Katalog

Cumhuriyettmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenr Orhan Erinç # Genel Yayın Koordınatörü. Hikmet Çetinkaya 9 Yazıışlen Müdürlen: fbrahim Yıldız (Sonımlu). Dinç Tayanç # Haber Merkezı Müdüru Hakan Kara • Oörsel Yönetmen Fikret Eser Dış Haberler Ergun Balcı • tsuhbarat Yalçın Çakır • Ekonomı: Bültnt Kızanlık • Ratho-TV lygar Eremektar • KultûrHuvdanŞ«nköken«Spor AbdüLkadirYücetaun • Yurt Haberlen. Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaören • Çevm Styfetün Turtaan • Düzeltme Abdullah Yaocı • Fotoğraf Erdoğan Köseoğla Yayın Kurulu tlhan Selçak (Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke, Özgen Asar, Hikmet Çetinkaya. Şûkran Soner. Ergun Balcı, Dinç Tayanç, İbrahim Yıklız. Orhan Bursah, Mustafa Baibay. Ankara Temsılcısı Mustafa Baiba) • Haber Müdürü. Doğan Akın<\tatürkBul\anNo 125,Kat'4 Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020 (7 hat), Faks: 4195027 • tzmır Temsılcısı: Serdar Kızık, a Ziya Blv. 1352 S. 2/3 Tel. 4411220, Faks: 4419117 • Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğiu. Inönü Cd. 119 S. No: 1 Kat:l.Tel 3522550, Faks 3522570 Mûessese Müdürü. Erol Erkat • MEDYA C: • Yöneom Kurulu Koonhnalör Ahmet Konüssn • Ba$kanı-Genel Müdür Gûlbin Er- Muhasebe BüJent Yener • tdare' duran • Koordınatör Reha Ifit- Hüseyin Gnrer• lşletme- Önder man • Genel Müdür Yardmıcısı: Çeiik • Bılgı-tşlem Nail Inal • Mine Akdağ • Halkla llışkıler Bılgısayar Sıstem Mürû\etÇiler Müdüıû Murtea Berksoy Vıyunlayan ve Buaı: Yenı GSn Haber Ajansı, Basm ve Yaymcıhk A Ş. Türkocagi cad 39,41 Cagaloglu34334 Ist PK 246 lstanbul Tel. ((V212) 51205 05 (20 hat) Faks (0,212) 513 85 95 6HAZtRAN1995 Imsak: 3.28 Güneş: 5.25 Öğle: 13.10 tkindi: 17.07 Akşam20.40 Yatsı: 22.28 MEDYACTCI 5i40753-5i39580-5i3846<«ı,Faks.5ii8466 Erken tatil • tstanbul Haber Servisi - Istanbul'da daha önce 16 hazıranda kapanacağı duyurulan ilk. ve orta dereceli okullarda öğrenim gören öğrenciler, iki ayn tarihte tatile başlayacak. Öğretim programını, kredilerini, sınavlannı tamamlayan öğrenciler 9 haziranda, eksiği olan öğrenciler ise 16 haziranda tatile girecek. Türk biliminde • Haber Merkeri- Hacettepe Üniversitesi Nûkleer Tıp Anabilim Dalı Başkanlığı'ndan verilen bilgiye göre Avrupa Nükleer Tıp Birliği tarafindanl994vılı verilerine dayanılarak Türkiye üniversitelerinde yapılan nûkleer tıp araştırma ve çalışmalann, bilimsel katkı yönûnden Avrupa'da 6. sırada, dünyada ise 10. sırada yer aldığı ılan edildi. IKiyazHida Beymen' • Haber Merkeri- Beymen, iç giyimden deİcorasyona kadar uzanan geniş koleksiyonlannı 1995 ilkbahar yaz sezonunda özel olarak hazırlanan özgün kataloglarla tanıtıyor. Beymen Genel Müdürü Nur Akgerman, her yaşm moda ve zevkine hitap eden, "Erkek", "Kadın", 'V2 by Versace", 'Club", "Studio" ."Academia", "Kidis" ve "Home" koleksiyonlannı 1995 ilkbahar yaz sezonunda ayn kataloglar halinde derleyerek müşterilerine ulaştmhklannı söyledi. Yitüc ceımet yok ohıyor • Haber Merkezi-Van Gölü içinde "kuş cenneti" diye de tanınan Ahdamar Adası çevre duyarsızhğının kurbanlanndan sadece bir tanesi. 500'den fazla değişik kuş türünün bir arada bulunduğu bu yitik cennet hiç bir önlem alınmamasından dolayı giderek yok oluyor. trili ufaklı kuş yumurtalannı toplayıp satan civar köylüler her geçen gün adadaki kuş türünün kaybolmasına neden olurken yetkililerin de bu duruma göz yumduklan bildiriliyor. ÇevrecileT, bu kuşlar için Van Gölü üzerinde tek bannak olan bu adaya artık sahip çıkılarak koruma altına alınmasını bekliyorlar. Gençfik ve Bilîm Kurultayı • İstanbul Haber Servisi - İSTEK Vakfi'na bağlı okullann öğrermen ve öğrencilerinin ortaklaşa düzenledikleri"l. İSTEK Gençlik ve Bilim Kurultayı" bugün yapılacak Kundtay, vakfm Acıbadem'deki merkezinde saat 10.00 'da başlayacak. Uzay&da Tarkan'la antaştı • tstanbul Haber Servisi - Pop dünyasının ünlü seslerinden Tarkan, bir yıllığına Doritos Pançolu oldu. Uzay Gıda, piyasaya süreceği yeni ürünü Doritos Panço için pop dünyasının sevilen isimlerinden Tarkan'la bir yılbğına reklam ve tanıtım anlaşması imzaladı. Tarkan'ın, bu anlaşma karşılığında 50 milyar Iira aldıgı öğrenildi. Uzay Gıda ile Tarkan arasındaki reklam anlaşması dün Polat Renaissance Oteli'nde düzenlenen bir törenle imzalandı. BEHRUZ ÇtjNtCİ: Köprüden vazgeçinÇanakkale köprüsü hakkında Başba- kanhğa bir rapor sunan mimar Behruz Çinici,bu proje için ABD'deki Mississip- pi Nehri'nde uygulanan çağdaş ve mo- dern deniz geçişlerinin ya da raylı sis- temleri de içeren tüp geçişlerin araştınl- madan karar verilemeyeceğinı belirtiyor. Bir süredir Başbakanlık'ta 'şehircilik ve mimarükbaşdanısmanı' olarak görev ya- pan Çinicı'nin ılgili bakanlıklara da ılet- tiği 3 Mayıs 1995 tarihli raporundan ba- zı bölümler özetle şöyle: - Çeşitli alternatifler arasmda köprü için tercih olunan Kilitbahir-Çimenlik ge- çidinde ünlü Fatıh Kalesı başta olmak ûzere, her iki yakada köprü ayaklannın basacağı bolgeterde tarihi-kültürel-doğal ve anısal pek çok değerler kaybolacakbr (tarihi tabyalar, şehitiikler vb). - Köprüye bağımlı olarak yapımı zo- nınlu otoyollar, bir yönde Gelibolu MflB Parla ve gelişme bölgelerini, diğer yön- de de çok önemli arkeolojik SlT alanlan ile dünya kültür mirasınm en önemli yer- lerinden Truva bölgesini de etkileyerek kaçınılmaz baskılarla oluşacak arsa spe- külasyonlan ve yol kenan yapılaşmala- nyla doğal değerlerimiz orman alanlan- nm tahribine yol açacaktır. - Köprü ekonomik yönden de gereldi değildir. Çünkü, en yoğun saatlerde bile araç ge- çişi en fa/Ja saatte 140 olacaktır. Dolayısry- la köprü, ancak binde 5 kapasiteyle çalı- şacakür. tstanbul'dan çekeceği trafik yükü yüz- de 2'yi gec,meyecektir. Bu rakam ve oranlann yükselebOmesi için Çanakkale'nin Edirne ve Balıkesir'e otoyollarla bağlanması gerekecek, bu ise 400 küometreyi bulan yeni otoyol yapınu- nı gündeme getirecektir. Böylece tünel ve viyadüklerie biriikte devletin sırtma 2 milyar dolarhk ek yük gelecektir. - Aynca, Gelibolu Milli Parkı için ön- görülen uluslararası proje yanşması da köprü ve yollardan etîdlenecektir. Fatih'in İstanbulu almadan önce, Bizans'a yardnn yolunu kesmek için Çanakkale Boğan'nın en dar yerine yapürthğı KDhbahir Kalesi, şimdi aynı yere kurulmak istenen köprünün altında kalmamak için kaygüı günler yaşryor. Doğal ve kültürel değerlerin kurtanlması umudu giderek güçleniyor: Çanakkale9 dedirenentarihOKTAY EKİNCİ lstanbul 'daki yağmaya dayah imar düzenı- ni, Çanakkaleye de taşımak isteyenler, bu sü- recin daha şimdiden başlamasına hizmet ede- cek olan karayolu köprüsü ihalesi için teklif veren bir firma çıkmayınca, deyim yerindey- se paniğe kapılmış durumdalar. Yap-işlet-devret modelinin bozulan sihri karşısında prestijleri sıfira inen kimi köprü sevdahsı yerel politikacılar 250 milyon dola- ra çıkacağı hesaplanan projenin mutlaka ger- çekleşmesi için gerekirse devletin kollan sıva- masını öneriyorlar. Elbette bunun yaklaşık 10 misline çıkacak olan yeni otoyol bağlantılan zorunluluğunu da yine hiç gündeme getirme- den... llginçtir, böylesi bir tutum, yine isteklisi bu- lunamayan ihaleden sonra Çanakkale'yle oy bağlantısı obnayan kimi köşe yazarlannda da • Yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkanlan 'Çanakkale Boğazı Asma Karayolu Projesi'ne istekli bulunamıyor. 25 mayıstaki ihale, bu nedenle yapılamazken projenin yanlışhğını ve özellikle çevreye getireceği zararlan aynntılanyla belgeleyen raporlar da tamamlanarak Başbakanlığa ve bakanlıklara sunuldu... gözlenmeye başladı. Örneğin Ertuğnıl Özkök, 27 Mayıs 1995 tarihli Hürnyet'te 'PoBtika' köşesındeki yazı- sında, "Çanakkak'ye ikinci İstanbul' dileğini ele alıyor ve Özer Çiller'ın şu sözlerinin ken- disıni çok etkılediğinı söylüyor: "Türkiye, Çanakkale etrannda ikinci bir mernopol yaratmak zorunda. Yoksa lstanbul, arük bu gelişmeyi kaldıramayacak durumda." Türkıye'nın asıl kalkınmayı Anadolu'ya yaya- rak batıya göçü durdurmak zorunda olduğu- nu nedense anımsamayan Ertuğrul Özkök, he- men her konuyla biriikte şehircilik dahnda da uzman bir bilirkişi olduğunu aynı yazısında şöyle yansıtıyor: "Gerek Çanakkale Boğa- zı'nın ild yakaa gerek Ege'ye açdan yanlan ile şchrin büyjümesine erverişli bir coğrafyava sa- hip. („.) Ustelik bu boğaz (lstanbul Boğa- zı'ndan) daha da uzun. Dolayısıyla kıymetli rant imkânı faziaJ" ÇED yerine övgü raporu Rant merakhlan, Çanakkale köprüsü proje- sine bu duygularla yaklaşırken gerçekten uz- man olanlar ve özellikle şehirciliğin yıllar sü- ren eğitimini yaparak kent planlaması konu- sunda mesleki sorumluluk taşıyanlar, Çanak- kale'nin asla bir metropol olamayacagını, çün- kü kentin genişleyebilmesinın çevredeki doğal ve tarihsel alanlar nedeniyle son derece sınır- lı olduğunu söylüyorlar. Elbette tarihin ve doğanın korunması yö- nündekı çağdaş uygarlık bilıncıne de dayanan bu değerlendirmenin sonucunda Çanakkale Boğazı geçişi için tek seçeneğin Kilitbahir ve Çimenükkalelenni altınaalacak bir asma köp- rü olamayacağını, 21. yüzyılın Türkiyesi için bugünden raylı sistemi de içerecek şekilde farklı altematiflerin, farklı güzergâhlarda araş- tınlması gerektiğini vıırguluyorlar. Ne var ki bu duyarlı ve bilimsel yaklaşıma göre değil, karayollannca uygun görülen pro- jeyi ve yer seçimini haklı gösterme gayretiyle kaleme ahndığı hemen her safhasında belli olan 'ÇED raporu' ise Çanakkale Boğazı'na kurulmak istenen asma köprünün sanki bir tür pazarlama broşürü şeklinde. Diğer göstermelik yer seçeneklerine sade- Cep telefonu modaya dönüşüyor Çeviri Servisi - Dünyanın en büyük cep telefonu üreticisi Motorola, yeni tasanmlanyla tüketiciye geniş bir üriin seçe- neği sunarken, cep telefonu- nun yakın zamanda bir moda- ya dönüşeceği kaçınılmaz gö- rünüyor. Motorola'nm yeni tasanm- lanndan bazılan şöyle: Cep telefonuna bağlanacak iki yönlü bir radyo sistemıyle yakınınızdaki benzer birimler- le iletişim kurulabiliyor. Rad- yo yoluyla konuşmaİc hem ta- şınırtelefon ücretlerinden hem de telefonu kullanmak için ya- kın bir iletişim ağı gereklili- ğinden kurtulmak anlamına geliyor. Son çıkan modellerin kullanım alanı iki mile ulaşı- yor ve öteki radyo istasyonla- nndan gelen dalgalardan etki- lenmiyor. Bu arada. gündemde evler- de de telsiz telefon gibi kulla- nılabilecek telefonlar var. Tek yapılacak, telefonun fişini pri- zetakmak. Böylece evinizin telefonun- dan çok daha ucuza görüşme yapabileceksiniz. Gerek taşı- nır, gerek ev numarasına gelen telefonlara bu telefondan yanıt verilebilecek. Öte yandan, çağn cihazlan da yakında kimi ek özellikle- re sahip olacak. Yeni çağn ci- hazlan, önceden programlan- mış iletiler içinden bir seçme yaparak yanıt verebilecek. "Taşınır tetsiz yanıt cihazlan" da piyasaya çıkmak üzere. Bu aygıtlar bir avuca sığacak bo- yutta tasarlanmış ve çağn, "bip" sesi yenne, iletiyi gön- derenin sesinden verecek özel- likte. Motorola'nm en önemli hedefi ise küresel uydu taban- lı bir sistem olan "iridium". Bu sistemle dünyanın herhan- gi bir yerinden istenen bir ye- re telefon etmek: çağn, faks ya da bilgisayar bılgisı gön- derme olanağı bulunacak. 1998 yılında başlaması tasar- lanan uygulamada, dünyanın herhangi bir yerindeki taşınır telefona ulaşabilen 66 alçak yörüngeli uydudan yararianı- lacak. Önceleri belli kuşkular- la karşılanan tasannın maliye- ti ise oldukça yüksek. Ancak Motorola, bu proje için büyük bir yatınm yapmış ve şu anda dünyanın belli baş- lı yerlerinde etkinliğini sürdü- ren 16 ortaklı bir konsorsiyu- ma öncülük ediyor. Uygula- maya geçilip geçilmeyeceği konusunda uydular devreye girdikten sonra karar verilece- ği belırtiliyor. Bu arada ortaya çıkan bir başka sonın ise birden çok kü- resel uydu hizmeti için yeterli bir istem olup olmadıgı. Iridi- um, kullanışı pahah bir sistem. Ancak maliyetlerin yüksekli- ği göz önünde tutulacak olur- sa garip yerlerden telefon edenler yerine, normal telefon kullanmak isteyenlerin daha yoğunlukta olacağı kuşku gö- tünnez bir gerçek. Zira önem- li olan çöl ya da dağ gibi ücra bir yerden telefon etmekten çok elinizdeki telefonun Tok- yo, New York ya da Londra'da çalışıyor olması. YORGUNLUK PİPOSU tslamabad sokaklannda bir hamaL Günün yorgunluğunu, İBstiği kaldınmın kryısında piposunu tüttürmekle giderme çabasmda. Arük,kendi kendinin efendisL. (Fotoğraf: Reuters) ce 1.5 sayfa ayırarak uygun olmadıgı kanaati- ne varan, Kilitbahir-Çimenlik üzerine düzen- lenen projeye ise tam 45 sayfalık bir gerekçey- le övgüler düzen ÇED raporu, bu bilimsel(!) araştırmanın sonucunda yine yer seçiminin doğruluğuna ilişkin temel nedeni ise şöyle açıklıyor: "Boğaz'uı en dar yeri olduğu için topfaun maüyet olarak da bu alternatrf, en ucuz olanı- dtt" Bu çok zor Fızibilitenin sonucunda, böylesi bir tarih ve doğa zenginliğinin köprü ve bağ- lantı yollan nedeniyle aynca çekeceği imar potansiyeli ve yapılaşma baskısı altında tah- rip olmasmdan ve yağmalanmasından doğa- cak zarann, neye mal olacağı konusunda ise elbette ki hiçbir açıklama yer almıyor. Nitekim, yine Çevre Yasası ve yönetmeli- ğindeki halkın görüşünü almak loıralına da uy- muş olmak amacıyla 18 Mayıs 1995 Perşem- be günü Karayollan 17. Bölge Müdürlü- ğü'nce bir tartışma toplantısı düzenlen- di. Tahmin edileceği gibi politikacılann ve köprüyü savunan kimi bürokratlann arka arkaya heyecanlı nutuklar çekmele- riyle süregıden bu toplantıda, Çanakka- le Belediyesi Sosyal Tesisleri, bugüne dek belki de en ilginç tartışmaya sahne oldu.Böylesi bir gerilimli ortam içinde, Çanakkaleli bir grup uzmanın hazırladı- ğı alternatif ÇED raporu da elbette ki ye- terince tartışılamadı. Sonuçta yaklaş- makta olan ihale gününün umut dolu bekleyişi içerisinde, ÇED dayanışma toplantısı da sona erdi. Köprfi pazarlanamıyor Karayollan ve diğer yetkililer dikkate almasalar bile Çanakkale'nin duyarlı uz- manlanncahazırlanan alternatif ÇED ra- poru, bu projenin kente, tarihe, Gelibo- lu Milli Parkı'na ve bölgeye getireceği zarariı çevresel etkileri tüm aynntılany- la sergiîemenin yanı sıra aslında 25 ma- yıstaki yap-işlet-devret ihalesine neden ragbet edilmediğinin de ekonomik ge- rekçelerini yansıtıyor. Bugünkü durumuyla günlük 2 bin araç trafiğine sahip bölgede, yarm 5 bin ara- ca çıkılsa bile köprünün kendisini, ancak 115 yılda fınanse edebileceğinı hesapla- yan alternatif ÇED raporu, 10 bin araç sayısında da bunun 58 yıla düşeceğini, dolayısıyla öngörülen sözleşme taslağı- na uyulursa, devletin zaten işlermeci fir- maya daha baştan taahhüt edilen geçiş garantısi karşılığındaki parayı ödemeye başlayacağını sergiliyor. Anlaşılan, bu taahhüt bile işini bilen yatınrncı çevrelere çekici gelmemiş ola- cak ki Çanakkale köprüsü projesi, onca parlak ÇED raporu ve toplantılanna rağ- men yine de pazarlanamıyor. Tony ödülleri sahiplerini bulduKültür Servisi - American Theatre Wing tarafından, tiyatro ve müzikal dal- lannda verilen Tony ödüllerini kazanan- lar belli oldu. İngiliz oyuncu Ralph Fiennes, 'Ham- lef'teki rolüyle en iyi erkek oyuncu ödü- lünü alırken müzikallerde en iyi erkek başrol oyuncusu ödülünü, 'How To Suc- ceed In Business W irhout Really Trying" adlı müzikaldekı yorumuyla HoUywood yıldızı Matrhov Broderickkazandı. 'Sun- set Bulvan' en iyi müzikal ödülüne değer görülürken müzikalde rol alan Gtenn Clo- se, en iyi kadın başrol oyuncusu seçildi. 'Sunset Bulvan', yedi dalda Tony ödülü kazanarak geceyi önde bitirdi. 'Sunset Bulvan'nda sadık uşağı can- landıran George Hearn, en iyi erkek mü- zikal oyuncusu seçilerek ikinci kez Tony ödülü aldı. 'Sunset Bulvan', aynı zaman- da, en iyi müzik, en iyi senaryo, en iyi sahne tasanmı ve ışıklandırma dallann- da da ödüle değer görüldü. Broadvvay efsanesi Harold Prince, "Show Boat" adlı müzikalle en iyi müzi- kal yönetmeni ödülünü aldı ve böylece yirminci kez Tony ödülüne değer görül- dü. Jerome Kern ve Oscar Hammerste- in'ın Pnnce tarafından yeniden sahnele- nen müzikali, üç ödül daha kazandı: Gertha Boston en iyi kadın müzikal oyun- cusu, Florence Koltzen iyi kostüm ve Su- san Stroman da en iyi koreografı dalla- nnda ödül aldılar. 'Show Boat' adlı müzikalin en büyük ra- kibi. 'How To Succeed In Business Wrtno- ut ReaOy Trying' adlı müzikalin yeni yo- rumuydu. îronik bir şekilde, 'Show Bo- at'un kazandığı ödülleri, 'How To Succeed In Business Witfaout ReaOyTrying' ilk sah- nelendiğinde başrollerde oynayan Mkfae- le Lee ve Robert Morse verdi. Morse, ken- di oyununun daha önce bu ödülü kazandı- ğını söyleyip gülümserken heyecan yarat- tı ve en sonunda, ödülü 'Snow Boat'un ka- zandığını açıkladı. Broadway'e yeni gelen yetenekli oyuncu CherryJones,Henry Ja- mes'in 'Washington Meydanı' adlı roma- nından yola çıkılarak yazılan ve ilk kez 1946 yılında sahnelenen 'The Heiress' ad- lı oyundaki ihanete uğramış mirasçı rolüy- le yılın en iyi kadın oyuncusu seçildi. Alternatif rapor Demiryoluna bağlanmalı Karayollan, Çanakkale köprüsü için bir planlama grubu yerine 'Zemin Ortam la- nnın Korunması ve lyfleşti rilmesi Uygu- lama ve Araşör ma Merkezi' adlı kuru- ma ÇED raporu hazırlatırken aralannda 3 mimar, 1 çevre mühendisi, 1 orman yüksek mühendisi, 1 toplumbilimci ve 1 araştırmacı-gazetecinin bulunduğu yerel bir uzman largrubu da alternatif ÇED ra- poru hazırladılar.Raporda özetle şunlar belirtüiyor: - Köprü projesi, Çanakkale'nin lstan- bul'un yûkfinüala cak yeni bir metropoli- ten kentleşmc alanı olması dûşûnce ve beklentilerrvie de savunuluyor. Oysa Ça- nakkale'de, kentin büyüme eşikleri bir metropotiten yayümaya izin verecek ko- numda değildir. - Köprü projesi, hem seçilen yer hem de bağlantı yollan ve il içinde 2 bin kilo- metreyi bulacak olan 100 metre ge nişli- ğindeki yeni otoyol güzergahlan itibany- Iayüzde89'u doğal konımaalanıve40'a yakın antik yerleşme bölgesini, yaklaşık 2 bin hektarlık doğrudan tahri batla ve çe- keceği yapılaşmayla tehdit etmektedir. - Çanakkale, ülke demiryolu ağma bağ- Unmahdır. Köprü, bu hedefe uyTOadığı gibi engd olacaknr. - Köprü projesini yerel politikacılar si- yasi gelecekleri için savunmaktadırlar. Bu geçışin tüm teknik, stratejik ve ülke kalkınmasmı doğrudan ilgilendiren böl- gesel planlamaya dönük kararlan, önce- likle yurt çıkarlan gözetilerek alınmahdır.