Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
15 MAYIS 1995 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 13
;
'Pereira Pretend' adlı son romanı îtalya'da Berlusconi ile savaşın simgesi haline gelen Tabucchi:
Esin perishıe inamyorumKültür Servisi- Itah/an yazar Antonk)
Tabucchi' nin son romaıu 'Pereira Pre-
tend' (Pereira Iddia Ediyor) ttalya'da tam
anlamıyla bır zafer kazandı. Kitap. Ber-
lusconi ile savaşın simgesi haline geldi.
Eskı Komünist Partisi PSD'nin gazetesi
'L'Unita' Pererıra'yı 'bizden biri' olarak
tanımladı.
Fransız Le Nouvelle Observateur der-
gisi de "Tabucchi yoksa politik bir yazar
mı" sorusunu yöneltiyor son sayısında.
Gilles Anquetil in Tabucchi ve son roma-
nı üzerine yazdığı yazıdan bölûmler su-
nuyoruz:
Antonio Tabucchi için ev sahipliği ku-
rallan kutsal edebi kurallardır. O, ziya-
retleri ve ziyaretçileri çok sever. Karak-
terleri hep yazann peşındedir. Sık sık ka-
pı çalarlar. Tabucchi, yüzûnde geniş bir
gülümsemeyle kapıyı açar ve onlan
"Hoşgeldkıiz'* diyerek içeri buyur eder.
Gelenlergece konuklandır. Bu konukla-
n uyku öncesinde kabul eder. Çünkü tam
o saatlerde yaşayanlann ve ölülenn ses-
len netleşir.
"Masallan seviyorum'" dıyor yazar.
"ben çok i>i masaldinlerim. Kimi zaman
zor olsa da bir karakterin ya da bir ru-
hun havada gezinirken bana ihtiyacı ol-
duğunu bilirim. Onu anlatmamı ister.
Dinlemek ve anlatmak, hemen hemen ay-
nı şeydir. Hayal güciinün kapılannı sonu-
nadekaçmakveondanyararlanmayı bil-
mekgerekir. Bugünedek vazdığımöykü-
leri. kitaplanmı yalnızca karşıladım.
A ntonio Tabucchi için ev sahipliği kurallan kutsal edebi
/\ kurallardır. O, ziyaretleri ve ziyaretçileri çok sever.
- Z X Karakterleri hep yazann peşindedir. Sık sık kapı
çalarlar. Bu konuklan, uyku öncesinde kabul eder. Çünkü o
saatlerde yaşayanlann ve ölülenn sesleri netleşir.
rabucchi kitabında 4O'lı yıllann diktatörü Salazar için
yazdığı saldırgan bir makale yüzünden sürgün yolunu
tutan yaşlı bir gazeteciye saygı duruşunda bulunur.
Bugün artık herkes o gazeteciyi unutmuştur oysa. Roman,
Pereria olayının raporu gibidir. Tabucchi diğer kitaplannda
da yaptığı gibi romanda bir tanığa dönüşen kahramanlanyla
büyülü bir biçimde oynar.
Bundan ernin olabilirsiniz: Ben esin pe-
risine inanıyorum. Gece beni ziyaret eden
konuklanma kars.ı büvuk bir sevgi bes-
liyorum içimde. Onlan bir tür işaret gibi
görüyorum."
Antonio Tabucchı'yi yatak odasının
kapısına "Şairçahşıyor'"yazan Saint-Pol
Roux gibi de görebıliriz. Şaır için rüya-
lar da yaratının ayrılmaz parçalandır
çünkü. Belkı de rüyanın en eski edebi tür
olduğuna ınandırmıştır kendini.
'Hindistan tçin Gece Müziği'nden
'Ağıt'a. "Tatar Çölü'ne dek tüm kitapla-
nnda Tabucchi hıç bıtmeyen arayışını
sürdürür, çünkü ona göre, parçalanamaz
bir kimlığe ulaşmak mümkün değıldir.
Ustası Fernando Pessoa gıbı (onun tüm
yapıtlannı eşı Marie-Jose de Lancastre
ile birlikte Italyancaya çevırdi) yalnız ol-
madığımızı, seslerle çoğaldığımızı bılır.
Direnişjn bayraktan
1992 yılının Eylül ayında Tabucchi.
Pereira ile ilk kez karşılaşır. Pereira ya-.
zacağı romanın kahramanı ve ıki yılı aş-
km bır süre sonra solun Berlusconi'ye
karşı dırenışınin bayraktan olacaktır.
Tabucchi kitabında 4O'lı yıllann dik-
tatörü Salazar için yazdığı saldırgan bır
makale yüzünden sürgün yolunu tutan
yaşlı bır gazeteciye saygı duruşunda bu-
lunur. Bugün artık herkes o gazeteciyi
unutmuştur oysa. Roman, Pereria olayı-
nın raporu gibidir Tabucchi diğer kitap-
lannda da yaptığı gıbı romanda bir tanı-
ğa dönüşen kahramanlanyla büyülü bır
bıçımde oynar.
Tabucchi, romanımn başansını şu söz-
lerle anlatıyor: "Portekiz faşizmi, küçük
burjuvalar tarafından yüceltilmiştir. Pe-
reira Pretend. varoluşçu ve çok iyimser
bir roman. Bize şunu söylüyor: Eğer olay-
lan kabullenebilir. geçmişte yapüanlan
affedebüirsek yaşamımız belki de değişir.
Bir kitapla, bir tabloyla ya da bir yazar-
la tanışmak insanlann yaşamını değişti-
rebilir. Rastlantılara inanmak gerekir. Si-
ze kendimden bir örnek vereyim: Benim
yaşamım Pessoa'yı keşfettikten sonra de-
ğişti. 1962 yüıvdı. Bir yıl Fransa'da kat-
dıktan sonra îtalya'ya, «vime geri dön-
müştüm. Trene binmeden önce bir kitap-
çıya girip daha önce hiç tanımadığun bir
yazann kitabını almıştım.Portekizli bir
şairin 'Bureau du Tabac' adlı kitabıydı
bu. Yolculuk sırasında bir bölümünü
okuduğum bu kitap, bana mutlaka Por-
tekizce öğrenmem gerektiğini söyledL Ve
ben hemen Pisa Lniversitesi Portekiz
Edebiyatı Bölümü'ne kaydoldum. Geri-
sini zaten biliyorsunuz»"
Tabucchi boy lece Pessoa ile çok yakın
arkadaş olur ve onun tüm yapıtlannı Ital-
yancaya çeurir: "Bugün Itatyanlar be-
nim Portekiz tutkumu biraz kıskamyor-
iar. Bir başka yabancı dili seçmek-ki ben
Ağıt adlı kitabımı Portekizce y azdım- in-
sanın özgürlük alanını da genişletiyor.
İtalyanlar benim aristokrat bir yazar ol-
dugumu söylerler. Sakın bu sözfere kulak
asmayın."
Pessoa \e Pirandeüo gibi tkı edebıyat
meleği tarafından korunan Tabucchi,
' Pereira Pretend'da da tam anlamıyla yet-
kin bir yazar olduğunu kanıtlıyor. Gece
konuklan ıse yazann daha çok güzel kı-
taplar yazacağını müjdeliyor.
'Madness of King George'un yönetmeni Hytner
6
Gddi isler'in adamı
Kültür Servisi- Nkholas Hytner
çocuk kalmakta diretiyor. Giinter
Grass'ın 'The Tin Drum-Teneke
Trampet'ınin kahramanı gibi irade
gücünü kullanarak büyüyüp. dürüst-
lükten yoksun yetişkin dünyasına gir-
meyi reddediyor. Hytner, hain bir cü-
ce olmasa da, onun gibi zamana mey -
dan okuyor âdeta.
Manchester'da doğan. Cambrid-
ge'de eğitım gören 38 yaşındaki yö-
netmen, erken yaşta saçlan dökülmüş
bir yeniyetme gibi göriinüyor. Strat-
ford'da Shakespeare'ın, Glyndeebo-
urn'da Mozart'ın. Coliseum'da Ha-
endel'in yapıtlannı sahneye koyan
Hytner. yaptığı ışlerin anıştırdığı 'ckJ-
di adam' görüntüsüne bürünmemek
konusunda son derece kararlı.
Dört dalda Oscar'a aday gösteril-
mesıne karşın. bir tek en ıy i sanat yö-
netmeni dalında bu ödüle değer gö-
rülen 'MadnessofKingGeorge', Hyt-
ner'ın ılk fılmı Fılmin yapımcısı Sa-
muel Goldvvyn'in deliliğıne şaşıyor
ve "Düşünün. daha önce hiçbir film
yapmadığım halde bana 5.5 milyon
stertinlik bir bütçe sagladılar. Pek çok
bakımdan, yaptığımın ne olduğu ko-
nusunda pek bir fîkrim yok" diyor.
"Teknik olarak hiçbir şey bümiyor-
dum. Ama herkes çok sakin görünü-
yordu. Görüntü yönetmeni ^ndrevv
Dunn'a büyük ölçüde bağuniıydım."
Ancak büyücü Hytner'in çıraklığı
pek uzun süımemiş anlaşılan. Filmin.
Kral George'un karmakanşık mah-
kemesini gösteren açılış sahnelennin
kendı fikri olduğunu itiraf ediyor. Bu
çarpıcı görsel
uvertür Hyt-
ner'in Nati-
onal Theat-
re'da sahneye
koyduğu 'Ca-
rousel'i anım-
satıyor. Hyt-
ner, 'Caro-
usel'in ilk on
dakikasıyla
gurur duydu-
ğunu söyle-
mişti. Bu ifade hıç de alçak gönüllü-
lükten uzak değil. 'Madness of King
George'un açılış sahnelerınde de ay-
nı başdöndürücü de\ ınım, aynı kasır-
ga \ar.
Alan Bennett'ın senaryosundakı
açılış sahnesinın fılmde kullanılma-
masına üzülmüş olabileceğini düşü-
kişi kısa süre sonra. hızlanmak gerek-
tiğini fark ediyor. Sinema Lzleyicisi hız-
Iı geçişler isriy or. Sonunda bu yolculu-
ğu filmden çıkarmaya karar \erdik.
Filmin başında bir kapı gıcırdayarak
açılıyor ve büyük bir karmaşa içinde-
ki mahkemeyi görüyoruz. Kapının
açüması son derece teatral; tiyatroda
perdenin açılması gibL"
Sinemada yaratılan utanmasız ıl-
lüzyonlar çok eğlendirmiş Hyiner'i.
En hoş deneyimi de yaz ortasında
Arundel Şatosu'nda bir kış atmosfe-
rinin yaratılması olmuş: "Bu.cennet-
ti.- Belki de yılın en sıcak günüydü ve
biz gri donuk bir ışıkla karlı bir hava-
yı çekiyorduk."
Hytner, açıklanması güç yeteneği-
ni ve gelışımini açıklarken alçakgö-
nüllülüğü de elden bırakmıyor "Ti-
yatro yönetmeni olarak teknik yete-
neklerim söz konusu olduğunda belü
bır güvensizJiğim %ar. Asla Çehov yö-
netemem. Bir odada oturup Mosko-
va'yagitmekten söz eden üç ktşiyie ba-
şa çıkamam."
Yaptıklannın 'kişisel ifadeler' taşı-
dığını kabul etmiyor. Geçen yıl Mü-
nıh'te sahneye koyduğu Mozart'ın
'Don Giovanni' operasını yeterince
başanlı bulmamış' "Bu-
nun insanlann düşündüğü
opera olmadığını keşfettim.
O kahraman hakkındaki
bir söylence, ama bu söy-
lence operanm dışında kâl-
dt Yakından baktıgınızda,
bu prodüksiyonun onun
hakkmda olmadıgınu Don
Giovanni'yi sabit fıkir hali-
ne getiren diğer karakterle-
rin de onun hakkında hiç-
bir fikri olmadığını görü-
yorsunuz."
Hytner, Alan Bennett'ın
Diaries-Günlükler'indeki
zalım nesnelliğe hayranlık
duyuyor.
Bennett'ın psikolojik eş-
değeri. kendi varhğının dı-
şına çıkabilmesini sağla-
yan usta ve yoldan çıkaran
ıronısi. Utanma duygusu,
Bennett'ın saklanma ama-
cıyla geliştırdıği bir tür ka-
muflaj.
Hytner, Bennett'ın en iyi
senaryo Oscan'nı kazan-
masını çok istiyordu. Yal-
nızca ödülünü alırken ya-
Helen Mirren. Nigel HaHthorne ve Amanda Donohoe, senaryosunu .\lan Bennett'ın pacağı konuşmayı duymak
yazdığı 'Madness of King George'un bir sahnesinde.
İlk filmi 'Citizen Kane-YurttaşKa-
ne' olan Orson Welles. bır film stüd-
yosunu bir erkek çocuğa verilen en iyi
oyuncak elektriklı tren olarak tanım-
lamıştı. Hytner bu yeni aracı fethet-
menin verdigi coşkuyu paylaşıyor ve
panığe bile kapılamayacak kadar de-
neyimsiz olduğunu iddia ediyor:
nüyor Hytnen "Bennett'm ilk senar-
yo tasansı Honıe Counties'deki evde
Rupert Graves'in ailesine \eda etme-
siyle başlıyor. Daha sonra Kral Geor-
ge'un hizmetine ginnek üzere Lond-
ra'ya gidiyor. Sarayın aviusuna van-
yor ve ikridaruı labirentini keşfediy or.
Ancak tiyatrodan sinemaya gelen bir
için... Ancak bu isteğı ger-
çekleşmedi. En iyi uyarla-
ma senaryo Oscan'na 'Forrest
Gump' filmiyle Eric Roth değer gö-
rüldü. Eylül ayında Arthur Miller'ın
oyunu 'CadıKazanı'na dayanan 'The
Cnıcible' adlı ikinci fılminin çekim-
lerine başlayacak olan Hytner. bunun
için şimdiden Miller'la işbirliği yap-
maya başlamış.
Artık ölüler de şarkı söylüyor
Kültür Servisi - Ingıliz Queen topluluğunun yenı çı-
karacağı albümde, topluluk üyeleri. 1991 'de ölen ünlü so-
listlen Freddie Mercury'nin birkaç yıl önce, pıyano eş-
liğınde kaydettığı şarkılara, fon müzığı oluşturacaklar.
Aynı teknik, bu yılın başlannda. The Beatles' ın sağ ka-
lan üyeleri tarafından da uygulanmış; John Lennon'ın da-
ha önce piyasaya çıkmamış olan 'FreeAs A Bird' adlı şar-
kısına gnıp, kendı seslerini de kaydetmiştı. Böyle gider-
se, 25 yıl sonra, ilk Beatles albümü kısa süre ıçinde din-
leyıcilerle buluşabilir.
Queen'ın, aynı yöntemı uygulayarak 'yeni' bir albüm
yapma karan. bazı hayranlann bıle, kuşkuyla karşılaya-
caklan birakımın doğrnasına yol açacak gibi göriinüyor.
Genç yaşta ölen rock yıldızlannın bolluğu göz önünde
bulundurulursa, akım haylı başan kazanabilir.
Queen'ın ve Beatles'm yeni albümleri, daha önce Nat
Kiâg Cole ve kızı Nathalie Cole'ün bir arada şarkı söy-
lemelerini sağlayarak büyük bır başan kazanan EMI şir-
ket tarafından piyasaya surülüyor.
Şırketın yöneticilerinden David Hughes, "Birgrubun
halen yaşayan fiyelerinin bir araya gelerek, ölmüş şarkı-
cıyla kayıt yapması fikri hayli yeni sayılır" diyor ve ekli-
yor: "Bu da ancak plak alanlar \e koleksiyon yapanlar. o
topluluğa yeterli derecede ilgi duyuvorsa söz konusu ola-
büir."
Queen'ın yaşayan üç üyesi, Brian May, Roger Me-
adcms-Taylor ve JohnDeacon. halen. May'in Surrey'de-
kı evınde," 'Too Much Love WiD KiD You' ve 'Heaven For
Everyone' üzerine çalışıyorlar.
1991 'de AIDS'ten ölen Freddie Mercury, gruptakile-
nn 1980'lerde çıkardığı solo albümlerde yer alan bu şar-
kılapn vokallerinı daha önce gerçekleştirmişti.
Üçlü, son bırkaç aydır, Freddie Mercury'nin yaptığı
kayıtlan ınceleyıp stüdyoda canlı müzik yaparak şarkı-
lara katkıda bulunuyorlar.
Parçalar, şimdıye kadar piyasaya sürülmemiş diğer öz-
gün Queen çalışmalarıyla birlikte, gelecek Noel'de satı-
şa sunulacak.
BÜO 'dan 'Turandotya da AklayıcılarKongresi'
Aydınyozlaşması
üzerineçağdaş yorum
EBRU GÖKTEKE
Üniversıte bünyesınde, amatör bir tiyatro
topluluğu olarak sahneledıkleri oyunlann
yanı sıra çıkardıkJan Vfimesis adlı tiyatro
dergisi, oyunculuk eğitimi ve seminer
çalışmalanyla tiyatro tutkunu üniversıte
öğrencilerine yol gösteren 'Boğaziçi
UnhersitesiOJTinculan'nın (BUO)
sahneledıkleri "Turandot ya da
Aklayıcüar Kongresi" adlı oyun. günümüz
Türkiye'sinde. aydınlann üzerine düşen
görevlen ırdeliyor. Bertolt Brecht'ın
entelektüel sözcüğünü "TeUekt-L'eU-In"
haline dönüştürüp TUI dıye kısaltarak
aydınlarla inceden inceye alay ettıği oyun.
eğitimli insanlann kapital'st düzene uyum
sağlayarak yozlaşmalannı ele alıyor.
Kasım ayı sonunda metni ülkemize
uyarlayarak yeniden yazmaya başlayan,
şubat ayından beri de oyunun provalannı
sürdüren topluluk, Türkıye'nin politik
durumunu daha iyi yansıtabilmek için,
teknik ve dramaturjik değişiklikler
yapmak zorunda kalmış Rejiyi
gerçekleştıren dört kişılik ekipten Cüneyt
\alaz, bu konuda, "Oyunu ele alırken,
Türkiye'yle benzertik noktalannı iyice
arttırmaya, Türkiye konjonktürüne yakın
hale getirmeyc çahştık. Ortaıya güncel bir
oyun çıkü" diyor.
Oyuncu olarak BÜO kadrosunda yer alan
Vletin Göksel. Stanislavski'den
yararlanılarak oluşturulan fiziksel eylem
ve Brecht'ten yararlanılarak oluşturulan
doğaçlama çalışmalanyla venlen temel
oyunculuk eğıtimının yanı sıra vücut
çalışmalannı da sıstemleşrirmek için
uğraştıklannı belırtiyor. Reji ekibinden
Kerem Karaboğa, bu yıl BUO'ya katılan
kalabalık kadroya. 'oyunculann sahneye
altşmalannı ve tiplenıe çalışması
yapmalannı amaçlayan' bir eğitım
verildiğını, ortaya çıkan ürünün de bu
eğitimin bir parçası olarak görüldüğünü
söylüyor ve ekliyor: "Kalabalık bir
kadroyu banndırabikn ve en küçük
roldeki insanın bile belli bir riplemeyi
ortaya çıkarabileceği bir oyun aradık.
Brecht, ensemble (kumpanya) anlayişına
göre yazdığı için, bu oyun bize çok uygun
geldi ve otuz altı kişiy İe sahneiedik."
Metın Göksel. kadroda bulunan bırkaç
ismin hiç değışmediğinı anımsatmamız
üzerine, 1988'den bu yana teatral bir
arayış içinde, düzenlı çalışmalann
yapıldığını söylüyor. Eğitım ve seminer
çalışmalanna özel bir önem venldiğıne
değinen Göksel, önümüzdekı aylarda
MeyerhoM özel sayısı çıkacak olan tiyatro
dergisi Mimesıs'ın tiyatro teorisi alanında
bir boşluğu doldurduğuna inanıyor-
"Teorik ve prarik çahşmanın biıiikteliğini
sağlamaya çalışıyoruz. Bir yandan da. belli
bir sistemleşme cabası var."
Peki ya amatör bir topluluk olmanın
zorluklan0
Cüneyt Yalaz ve Metin
Göksel, bu konuda aynı şeyi söylüyorlar:
"Sanatçılar, olanaksızhklan, sanatsal
anlamda kötü ürünler vermelerinin
bahanesi olarak kullanıyorlar. Batı'yla
kıyaslandığuıda bizde doğnı dürüst bir
tesis olmadığı doğnı. Ama sanat yapmanın
binbir yolu var. Amaç, tiyatro yapmaksa
eğer, yaşamın bütün alanlan uygundur ve
izteyenieıie her yerde ilişkiye geçüebUir.
Bizim en büyük avantajımız, kendimize ait
bir sahnemiz olması."
'Turandot ya da Aklayıcılar Kongresi'ni
nisan ayında sergilemeye başlayan BÜO,
perşembe günü ızleyicilerin karşısına
yeniden çıkacak. 26 ve 28 mayısta da
oyunu tekrar sahneleyecek olan topluluk,
yeni bir oyunculuk eğitimi çalışması ve
Brecht ağırlıklı semınerlerle etkinliklerinı
sürdürmeyi amaçlıyor.
BU AŞAMADA
ŞÜKRAN KURDAKUL
15Mayıs1919
ve Aydın Tavrı
"Ben ki düşûntjyorum
Var olduğumdan beri
Silahlar bana dönük
Savaşlar sizın için
Gücünüz varsa artık
Usumu tutukJayın."
Bilirsiniz. Batlııiar. Osmanlı Imparatorluğu'nu son
döneminde "Hastaadam'."olaraknıtelemişlerdi.
Erken Cumhırryet döneminin kimi toplumbilimci-
leri:
"Yan sömürge.."
Biraçıdan bakınca I. Dünya Savaşı yenilgisi sömür-
geleştirilme sürecinin son halkası sayılabilir.
Öteki açı, asksf sivil okumuş orta tabakanın tem-
sil ettiği ulusal biıncin bağımsızlık bilincine dönüştü-
ğüne tanıklık eder.
Birinci, teslirnr/eti taşır ıçinde.
İkinci, savaşın.
Biri "son"u sİTtgeler, öteki başlangıcı.
Sonu simgele/en, emperyalızmin uç bölüğü göre-
viyle öne sürdjğü Yunan ordusunun 15 Mayıs
1919'da Izmır'e çıkmasına boyun eğen devlettir.
Başlangıcı sirngeleyen, işgalden kısa süre önce
"Redd-i llhak" hareketini örgütleyen yurtsever aydın-
lar.
Devlete ve eski Osmanlı kurumlarına karşın ba-
ğımsızlık bilinciri yaşama geçirmek için direnen ye-
ni güçlerin kararlı ığı...
"Redd-i llhak' lareketini böyle tanımlayabiliriz.
"Redd-i llhak Cemıyeti" öncülerinin 14 Mayıs 1915
gecesi düzenledikleri miting sonrasında belediye
başkanlıklanna geçtikleri telgrafta şu satırlar var:
"Izmır ve havâtis't Yunan 'a ilhak edilıyor. Işgal baş-
ladı. Izmir ve mûfnakatı kâmılen ayakta ve heyecan-
dadır. Izmir son /e tanhi gününü yaşıyor. Son imda-
dımız sizin göstereceğınız muavenete bağlıdır. Mi-
tingli telgraflarla heryere başvurunuz ve VATAN OR-
DUSU'na katılırv." (Kâzım Karabekir, Istıklal Harbi-
miz, I. bas. 1960, sf.27)
Büyük harflerte dizdiğim 'Vatan Ordusu' kavramı
eski Osmanlı toprağındakı yeni güçlerin dırençlerini
sonuna kadar gotorme kararlılığı ile birlikte özgür bi-
reyler olduklann koyuyor ortaya.
Sorgulama yetenekleri doğrultusunda somut so-
nuçlar elde etmesıni bilen.
Usa inanmanın gereklerinı ve getıreceği sonuçlan
gözardı etmeyen...
Tevfîk Fikret'in önce II. Meşrutiyet dönemı aydın-
larını etkılediğini bildiğimız Sis, Ferda, Tarih-i Kadîm,
Millet Şarkısı vb şiırleriyle edebiyata da yansıyan bi-
reysel özgürleşme ıstenci, işgallerin başlatıldığı ev-
rede, ilkelerıne ıianet edebılır mıydı..
Sorunun yanıtn 15 Mayıs 1919'dan öncekı ve son-
raki günlerde ayiın tavn vermiştir.
Içeriğinde düşuncenin eyleme dönüşmesinı geliş-
tiren bu tavır, emperyalizmin güdümünde gelenleri
tek başına silahla karşılayan Hasan Tahsin'le, "Zito
Venizelos!.." diye bağırmayı bırey olma bılıncıne sığ-
dıramadığı için sCngülenen Miralay Süleyman Fet-
hi'nin ölümlerinde somutlanıyor sanınm.
Ulusal Kurtuluş Savaşı'mızın öncülerine emperya-
lizmle savaşmar n gerekli olduğunu yaşam öğretmiş-
tı.
Günümüz Anadolu insanının yeni emperyalizm kar-
şısındaki tavrını da yaşam belirieyecek.
ll.GENÇLİK GÜNLERt
BLGÜN:
HARBİYE MUHStN ERTLĞRUL: 12.00 Film "Mor
Yülar" Yönetmen Steven Spielberg
15.00 Söyleşi "İstanbuL.Büyük Mozaik" Prof. Dr.
Doğan Kuban. Prcf. Dr. Semavı Eyice, Mete Göktuğ,
Prof. Dr. Kriton Cun. Ara Güler. Kerim Güzelış,
Giovanni Scognarri lo 18.00 Dıa Göstensı "Asılacak
Fotoğranar" Nevzai Çakır 19.00 ŞehırTiyatrclan Dans
Bırimi Koreografît Denemeler III
KADIKÖY HALDLN TANER: 15.00 Konser Adam
Müzik Topluluğu 19.00 Oyun "Aşkımız Aksaray'ın En
Büyük Yangını" Tiyatro Bilkent Oğrencı Kültür
Merkezı Tiyatro Kalubü
LSKÜDAR MUSAHİPZADE CELAL: 19.00 / Oyun
"Hasan Ağa'nın Kansı" Balkan Sanat Tiyatrosu
FATİH REŞAT 1SLRİ: 19.00 / Oyun "Yedi Kadın"
Konak Belediyesi
YARIN:
HARBİYE MUHStN ERTLĞRUL: 12.00 Film "Les
.\mants" Yönetmen Louis Malle 15.00 Söyleşi "Doğal
ve Kühürel Miraslarcnızı Konıma'" Oktay Ekinci
(Mimarlar Odası), Dr. Şebnem Önal (Tarih Vakfı), Şeniz
Atık (Arkeologlar Derneği), Nergis Yazgan (DHKD),
Yıldız Demiriş (Sanat Tarihi Demegi). Penhan Balcı
(Tarihi Türk Evleri Vakfı) 17.00 Happenıng 18.00 Dia
Göstensi "Antakya'dan Kars'a_" Fırdevs Sayılan 19.00
Show "Mikrofonda Uğur YüceT
KADIKÖY HALDUN TANER: 19.00 Oyun "Aç
Şuiıfin Laneti"Galatasaray Lısesi
ÜSKÜDAR MUS^HJPZADE CELAL: 19.00 / Oyun
"Beyaz Mantolu Adam" Tiyatro Mayıs
FATİH REŞAT NLRJ: 15.00 Konser AJtı Nokta Körler
Derneği Çoksesli Oda Korosu, Selim-Kerim AJtınok
İkinsi 19.00 Oyur -İshak" Yeni Yüksektepe Kültür
Derneği Donkişot Fıyatro Grubu
Japon yazartann intHcamı
• TOKYO/WASHI\GTON(AJV)- Hiroşimave
Nagazaki'ye atılar atom bombasının acısını içinde
duyan ve ne pahasrna olursa olsun bombayı atan ülke ile
hesaplaşmayı kafa&ına koyan Japonya, kağıt üzerinde de
olsa Amerika'yı dıze getirdi.
Japon yazarlann eserlerinde Amerika Birleşik
Devletleri büyük bjyenilgiye uğratıldı.
Atom bombasının atılmasından tam yanm yüzyıl sonra
Japonya'da vatansever cep romanı yazarlan,
2. Dünya Savaşı'nı yeniden canlandırmaya
başladılar. Gerçekte. bırkeşif uçuşu sırasında
yakalanıp öldürüleı \e adını taşıyan dev
savaş gemisi, ılk hûcum seferinde Amerikan
uçaklan tarafındar batınlan Amiral Yamamoto
hakında 43 cep romanı yazan Yoshio Aramaki "Açık
Deniz Filosu" adlı dizi romanında Amiral
Yamamoto'ya büyik zaferler kazandırdı.
Hayali zaferlerden bırini de Yoshiakı Hiyama yazdı.
Hıyama Romanında Japon Krallığı'nın başanlı
savaşçılan, Amerikayi yenılgiye uğratıp Amerika
kıtasını en güney noktalanna İcadarkolonıleştınyorlar.
Leman Kültiîr'de Mehmet Esen
• Kültür Servisi- Son beş yıldır tiyatro çalışamlannı
Berlin'de sürdüren Mehmet Esen her pazartesı günü saat
20.30'da Leman Kikür'de Türk seyırcısıyle buluşacak.
Türkiye'de bulunduğu süre içinde "Nadır'in Dünyası".
"Günaydın Berlin' gıbıoyunlarsergileyen Esen'in
programı meddahlık. taşlama ve sohbet bölümlerinden
oluşuyor. (245 38C«6)