Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11TEMMUZ1995SAU 8 EKONOMI/PARA RAPORU Kısa vadeli dış borçta artış ANKARA (ANKA) - Türkıye'nin kısa vadeli dış borçlan yılbaşında başlayan ar- tış trendıni sürdürüyor. Yılbaşından bu yana kısa vadeli dış borçlarda her ay or- talama 400-450 milyon dolar artışlar kay- dedıliyor. Bu dönemde sisteme gıren kı- sa vadeli sennaye ise 3 milyar dolan bul- du. Türkiye'nin geçen yılın sonunda 11.3 milyar dolar düzeyine gerileyen kjsa va- deli dış borçlannda bu yılın ilk dört ayın- da 1 milyar 699 milyon dolan bulan bir artış yaşandı. Geçen yıl aynı dönemde kı- sa vadeli dış borçlar, knzle başlayan pa- niğin etkısıyle 4 milyar dolar birden azal- mıştı. Geçen yıl adeta panık içerisinde kısa vadeli dış borçlannı kapatmaya yö- nelen bankacılık sektörü, bu yıl aynı dö- nemde kısa vadeli borçlannı net olarak 1 milyar 38 milyon dolar arrtırdı. Geçen yıl ocak-nisan dönemınde kısa vadeli borç- lar net 3 milyar 435 milyon dolar azalmış- tı. Kjsa vadeli borçlardaki artışın geri ka- lan bölümü ise tıcan krediler ve İusa va- deli mevduatlardaki artışlardan kaynak- landı. Döviz kurlanndaki artışın Türk Lira- sı'na ödenen faizlerin çok gerisinde kal- ması bankalan bir yandan dışardan yeni- den kısa vadeli borçlanmaya, bir yandan da döviz rezervi ve diğer varlıklannı azaltmaya yöneltti. Hazine'den yine 3 aylık ilıale ANKARA (ANKA) - Hazine, yann üç ay vadeli bono ihalesi gerçekleştırecek. Yannkı ihalede ihraç edilecek bonolar, 14 temmuz valörlü olacak. Bir başka de- yişle, ödemesi iki gûn sonra gerçekleşti- rilecek. Hazine bundan önce en son 19 haziran- da üç ay vadeli bono ihalesi yapmış, or- talama yüzde 71.93 basit faizle 7.6 tril- yon hralık satış gerçekleştirmişti. Hazine böylece sırayı bozmamış oldu. Bir yıllık devlet tahvili ihalesinın ardın- dan gelen 3 aylık ihalede faizlerin bir miktar daha aşağıya çekilmesi bekleni- yor. Emlakbank'a kredi için kuyruktalar ANKARA (AA)- Toplam yüz milyon dolarlık dış kredi almak içın uluslararası piyasaya çıkan Emlakbank'ayüzelli mil- yon dolarlık başvunı oldu. Emlak Banka- sı Genel Müdürü Aydın Ayaydın, talep toplama işleminin 20 Temmuz'da sona ereceğini kaydederek, kredi miktannın alınan taleplere göre belirleneceğini söy- ledi. Aydın Ayaydın, yabancı bankalann sendikasyona katılma konusundaki ilgı- sini ise şöyle açıkladr."Türk ekonomi- si kendisini bir daha teyit etti. Tûrk ekonomisindc geçen yıl yaşanan krize rağmen, on bir milyar dolar dış borç ödedi. Bugün, Türk ekonomisinin çok iyi noktalarda bulunmasının, alınan dış kredilerde büyük etkisi vardır." Sümerbank yine saüşa çıkarıldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Sümerbank'takı yüzde 100 oranında bu- iunan kamu hissesi, dün yayımlanan du- yurularla blok olarak satışa çıkanldı. Özelleştirme Idaresi Başkanhğı'ndan yapılan açıklamaya göre, teklif almak ve görüşmeler yapmak suretıyle pazarlık usulüyle yapılacak ihalede, son teklif ver- me süresı 4 ağustos olarak belirlendi. Teklif verecek yatınmcılann ihaleye ka- tılabilmeleri için 60 milyar lıra tutannda geçicı temınat yatırmalan gerekiyor. Iha- lenin herhangi bir aşamasında teklif sa- hiplerinden en yüksek teklifın yüzde 5'ı oranında ek geçıci teminat istenebilecek. Sümerbank için vadeli teklif vermek isteyenler, bedelin en az yüzde 50'sini pe- şin olarak ödemek zorunda olacaklar. Ka- lan tutar için iki yıla kadar vade yapılabi- lecek. Vadeye baglanacak tutarlar için banka kesin teminat mektubu ahnacak. tdare, verilecek kesin ve geçici banka te- minat mektuplannm başka bir banka ve- ya fmansman kuruluşundan getirilmesi- ni isteyebilecek. Teklif sahiplerinin vergi daireleri ve SSK'ye olan mali yükümlülüklerini ye- rine getirip getirmedikleri dikkate ahna- cak ve ihalenin kamuoyuna açık yapıl- masına karar verebilecek. Mevduatta sigorta tarüşması ANKARA (AA)- Türkiye Bankalar Birliğı Yönetim Kurulu, 21 Temmuz'da Antalya Sultan Tatil Köyü'nde toplana- rak, Mevduat Sigorta Fonu'ndaki güven- cenin kaldınhp kaldınlmayacağı konusu görüşülecek. Bankalar Birliği daha önce bu konuda tüm bankalardan görüş iste- mişti. Toplantıda, bankalardan alınan gö- rüşler değerlendirilecek ve ortaya çıkan sonuç Bankalar Birlıği'nin görüşü olarak hükümete sunulacak. Toplantıda aynca son ekonomik gelişmeler ve sektöTdeki son durum ele ahnacak. Ingflizler'den çevreci kredi kartı YAŞARÖZTÜRK SİLİFKE- Ingiltere'nin büyük ulusal bankalanndan Bank Of Scotland, çevre- ye duyarlı, bilinçli tüketici kitlesinin ilgi- sini çekmeyı hedefleyen ve bir dizi pro- mosyon ıçeren Green Card(Yeşil Kart) adlı yeni bir kredi kartını tanıttı. Yeşil Kart'tan kısa bir süre önce çevre örgütle- rine bölüştürmek üzere bir yeşil yardım fonu kuran bankanın, Yeşil Kart sahiple- rinin yapacağı alışvenşler yoluyla elde edilecek gelırlerden küçük bir yüzdeyi de bu fona aktaracağı bildirildi. Siyasi kulislerde erken seçim beklentisi yoğunlaşırken Başbakan dış borç atağmda Gfler tahville para arayacakANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Siyasi kulislerde dıle getıri- len erken seçim beklentılen artar- ken, Başbakan Tansu ÇiDer'ın. Hazıne"ye, sonbaharda tahvil ih- racı yoluyla yaklaşık 2 milyar do- larlık dış borç bulunması için ça- lışma başlatılması talimatı verdi- ği ögrenildi. Ekonomik veriler, "geçen yıla göre" olumlu bir tab- lo çizerken. 1996'ya ka- lan PTT'nin T'sının sarı- şından bu yıl 7,5 milyar dolar gelır elde etmeyı hedefleyen Çiller'in, se- çim yatınmlannın fi- nansmanının karşılana- bilmesi için diğer KlT'le- rin satışını da hızlandır- mak istediğıne dıkkat çekilıyor. Ekonomıde yüzde 6 düzeyinde küçülme ve toptan eşyada yüzde 149.5 oranına ulaşan enflasyonla kapanan 1994 yılının ardından, bu yıl açıklanan ilk venlerin hü- kümete erken seçim için uygun birortam sağlayabileceği bildiril- di. 1994 yılında toptan eşya fiyat- lannda yaşanan yüzde 149.5 ora- nındaki enflasvonun, vılın ilk 6 aylık döneminde. yaz aylannda sebze ve meyve fiyatlannın düş- mesiy le bırlikte yüzde 77.3 düze- yinde gerçekleşmesı hükümeti ra- hatlattı. Sanayı üretıminde geçen yıl ya- şanan >üzde 14.7 orarundaki azal- ma yılın ilk 5 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.7 oranında artarken, eko- • Başbakan Tansu Çiller'in, Hazine'ye, sonbaharda tahvil ihracı yoluyla yaklaşık 2 milyar dolarlık dış kredi butumnası için çalışma başlatılması talimatı verdiği ögrenildi. nomıde 1994'te yaşanan yüzde 6 oranındaki küçülme, bu yılın ilk 3 aylık döneminde binde 2 düze- yine kadar düştü. Ekonomide, geçen yıla göre yaşanan olumlu gelişmelerin ya- nısıra memur maaşlannı nisan ayında verdiği ek zamlarla birlik- te yılsonuna kadar ortalama yüz- de 71 düzeyinde artıran hüküme- tin. erkem seçim olasılığına kar- şı ekım ayında "sürpriz bir maaş zammı" hazırhğı yaptığı da öğre- nildı. Maaş zammının, ancak er- ken seçim karannın kesinleşme- si durumunda yürürlüğe konaca- ğı kaydedildi. Özelleştirmeden yılın ilk 6 ay- lık dönemı için bekJenen 2,5 mil- yar dolarlık gelirin 500 milyon dolar düzeyinde kalması ve bu yıl için hedeflenen 3.5 milyar dolarlık dış kredinin yal- nızca 500 milyon dolaruun gerçekleştirilebilmesi hü- kümeti yeni kaynak arayış- lanna itti. PTT'nın T'sinin hisselerine dönüştürülmek üzere 3 milyar dolarlık tah- vil ihracı planlan da askı- da kalan Başakan Çiller'in, son- baharda doğrudan tahvil ihracı yoluyla yaklaşık 2 milyar dolar dış borç bulunabilmesi için Hazi- ne'ye talimat verdiği ögrenildi. Hazine'nin dış fınans çevreleriy- le yürüttüğü görüşmelerin yanısı- ra ABD'ye giden Başbakanhk Başdanışmanı Emre Gönen- say'ın, bankacılarla bu konuda da görüşme yaptığı bildirildi. Çfller seçim hazırhğında mı?.. Dünya Bankası'ndan uyan gelince Telecom'un tahvil satışından vazgeçildiği ögrenildi PTT'nin T'si bu yd satdamıyor ESRA YENER ANKARA - Dünya Bankası. PTT'nin T'sının hısselenni, altyapı çalışmalan tamamlanmadan, tahvil aracıhğıyla satarak bu yıl içinde 3 milyar dolar gelir elde etmeyı prog- ramlayan Başbakan Tansu ÇiUer'i uyardı. Özelleştirme ldaresı Başkan- lığı'nın (ÖIB), Dünya Bankası'nın. "Tahvil yoluyla saüş yapılırsa proje- den çekfliriz" uyansı üzerine. 'Ttab- vüi' olarak adlandınlan borç senetle- nnın satışından vazgeçtiği bildirildi. Dünya Bankasfnın, OİB'ye gön- derdiğı yazıda, T'nın hisselerinın tah- vil yoluyla satılması durumunda, pro- jeye verilen desteğın geri çekılerek 4 milyon dolar tutanndaki kredinin kul- landınlmayacağı bıldınldı. Yazıda ay- nca, T'ye erken satış için tahvil çıka- nlırsa, uluslararası finans kuruluşla- nnın da danışmanhk yapacak Fırma- nın seçimi için açılacak ihaleye katıl- mayacaklan uyansı yapıldı. Ozelleştirmeden yılın ilk 6 aylık döneminde beklenen 2.5 milyar do- larlık gelinn 500 milyon dolar düze- yinde kalması üzerine yeni kaynak arayışlanna gıren hükümetın, Türk Telekomünıkasyon AŞ'nın hısseleri- ni tahvil yoluyla hızla satarak gelırel- de etme hedefi, projeyi kredilendiren Dünya Bankası'na takıldı. Dünya Banİcasrnın ÖİB'ye gönderdıği ya- zıda. 'tahvil projesinin durdurulma- sı" koşulunu öne sürdüğü ögrenildi Dünya Bankası. eylül ayına kalan danışman firma seçimınin ardından, T'nın özelleştirmesi için en az 8 ay- lık bir çalışma yapılması gerektiğini de belırttığı yazısında. Türk Teleko- münıkasyon AŞ'nın satış ışlemlenne 1996 yılından önce başlanamayacağı- nı vurguladı. ÖlB'nin, Dünya Banka- sı'ndan gelen yazı üzenne T tahvili olarak adlandınlan borç senetlerinın satışından vazgeçtiği ögrenildi. Ufuk Söylemez'in hesabı tutmadı. Yağışlar yüzünden her iki seans da yapılamadı Borsa su koyverdi • Şiddetli yağmurlar nedeniyle işlem salonlanna sızan sular, bilgisayar sistemini tehdit ettiği için lstanbul Menkul Kıymetler Borsasf nda dün işlem yapılamadı. İşlem salonlanndan biri bugüne yetıştirilmeye çalışılıyor. Yağmur Borsayı felç etti. Ekonotni Servisi - tstan- bul'daki sağanak yağış, ls- tanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (İMKB) da felç etti. Borsa'nın lstinye'deki lüks bınasına sızmayı başa- ran yağmur sulan, işlem sa- lonlanna kadar ulaşıp, bilgı- sayar sistemini tehdit edınce. dün her iki seans da ıptal edildi. İMKB Başkanlı- ğı'ndan sabah yapılan açık- lamada, "'Istanbul'da son ıkı gündür yağan sağanak yağ- mur, borsamızın bilgisayar sistemini olumsuz etkilemiş ve anzalara neden olmuştur. Bu nedenle bugün saat 09.00'da yapılması gereken Bölgesel Pazar ve 10.00'da yapılması gereken 1 'nci se- ans Ulusal Pazar işlemleri elde olmayan nedenlerle ip- tal edilmıştir" denildi. tkinci seansın iptalinin ar- dından yapılan açıklamada ise, bırincı işlem salonunun tabanma sızan ve elektronik sistemı tehdit eden sulann kontrol altınaalındığı, işlem- lerin 11 Temmuz'da (bugün) yeniden başlatılabilmesi için çalışmalann gece geç saatle- re kadar sürdürüleceği ifade edildi.Telefonun da devre dı- şı kaldığına işaret edilen açıklamada, ikinci işlem sa- lonunun faaliyete alınmama- sının geçici birönlem olduğu kaydedi.di. Uluslararasıfîrmalardevrede ANKARA (Camfauriyet Bürosu)-Türk Telekomünıkasyon AŞ'nın özelleştırme çalışmalan, Özelleştirme tdaresi Başkanlığı (ÖİB) ile fınansmanı Dünya Bankası tarafından venlecek olan 4 milyon dolarlık kredıyle karşılanacak olan uluslararası bir danışman firma tarafından yurütülecek. ÖtB, geçen ay Türk Telekomünıkasyon AŞ'nın özelleştirme işlemlennde danışmanhk yapacak fırmanın seçimi için açılacak ihaleye yönelik olarak 23 uluslararası fınans kuruluşuna çağn mektubu gönderdi. Gelecek başvurulardan 6'smın ışleme geçınleceğı ve ihalenin bu kuruluşlarla sürdürüleceği bıldınldı. PTT'nin T'sınin satışında danışmanhk yapacak firma, Dünya Bankası'nın gözetımınde eylül ayında yapılacak ihalede secilecek. Danışman firmarun özelleştirme için gereken altyapı çahşmalannı, ancak 8 ayda tamamlayabileceği kaydedildi. Dünya Ba'nkası'nın, "T'nin hisseleriiK dönuştiirülebilecek tahvil ihracı vapılnıaması'' yönündekı uyansmda da ihaleye katılmayı programlayan uluslararası finans kuruluşlannın bu yöndekı ısteklerimn doğrultusunda yapıldığı belırtiliyor Marbank'mplanı bu hafta görüşülecek Ekonomi Servisi - Geçen yıl faaliyetı durdurulan Marbank'ın, hissedar ve yöneticıleri tarafından Hazine'ye sunulan "kurtarma planı" bu hafta görüşülecek. Cumhuriyet'in sorusu üzerine Marbank yönetimı adma yapılan açıklamada. cuma günü yapılacak karşılıklı görüşmelerde planın aynntılan üzerinde durulacağı bildirildi. Geçen hafta sunulan raporun Hazine'nin isteği üzenne hazırlandığı açıklanmıştı. Marbank'ın yeniden yapılanma sı için sunulan planda. şu esaslara yer verilmışti: • Kalan mevduaün beili oranlannın hisse senedi ve vadeli bonoya dönüştürüJmesL • Yabancı banka alacaklannın intifa senedine dönüştürülmesı. • Yabancı banka konsorsiyumu vasıtasıyla interbank kredisi ve alternatif kabul kredisi limittesisi. • Yabancı banka konsorsı> r umu yönetim desteği sağlanması. • Mevcut kredi pordöyü takibinde Marbank yönetiminin aktif desteğinin sağlanması. • Kamu ve diğer alacaklann vadeye yayımı. • Tasarruf mevduatı sigorta fonu alacağmın ödenmesi Ue ilgili hukuki formül geiiştirilmesi. - Marbank'ın çok ortaklı yatınm bankası olarak faaliyete geçmesi. Ticaret savaşmın eşiğinden döndüler, dolar için dayanışmadalar Dolara Samurai desteği YakJaşık bir > ıl önce dolardaki hı/lı düşüş Japonlan da şaşırtmıştL Ekonomi Servisi - Büj'ük bir ticaret savaşının eşiğinden dönen Amerika ve Japonya, bu kez ulus- lararası para piyasalannda ilginç bir dayanışma ser- giliyorlar. Amerika ve Japonya merkez bankalan- nın yaptıklan müdahaleler sonucunda ABD Dola- n dünya borsalannda değer kazanıyor. ABD Dolan dünya borsala nnda. cuma günkü ka- panış değerine göre Alman Markı, îsvıçre Frangı, Fransız Frangı, Hollanda Florini ve ttalyan Liretı karşısında değer kazanırken yalnızca Kanada Do- lan karşısında değer kaybetti Tokyo Borsası'nda dolar dün, cuma gününe göre 1.46 yen artarak 87.40 yenden kapandı. Londra Borsası'nda cuma günü 1.5949 dolardan kapanan steriin dün 1.5945 dolara düştü. Amerikan ve Japon merkez bankalan, önceki haf- ta piyasaya müdahale ettıler. Amerikan Merkez Bankası'nın durgunlaşan dünya para piyasasını can- landırmak amacıyla yapıldığı düşünülen müdaha- leden sonra faizler düştü. Düşük faizın. yatınmcı- lan canlandırması sonucunda borsa hızla yükseldi. Ardından dünya piyasalan sürpriz bir gelişmeye daha tanık oldu. Amerika ve Japonya merkez ban- kalan yene karşılık dolar alarak dolara değer kazan- dırdılar. Bu arada .Amenka'da bu gelişmeler olurken Ja- ponya Merkez Bankası piyasaya para sürerek ban- kalararası faiz orantnı düşüreceğini açıkladı. Ban- kalararası faız oranı nisanda yüzde 121' den yüzde 1 'e düşmüştü. Açıklamaya göre, faiz oranı 0.75'e kadar düşürülecek. Japonya Merkez Bankası (BOJ) yetkilılen, faiz oranlannı düşürerek yenin değenni düşünmeyi ve bankalara daha düşük oranlı faız ver- me olanağı sağlamayı amaçladıklannı belirtiyorlar YATIRIM FONLARl 10 TEMMUZ 1995 Bugünkü Değ. % Katılma belgesi adı Iş Yatınm-2 551 574 Yatınm-3 265.436 Yatınm-7 51 700 Iktısat Yat.-4 335 945 Ikt AtılımF 310 312 Garanto Yat.-4 129 920 GarantıYat-5 213 100 Yonca Fon-1 23 560 Es5ankFon-3 115 963 VakrfHısse 194 106 Oışbank Mavı 692 690 Dışbank Beyaz 692 694 Dışbank Pembe 220 263 Tutun Fon-1 266 342 TutunFofi-3 16 689 Fınans Fon-2 415 099 Fınans Fon-4 212 969 HalkFon-3 159 474 Emlak Fon-2 184 546 Emlak Fon-5 19 259 Ege Fon-2 53 337 Kalkmma Fotı-2 30 805 Demır Fon-1 81 146 Turkbank Fon 80.758 TSKBUz For 84 530 AkbankATip» 33.710 Tekstıl Fon-3 39 270 Atafon 83 342 Koçbank Fon-1 108 785 Koçbank Fon-3 44.712 Global Fon 60 803 Korfez Fon-1 60 404 Tebınfon-1 39.460 Kentfon 24 158 CU Sigorta Fon 39 089 Alternatff Fon 21 253 Hakfon-1 21 515 Şeker Fon-1 22 589 Oyak Fon-1 18.046 Ekspres Fon-1 10 656 BTİPİ 687 939 107 912 80.583 218.719 209.003 54 774 262.641 774.638 Iş Yafinm-1 Yaiınm-4 Yatran-5 Yatınm-6 interton-4 lnterfon-5 Iktısat Yat -3 Garantı Yat -1 Garantı Yat -2 Garantı Yat -3 285 319 185 955 -1 52 -1.45 -1.45 -2.09 -3.30 -3.00 -2 37 -3 45 -2.02 -1.87 -1.80 -1.16 -1.55 -0.82 -1 18 -2 02 -1.20 -1.88 -1.53 -1.56 -2.21 -3.18 -1 95 -4 28 -2.79 -3 45 -1.38 -2.34 -1.42 -2 40 -2 11 -1 02 -1 44 -3 73 -0 81 -1 30 -2.65 •2.236 -1 77 -0.86 044 030 0 28 053 0 57 034 0 31 0.28 0 21 0 26 Katılma belgesi adı Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 YKB Fon-1 YKB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 YKB Fon-5 YKB Fon-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKB Fon-9 Vakrf Fon-2 1 Vakrf Fon-3 Vakrf Dûnya Vakrf Fon-6 Tutün Fon-2 Fınans Fon-3 Finans Fon-5 Zıraat Fon-1 Zîraat Fon-2 Zraat Başak F. Ziraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon-1 Emlak Fon-3 Emlak Fon-4 Sumer Fon Ege Fon-1 Kalkmma Fon-1 Demır Fon-2 Tanş Fon-1 Tanş Fon-2 OrtakFon Et Fon Akfon-1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstıl Fon-2 Koçbank Fon-2 Körfez Fon-2 Tebın Fon-2 Eczacıbaşı Fon- «JLfW A.A. Bıleşık AA|A)Tipı A A (B) Tipn Bugünkü Değ. % 637.315 204.808 680.309 521 930 714.649 555.830 420.580 498.027 300.866 218.521 167 471 115.183 223 044 201.029 106164 122.345 355 601 200.711 319 215 238.993 257.607 246 103 319 187 196 830 231 988 174 241 242 835 84 065 252 125 149.698 147 768 183 297 95 086 188 819 88 262 94 865 155.311 71 472 33.981 43 715 37 702 45118 14 611 10403 1 17.246 015 0.07 0.20 0.15 -0 93 0.31 0 19 0.32 029 0 33 1.69 0.31 0 47 0.71 0.64 0 47 0.55 0.66 -0.24 0 52 0.57 0 55 -0.21 -0.25 0.65 0.62 0.41 0.34 0.48 0.08 0.26 0.37 0.39 0 75 0.77 -2.49 -0.01 066 0.58 0.59 0 61 0.65 0.67 0.95 0.04 5366 28 -0 58 5142.44 -1 77 5998 73 0.42 MERKEZ BANKASI • Emısyon (7 Tem I 1 86 428 7 milyar TL • Interbank faızten %76 IşiemHacm 41345 müyar Gecehk % 30.99 Haftalıkrepo. %45 Aylık repo- %60 DUNYA BORSALARI Altmm onsır 385 90$ Dolar-Mark Pantes 1 3950 Ddaı-Yen Parrtes B7 10 Steflm-Doiar Pantes 1 5940 Ham Pefrolfvaniy 16 06 ABD $ EKONOMYE BAKIŞ TANER BERKSOY Yapısal Onlemler Söylemi Son sıralardaki söylemin sanınm farkındasınız. Ana eksenini yapısal onlemler merakının oluşturduğu bu söylem gittikçe yaygınlaşıyor. Ekonomide bu tür dü- zenlemeler yapılmadan kalıcı bir istikrara ve kendini , besleyen bir büyüme sürecine ulaşılamayacağı söy-, leniyor. ; Geçen yılın 5 Nisan programından sonra yaygınlık • kazandı bu görüş. O tarihte uygulamaya konulan ya- « nm yamalak istikrar önlemlerinin ardından bazı yapı-1 sal önlemlerin de uygulanması öngörülmüştü. Baş- - langıçta işin istikrar yönü ağır bastı. Zaman geçip bu ' yönde kalıcı bir düzelme olmayacağı anlaşılınca, programın, adınayaptsal onlemler denilen parçası ön plana çıkartıldı. ', Tükenmekte olan umutlar bu kez de yapısal önlem-, ler adı altında sunulan düzenlemelere bağlandı. Ün-; lü IMF bile bu umuda abone oldu. Herkes bir anda' yapısalcı kesildi anlayacağınız. Yapısal onlemler söyieminin içeriğine bakınca, bir- • kaç önemsiz vergi vb. düzenleme dışında bu nevzu-. hur yapısalcılığın neredeyse tümüyle özelleştirme' üzerine oturtulduğu görülüyor. Söyleme şimdilerde; egemen olan görüş, istikrar önlemlerinin ardına özel-. leştirme takılamadığı için beklenen sonuca ulaşılama- • dığını vurguluyor. Bu vurgu bile yapısal onlemler söy- leminde özelleştırmeye verilen özgül konumu kanrt- lıyor. Sığ bir özelleştirme parantezine alelacele tıkıştırıl-' mış olan bu yapısal önlem söylemıni bir süredir izli-' yorum. özü saptırılmış, ıçi boşaltılmış ve tek boyut- lu hale getirilmiş bu yapısalcılık gayretine hayret edi- yorum. Siz bakmayın ekonominin kaderini yalan yanlış da olsa yapısal düzenlemelere bağlamanın bıze yeni bir buluş gibi sunulmasına. Yapısalcılığın serüveni ol- dukça eskıdir. Sosyal bilımlerde yapısalcılık, genel geçer anlayış- tan yöntem ve kapsam olarak bir kopmayı temsıl e- den ayrı bir ekoldür. Tanhi de oldukça eskidir. Ekonomıye bu açıdan bakıp, sorunların kökenini ve çözümünü yüzeydeki dengesizlıkler yerıne yapıdaki sakatlıklarda arama eğılımi ise neredeyse kırk yıldır gündemde olan ve kendi başına ekol oluşturmuş bir yaklaşımdır. Dikkatii bakanlar, yapısalcı çözümlemelerin irdele- me çatısı ve yöntem açısından Marksist düşünceden önemli yansımalar taşıdığını da görürler. Ekonomide yapısalcı yaklaşımın, azgelişmiş ülke- lerin gelışme sorunianna, azgelişmışliğin aşılmasına ilişkin tartışmalarla biriikte, popüler hale gelip gün- demde önemli bir yer edindiği söylenebilir. Tartışmanın ekseninde, pryasa ekonomısi türünde bir iktisadi örgütlenmenın azgelişmişliğin aşılmasın- da yeterli olup olmayacağı sorusu yatar. Son döne- min liberalleşme furyasında bu temel sorunun üstü örtülmüştür. Ama henüz yanıtlandığını söylemek güç- tür. Yapısalcı tezler, azgelişmiş ülkelerde, ekonominin yapısındaki bazı özellikler nedeniyle piyasa işleyişi- nin geri kalmışhk sorununun aşılmasında yeterli ol- mayacağını, tersine, serbest ticarete açık pıyasacı düzenlemelerin bu soaınu pekiştıreceğıni öne sürer- ler. Dolayısıyla gerçek yapısalcı yaklaşım, bir tür piya- sa ekonomisi eleştirisinden türer. Doğası gereği sta- tik ve miyop olan piyasacı çözümlemelerin dinamik bir süreç olan iktisadi gelişmeyi algılamakta yetersiz olduğu savı, bu türevin bir boyutudur. İkinci boyut ise gelişme sürecinde gözlenen sorun- lann çözümünün ufku dar, ömrü kısa ve zaten çoğu kez sadece kâğıt üzerinde geçerli olan piyasa etki- leşimlerine bırakılmasının mümkün olmadığı savıdır. Bunun yerine uzun soluklu, geniş ufuklu bir yaklaşım- la ekonomik yapının yeniden ve doğrudan düzenlen- mesi öngörülür. Iktisat politikası seçeneklerine dönük olan bu çözüm önerisi önemlidir. Dikkat ederseniz çözüm, dışticaretin denetimi ve kaynak dağılımına müdahale gibi iki önemli önerme taşımaktadır. Azgelişmiş ül- kelerde bir döneme damgasını vurmuş ve yaygın uy- gulama alanı bulmuş olan müdahaleci ve planlı kal- kınma stratejisi, yapısalcı ekolün bu politika öner- melerinden kaynaklanmıştır. Ana kulvarlannı özetle aktardığım yapısalcı tezlere katılırsınız ya da katılmazsınız. Modası geçmiş bir görüş olarak bakabilirsiniz. Bunlar herkesin kendi bileceği işler. Ama yapısalcı görüşün, düşünce ve öneri zenginliğinin üstünü örten ve bugün bize tek, kurtuluş reçetesı olarak sunulan özelleştirme paran-' tezine tıkıştırılmış yapısal önlem söyieminin sığlığını ve niyetıni sorgulamaktan kaçınamazsınız. MERKEZ BANKASI KURLARI 11 TEMMUZ 1995 CİNSİ DÖVtZ ALIŞ SATIŞ EFEKTtF ALIŞ SATIŞ 1 ABD Dolan 1 Alman Markı 1 Avustrarya Dolan 1 Avusturya Şılını 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Flonnı 11spanyol Pezetası 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100ltalyanüretı 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Steriin 1 S. Arabfetan Riyali 44.280 31.720 31.647 4.512 1.544 8.151 10.328 9.118 28.329 362 6.117 38.206 2.743 507 32.689 147.626 7.141 70.609 11.808 44.503 31.879 31.806 4.535 1.552 8.192 10.308 9.164 28.471 368 6.148 38.398 2.757 512 32.853 148.368 7.177 70.964 11.867 44.147 31.625 31.172 4.489 1.536 8.110 10.225 9.091 28.046 353 6.086 38.091 2.716 495 32.362 144.673 7.105 70.397 11.631 44 637 31.975 31901 4.549 1.557 8.217 10.411 9.191 28.556 374 6.166 38 513 2.765 519 32.952 148.813 7.199 71.177 11.903 SERBEST DÖVİZ CİNSİ ABD Dolan AUŞ 44400 SATIŞ 44500 AfcnanMaıta 31800 31900 Isvıçre Frang 3S125 38275 Franse Frangı 91» HrtandaRom 28275 70600 11770 Avustuya Şrt» 4495 4525 100 kal Lıret 2730 2765 ALTIN CİNSİ AUŞ SATIŞ Cumhunyet 3650000 3700000 Resat 3900000 4150000 24ayaraltın 554000 555000 22 ayar oıtezık 498000 545000 ÇAPRAZ KURLAR 1 1.3960 1 3992 9 8135 5 4325 4 2875 4 8565 1 5631 120.83 7.2383 1 1590 1614.25 87 00 1.3546 6.2010 3.7500 1 Steriin: 1 ECU: SOR: SDR: ABD Dolan Alman Markı Avuslralya Doları AvustDrya Şilini Danımarka Kronu Fın Markkası Fransız Frangı Hollanda Florini Ispanyol Pezeiası Isveç Kronu Isvıçre Frangı Italyan Lireti Japon Yeni Kanada Dolan Nonreç Kronu S.Arabistan Rivali 1 5946 ABD Dolan 1 3279 ABO Dolan 1.5562 ABOOolan 69.256 TL.