Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 MAYIS 1995 CUMA 10 DIZIYAZI SporyaşlanmayıgeciktirirToplum sağlığı için egzer- siz yaklaşımında temel amaç; sedenter bir yaşam stilınin neden olduğu orga- nik gerilemeleri öntemek. dinamik ve dengeli bir ya- şantının temeli olan fizyo- lojik kapasite ve toleransla- n elverdiği ölçülerde yük- sek düzeylere çikarmak \e bu sağhklı yapıyı olabildiğı ölçülerde uzun bir süre ko- rumaktır. Tek bir cümle içınde özet- lemeye çalıştığımız bu te- mel hedefler için çeşitli ko- nu başlıklan gündeme getı- rilebilir. Cureton bu amaç- lan kısa, fakat özlü bir şekil- de derlemıştir: • İnsanlann kendileri- ni daha enerjik hissetme- lerini sağlayarak onları. günlük hayatta canlı. ha- reketli, açık havada egzer- siz yapmaya istekli bir ha- le getirerek bu tür bir ya- şantıya karşı duyulan ge- nel isteksizliği ve tembelli- ği venmek, k tnsan organizmasını. ani olarak ortaya çıkabıle- cek bedensel ve ruhsal stres- lerin yıpratıcı etkisinden ko- ruyabilmek için fıziksel \e nosyonel formu yükselt- mek, • Organizmayı yavaş- tan başiayarak alıştırmak suretiyle. daha fazla iş gö- rebilecek ve daha fazla enerji harcayabilecek bir kapasiteye eriştirmek ve çeşitli hastalıklara yatkın- lığı temsil eden obesiteyi ortadan kaldırmak, • Genellıkle 25-30 yaşla- nnda başlayan organik di- renç ve etkinlik kayıplan so- nucu giderek hızianmaya başlayan yaşlanma olayını geciktirmek, kronolojik yaş altında ve olabildiğınce genç bir ınsanın performan- sını elde etmeye ve koruma- ya çalışmak, • Insan vücudunun denge, işlerlik, çeviklik, çabukluk, güç, kuvvet ve dayanıklılığını koruyarak genel beden verimi ve ruh- sal dengeyi korumak, • Kardiyorespiratuar ve metabolik aktivitelerde fonksiyonel tavanı ve kapa- siteyi yükselterek bu fonksi- yonlann temsil «ttiği sağlık, zindelik ve yaşam gûcünü muhafaza etmek. • Otonom sinir sistemi- nin dengesini geliştirerek çevreden gelecek emosyo- nel baskı ve stresler karşı- sında direnci arttırmak ve kasların nöro-miisküler rölaksasyon için yatkınlı- ğını arttirarak kas gergin- liklerine bağlı rahatsızlık- ları. idiyopatik hipertansi- yon hallerini önleyebil- mek, parasempatik sinirle- rin neden olduğu depresif SEDENTER BİR YAŞANTININ SAĞLIK SAKINCALARI # Omurlar ve omurtar arast dokutarda dejeneratif tteğifitdikter ı Kronik belağnlan - Lumbago - Disk dejenerasyonu - Disk kayması - Herni-diska! -Sfyatik s»nir iritasyonlan # Deri attı yağ dokusu adipoztte ve aştn kito # Kan tablosunda - Yöksek yağ duzeyi - Yüksek kotestrol - Kan şekeri düzeyi anormalltkteri ® Tıp-A kişilik olarak tanımlanan, mutsuz ve uyumsuz kişilik, psikomatik sorunlar Göğüs kafesi esnekliğinde kayıplar. Uzun dönemde ise vantilasyon, difüzyon ve perfüzyon kapasitesi kayıplan ® Yüksek düzeyde KORONER DAMAR hastalığı riski Karın duvan kaslannın zayıflaması - Duruş bozukluğu - Sindirim ve boşaltım güçlükleri - Doğum sonrası kalıcı deformite - Kalça eğımi anormalligi # Tüm kaslarda - Kuvvet, esneklik ve ton kayıplan - Düşük metabolizma, hormon ve enzim aktiviteterinde kayıplar - Güç ve kuvvet kayıplan - Estetik sorunlar ® Kemik dokusu - Osteoporotik dejenerasyon - Çeşitli ortopedik sorunlar Yaşam Boyu Spor Sağlık-Zindelik-Güzellik ve Ruhsal Denge Reçetesidir. TOPLUM SAĞLIĞI ACISINDAN DR. NECMETTİN ERKAN •Toplum sağlığı için egzersiz yaklaşımında temel amaç; sedenter bir yaşam stilinin neden olduğu organik gerilemeleri önlemek, dinamik ve dengeli bir yaşantının temeli olan fizyolojik kapasite ve toleransları elverdiği ölçülerde yüksek düzeylere çıkarmak ve bu sağlıklı yapıyı olabildiğince uzun bir süre korumaktır. • Insan bedenini çocukluktan itibaren dinamik bir yapı için eğitmek, öncelikle genetik özelliklerin en optimal bir düzeyde gelişimini sağlar. Yaşam boyu spor anlayışı ise insanın yaşam mücadelesinde her türlü heves ve heyecanlarını doyumlu bir şekilde uygulamaya koyabilmesi için gerekli dinamizmanın temelidir. ları. su sporları vb) bunla- rı yaşam boyu uygulayarak sağlık, zindelik, beden gücii ve güzelliğini koruyabil- mek. lnsanların merkezi sinir sıstemi, her insanda farklı ka- pasite göstermesine rağmen, mükemmel bir bilgisayardır ve insan bedeni ise işledikçe gelişimini ve işlekliğini ko- ruyan mükemmel bir biyolo- jik makinedir. tnsan bedeni- ni çocukluktan itibaren dina- mikbiryapı için eğitmek, ön- celikle genetik özelliklerin en optimal bir düzeyde geli- şimini sağlar. Yaşam boyu spor anlayışı ise insanın ya- şam mücadelesinde her türlü heves ve heyecanlannı do- yumlu bir şekilde uygulama- ya koyabilmesi için gerekli dinamizmanın temelidir. Se- denter bir yaşamın sağlık sa- kıncalan incelendiğinde, böyle bir yaşam stilinin or- ganizmayı ne ölçülerde yıp- rattığı ve ne kadar önemli sağlık sakıncaları riskini temsil ettiği görülebilir. Ruh- sal denge açısından ise orga- nizmanın güçsüz, dengesiz, dayanıksız ve tüm işlevlerini yitirmeye başlamış olması yanında, estetik sorunlan ile de merkezi sinir sistemine doyumsuzluk ve psiko-so- matik stres etkisi yapabilece- ği düşünülürse. sedenter >a- şantımn psikopatolojisini kav ramak mümkün olur. SpartHpntı Çağımızın sedenter yaşam stili, insan vücudunun yıpranmasına yol açtığı gibi sinir sistemini de olumsuz yönde etkilemektedir. reaksiyonlan ortadan kaldırarak asa- bi ve hiperaktif insanları teskin etmek, • Total periferik rezistansı azaltarak genelde kalbin yükünü ve özellikle de sol ventrikül fonksiyonu karşısmda stres nedenı ile oluşan hipertansif reaksiyonu azaltmak. • İnsan vücudunun rölatif kas gü- cünfi (kg/kas gücfi) ve organizmanın genel dayanıklılığını arttınrken kas çabuklugunu geliştirmek ve reaksiyon zamanını kısaltmak, • Hormonal aktiviteyi ve hücre içi metabolizmasındaki enzimatik aktivite- yi geliştirmek ve fıziksel efor için gerek- li desteği salayabılecek düzeyde aktivi- te kapasitesini geliştirmek, • Orta yaş.lı insanları, erken görü- len koroner hastahklarından koru- mak ve yine bu yaşlarda ortaya çıka- bilen, sedenter yaşantının hızlandır- dığı fonksiyonel gerilemeleri önleye- bilmek (algılama, soiunum, dolaşım, sindirim, boşaltım, üreme ve genel de- vinim fonksiyonları), • Kişinin kendisıne güven duygula- nnı, irade gücü ve aktif yaşam hevesini arttıracak ve bu amaçla gerekli beden desteğini geliştirecek fonksiyonel kapa- siteleri geliştirmek. Kısaca, hem aktif ve hem de kişinin kendisine güven duygu- lan açısından zindeliğini korumak, • Kişinin kendisine yararlı egzer- sizler ve spor alışkanlıklan konusun- da bilinçlenmesi ve becerilerini geliş- tirerek düzenli antrenman alışkanlığı- nı kazanmak, • Günlük yaşam ve iş yaşamında ge- reksiz zorlanma ve sakatlanmalan önle- yecek bir şekilde beden gücü, denge ve ışleklik yeteneklerini geliştirmek. • Çeşitli sportif ve rekreatif bece- rileri kazanarak (sportif oyunlar, kampçılık, halk dansları, bisiklet tur- Çağımızda. ağırfiziksel iş- ler genellikle makinelere yüklenmeğe başlandığından, ınsanlar artık aşın beden gü- cü ile pek çalışmıyorlar. Top- lumun önemli bir çoğunluğu günün büyük bir kısmını otu- rarak geçirmekte, her yere araçlarla gitmekte, iş saatle- ri dışında da yine oturarak okuyarak yazarak masa başı oyunlan oynayarak ya da te- levizyon seyrederek sedenter bir yaşam sürmekte. Böyle bir yaşantıda, temel fizyolojik fonksiyonlann dü- şük bir tavan değerde kalma- sı nedeniyle, günlük enerji harcaması. tam istirahat dü- zeyine yakın ve düşük düzey- lerde kalır. Öte yandan, soiu- num, dolaşım ve kas meta- bolizması gibi fonksiyonel değerlerin zorlandığı, aktif sportif uygulamalarda, organizmanın Fizyolojik tavanı çok gö- zalıcı düzeylere erişebilmektedir. Yavaş yaşantılı insanlann daralmış kapasitele- rini, yüksek fıziksel form ve performans gösteren sporculann fonksiyonel aşama- lar ile kıyasladığımızda, yaşam boyu spor yapmanın sağlık açısından yararla- nnın organik temellerini dile getirmiş oluruz. Egzersizle gelen zindelikDüzenli egzersizlerle fizyolojik fonksiyonel kapasiteler ve vücut yağ oranmda meydana gelen değişiklikler VVlhnore ve Norton tarafindan incelenmiştir (Tablo). Tablodaki Sedenter Normal grup denekleri, haftada 3-4 gün 30'ar dakikalık koşu programlanna katılmış ve her biri kendi fizyolojik kapasitesini temsil eden Maksimum Oksijen Kapasitesinin (Mak. V02) % 75'i düzeyinde eforu hedefleyerek antrenman yapmışlardır. Bu deneklerin antrenmanlar öncesi ve attı aylık uygulama sonrası kardiyovasküler. respiratuar, metabolik parametrelerindeki değişimler ve \iicut kompozisyonu farklılaşmasıyla dünya çapında uzun mesafe koşuculannın bulgulan birlikte verilmiştir. Bu tabloda en anlamlı veriler; istirahatteki nabız, istirahatte atım volümü, egzersizde atım volümü ve kalbin volümetrik değişimi, diyastolik tansiyon arteriyelde düşüş, maksimum soiunum kapasitesindeki artış, maksimum eforda dakika soluk adedindeki artış, tidal volüm gelişimi. vitel kapasitenin artışı ve rezidüel volümün normalleşmesi, eforda oksijen kapasitesinin gözalıcı gelişimi, laktik asit toteransının, vücut yağ oranmda hızlı değişim gibi verilerdir. Bunlar, insan sağlığı, zindeliği fizyolojik kapasite ve toleranslan açısından çok anlamlı verilerdir. Bu fizyolojik değerler dikkatle incelendiğinde, her yaşta ve her çağda spor ya da "yaşam boyu spor"un toplum sağlığı yaklaşımı olmasının önemli nedenleri olduğu • Düzenli sporun sağladığı yararlar açıktır, ancak en önemlisi insanın yaşadığı süre içinde, kendisini sağlıklı, zinde, dinamik ve mutlu hissettiği günlerin sayısını arttınr ve ömrünü uzatabilir. görülür. Son zamanlarda tıbbi literatüre girmiş olan değerlendirmeler de ilginçtir. Düzenli spor yapan insanlann: • Koroner damarlannın tıkanma riski ortadan kalkar, koronerlerin çapı sağlıklı boyutlarda genişler ve miyokard dolaşımını takviye eden kolateral sirkülasyon damarları oluşur, 0 Kanın tüm vücuda yayılması kolaylaşır, kaslarda ve merkezi sinir sisteminde dolaşım düzeyi yükselir. # İstirahat halinde görülen bir dikardi etkisi ile egzersiz, miyokardın toparlanma ve atıklardan kurtulma süresini uzatır ve sağlıklı bir miyokard hipertrofisi oluşur, 0 Kan hacmi ve alyuvar sayısında artış olur. hafıf anemi hallerinde terapötik etkisi vardır, 0 Kasların kontraksiyonları ve tam rölaksasyonları, derin toplar damar ağı üzerinde olumlu ve rittnik bir itici güç oluşturur \e ayak tabanı üzerindeki ritmik basınç ile birlikte venöz dolaşımı hızlandınr ve kanın kalbe dönüşü kolaylaşır, 0 Tiroid bezinin salgısı artar ve gelişim çağındaki çocuklar ve gençlerde büyüme hormonu aktivitesi artar, 0 Serum kolesterolü ve yağ düzeyi normalize olur ve kaslarda enerji harcanması süresüıce kan şekerini ayarlar ve organizmanın glükoz toleransı yükselir, 0 ldiopatik hipertansiyon hallerinde. genelde parasempatik sinirlerin yarattığı periferik vazokonstriktif etki ortadan kalkar. tüm kılcal damarlann fonksiyonel hale gelmesiyle sistolik basıncın yükselmesine neden olan aortik iç basınç normalleşir, 0 Ritim bozukluklan ve pek sık olmayan ekstrasistol hallerinde, tıbbi gözetim altında terapötik etki sağlanabilir, 0 Astım tandansını azaltır. akciğer ifrazatının drenajına yardımcı olur, vantilasyon etkinliğini arttırarak efor sonrası toparlanmayı kolaylaştınr, 0 Eklemlerin işlekliği, eklem içi yapılarının güçlenmesi ve oseoporotik dejenerasyonun önlenmesi vanı sıra, kalça eğiminin normalizasyonu ile omurga deformitelerinin giderilmesi sağlanabilir, 0 Genel fonksiyonel gelişim, sağlık etkisi ve özellikle merkezi sinir sisteminde dolaşımı hızlandırması ve takviye etmesi, insanlann streslere bağlı bunalımlannı azaltır ve asabi davranışlan önlenebilir. Bütün bunlann yanında en önemlisi de insanın yaşadığı süre içinde. kendisini sağlıklı, zinde, dinamik ve mutlu hissettiği günlerin sayısını arttınr ve ömrünü uzatabilir. Yarın: Sporda tıbbi gözetimin önemi TABLO: Normal ve sedenter deneMerin attı ayfek Ur daynMfekantrenma- m sonrasıfizyolojikprofMeri ve vücut kompozisyonu verierMı, aynı yaş- taki ve dünya çapında mukavemet koşucularmm verieriflekıyaslaması. . Normal-sedenter Dünya çapında Antrenmanlar Mukavemet Değişkenkr Öncesi Sonrası Koşucular Kardiyovasküler Nabız, lst.dk. Nabız, Mak./dk. Atım Vol. Ist./cc Atım Vol. Mak./cc Dakika atım, Ist. Lt./dk. Dakika atım, Mak. Lt.'dk. Kalp Volümü/cc Kan volümâ'Lt. TA Ist. Sistol. mmHg TA Mak. Sistöl. mmHg TA Ist. Diastol. mmHg TA Mak. Diastol. mmHg 71 185 65 120 4.6 22.2 750 4.7 135 210 78 82 RespiratuarVant. Ist. Lt/dk (BTPS) 7 Vant. Mak. Lt/dk (BTPS) Soluk sayısı, Istdk. Soluk sayısı, Mak.'dk. Tidal Vol. tst. Lt. Tidal Vol. Mak. Lt. Vital kapasite, Lt. Residüel Vol. Lt. Metabolik a-v 02 Ist. cclOOcc a-vO2Mak. cc/lOOcc V02 Ist. cc/K&'dk. V02 Mak. cc/Kg/dk. Kan laktat, Ist. mg/lOOcc Kan laktat, Mak. mg' lOOcc 110 14 44 0.5 2.75 5.8 1.4 6.0 14.5 3.5 40.5 10 110 Vücut kompozisyonu A.öırlık, Kg 79.5 Vücut yağ dokusu, Kg Yağsız kitle, Kg 12.7 66.7 59 183 80 140 4.7 25.6 820 5.1 130 205 76 80 6 135 12 45 0.5 3.0 6.0 1.2 6.0 15.0 3.7 49.8 10 128 77.2 9.7 67.5 36 174 125 200 4.5 34.8 1.200 6.0 120 210 65 65 6 195 12 56 0.5 3.5 6.2 1.2 6.0 16.0 4.0 76.7 10 185 68.1 5.1 63.0 Açıklamalan tst.= istirahatte Mak. = Maksimal eforda a-v 02 = Arteriovenöz oksi- jen farkı TA = Tansiyon arteriyel BTPS = Vantilasyon ölçümlerinde Vücut ısısında, normal barometrik basınç altında ve tam nemlenmiş soiunum havası. ANKARA... ANKA... MÜŞERREF HEKtMOĞLU Yıllarca Önce, Çaıtkaya'da Bir Gece Ünlü piyano ustası Wilhelm Kernpff Cumhuriyeti-- mizin kuruluş yıllannda Ankara'ya geliyor. Halkeyin- de bir konserden sonra sanatçıyı Çankaya'ya götü- rüyor Atatürk. Sofrasında ağırtıyor. Gece uzuyor, sa- atlerce baş başa konuşuyorlar. Devrimlerden sözedi- yor Atatürk. Kafasını kurcalayan sorunu açıklıyorder- ken. Kurtuluş Savaşı, cumhuriyet, ilkeler, devrimler, ama çağdaş uygarlık düzeyine varmak için yeterli bul- muyor. - Müzikte bir devrim gerekiyor. Türk müziğini ben de çok seviyorum, ama teksesli müzik dinleyerek çok- sesli düşünmek yeteneği gelişemez. Bir müzik dev- rimi gerekıyor. Beyinde çoksesli merkezleroluşturma- dan çoksesli düşünceler üreyemez. Bence Devlet Konservatuvan'nın temeli o gece atı- lıyor Çankaya'da. VVilhelm Kempff'in 100. doğum günü kutlanacak önümüzdeki aylarda. Çok mutluyum, birkaç kez din- ledim bu ünlü sanatçıyı. Üstelik Idil Biret ile birlikte çaldı. Kazım Taşkent ve Vedat Nedim Tör ile birlik- te dinledik. Idil küçük bir kızdı o zaman. VVillhelm Kempff "büyük dostum" diye çağınyordu onu, büyük hayranlıkla izliyordu ellerini. Büyük bir dostluk oluştu aralarında. Sanatçımız "Kempff Amca" diye çağırdı onu, uzun sure birlikte çalıştılar. VVilhelm Kempff dün- yamızdan aynldı ama, müzik dünyasındaki dostluk sü- rüyor, idil Biret ona sevgisini, dostluğunu güzel ürün- lerte de kanrtlıyor. 100. yıldönümü kutlama törenlerin- de de önemli etkinliği olacak sanınm. Pazar günü Bilkent konser salonunda dinledim Idil Biret'i, bu kez eşi Şefik B. Yüksel de geldi. Birlikte yemekyedik, uzun söyleşileryaptık. Düşüncemde çi- çekler açtı. Mutlu bir evliliğin üretkenliğini de hisset- tim bu buluşmada. Ben de mutluyum doğrusu. Mes- leğimde 40. yılımı Schubert'ın Alabalık Beşlisi'ni din- leyerek kutladım. Suna Kan, Gülay Uğurata, Sum- ru Güner, Aylin Çınar ye Funda Kalmukoğlu ozel bir konserle odüllendirdi beni. 45. yılımı da Idil Biret ile kutladım. Bilkent 2. Uluslararası Anadolu Festiva- li onun konseriyle sona erdi. llk konserini spor salo- nunda vemnişti, yeni konser salonunu çok beğendi, müzikseverler de sevgiyle kucakladı onu. Suna Kan ile yan yana izledik konseri, neler anımsadık! 45. yıl nedeniyle bir armağan da Idil Biret ve Şefik B. Yük- sel'den. Chopin'in tüm yaprtlan. Balladlar, prelüdler sonatlar, polonezler, noktürnler, mazurkalar, konçer- tolar, valslerle tüm Chopin. Chopin ile güzel dans edi- yor sanatçımız! On beş CD bir arada, bir kucak Cho- pin. Polonya kökenli Papa'ya da yollamış Şefik B. Yüksel. Cumhurbaşkanı Demirel de Başkan VVales- sa'ya armağan etseydi keşke. Tanıtmadan çok söz ediliyor ama gerçek araçlan kullanmayı bilmiyoaız. • • • 45. yıl nedeniyleTV'de, radyoda söyleşiler yaptık, Profesör Korkmaz Alemdar soru yağmuruna tuttu beni. Mektupla, telefonla, yolda, konserde, sergide yolumu keserek okurlanm da sorar her zaman. Yıllar nasıl geçti, hâlâ iyimser miyim, mesleğime nasıl ba- kıyorum, mutlu muyum, mutsuz muyum? Kırk beş yıl önemli bir zaman dilimi kuşkusuz. Kimler geldi, kim- ler geçti, kimler kaldı belleğimizde. kimler silinip ka- ranlığa kanştı. Mesleğımizde de neler yaşandı, yoku- şumuz nasıl dalgalandı, kırk beş yılın onu Istanbul'da, otuz beşi başkentte.. 27 Mayıs'lar, 12 Mart'lar, Demi- rel'ler, Ecevit'ler, 12 Eylül'ler, siyasal sahnede rol de- ğiştirenler, hiç değişmeden oyunu sürdürenler, çağ at- lamaktan söz ederken çağdışı eylemleri hızlandıran- lar, "Ya olacak ya olacak" derken hıçbir şey oldura- mayanlar, medyatik dayranışlarla göze çarpanlar! Acı ama gerçek, mesleğımize de yansıyor bu eğilim, te- kelleşme tırmanıyor, tehlikeli boyıjtlara vanyor, tekses- lilik ağır basıyor, kamuoyu sağlıksız oluşuyor! Her za- man yineliyorum düşüncelerimi, sağlıklı kamuoyu çoksesli habercilikle oluşur ancak. Demokrasi de çok- sesli bir yaşam bıçimi değil mi? Yıllarca önce Çanka- ya'da bir gece, Atatürk'ün ünlü piyanıst VVilhelm Kempff'e söyledikleri önem kazanıyor durmadan. Çoksesli müzik sevgisi gelişmeden teksesliliğe sap- lanıyor olaylar. Kulaklara eğitim gerekiyor. Orkestra- lar kuruluyor, ama konser verılemiyor. Baş çalgıcı tüm çalgıları çalma eğiliminde, sesi egemen olsun istiyor. Kurumlar, kuruluşlar arasındaki diyalog kopukluğu aşılamıyor. Ama aşılacak. Sanatçılanmıza bakarak umutlanıyo- rum. Otuz beş yıldır başkentteyim, gerilimi sanat olay- lanyla aştım her zaman. Mutlu bir gözlemim de var. TRT ya da özel TV'lerdekı teksesliliğe karşın konser salonlarının kalabalığı büyüyor giderek. Çoksesli mü- ziğe ilgı duyuyor genç kuşaklar. Çoksesli bir yaşam özlemi duyuyorlar. Bu özleme yanıt vermeyenlerin şarkısı eskidi artık. Terör yasasında bir madde değiş- tirmek yetmiyor. Çoksesli bir yaşam biçımi oluşturmak için siyasal yaşamda yapısal bir değişiklık gerekiyor. Güzel bir konser ortak bir ürün.. besteciden başhyor, orkestra üyeleri, başçalgıcı, yönetici ve izleyicilerie iyi biriiktelik istiyor. Sanatçıları alkışlanyla destekliyor ya da sessiz kalıyor izleyiciler. Çoksesli yaşamda da böy- le bu. Hepimize düşen görevter var. Başarmak zorun- dayız. Konserden sonra Kale'de VVashington Restoran'da uzattık saatlerı. Bizi ne güzel selamladılar. Uzun yılla- n birlikte yaşadık, birlikte yaşlandık. Yandaki masada Özden ve Metin Toker, köşede Ali Baransel ve dost- ları, onlar da Cumhuriyet okuru. Aynlırken seslendi Metin Toker: 50. yılda buluşmak üzere! Belki de buluşuruz. BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7SOLDANSAĞA: 1/ Divan edebiya- tında. konusu Tann'ya yakanş olan şıır. 2 / Dil devrimınin ılk yıl- lannda "beledı- ye" anlamında kullanılan söz- cük... Mevlevi ayinı.3/Kanınhe- moglobınle renk- lenmiş kırrruzı yoıvan... Evrensel alıcı olan kan gru- bu. 4/ Sıkıntı ver- me, üzme... Bir renk. 5/ Ha- yat arkadaşı... Terazi. 6/ Düz dokunmuş. açık samanren- gınde bir tür ıpek kumaş. II Uluslararası Tiyatro Enstıtü- sü'nün sımgesi... Asmakütü- ğü. 8/Yapraklan sebze olarak kullanılan bir bitki... Maksat. 9/ Eskiden satranç oyunun- daki vezire verilen ad... Üstü kapalı olarak anlatma. YUK.\RIDAN AŞAĞIYA: 1/ lslam ülkelerinde çarşı ve pazar esnafını dın kurallanna göre denetleyen görevlı. 2/ Tanmda kullanılan azotlu güb- re...Eğık olarak kesılmişkenar.3/Mektup...Mısra. 4^Rum- lann kutsal saydıkları kaynak ya da pmar... Şarkı. türkü. 5/ Iki sopayla çalınan, fıçı biçımınde Japon davulu. 6/lsyan- kâr... Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da konar-göçerlenn kıl çadırlanndan oluşan yayla yerleşmesi. II Bir cetvel türü... Düşünceden çok duygusal yönü belirgin olan sanat yapıtı ıçın kullanılan sözcük. 8/0züm şırasının tortulannı çökert- mekte kullanılan kille kanşık kıreçli toprak... Şarap kade- hı. 9/Anlayışsız, kalın kafalı... tskambilde bir renk.