSfP) Gen'el Başkanı Turgut Koçak. butun olumsuzluklara ve vardığı sona rağmen Sovyet deneyımınden sayısız dersler çıkarmanın mumkun olduğunu behrtıyor ve "Biz inanıvoruz ki insanlık, sosvalizm için veniden ayaga kalkacak ve Sovyet de- neyinden vararlanacağı pekçokolumlu şey bulacaktır" dıyor Koçak, Türkiye'de sosyalıst bır partının kıtleselleşmesı ve kitlelerle kucaklaşması ıçın teonk sorunlannı aşması ve her koşul- da ayakta kalarak teonlennı pratığe dökme- sı gerektiğini soyluyor Bunun gerçekleştı- nlebılmesı ıçın ıse sağlam bır kadro yapı- sına sahıp olunması gerektiğini vurgulayan TSIP Genel Başkanı Koçak. moral değer- len ve >aşam bıçımıyle profesyonelce du- şunen ve davranan bır kadro yaratıldığın- da orgutlenme sorununun onemlı olçude aşılacağını ve kıtlebağlannın genışleyece- ğını soyluyor Koçak, "DünyadaveTurkiye'de sosyaliz- min gelişmesi" ıle ılgılı sorulanmıza şu ya- nıtlan venyor , - Sosyalizmin bir ideoloji olarak geçeıii- Hğini yitirdiği soylemine ne diyorsunuz? Koçak - Bo>fe bır savın sahıplen ıçın olumlu sozler bulmak mumkun değıl Ve zaten. burjuvazı tanh sahnesıne çıktığı gun- den bu yana kendı sınıfının ıktıdannı ayak- ta tutmak ıçın, ışçı sınıfına karşı en ağır saldınlarda bulunmaktan bır an bıle gen durmamıştır Insanlığın yakın geçmışı bu- nun sayısız orneklen ıledoludur Pans Ko- munu sonrası yaşanılanlara bıle bakmak, vahşetın bo>ııtîannı anlamaya yeter de ar- tar Bız ışçı sınıfı sosyalıstlen, burjuvazının ıdeolojısıne karşı nasıl uzlaşmaz bır savaş yurutuyorsak. burjuvazı de sosyalıstlere karşı, çok daha kapsamlı ve donanımlı bır ideolojik savaş venyor Burjuvazinin idelojik saldınsı Bu nedenle. sosyalıst ıdeolojının geçer- lıhğını yıtırdığı ıddıasının kımler tarafın- dan yaygın bır şekılde dıle getınldığını an- lamak zorlaşmıyor Bızce bılım dışı olan bu savı burjuvazının ışçı ve emekçılere karşı ideolojik saldınsı olarak anlamak gerekı- yor, çunku, ozel mulkıyetın ve kapıtalızmın egemenlığının surduğu bırdunyada ınsan- lar uretımde bulunduklan yere gore dere- ce derece değışen bır şekılde somuruluyor- lar Insanların bulunduklan yer ıse onlann hangı sınıf ve tabakadan olduklanni orta- ya koyuyor Başka bır deyışlesınıflıbır top- lum soz konusu Sozunu ettığımız olgular var oldukça sosyalızmm bır ideoloji olarak geçerlılığını yıtırdığını soylemekbılım dı- şıdır ve akla avkırıdır Bugun ıçınde bulu- nulan koşullara bakıp bu soylemın tatlı du- şune yatanlar unutmamalılar kı korkunun ecele faydası voktur - Sovyet deneyimini nasıl değerlendiri- yorsunuz? Koçak-1917 Bu> uk Ekım Dev rımı. dun- vanın ıklımını ta kokunden değıştıren bır gerçeklık olarak tanhtekı anlamlı yennı önemınden hıçbır şev yıtırmeksızın koru- maktadır Stalin dönemi Sovyetler'ın >ıkılı>ına bakıp bu gerçeğı reddetmeye >onelenlenn sosvalizm adına ne>ı sav unduklannı anlamak zor değıl Bu- nunla bırlıkte kısaca değınmek gerekırse. başlangıç donemını atlayarak Stalin done- mı ve sonrasının üzennde durabılınz Stalin donemı. sosyalızmm kuruluş do- değerlenn bosa gıttığı uretımler yapıldı Uzav teknolojısıne sahıp olunmasına karşın uretımde teknolojı yetennce kulla- nılamadı Butun bunlar paylaşımda sonuç ıtıbanvla dengesızlıklen doğurdu Dığer yandan sosvalizmin kuruluşu ıçın sav aş veren komunıst partısınde de Lenınıst anlavışa uymavan bıryapılanma ve ışleyış soz konusu olduğundan Sov yet deneyımı- nın yıkılisının onune geçılemedı Partının yonetıcı kadrolan. vukandan aşağıva bır- bırlennı kollayan bırer statukocu oldukla- n ıçın soylemde ne denlı ılencı olurlarsaol- sunlaryaşama ters duşerek bırer gencı ko- numa duştuler Bunu anlamak ıçın. partı ust kademele- nndekı ınsanlann sosyalıst olmadıklannın >ıkılıştan sonra ortava çıkmis olması da durumu net ortaya koyuyor Işte yukanda kısaca değındığım ekonomık uygulamalar s ovyet deneyiminden bütün olumsuzluklara ve vardığı sona rağmen sayısız dersler çıkarmak mümkündür. Biz inanıyoruz ki insanlık, sosyalizm için yeniden ayağa kalkacak ve Sovyet deneyinden yararlanacağı pek çok olumlu şey bulacaktır. nemı olduğu kadar tek bır ulkede sosyalız- mm ne pahasına olursa olsun vaşatılması- nı da ıfade edıyor Bunun sonucu olarak zaman zaman ıradı davranıldığı unutulma- malıdır Bununla bırlıkte uretım gereksı- nımlenn karşılanması ve ıyı bıryaşam ıçın yapılıyor Daha sonra patlak v eren 11 Pay laşım Sa- vaşı ıse sosyalızmm anajoırdu olan Sovyet- ler Bırlığı'ne. ağır can vemal kaybınamal oluyor Sav aş sonrasi empery alıst dunyanın başlattığı soğuk savaşa karşın v ıne de o do- nemın ekonomık venlenne bakıldığında. uretımın arttığı ve fıvatlann sureklı olarak aşağıva çekıldığıne. sana>ıleşmenın baş dondurucu bır şekılde hızlandığına tanık oluyoruz Bıze gore Kruşçev'le başlayan donem. Sovyet deneyımının bugunku sonucunun başlangıcıdır Stalin dıyor kı "Hainlikka- pısı bir kez açıldı mı bir daha kapanmaz." Işte "hainlik kapısı" Kruşçev le bırlıkte açıldı ve bır daha kapanmadı Uretım kuçuk çapta da olsa pıyasa eko- nomısı koşullarına gore >apılmaya başlan- dı Fabnkalar. uretımı arttırmayateşvık edı- lırken ıhtıyaç gozetılmeyerek emeğın ve v e partının somut durumu. Sovyetler" ın v ı- kılısinın nedenını gozler onune senyor Sonuç olarak 70 kusur >ıl suren Sovyet deneyımınden butun olumsuzluklara ve vardığı sona rağmen savısız dersler çıkar- mak mumkundur Bız inanıyoruz kı insan- lık. sosvalızm ıçın veniden ayağa kalkacak ve Sovyet denevınden jararlanacağı pek çok olumlu şev bulacaktır - Sosvalistlerin lurkive'deki konumlan hakkında ne duşunuvorsunuz? Koçak - Butun dunyada olduğu gıbı ul- kemızde de sosyalıstler ınsanlığın yuz akı- dırlar Sosyalıstlerın bulunduğu her orta- ma bır sev lye getırdıklennı unutmamak ge- rekı>or Ulkemızde en çok yıpranmış bulunan kurumlann başında gelen parlamentonun. 1965-1969 arası çalışma donemındeTİP'ın 15 parlamentennın savesınde sev lye kazan- dığını soyleyen pek çok burjuva polıtıka- cısı var Sosyalıstlerın savıca çok olmavışı ve vetennce orgutlu bulunmayışlanna ba- karak yanılgıya dusiılmemesi gerekı>or Onların konumlan hakkında soz edılırken unutulmamalıdır kı pek çok ornekten kal- karak bır sonuca varabılınz Onlar 12 Ey- lul faşızmıne karşı olmanın ve bu uğurda canlarından olmak dahıl her şevı goze al- manınonurunutaşıvorlar Sendıkalaronlar aracılığı ıle orgutlenıyor Demokratık hak ve özguriukler ıçın mucadeleyı onlar sur- dürüyor Baskıya ve zulme karşı en onde yüruyenler yıne onlar Kitleseüiğe ulaşdamadı Korku duvannı onlar yıktı Kısaca sos,- yalıstlenn somunıye ve baskıya karşı ses- lennı hıçbır guç kısamadı f urkıye'dekı sosyalıstlenn konumlannı ve onemını an- lamak. toplumdakı fonksıyonlannı doğru degerlendırmekle mumkun Ben yukanda bunu yapmaya çalıştım - Sosyalist hareketin geçmişte \e bugun kitlelerle vetennce bağ kuramanuş olması durumuna ne diyorsunuz? Koçak - Cumhunyet donemı sonrası. başta TKP olmak uzere pek çok sos>alıst partı kurulmuş ve ıstemlen orgutluluğe ve kıtlesellığe ulaşılamamıştır Bugune gelın- dığınde ıse aynı kaden yaşıyorolmamızbır ra^lantı değıldır Her şey den once bır sosyalıst partının kıtleselleşmesı ve kitlelerle kucaklaşması ıçın teonk sorunlannı aşması ve her koşul- da ayakta kalarak teonlennı pratığe dokme- si gerekıyor Bunu yapabılmesı ıçın de sağ- lam bır kadro yapısına sahıp olunmalıdır 0>sa Turkıye solu. öteden ben ortalama bır kadro ıle y a yetınmış ya da yetınmek zo- runda kalmıştır Kıtleselleşmenın onundekı tayın edıcı engellenn başında. kım ne soylerse sovle- sın. orgut yapısi ve bu vapının gereğı on- derlık anlayışı gelıyor Turkıye solu. bazı ıstısnalar dışında ortalama bır kadro yapı- sına sahıptır Bu nedenle de orgutler, ne ideolojik ne de orgutsel sorunlannı çoze- bılme başarısı gosterebılmektedır Buyu- yen sorunlann ustesınden gelınemeyışı or- güt ıçınde statukoculuğu egemen kıldığı gıbı. gunu kurtarma çabasına da donuş- mektedır Ve dahası. bır program etratında bır aray a gelenler, bu programı yaşama ge- çırmek ıçın mucadeleden kendılennı uzak tutmaktadırlar Bu açıkça yaşanan sorunun uzenne gıdılmedığınde hıçbır sorun çozul- memekte. canlı bır çalışma yapılamamak- tadır Sonuç olarak, Turkıve solunun cıddı bır kadro sorunu bulunmakta olup moral de- ğerlen ve yaşam bıçımı ıle profesyonelce duşunen ve dav ranan bır kadro yaratıldığın- da orgutlenme sorunu onemlı olçude aşıla- cak ve kıtle bağları çok daha genışleyecek- tır SÜRECEK GUNDUZ GOZUYLE MELİH CEVDET ANDAY I Kılık Kıyatet Üstüne Unlu tarıhçı Robert Mantran'ın başkanlığında bır kume bılım adamınca yazılmış olan "Osmanlı Imparatorluğu Tanhı" adlı yapıtın (çevıren Prof. Server Tanilli) II. Mahmud'un gununde başlatılan yenılıklere ılışkın bolumunden şu satırları bırlıkte, okuyalım \ Bu batılılaşma, bızzat sultanın yaptığını örnek tutup, halkın çeşıtlı kesımlenne yayılır gıtgıde. Gerçekten de sultan, Avrupa gıysısını kabul eder.. Topkapı Sarayı'nı terkle, Batı usulu duzenlenecek ve 1853'te yeniden yeniden duzenlenecek olan Dolmabahçe Sarayı'na yerleşır (1814), arabayla dolaşır, halkın ıçıne gırer ve taşrada yolculuklara çıkar Fransızca oğrenır davetler, şenlıkler orgut- ler, unlu Italyan bestecısının kardeşı Giuseppe Donizetti'n/n katılımıyla, konserlen, balelen, ope- ralarıyla Batı muzığı gırer saraya ve orduya da Batı turunde asken bır muzık Bu orneğe bakarak dev- let gorevlılerı ıle eşraf, Avrupa gıysısıyle fesı kabul ederler Aslında bu tur bır gıysı, 1829'da gorevhler ıçın zorunlu kılınmıştır" Yaklaşık yuz ellı yıl once başlatılan bu çağdaş- laşma gırışımlerının bugun, ozellıkle kılık kıyafet ko- nusunda, nasıl korkunç bır gerıcılıkle karşılaştığını şaşkınlık ıçınde goruyoruz Bu gencı başkaldınnın bayrağı turbandı "Avukatlar turbanla mahkemeye çıkamaz" dedığı ıçın Gumuşhane Baro Başkanı'nı.î Adana'dan gelen bır gozudonmuş olduruyor Kımı Ataturkçu (laık) yazarlarımız ıse, ınsanlarımı- zın ıstedıklerı gıbı gıyınmekte ozgur olduklannı, an- cak asker polıs orgutlerınde, adalet kuruluşlannda bellı kılıklara uyma zorunu bulunduğunu soylemek- le yetınıyorlar Gencı tepkının gerçek amacı ıse or- tadadır II Mahmud ıle başlayan ve Atatürk'te en koktencı bıçımını alan çağdaşlaşmanın yıkılması, şerıat duzenının egemen kılınması Işte Danıştay, avukatlık mesleğıne yakışmayacak tutum ve davranışlan hukme bağladığı son karann- da bu konuya ağırlık vermekle çok yennde bır sap- tamada bulunmuştur Bu kararın bır bolumunu bır- lıkte okuyalım "Bır kısım kadın ve kızlanmız, çağdaş gıyım ve kuşama dışsal bır tepkı ve Ataturk ılke ve devrım- len ıle laıklığe karşı koyma eylemı olarak başlannı ortmektedırler Bu dunya goruşunde olanlann, dın kurallannı vıcdanlardan alarak bır yaşam bıçımıne donuşturmek ve devletı de yıne dın temellerıne dayamak ıstedıklerı bılınmektedır Cumhunyet devnm ve ılkelen sayesınde ozgurluk, eğıtım, oğ- retım, yurttaşhk haklannı kullanabılme olanağını el- de etmış olmalanna karşılık, bazı meslek sahıbı kadın ve kızlarımızın da demokrası ve temel oz- gurtuklerle bağdaşmayan bu dunya goruşunu be- nımsedıklerı ve bunun sımgesı olarak başlannı ort- tuklerı gorulmektedır" Bu guzel kararı alkışladıktan sonra konumuzun bamtelıne parmak basmak ıstıyorum Evet askerlıkte, polıslıkte, adalet orgutu ıle ılıntılı çalışmalarda bellı gıyım kurallarına uymak zorunlu- dur, ama bunların dışında ınsanlarımızın ıstedıklerı gıbı gıyınıp kuşanmakta ozgur olduklarını soyle- mek bana hıç de doğru gelmıyor Bır ulusun da bellı bır kılığı olması gerektığı gerçeğını yadsıyacak mıyız? Nasıl olur 1 Ulkemızın ortaoyununa donmesını kım hoş karşılayabılır? Şerıatçılarımız bu konuda çok tutarlıdıriar, devletı ellerıne geçırdıklerınde tumumuzu bır ve benzer kılığa sokacaklardır Yüksek Secim Kurulu: Anayasa olduğu gibi uygulanaeak • YSK'nın oncekı gün yapılan toplantısında, anayasada \ apılan değışıkhklerdekı "tam açık' hükumlenn. yasal değışıklıkler beklenmeden yaşama geçınlmesı \e olası bır seçıme dönuk çalışmalann bu \onde surdurulmesı kararlaştınldı BILENTS\RIOGLL VNKARA - Yuksek Se- çım Kurulu (YSK) anaya- sa degışıklıklenndekı "tam açık" hükumlenn yasal değışıklıklere gerek duvul- madan uygulanmasını ka- rarlaştırdı \ SK Başkanı NihatVavuz olası genel se- çım takv ımlenne karşı ana- yasanın zorunlu kıldığı ya- sal duzenlemelerın aralık ayından once gerçekleştı- nlmesı gerektiğini soy ledı YSK, oncekı gun yaptı- ğı toplantıda, anayasanın değıştınlen hukumlerını. "ilke kararlan" v e "açık- seçikhukumler**olarak ıkı- veayırdı \SK mılletvekı- iı sayısının 550'ye çıkanl- ması. seçılme yaşının 18'e ındmlmesı gıbı kesın hu- kumler ıçın gereklı duzen- lemelerı. yasal değışıklık- ler v apılmadan başlatırken, "ilke kararlan" ıçın TB- MM'nın venı yasama do- nemını bekleme> ı kararlaş- tırdı YSK Başkanı Nıhat Ya- vuz Cumhunyet" ın soru- lannı vanıtlarken. ılk aşa- mada'2839 savılı Mıllet- vekılı Seçımı \asasi. 298 savılı Seçımlenn Temel Hukumlen ve Seçmen Ku- tuklen Hakkındakı Yasa ve 2820 savılı Sıvası Partıler \asası nın değıştırılmesı gerektığıru, kısa bır çaliş- manın ardından bu sayının artacağını so>ledı \avuz. "Şu andaki >asalann bir kı- sun hukumleri, anavasava ters duştu. Bu yasalar çık- masa bile. anavasanın açık seçik olan hukumlerini biz- zat uvgulama kararı aldık" dedı Yavuz yurtdışında > aşay an Turk v atandaşlan- na ov kullanma hakkı ta- nmması ve "Türkiye mfl- letvekilliği" 1 uygulaması ıçın yasal duzenlemenın zorunlu olduğunu anımsa- tarak "Bunlar prensip. Biz bunlara kanşamayız: çun- kiı burada açık seçiklik yok. Bunun teferruatını kanun düzenleyecek. Eğer kanun çıkmazsa,Tfirkive miltetve- killiğini dikkate almadan §50 milletvekilini Turkiye sathına vayacağız. Kanun çıkarsa, ona göre yeniden düzenleme vapacağız" açıklamasında bulundu Seçım yasasında değı- şiklık ıçeren tasanlarda uz- laşma sağlanması duru- munda, hukumet anayasa- nın "Seçimkanunlan.tem- silde adalet ve vonetimde ts- tikrar ilkelerini bağdaştıra- cak biçimde düzenlenir" hukmune dayanarak, yûz- de 10 ulke barajı ıle bolge barajlannı da duşurecek 22 mılletvekılı uyelığı- nın boş bulunduğu TB- MM'nın tatıle gırmesı ne- denıyle, herhangı bır uyeli- ğın boşalması durumunda ara seçıme gıdılmesı zo- runluluğuna karşı hukumet çozum bulmakta zorlan- ma>acak Herhangı bır mıl- letvekılının ölmesı veya ıs- tıfasının TBMM Genel Kurulu'nda kabul edılmes' durumunda. parlamento- nun toplanarak. 3 ay ıçınde ara seçımm gerçekleştınl- mesını ongoren bır yasa çı- karması gerekecek TB- MM "nın olağanustu top- lanmayıp ekım ayında bır aray a gelmesı ve yasa çalış- malannı 13 ekım tanhıne kadar uzatması durumun- da ıse anayasanın. "Gend seçimlere bir yıl kala ara seçim vapılamaz"hukmune gore seçım yapılamayacak