Katalog

10 NİSAN1995PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ ERGJN YILDIZOĞLU LONDRA 'Karanlığın Kalbi' RUANDA'YI HATIRLAMAK: 10 bin haç Londra'daki Saint Martin- tn-The Fields kilisesiııin önüne bırakıldı. Haçlann her biri 1 yıl önce Ru- anda'da başlayan kattiamda öidürûlen 100 Ruandahyı temsil ediyor. Tecavüz edildikten sonra, yanmış bir kö- yün zümrüt yeşili agaçlaria çevrili, kiremit rengi toprak patikasına, onlarca komşusu, annesi, babası, akrabalan ve belki de yeni doğmuş çocuğunun cesetleriyle biriikte atılmış bir gertç kızın ölmeden az örtceki birkaç dakikasından bir enstantaneyi gü- venlikli odalanmızdan seyredelı tam bir se- ne oldu. Pınl pınl mavi bir gökyüzünün al- tında, bogucu sıcak bir Orta Afrika öğlen vaktiydi. Gözleri yan aralık (üzerlerinde si- nekler uçuşuyor), çenesi dipçik darbeleriy- le dağılmış, ağzından kanlar akarken yut- kunmaya çalışıyor. Dılınin kıpırdadığını, yü- zünün belli belirsiz titrediğini görüyoruz. Birkaç metre ötede askerter sigara içiyor şakalaşıyorlar... Yine Afrika kendini bölüş- meyeçalışanlann elinde kana bulanıyor. Yi- ne Batı basını bize bunu kendine has ikı- yüzlülükle, üstelik Joseph Conrad'ın "Ka- ranlığın Kalbi"nöeW\ keskin eleştirilerinden de yoksun olarak daha bayağı bir şekjlde sunuyordu... Yaklaşık 100 yıl sonra... Tam bir yıl önceydi... ••• Bir yıl öne, Orta Afrika'nın Büyük Göller bölgesinde bir ülke, Ruanda, bu yüzyılın en büyük soykınmlanndan birine şahit o\- du. Hutu kabilesi, birkaç hafta içinde Tut- si kabilesinden yanm milyon kişiyi öldür- dü, iki milyon kişiyi de göçe zorladı. O gün- den bu yana kanşıklıklar komşu ülketere de sıçradı. Geçen hafta, Burundi'den, Ru- anda'yı hatırlatan bir soykınmının başladı- ğına dair ilk çığlıklar gelmeye başladı. Bu seferTutsi kabilesinden askeder, Hutu ka- bilesinden 500 kişiyi öldürmüştü. Yıne Af- rika, kabile savaşlannın ateşi içinde yana- AICTlRfll^jjjşjıjJslgggîjJI JJ$3 1. NAKtT OEÖERLEfi a)Kasa b)Bankalar II. MENKUL DEGEnLER CÖZDANI ı ) Mmkııl DeOerta Cûatanı b) MsnkU DeCerler Defler Azahş Karyvgı (-) III. ALACAKLAR alSKJOrtalılar b)Acentater c) Stgofta ve Reasürans Şırfcetlen Can Hesat» d) Sıgora ve Reasürans Şırkeaen Neataıdekı Depolar e)lkrazlar fJDıjerAJacaklar IV. IDARİ VE KANUNI TAKİPTEKİ ALACAKLAR kJan ve Kanunı TakıpteU MacaUar Idari ve Kanunı Tjkipteki Alacak Karş>Wdan (-) V. İŞTİRAKLER Iştıralder Iştratfer Dejer Azafcş Karî*Jt (-) IştıraMer Sermaye Taannütleri (-) VI. SABİT DEflERLER a)MenkuHer Menkuller Menkufter Bınknnş Amortısmanı (-) D) Gaynmenkuller Gaynmenfculler Gaynmenkuller Bırıkmış AfnorVsmanı (-) VII. OİĞER AKTİFLER (NET) AKTİFTOPLAMI .- %<* NAZIM HESAPLAR Alınan Garant. Kefalet ve Dijer Temınattar Alacak Senetlerı Cüzdanı Şu*etçe Venien Garant! ve Kefaletler Şırtetçe Göstenlen Kanunı Temınatttr Emanet Kıymetter Kasası Pool Hesapianndan Alacakiar DIPNOTLAR A) Bankalar Hesabınm Menkul Dejerier Cü2dam Hesabnm Iştrakler Hesabının 109.081 246.208 31.982.299.3S2 IRİMİLLİ HAYAT DIŞi •fM 7W 1*H 7fO 10591,654.708 378,707.699.554 433.916.541.441 433,916.541,441 2,635,465,440,628 1,030,027.667,954 1.770.416,195.036 35,021,577.638 76,000,000 76.000.000 480.773,050.795 30 049.019.990 59.644,456.578 29 595,436,588 450,724.030.805 469,912.704.919 19,188.674,114 188.888.709.004 ..«-»-•>. i • ( . , • • •. ,-•• 4^28,419,096.130 1,295,343.972.937 1.515.810,701 263.500.000 7 074 112,421 111,006 019.408 839.714,245 1.174.644.816.162 ...- TLSl TLsı TL's Tl'sı Sıgorta Murafcabe Kanunu uyarmca Hazme ve Dış Ticaret Müstesarlıgı lenme bloke «ülm«ştır B) Gaynmenkuller 800.044.500,000 REASÛRANS T.A.Ş. 31 HAYAT 261.873,187 261,873,187 30.357 495,828 30.357,495.828 17,132,089,577 14.417,864,758 2.714,224,821 113.911.684 113911684 282 507,746 168.596.062 15.635.047.684 ..... • 63.500.417.960 45,537.000,000 1 45.537,000.000 TL sme sıgorta edimıjSf. U) rdsse beneoenmn Dorsa Oegen31 i2l994tannrooe34,6B8.436,OUOIL<M • ' - • ' : ' 1. TEKNİK GEÜRLER A) Alınan Pn<rler B) Alınan Konsyonlar C) Ödenen Tajronatta Reasürirler Pıyı 0) Oevrecten Ttknk Karşılıklar (Net) a) Can Rıalolar Karşıb$ bl Mualtak tasarlar Karşılıjı c) Hayat Maeratık Karçılıjı d) Hayat Mollak Taaninat KzifitOı flDKJerTetakKarşrtMaf E) Aynian Tetoık Karş Rösûrtrter Payı a) Can Rıatoiaj Karş Reasürörier Payı bl Muallak -asır Karş Reasûrörler Payı c) Hayat MaBmatfc Karş Reasûrörttr Payı d) Hayat Mullak Taz. Karş Reasûrörler Payı e) Hayat KA Payı Karşjhfiı Reasûrörteı Payı 0 Dığer Teknk Karş.>Mdarda Rsasürdrter Payı F)CK9erGehr«r II. TEKNİK GDERLER A) Reasûrârtre Venten Pnmter B) Ödenen Kcnısyonlar C) Ödenen Tımtratlar D) Aynian Tsn* KarşıMdar a) Can Rız*>lir Karçıhjı b) Muallak hasartar far^ı* c) Deprerr, -asa.- Karşıiığı d) Hayat Maematık KarsılıSı e) Hayat Mullak Tazmınat Karşriığı f) Hayat Kl'^ayı Karşılığı g) Dığer Ttmk Karşılıklar E) Dıjer GidOTr 111. TEKIKİK tfR/ZARAR (l-ll) IV. SENEL GDERLER A) Ftrsonel Sderlen B) Genel Yönmm Gıderien C) Vergı ve Oıjer Yükûmttlijfcler D) Amortısraı Gıderl«n E) Karşılıklar F) D4er Gıdnr V. MAÜ 6&RLER A) Faız Gelirta B) Kar Payı Garten CJSatışKârB- DlKıraGdırkı E) Kambıyo Mrtan F) Dıjer Gehır VI. MAÜ ekERLER A) Faız GKtertn 8) Saiış Zamn C) Kambıyo Znrlar D) Karşıhlda: E) Dıjjer GıdeiH VII. DÖNEM^fllflARARI (IM-IV+V-Vİ) YANSIN 1.739.024,470,731 1 191.897,205.588 94.430.151,965 79 J16.046.543 226,924.160.030 165,474,527.416 61,449.632.614 87,898,127 999 33,002,711523 54.895.416,476 58,558 778.506 1,729,979,270,897 281,852417,392 516.970,404,163 321.499 515,875 607,177,671,392 305.914,928.967 185.495.027,106 115,767.715319 2,479.262,075 9.045.199,834 * GBEL TOPLAM 389,561,227,449 4*4,274.037.289 2,852,597,530,205 76,000,090 480,886,962.479 204.523.756,688 4,391.919.514,010 1,340.880.972.937 12.1994 TARİHLİ BİLANÇOSU PASİfUü „ „ „ „ I. BORÇLAR a) Smora ve Reasûrans ŞirkeOen Can Htsabı • b) Sısorta ve Reasûrans Şirketlennın Oepotan c) Oderacek Vergi ve Oıger Yûkimlûlüber d) Dıfler Sorçlar II. KARŞİUKLAR A) Tiknft Klr»*kH/ i) Can Rızıkotar KarşJıJı Can RıakoBr KarşıhOı Reasûrörler Payı (•) b) Muallak Hasar Karşılıgı MuaU*kH»sarK*rj*S! RaasûrörlerPayı(-) c) Oeprem Hasar Karştbgı i) Oeprem Hasar KarşıtCı i) Oeprem Hasar Karşftgı Ödenen Hasar (•) In) Oeprem Hasar Karsılıflı G»*rteri d) Hayat Matematık KarşılıOı Hayat Matemat* KantıtCı e) Hayat Muallak Tazmmrt Karşıbğı Hayat MaaMTaznı KarşılıOı Reasûrtrler Payı (-) n Hayat Kar Payı Karplıgı Hayat Kâr Payı Karçftgı Reasûrorler Payı (-) g) DıOer Teknı* Karşılıldar B) Sertmt KartıkMv ajKidem Tazmınatı KarşHıdj b) OK)er Serbest Karşılıklar III. DİSER PASİFLER IV. ÖZ KAYNAKLAR a) Odenmış S»mıaye ı) Nomınal Sermaye lOÖdenmemtş Sermaye (-) b) Kanun< Yedek Akçeter C) Olajanûstü Hasar KarşılıOı t) Intyan Veûek Akçeler e) Olaganüstü Yedek Akçeier f) Yenıden OeOenen» Fonu g) Ozel Foılar n) Zarar (-) HOJnem Zaran ıı) Geçmış Yri Zararbn ; V. KAR a)0oneınKin b) Geçrmş Yıl Kartan PASİFTOPLAM! * Î J S i i " , - NAZIM HESAPLAR Garant, Kefalet ve Dıger Teminatianlan AJacaldılar Alacak Senetienndec AıacakiUr Sırketçe Venfec. Garant ve Kefaletter Şırketçe Göstenlen Kanunı Temınatlar AlacaUı HOTM Emanet Kıymetter Poat Hesapianndan AbcakMar Ivn HAYAT DIŞİ 847 029 963.222 398.054.897.158 297.691.475.282 3.437,782.580 147,845 808202 2,661.295,512.240 2,632,199.222,540 1378,635 491.577 1,569,240,835,116 190.605.343.539 1,022,949,721,466 1.260.038.214.838 237 088.493.372 229,913,477,071 194 520 900.665 897,550,281 36,290.126.687 700,532.426 29,096,289,700 29,096,289 700 106.423.737 565.841.600,482 290,000 000 000 290.000.000.000 17,990.835.549 2 611,744.933 423.533,164 253.724.302.664 1,091,184.172 254.145,596,449 264.145.596.449 4.328.419.096,130 1.295,343,972.937 1315.810,701 263.500,000 7,074,112,421 111,006,019 408 839,714 245 1,174,644,816,162 MİLLİ REASÛRANS T.A.Ş. 1.1.1994-31.12.1994 DÖNEMİ KÂR/ZARAR TABLOSU MKÜYAT 1,165,152,786,806 691.692,313.160 46.832.276.127 84,321,124,715 173,550.163,414 56.329.703.061 117,220.460 353 138.590.872.751 47,110,937155 91.479.935.596 29.966.036.639 1,250.811,215.080 200 738,173.923 205.546.342.445 308.442,114.519 534,586.312,649 174,285,688,406 360 300.624.243 1,498,271,544 (8S.S58.428.274) MİLLİ REASÛRANS TÛRK ANONİM ŞİRKETİ'NDEN ŞırVetıman 27 Mart 1995 tarıhınde toplanan Ortaklar Olafian Genel Kurulu nda, Denetçı»(ere Selahattın Aydın ile Atılla Tozkoparan ın seçılmış olrJuklan. Şırtetıra' Ana Söaeşmesının 38. maddesı gere<jınce duyurulur. KAZA 3,866,078,492.259 2.783 639.886.069 31 198.328,409 118.706.467,864 823116,157,455 529,710,851.620 293 405.305,835 82,491,331,549 42,590,474.126 39.907,857.423 26.919320.913 3.884,143.789,285 160.204,771,001 527.240.705,090 1.668.341.383.997 1.523,621,986,251 921.857,546.698 601,764,439,553 4.734.942,926 (18.065.297.006) • UAKİNA MONTAJ 606,200.523.722 354.949.924,472 45,974.524.085 57,727,104,237 53.315.567,177 30^81.516,128 23,034,051.049 93.820.798.460 44,441,628.538 49379,169,922 412,605^91 605,145,185,475 143,856,134,877 125.042,781.027 106.906,527,191 228,868,645.210 115.195,310,127 108,097,038.549 5.576,296,534 471.097,170 1,055,338,247 OOLU HAYVAN HAYAT HASTAUK 27,997,966.674 23.734.915,047 231.277.388,519 25,542.624,724 16336.277.535 136,868.854.898 742,402,415 341,261,773 21,289,137.098 930.826.383 730,325.041 39.859.460.605 743,455.457 5,380.458,315 8.637,787,586 4,301.823698 7.970,964.622 743,455.457 1,078.634,617 666.822.964 38.657.695 446.592383 24.400,456 074 379,833.273 23.079 758.924 38.657,695 66,759,110 1,320,697150 221,692.258 21483,114.849 29,374.022^14 237,097,244,929 2,222 257,082 1 133,830,667 68,154,212.809 9.439,938,750 5.610,730,678 39,548,805.105 8.758326,258 16.123.142,601 79,960.508,327 913.071,164 6,465.081.912 48 990.233.229 5,640,152,974 46,347.207,944 913,071,164 824,928.938 2.643,085.285 49,321.595 41.236,356 443,425,459 6,614,851.825 (5.639.107.167) (5.819 856.410) HAYAT OIŞI TOPLAM 7,659,466.543.758 5501.627.086 546 240 808.081.872 381,591,355388 1.291667 749,434 794,069.386,545 497598.362.889 427.693.836.911 190,605,343,539 237 088,493,372 116,078,433,607 7,757.933,842,709 858.161,797 751 1,429399,707.258 2,510.031.718,768 2,950.623.061,807 1.569,240.835,116 1.260,038,214,838 121,344,011,853 9,717357,125 - HAYAT 4,103,124,475 2.079,257.747 423.843 2.023.442,885 46,381.816.371 46.096,366.371 10.661561,679 12185.952,337 1.524,690.658 30.234,066.295 30.234.066595 5501,038,397 6,928 538 397 1,727,500,000 285,450,000 285,450.000 5.441,614.117 1,342.931,923 954.600.590 286.955,258 101,376.075 6,230.931,074 6.230,931.074 63300,417,960 45337,000,000 45.537,000.000 HAYAT 86,583.335,926 58.739,245,673 1 829.372,820 588,402.800 22.174.123.975 17,776,816,107 4397,307.868 3552.190.656 1.524.690,658 1.727,500.000 M , 780,368,315 5,057 017,109 18,379.984,917 27 964.764.846 49.348,557,029 12.(85,952,337 30,234,066,295 6,928,538,397 30.044,414 (98.467.296.951) (14.197.032.389) 167,821,288,946 97.826,175,160 26,651,077314 17,975,105,777 16,361.746^24 8,921,934,471 85,250,000 523753,251,842 378,050,477.013 3710.646,870 25.269.514 668 29.052.651,136 88,073.022,675 96 939 480 3.319.067,496 3,193,010.635 435 861 125.621,000 254.145.596,449 MİLLİ REASÛRANS TÜRK ANONİM ŞİRKETİ'NOEN 1.414,691,714 1,182,522 461 26.751,289 3576,941 69,916,563 132.224 460 21.842,655,177 21,836,767,037 5.888.140 •J <; 8.230,931.074 GENEL TOPLAM 8S1 133 087 Jîfi7 2.707,677,328,611 5,548,037.854 567,184,532.405 260.376,527,523 260.376.527.523 4391,919314.090 1340,880.972,9379 SENEL TOPLAM 7.746,049.879,684 5560.366 332,219 242.637 454.692 382.179,758,188 1,313.841,873,409 794,069,386,545 497398.362389 17.776,816.107 4397,307.868 430.946027.569 192,130,034.197 237,088,493,372 1.727,500.000 116,078,433,607 7,858,714511,024 863518.814,860 1,447,779,632175 Z537.996.483.614 2,999.971,618,836 1,581,426.787,453 1560.038514.838 121,344 011,853 30.234.066,295 6,928,538,397 9,747.601339 (112.664331.340) 169,235,980,660 99,008,697,621 26.677,828,603 17,978,382.718 16.431.662,787 9,054,156,931 S5.250.000 545,595,907.019 399,887,244.050 3,210,646.B70 25,269,514.668 29,052,651,136 88,078.910,815 96,939.480 3,319,067,496 3.193,010,635 435.861 125.621.000 260.376,527.523 Şırketirrran 1994 yılı kâr paylannın daflıtımı 30 Nisan 1995 tanhıne kadar Turtaye İş Bankası A.Ş mn Ankara Merkez Şubesı ıle Istanbul da Yenıcamı ve Galata şubelennde yapılacakiır. Pay senetlerının göstenlmesınde ariolanna açıklarru yapümak suretıyle beher 10 000.- lıralık paya 310 lıra. kâr payı ödenecektır Pay sahıplennın yukanda belirtılen öanka giîelanm taşvurmalan duyurulur cak mrydı? Batı'da, konuya ilışkin haberler aşağı yukan bu şekilde veritdi. Sık sık ka- bile lafı kullanılarak olayın etnik boyırtu vur- gulandı, böy\ece"bizimkinden farklı olan" ilkel toplumsal yapılara, satıraralarında gönderme yapıldı. En azından ıki Batt ülke- sinin, Fransa ve Amerika'nın, Afrika'daki kanlı satranç oyunundan ise pek kimse bahsetmedi. Bugün 14 ülkeli, 200 milyon nüfuslu bir Frank bölgesinin parçası olan Ruanda es- kiden Belçika'nın kolonisiydi. Bu günkü soykınmın tohumlan o zaman atıldı. Belçi- ka, feodal anstokratik bir azınlık olan Tut- si'lere dayanarak yönetimini sürdürüyordu. Tutsilerarasında bağımsızlık havası esme- ye başlayınca, Belçika ve Katolik kilisesi taraf değiştirdi ve çoğunluk Hutu kabilesi- ni desteklemeye ve daha o zaman Hutu- Tutsi çatışmasını körükle- meye başladı. Bu iki halkın farklı ırkîardan olduğuna dair teoriler de zaten Belçi- kalı çatlak "doktorlann" bir uydurması olarak ithal edil- miş ve halk arasında yayıl- mıştı: Tutsi, Hamit (yani ku- zeyden gelmiş-yabancı); Hutu ise siyah (yani yeriiy- di). Bağımsızlıktan sonra başlayan süreç içinde ikti- dar olan Hutu, sürekli Tutsi üzennde baskı uyguladı ve nüfusun önemlı bir kısmını sürgüne zorladı. Tutsi sür- günlen 1990-1993 yıllann- da Front Patriotique Rvvandais (FPR) adı altın- da Ingılızce konuşan, Ang- lofon, komşu ülkelerde, ör- neğin Uganda'da örgütle- nerek askeri olarak geri gel- meye başladıklarında Hab- yarimana lıdertığındeki Hu- tu rejimini artık Fransa des- tekliyor, silah ve 600 civan uzman sağlıyor, ordusunu birkaç ay içinde 5000 kişi- den 40.000 kişiye çıkarma- sına yardım ediyor (Le Monde Diplomatique 06/94) ve bu arada Hrtlerva- ri "nihai çözüm" (Tutsilerin toptan yok edilmesO fikrini geliştırenlerfe de biriikte ça- hşmaktan çekinmiyordu (Le Monde Dipl. 03/95).Habyarimana, Ba- tı'nın baskılarına dayana- mayarak nisan ayında, bir Hutu-Tutsi uzlaşması ve as- keri ve siyası işbiıiiği anlaş- masını imzalayıp döndü- ğünde uçağı yere inemedi. Bazı gözlemcilere göre uçağı düşüren roketin teti- ğini ne yaptığını çok iyi bi- len beyaz bir el çekmişti. Habyarimana ıle biriikte Burindı Devlet Başkanı da uçakta öldü. Anlaşma met- ni ise kayboldu ve uçağın düşmesinden birkaç saat sonra da soykırım başladı. Mayıs ayında, Fransa, soy- kınm tüm şideti ile devam ederken Hutu ordusuna si- lah göndenmeye devam ediyordu (Wall Street Jo- urnal 26/07/94). Ve kanlı oyun ABD ve Fransa'nın Afri- ka'da oynadığı kanlı satran- cın ganimetlerinden biri petroî.Gabon'da, petrolle- rinin çıkarma hakkını ABD Shell-Exxon, son anda Fransız Elf şirketine kaptınr- ken, Çat'ta Amerika daha başanlı oluyor ve Shell-Etf rekabetini bu sefer Shell kazanıyordu. Batı Afrika'da ise rekabet konusu ılaç sa- nayii. Güney Afnka'da ise silah teknolojisi ve zırhlı araçtı (The Economist 23/7/94). Bu oyunun sahasının bir ekseni de Islamı harekete karşı tutum olarak şekillen- di. Aynı şekilde Sudan, Uganda'daki isyancılan destekliyor. Uganda'nın ABD tarafından pek sevilen Başkanı Musevni'nin Orta Afnka'da, yıne kendi klanı Ankoles rfutsiler'le de ak- raba) gibi Ingilızce konuşan Tutsiler'le bir etkinlik alanı kurma fikrine ağzı sulanı- yordu. Fransa ise Musev- ni'yı (Doğu ve Güney Afrika Tercihli Dövizler Bölgesi) içinde Zaire Başkanı Mo- butu ile demarke etmeye çahşıyordu. Burkina Faso ise Fransa ve Cezayır'den kaçan Müslüman ilticacıla- ra kucak açarken, Su- dan'dakı isyancı Hıristiyan güçleri destekliyor. Franko- ton Kamerun'da muhalefe- tin lideri John Fri Ndi Ingi- lizce konuşuyor ve Ameri- kan Elçısı ile yakın ılişkileri ile bilinıyordu. Liberya'da muhalefet hareketi Burkine Faso'dan gelen silahlarla destekleniyordu. Güney Af- rika'da ANC iktidara gelin- ce Mitterrand herkesten önce Mandela'yı ziyarete gidiyor ve beraberinde bir sanayici ve bankerler ordu- su götürüyordu (Le Mon- de Dipl. 10/94). Yukanda adı geçen ülke- lerin zayıf ekonomik yapıla- rı IMF Yapısal Uyum Programlanyla 1980lerde iyice bozuldu (Le Monde Dipl. 11/94). Toplumlarının etnik dokusu son derece- de karmaşık, sömürgeci bir geçmişin suni sınırlanyla bölünmüş topraklar üzerin- de, zaten baskı ve terörle ayakta durmaya çalışan bu ülkelerin devletlerinin bu iki Batı ülkesinin rekabetinin basıncına dayanması mümkün mü? Bu yüzden tüm Afrika bu gün de kanı- yor ye serbest piyasa eko- nomisinin deneme tahtası, büyük devletlerin nüfuz sa- vaşının satranç tahtası ol- maya devam ettıkçe de ka- namaya devam edecek. ANKARA PAZARI YAKUP KEPENEK İbrahim1 Aramak... Arayış içinde olmak, kişinin elindekilerie yetinmedi- ğini gösterir. Bu açıdan olumlu sayılmaJıdır. Ancak bu genel doğru, yanlış yerde yanlış arayışlar olmayaca- ğını göstermez. Cumhurbaşkanı, tartışmaJı Latin Amerika gezisi sı- rasında Kanarya Adaları'nda "Ibrahim" adında bir deri satıcısı ile karşılaşmaktan anlaşılan çok mutlu ol- muş. Bu örneği, ekonomik gelişmenin simgesi say- dığından olacak "Ibrahimleranyorum" diyor. Ülkemiz girişimcilerinin dünya pazarlarında yer edinmeleri, kuşkusuz sevindiricidir ve çok olumludur. Ancak dün- ya pazarfanna kalıcı ve etkili giriş yalnız üstün nitelik- li "üretimle" olur. Türkiye ekonomisinin gerçek sıkın- tısı üretimin azalmasıdır. 5 Nisan Karartan çerçevesin- de asıl bakılması gereken göstergeler üretim, yatınm ve iş bulmadır. Ulusal üretim, 1994'te ortalama yüzde 6 azalmış, ül- ke yoksullaşmıştır. Azalmayı "kişi başına dolar" ola- rak ahrsanız, bu oran (eksi) yüzde 27'dir. Bunlar "ulu- sal" ortalama olarak üretim ve gelir azaJmalandır. Azal- maJann, öncelikle hangi "toplum've üretim kesimle- rini "vurduğu" aynca önemlidir. Ekonominin devingenliğini yakalamada imalat sa- nayii önemli sayılır. Sanayi, göstergedir. Istatistik Ens- titüsü'nün en son verilerine göre imalat sanayünin üre- timi 1994'te yüzde 7.4 azalmıştır. llginçtir, toplam azal- ma, yıllardır "tu kaka"ediien "kamu kesimi'nm yüzde 2.9 artış sağlaması nedeniyle, az görünüyor. özel ke- sim imalat sanayii, 1994'te yüzde 11.9 oranında "kû- çülmüştür". Ve bu yılın ilk verilerinden sanayide üre- tim azaimalannın ağırtaşarak surdüğü anlaşılıyor. Üretim düşüşlerinin asıl kaygı vermesi gereken yö- nü, azalmanın, (eksi) yüzde 27.9 ile özel kesimin "ma- kine" sanayiinde görülmesidir. Bu olgu makine ve hammadde dışalımında görülen azaJmalarla biriikte, sermayenin "üretimden kaçışım" sımgeler. "Toplam yatınmlann "da 1994'te, kamu kesiminde yüzde 41.5, özel kesimde de yüzde 20.7 azaJması, sermayenin üretimden kaçışını dogruluyor. Yeni üretim olanaklan yaratılması bir yana, "var olan üretim olanaklan" da yitirilmektedir. • • • Ülkemizde "on ve daha fazla kişi çalışan" özel sa- nayi sektör kuruluşlanyla kamu sanayi kuruluşlannın tamamında, "üretimde çalışanlann sayısı, 1990'lann başında yaklaşık 1 milyon kişiydi. Bu bir milyon sa- nayi işçisi, 1990'dan sonra hızla azalmış, 1994'ünso- nunda 750 bin kişinin altına inmiştir. Enstitünün en son verileri, sınai üretimde çalışanlann sektörel orta- lama olarak 1994'te yüzde 8.4 oranında azaldığını göstermektedir." Eğer küçük sanayi, hizmet kesimleri de göz önüne alınırsa, ücretliler ve küçük esnaf kesimleriyle biriikte 1994'te yüz binleri bulan, kimi kestirimlerde 650 bin olarak belirtilen bir "işten çıkarma" süreci yaşanmış- tır. Binlerce küçük işyeri de kapanmış, kırsal kesim da- hil "kendi hesabına çalışanlar" da ya işsiz kalmış ya da yoksullaşmıştır. Ülkemizde işgücüne katılabilecek, yani "12 ve da- ha yukan yaş nüfusu " yılda yaklaşık bir milyon kişi ar- tıyor. Bu bir milyonun çok "iyimser" bir varsayımla ya- nnın iş piyasasına girdiği varsayılırsa, ekonominin yıl- da yanm milyon yeni iş alanı yaratması gerekir. Oysa, 1990-93 üç yılında, yılda ortalama yalnızca yaklaşık yüz bin kişi iş bulabılmişti. 1994 ise yaJnız yeni iş alan- lannın yokluğu ile değil, ilk kez "kitlesel işten çıkar- malaryılı" olarak tarihe geçiyor. Ekonominin sayısaJ verilerinin düzenli olarak var olduğu tüm geçmiş yri- lann içinde 1994, ça)ışanlar/iş arayanlar için uzak - ara "en olumsuz" yıldır. Bir karabasandır. Yatınmı, üretimi azalan, iş bulması olmayan, emek kesimini çok yoksullaştıran bir ekonomi politikası na- sıl başarılı olurdemeyin. Enflasyon, 1993 te yüzde 74 dolayından yüzde 144'e yükselmiş, başan olmasay- mış, çok daha yüksek olabilirmiş. Yatınm ve üretim azalmalarıyla dışalım azaldığından dış ticaret açığın- da "düzelme "olmuş, finans piyasalannayeniden "gü- ven" gelmiş. Bunlar olumlu gelişmelerdir. Sermaye açısından "çok olumlu" bir gelişrne daha var. Büyük ortaklıklann bugünlerde yayımlanmakta olan yıllık bi- lançolarını incelerseniz göreceksiniz 1994'te "kâr oranlan" katlanmış bulunuyor. Kimi ortaklıklann yöne- ticilerinin dürüstçe açıkladığı gibi kâr oranlan göster- geleri "ekonomik bunalımın " "kâr tarlasına hiç mi hiç uğramadığım" kanrtlıyor. • • • Ekonomide iki yıllık "dengeleme ve onanm" sonra da "atılım" savlanyla 1991 'de hükümete gelenlerin, 5 Nisan 1995'i de aynı sözlerle geçiştirmeleri, aslında başansızlıkta ısrardan başka bir şey değildir. Dün, bir buçuk milyon ibrahim üniversıte kapısını çaldı; yaz ba- şında üniversiteyi bitirecek olan yüz binlerin iş bulma umudu da yok. Onemli olan buna çözüm getirmektir. Milyonlarca işsiz ve yoksul İbrahim varken tarihe "İb- rahim olarak" değıl de "Ibrahim arayarak" geçmek çok mu önemlidir? Yöre halkmdan oluşan Kardemir AŞ, enflasyon oranlı zamma karşı Işçiden îşçiye 'eksi zam' JŞVERENİN TOPLUSÖZLEŞME TEKLİFİ: • Sendika temsilcisinin işyeri odası kalksın • Ikramiye sayısı 4'ten bire insin • tşyeri doktoru uygulaması kalksın. • Tatil günleri mesai oranı indirilsin ANKARA (ANKA)-Işçi- lerin, ortak ve yönetiminde temsil edildikleri Kardemir AŞ modeli de işçi-işveren çekiştnesini ortadan kaldı- ramadı. Yöre halkı, sanayi- ciler ve işçilerin temsilcile- rinden oluşan JCardemir AŞ ijvereni, işyerinde örgütlü Ozçelik-Iş Sendikasi'nın 'enflasyon oranındazam" is- teğine karşı, hükümetin ka- mu işçilerine önerdiği gibi 'eksi zam' önerme eğilimine girdi. Işveren teklifinin yıl- lardır sözleşme görüşmele- rinde sorun yaratmayan ida- ri ve sosyal haklardan da ge- riye dönüşü içerdi. Özçelik-lş Genel Başkanı Metin Türker,u Normal bir işveren gibi değiller, hcr şeyi geri almak istiyorlar" der- ken, K.ardemir AŞ Yönetim Kurulu Başkanvekili Kamil Güloç. "Amaç, işçinin i^in- den olmaması" dedı. Işveren ne diyor? Kardemır AŞ Yönetim Kurulu Başkanvekili ve yö- netimdeki sanayici temsilci- si Kamil Gûleç bir teklif alındığını ve buna karşılık birtaslak teklifı ilettiklerini ifade etti. Kardemir'i yaşat- mak zorunda olduklannı ifade eden Güleç, "Bizbuiş- letmeyizararederekçahşör- mak istemiyoruz. Mutlaka başanh olmasım istiyoruz. Bugüne kadar zarar etme- sinde, siyasi hatalar ve yöne- tim hatalannın yani sıra işçi ücrederinin de etkisi olduğu biliniyor. işyeri gerçekleritşı- ğında görüşmeltryapıbpbir sonuca vanlacaktır" dedi. Güleç, artık ücret sendikacı- lığının bitmesi gerektiğini ifade ederek,"İşçilerin tenv silcileri içimizdedir. Biz bir bütiinüz. tabü biz işveren oiarak bize destek olan sen- dikamızın. rakipleri karşı- smda ezilmemesini gözetece- ğiz. Bu maneu bir borcıı- muzdur. Ancak işverinin ha- yati\ttini devam ettirebile- cek bir mali>et içinde hare- ket etnıe zorunluluğumuz da vardır" dedi.