Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 23 HAZİRAN 1995 CUMA
10 DIŞ HABERLER
İran'dan
Rüştü'ye
afyok
• Dış Haberler Servisi -
Iran, Avrupa Birliği'nin
(AB) Hint asıllı Ingiliz
yazar Salman Rüşdü
hakkındakı '"ölüm
fetvası"nın kaldınlması
isteğini reddetti.
lran resmi haber ajansı
lRNA'nın sözcûsü, yaptığı
açıklamada lran Dışişleri
Bakan Yardımcısı
Mahmud Vaezi'nin dün
Paris'de Avrupa Birliği
yetkilileri ile yaptığı
görüşmeden sonra
kendilerine Rüşdü
hakkındaki fetvanın
yürürlükte olduğunu
söylediğini kaydetti. IRNA
sözcüsü, "Vaezi'nin AB
Troikası'na vsrecek bir
cevabı yoktu. Fetva
konusunda dırendi" dedi.
Çin, İran'a füze
sattı
• NEWYORK(AA)-
Çin'in, kısa süre önce Iran
vePakıstan'aSCUDve
M-l 1 fiizeleri imalinde
kullanılmak üzere yüksek
teknoloji ürünü parçalar
sattiği bildirildi. CIA
tarafından hazırlanan
rapora göre Çin, iran'a,
yüzden fazla füze
yönlendırme sistemi ve
bilgisayarlı makine sattı.
Raporda söz konusu
parçalann, Iran'ın elinde
bulunan Kuzey Kore
yapımı SCUD füzelerinin
isabet sansını arttıracağı,
aynca Iran'ın kendi
füzesini yapmasına olanak
sağlayacaği belirtiliyor.
Hıristiyan-
Müstüman
diyaloğu
• VATtKAN(AA)-
Vatikan. Hıristiyan ve
Müslüman dünyası
arasındaki ilişkileri
resmiyete döküyor.
Vatikan'da. iki din arasında
bılgi değişimi için, forum
olarak çalışacak bir komite
oluşturacağı açıklandı.
Vatikan Sözcüsü Joaquin
Navarro-Valls, yayımladığı
bir bildiride. ortak irtibat
komitesinin amacının,
karştlıklı anlayışı
geliştirmek, dinsel
değerleri güçlendirmek,
adalet ve banşa katkıda
bulunmak olduğunu
söyledi.
Shell platformu
diskotek olsun
• LONDRA(AA)-
Uluslararası olay yaratan
ve Ingilız hükümetinı
sarsan petrol platformu
Brent Spar'ın diskotek
olması önerildi.
Avustralyalı bir işadamı,
platformu kumarhane ve
diskotek olarak
ışletebileceğini açıkladı.
İşadamı Norbert Brust,
platformun Kuzey
Denizi'nde uluslararası
sularda demirieyeceğini ve
eğlence isteyenleri
helikopter ve feribotla
taşıyabileceğini duyurdu.
tngiltere hükümetinin tam
desteklediğı ve uğruna
uluslararası mücadeleye
gırdiği Shell 'in, tek yanlı
kararla Spar'ı
batırmayacağını
açıklaması, Major
hükümetinı şoke etti.
Karabağ'da
ateşkes ihlali
• BAKÜ(AA)-
Azerbaycan Savunma
Bakanlığı, Ermenistan'm
kuzey-batı bölgelerine
Azerbaycan Silahlı
Kuvvetleri'nce ateş
açıldığı yolunda Ermeni
basın organlannda yer alan
haberleri yalanladı.
Savunma bakanlıgından
yapılan açıklamada, bu tür
haberlerin
Ermenistan"ın banş
görüşmelerini sona
erdirmek niyetini ortaya
koyduğu kaydedildi.
Yunanistan'a
sert pnotesto
ANKARA (Cumhurfyet) -
Türkiye, Yunan Parlamen-
tosu Ikinci Başkanı
Panayottıs Sgundes'in,
Şam'da terör örgütü
PKK'nin lideri
Abdullah Öcalan'a şilt ver-
mesini protesto ederek
bu tutumun ittifak ruhuna
aykın olduğunu bildir-
di.Türkiye, dün Yunanis-
tan'ın Ankara Büyükelçili-
ği Maslahatgüzan Panos
Vlasopulos'u dün Dışişleri
Bakanlığı'na çağırarak
protesto notasını verdi ve
Atina'nın bu tutumunu ka-
bul edilemez olarak nite-
lendirdi.
Moskova'cla Çeçenbınıalmıı• Rusya Devlet
Başkanı Yeltsin, Çeçen
krizi konusunda
Başbakan
Çernomirdin'e destek
vererek parlamentoyu
dağıtmakla tehdit etti.
HAKANAKSAY
MOSKÖVA - Çeçen bunalımı
nedenıyle öncekı gün Başbakan
Viktor Çernomirdin hükümetine
güvensızlik oyu veren Rusya Par-
lamentosu'nun alt meclisi Duma,
kapatılma tehlıkesıyle karşı karşı-
ya. 1991'de Sovyet Parlamento-
su'nu 1993'te de Rusya milletve-
killeri kongresıni kapatmış olan
Devlet Bakanı Boris Yeltsin, şımdi
de gözünü Duma'ya dikti. Parla-
mentoyu feshermekle tehdit eden
Yeltsin, çok yakında 'keüelerin
uçacağını' söyledi.
Devlet Başkanı Boris Yeltsin
dün yaptığı ve Rus televizyonun-
dan yayımlanan konuşmasında
Başbakan Çemomırdin'e açık des-
tek vererek parlamentoyu sertçe
uyardı. Konuşmasının eksenini
'Ben zaten Çeçen sorununda siya-
si çözümden \ana\dım. Ama sert-
lik yanlılan sakiın etnri verdi' ana-
fîkri üzerine oturtan Yeltsin, Du-
ma'ya açık bir tehdit savurdu. Yelt-
sin'le dün kapalı kapılar arkasında
bir görüşme yapan Rusya Başba-
kanı Viktor Çernomirdin ise daha
sonra yaptığı açıklamada. Du-
ma *dan güvenoyu ısteyeceğini be-
lirtti.
Hükümet, öncekı gün Duma'dan
güvensizlik oyu almıştı. Rusya Fe-
derasyonu Anayasası'nın 117.
maddesı uyannca, Duma hüküme-
te ya bu kez güvenoyu verecek
(böylece tükürdüğünü yalamış ola-
cak ve bundan böyle hiçbır saygın-
lığı kalmayacak) ya da tekrar gü-
vensizlik oyu kullanacak. Ikinci
güvensızlik oyu. devlet başkanına,
bır hafta içinde hükümetı veya Du-
ma'yı feshetme yetkisi verecek.
Rusya'da parlamentonun hukü-
meti düşürme yetkısı olmadığın-
dan. Duma'nın önceki günkü gü-
vensizlik oyu, ilk bakışta sembolik
bir karargibı görünüyordu. Ancak
GORUŞMELER SURUYOR
Moskova ile
Grozni banş
içinuzlaştı
• • > ; .
Çeçen komutan Şamil Basayev ile askerleri Çeçenya'ya giderek baa rehinderi beraberierinde görürmüşlerdi. Sınırda tûm rehineleri
bırakan militanlar şu anda dağuk böigede saklanıvortar. Rusya militanlann yakalanması için geniş çaph bir operasyon başlatU.
millervekillerinin hükümete gü-
venmedıklerini açıklamalan, Rus-
ya tarihinde belki de ülke yönetı-
mine karşı yine iktıdar çevrelerin-
den yükselen ılk resmi itirazdı. Üs-
telık, 1993 ekiminde bombalana-
rak yok cdılcn Mılletvekilleri
Kongresi'nın yerine seçilen ve ya-
kın zamana kadar pek çoklannca
"cep parlamentosu" olarak nite-
lendirilen Duma'nın, Kremlin'e
karşı uysal tavnnı ilk kez bozması
anlamına geliyordu.
Moskova kanşfa
Gelışmeler, Budennovsk'ta or-
taya çıkan rehine krizı ile başladı.
Şamil Basayev'ın eylemi, Mosko-
va'da gerçekten bır şok etkisi yap-
tı. Kremlin kısa süre içinde büyük
otonteyıtirdi. tktidarçevreleri ara-
sında gruplaşma hızlandı.
Çeçen sorununun çözümü için
ulusal ve uluslararası düzeyde pek
çok girişim yapılmıştı. Ancak
Kremlin bana mısın dememişti.
Basayev'in Budennovsk eylemiy-
le durum değışti. Rehine knzı, ay-
nı zamanda iktidann acizliğinı or-
taya koyan bir tablo sergıledi.
Ya Çeçen militanlar, bır başka
kenti veya kurumu, örneğin, nük-
leerbırsantralıelegeçirirlerse? Bu
soru. Moskova'yı kanştırdı. Yelt-
sin, çareyi, güce dayalı bakanlıkla-
nn yöneticilerinihedefalarakbul-
maya çalıştı.Ama gerçek ortada.
Yeltsin, Budenovsk'ta silah kulla-
nılması emrini verdiğini itiraf etti.
Yeltsin, hastaneye düzenlenen iki
kanlı ve başansız baskın girişimi-
nın sorumluluğunu üstlendi.
Siyasi gerginlik artıyor
Eskiden beri Yeltsin'le uyum
içinde davTanmaya özen göstermiş
olan Başbakan Çernomirdin'in kı-
sa bir tereddütten sonra duruma el
koyması ve görûşmeler yoluy la re-
hinelenn kurtanlmasını sağlaması,
devlet başkanım iyice zor duruma
soktu. Son zamanlarda zaten yıp-
ranmış olan Yeltsin, bugün artık
Rusya'nın en etkili liderleri anket-
lerindekı yerini kesin olarak Çer-
nomirdin'e bırakmış görünüyor.
Yeltsin'in bu durumu hazmede-
bileceğini ve Çernomirdin'in güç-
lenmesini elı kolu bağh ızleyece-
ğin söylemek zor.
Rusya'nın yazgısı, olağan ko-
şullarda yıl sonunda, olağanüstü
bir gelişme durumunda ise daha
erken yapılacak olan parlamento
seçimlerine bağh.
İlk seçimlerde aday olan Çemo-
mırdin'ın, devlet başkanlığı seçim-
lerine katılması olasılığı da var.
Şu anda Çernomirdin'i açıkça
karşısına alniak istemeyen Yeltsin,
Duma engelini onula bırlikte aş-
mayı hedefliyor.
Dış Haberier Servisi - Rus
ve Çeçen heyetler,
Çeçenya'da sûren savaşın
sona erdirilerek bölgeye
banşın getirilmesi için
anlaştılar. tki taraf
temsilcileri bölgenin
aşamalı olarak
silahsızlandınlması
konusunda uzlaşblar. Rusya
Başbakanı Vlktor
Çernomirdin'ın girişımiyle
Çeçenya'nın başkenti
Grozni'de yürütülen
görüşmelerde taraflar asken
bırprotokol ımzaladılar.
Protokole göre ıkı tarafın
asken bırliklen 2-4
kılometrelık koridor
bırakacak şekılde karşılıklı
geri çekilecek. Çeçen
güçlen aşamalı olarak
silahsızlandınlacak, Rus
bırliklen de kademeli olarak
geri çekilecek ve ateşkes
sürdürülecek. Rusya,
toplam sayısı 2000 ile 6500
arasında değişebilecek olan,
biri zırhlı olmak üzere 2
tugayı Çeçenya'da
bırakacak.Taraflar arasında
imzalanan askeri
protokolün içinde yer alan
esir değişimi ve bölgenin
silahsızlandınlması
maddeleri ise Rus ve Çeçen
yetkililerin ekonomık ve
siyasi anlaşmalara da imza
atmalanndan sonra
yürürlüğe gırecek. Çeçenler
bölgenin silahlardan
anndınlması için Rus
askerlerinın ülkelerinden
tamamıyla çekilmesini şart
koşuyorlar. Siyasi
gözlemciler, tek taraflı
olarak bağımsızlığını ilan
eden Çeçenya ile onu
tanımayan Rusya arasında *
siyasi bir anlaşma
imzalanmasımn çok zor
olduğunu belirtiyorlar.
Kayıpüstesi
Çeçen heyetinin başkanı
Osman lmayev yaptığı
açıklamada. her ıkı tarafın <
bırbırlerine kayıplann
hstesini vereceğini ve ı
bundan sonra yapılacak ;
karşılıklı değışımın, kımin 5
elinde kaç kişi varsa geri
vermesi şeklinde olacağını -
söyledi.Rus bırliklerinin
komutanı General Anatoly ,
KuHkov da Çeçen
güçlerinin
silahsızlandınlması
konusuna değinirken "Ük
aşamada sayüan 50 ile 500 ,'
arasında degişen ve yerel
komutanlann emrinde
bulunan dü/enli birlikler
dağrtılacak. tkinci aşamada *
gönüllülerin birükkri, ,'
üçüncü aşamada da kendi '
başına dav ranan silahh ;
Çecenlerin )
silahsı/Jandırdması olacak" !
dedı. Kulıko\ "Sflahını ,'
gönüllü verenler
yarguanmayacak" vaadinde
bulundu. i
Basayev tutuklanacak
Görüşmelerde aynca Çeçen
yetkililer, komando
biriiğinin başkanı Şamil
Basayev ve arkadaşlanrun
aranmasını ve
tutuklanmalannı kabul
ettiler.
BM Genel Sekreteri, Ankara ve Atina arasındaki sorunlan çözmeye hazır olduğunu söyledi
Butros Gali, arabuluculuğa aday
GAJJ - Temmuzda
Türldye'ye geliyor.
FUATKOZLUKLU
NEW YORK - BM Genel Sekre-
teri Butros GaM, Türkiye ve Yuna-
nistan arasındaki sorunlann çözüm-
lenmesi için arabuluculuk yapmaya
hazır olduğunu söyledi.
Galı, Kıbns konusunda Londra'da
yapılan 'gizli görüşmclerin' başan-
sızlığa uğradığını kabul etti. 16-20
temmuz tarihleri arasında Türki-
ye'ye ilk resmi zıyaretini yapacak
olan BM Genel Sekreteri Gali, New
York'ta görevli 8 Türk gazetecisini
kabul ederek sorulannı cevaplandır-
dı.
Türkiye ve Yunanistan'ın kendi-
sinden arabuluculuk yapmasını iste-
diği takdirde, BM Genel Sekreten
olarak bu talebi yerine getirmenın
görevi olduğunu ıfade eden Gali,
"BM, üye filkelere hizmet amacrvia
kuruunuştur. İki ülke de 'bızim ara-
bulucuya ihtıyacımız var' derse bu
görevi üstk-nirim. Taraflardan sade-
ce biri 'hayır' derse, o zaman hiçbir
şey yapamam" şeklinde konuştu.
Gali, Türkiye ve Yunanistan'a
önümüzdeki günlerde yapacağı zi-
yaretler sırasında bu konuyu kendi-
sinin gündeme getirmesinın söz ko-
nusu olmadığını, arabuluculuk me-
selesının, taraflar konuyu açarsa ko-
nuşulacağını söyledi.
BM Genel Sekreteri, Kıbns sonı-
nunu çözmek için uzun süredir çaba
harcadıklannı, ancak çözülmesinin
söz konusu olmadığını ifade etti.
Kıbns sorunu
Lefkoşa uluslararası havaalanı ve
1974'ten bu yana atıl durumda bulu-
nan Maraş kentinin BM denetimine
venlmesinı isteyen Genel Sekreter,
bunlann karşılıklı güvenı arttıracağı-
nı ve KKTC'ye uygulanan ambar-
gonun kaldınlmasına yol açacağını
öne sürdü.
Türk tarafinı isirn vermeden üstü
kapalı biçimde eleştiren Gali, "Tûm
bu hususlan tarnsbğunız toplanbda,
son dakikada proje başansizhğa uğ-
radL Çünkii bir taraf'esasa yönelik
konulan görüşmek ıstemiyoruz' de-
di" şeklinde konuştu.
Bu gibi meselelerin esasa yönelik
konular olduğuna inanmadığım kay-
deden Gali, her şeye rağmen BM ola-
rak müzakereleri sürdürme konusun-
da siyasi kararhlığa sahip olduklan-
nı ifade etti.
Londra'da yapılan "gizligörüşme-
lerin" de gızliliğını kaybettiğini ve
başansizhğa uğradığını belırten Ga-
li, buna rağmen "Bir çıkmaza girü-
mesinin söz konusu olmadığını" vur-
guladı.
Butros Gali, tt
Biz doktoriar gibt-
yiz. Doktoriar hiçbir zaman duru-
mun ümitsiz olduğunu söylemezler.
Biz de devam etmek mecburiyetin-
deviz"dedı.
TURKTVE'DEN BM'YE MEKTUP
4
Ege konusunda
önlenı alacağız9
NEW YORK (AA) - Türkiye,
BM Genel Sekreterfne bır mek-
tup göndererek, Yunanistan'ın
Ege konusundakı niyetlerinden
duyduğu kaygıyı dıle getırdi.
Ege'de statükonun muhafazası
dahil, hak ve çıkarlannı oldu-bit-
tilere karşı korumakta kararlı ol-
duğunu ve gelişmelere göre ge-
rekli önlemlen almaktan kaçın-
mayacağını bildirdi.
Türkiye'nin BM Daimi Tem-
silcısı Büyükelçı İnal Batu'nun
imzasıyla Genel Sekreter Butros
Gaü'ye göndenlen mektupta, Yu-
nanistan'ın maceracı bır politika
izlememesının, Türkiye'nin sa-
mımi arzusu olduğu da vurgulan-
dı. Atina hükümeti de bir süre ön-
ce Genel Sekretere bir mektup
ileterek, "Ankara'nın, savaş teh-
dkti>1e kendikrini Ege'de karasu-
lannı 12 mile çıkartma hakkuu
kullanmaktan vazgecirmeye ça-
hşüğı kküasını" ortaya atrruştı.
Büyükeiçi İnal Batu, mektu-
bunda. "Yunan mektubunun
Türkiye'nin bilinen tutumunu
çarprtmavayönelik olması esefve-
riddir" diyerek şunlan kaydetti:
"Ege'nin statüsfi 1923 Lozan Söz-
feşmesi'yle behrlenmiştir ve Tür-
kiye bu statükonun korunmasuıa
büyük önem vermektedir. Kara-
sularuun sınırlan Ege'deld den-
genin korunması açısından ya-
şamsal niteliktedir. Yunanis-
tan'ın, Ege'nin tamamı üzerinde
hak iddia etmesi ve Türkhe'nin
hak ve çıkariannı hiçe sayması
Ege sorununun kökeninde yatan
başhca unsurdur."
Mektupta, Yunanistan'ın.
Ege'nin yüzde 43.5'ine. Türki-
ye'nin ise yüzde 7.5'ine sahıp ol-
duğu, geri kalan kısmın uluslara-
rası sular olduğu hatırlatıldı. Yu-
nan karasulannın 6 mılın ötesin-
de genişletilmesi durumunda,
Ege'nin bir Yunan gölü halıne dö-
nüşeceğine dıkkat çekilen mek-
tupta, "bu vaziyette, Ege'de bin-
lerce Vdlometrefik kryı şeridine sa-
hip bulunan Türkive, denize ç>-
kamaz durumda kalacakbr?
'gö-
rüşüne yer verildi.
"Sorun, Yunanistan'ın iddia et-
tiği şeküde. sadece se>TÜsefer hak-
lamla sınırlı değikür. Karasulan-
nın 12 mile çıkarübnası halindc
deniz yatakJan ve Ege üzerindeki
hava sahası da Yunanistan'ın
kontrolfi altına girecektir"deni-
len mektupta, Yunanistan'ın 12
mil hakkını Deniz Hukuku Söz-
leşmesi'nin 3. maddesine dayan-
dırdığı, bu görüşün yanlış olduğu
kaydedildi ve bunun gerekçelen
şu şekılde açıklandı:
- Türkiye. Deniz Hukuku Söz-
leşmesi'ne taraf değildir.
- Türkiye, yan-kapalı denizler-
de karasulannın 12 mile çıkartı-
lamayacağı görüşünü her zaman
savunmuştur.
- Karasulannın 12 mile çıkar-
tılması konusunda sözleşmede
bir mecburiyet yoktur. Üstelik 12
mil bu konudaki en üst sının ifa-
de eder.
Mektupta, Yunanistan'ın ulus-
lararası alanda terörle mücadele-
ye destek vermekten kaçındığı,
hava sahasının 10 mil olduğu id-
diasının uluslararası sözleşmele-
re aykın olduğu, yine sözleşme-
lere aykın olarak Ege adalannı
silahlandırdığı ve Türkıye'nın bu
adalarda gözü olmadığı hususla-
n da yer aldı.
Mektupta aynca, Türkiye'nin
uluslararası sorunlan müzakere
yoluyla banşçı yoldan çözümle-
me yanlısı olduğu ve bu konuda
Yunanistan'dan aynı yönde bir
jest beklediğı belirtildi.
Bosnalı Sırpiann önceki akşam Saraybosna'ya vapüklan sakünda 12 kişi öldü. (Fotoğraf: Reuter)
BosııaMa bir girişmı daha
Dış Haberier Servisi - Bosna-Hersek'te üç yıldır
süren savaşa son vermek için yapılan diplomatik gi-
rişimlere yeniden hız verildi. Bu arada, önceki ak-
şam Sırpiann Saraybosna'ya yönelik havan topu sal-
dınlannda 12 kişi öldü 42 kişi de yaralandı. Dün de
,Saraybosna'nın yeni kesiminde bulunan Ali Paşa
mahallesinde 15 katlı bir binaya modifıye edilmiş
bir uçak bombasının isabet ettiği bildirildi. Binanın
çökmesi sonucu alt katta bulunan 6 yaşındakı bir kız
çocuğu öldü ve 4 kişi de yaralandı. BM temsilcisi
Thorvald Stoltenberg ile AB temsilcisi Cari Bildt.
Bosnalı Sırplann saldınlara son venneleri için Belg-
rad'ı ikna etmek üzere dün Sırbistan Devlet Başka-
nı Slobodan Miloseviç ile görüştüler. Görûşmeler sı-
rasmda Miloseviç Bosnalı Sırplann saldınlara son
vermeleri için öncelikle Sırbistan'a uygulanan BM
yaptınrrüannın tamamen kaldınlmasını şart koşar-
ken, BM ve AB arabuluculan "Önce saldınlar dur-
sun, daha sonra >-aptınmlar kalkar" tezini savundu-
lar. Bu arada, arabulucular tarafından muhatap ka-
bul edihneyen Bosnalı Sırplann bu durumdan büyük
rahatsızlık duyduklan ve temsilcilerin Pale'yi de zi-
yaret etmelerinin sağlanması için Belgrad'a baskı
yaptıklan bildırilıyor.
BASEV
Fıonomıst
Orta Asya ve Türkiye
Orta Asya cumhuriyetlen
yaklaşık dört yıl önce
bağımsızlıklannı kazanınca,
Türkiye ile lran. böigede
yaşayan Müslüman halkı
kendi saflanna çekme
yanşına girdiler. Bugün iki
ülkenin de bu yanşı
kazanamadığı açıkça
görülüyor. Ne var ki
başansızlık Türklen
yıldırmıyor. Türkiye
böigede etki alanıru
genişletmek ve tican
ilişkilenni kuvvetlendirmek
peşinde. Şimdi Türkiye,
Moskova'mn baskısından
kurtulan Türk
cumhuriyetlenne birbin
ardına resmi ziyaretlerde
bulunuyor. En son, Türkiye
Cumhurbaşkam Süleyman
Demirel geçen hafta Orta
Asya'mn en büyük
cumhuriyeti Kazakistan'a
bir ziyaret yaparak.
ekonomik ve kültürel
bağlan kuvvetlendirmeye
yönelik girişimlerde
bulundu. Başbakan Tansu
Çiller de gelecek ay
Özbekistan'ı ziyaret edecek.
Orta Asya hükümetlen,
Müslüman ve laik
Türkiye'yi Batı'ya açılan
bir pencere olarak görüyor.
Ne var ki Türkiye'nin kısıtlı
parasal olanaklan Orta
Asya'daki niyetlerini
gerçekleştirmesine
yetmiyor. Dolayısıyla Orta
Asyalılar ister istemez
zengin Batı ile temasa
geçiyor. Bugün Orta
Asya'daki büyük
yatınmlann pek çoğu,
Ghevron ve Daimler-Benz
gıbi Batılı dev şirketler
tarafından gerçekleştiriliyor.
Ancak Türk şırketleri de
böigede iddialı. Kazakıstan
ve Ozbekistan'uı en büyük
tıcari ortaklanndan bin
Türkıye. Inşaat, hizmet ve
hafıf sanayi dallannda Türk
şirketlerinin böigede çok
başanlı bir çizgi izledikleri
ve gelecek vaat ettiği
belirtiliyor. Demirel'in
ziyaretı, ticari ılişkilerin
yanı sıra kültürel ilişkileri
de kuvvetlendirdi.
Kazakistan, Özbekistan,
Kirgızıstan ve ;•
Türkmenistan gibı dört
büyük Orta Asya
curnhuriyetinde yaşayanlar
ile Türkler arasında yakm ;
akraba ilişkisinin bulunması
Türkjye'nin bölgedeki
şansını arttınyor. Modem
Türklerin Selçuk soyundan
gelen atalan Orta Asya
kökenli Her şeyden önce
bölgedeki halklar Türkçeye
çok benzeyen bir lehçe ile
konuşuyor. Dini açıdan laik
bir geleneğe sahip olan
cumhuriyetlerde
çoğunluğun sünni
Müslüman olması Türkiye
için bir avantaj. Demirel
Kazakistan'ı ziyaretinde
büyük Türk düşünürü
Ahmet Yesevi'nin türbesini
de ziyaret etti ve türbenin
restorasyonu için 35 milyon
dolar bağışta bulundu.
Aynca Ahmet Yesevi adı
verilecek ilk Türk-Kazak
Om'versitesinin de temelini
attı. Demirel, kültürel
yakınlaşmanm iki ülke
arasındaki ticareti
arraracağıru düşünüyor.
Orta Asya ülkeleri
topraklanndan çıkan petrolü
Rusya üzerinden taşınması
içuı alternatif yollar anyor.
Demirel, Almatı'da Devlet
Başkanı Nursultan
Nazarbayev ile Kazak
petrolünün Türkiye
üzennden taşınması
konusunda prensip
anlaşması yaptı. Boru
hattıyla gelen petrolün
Azerbaycan'dan Yumurtalık
lımamna ulaştınlması
üzerinde en çok durulan
seceneklerden biri.
(16-23 haziran)