Katalog

Cumhuriyettmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erinç© Genel \ayın Koordınatorü Hikmet ÇetinkaVa • Yazıışlerı Müdurlerı Ibrahim Vıldız. Dinç Tavanç(Sorumlu| # Haber Merkezı Mudıiru. Hakan Kara # Görsei Yonetmen Fikret E&er Dış Haberler Ergun Balcı • Istıhbarat \alçın Çakır 9 Ekonomı Bülent Kızanlık # Rad>o-TY l \gar Eremektar • Kultur Handan Şenköken 9 Spor Abdülkadir Y ücelman 9 Yurt Haberlen Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaoren • Çevın Seyfettin Turhan • Düzeüme AbdulUh V azuı 9 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu Yayın Kurulu İlhan Selçuk (Başkan), Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Özgen Vcar, Hikmet Çetinkaya, Şûkran Soner, Ergua Balcı. Dinç Tayanç, Ibrahim Yıldız, Orhan Bımalı, Mustafa Ba\ba>. Ankara Temsılcısı. Mustafa Balbav • Haber Müdüru Doğan Akın Ataturk Buhan No: 125, Kat4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020(7hat), Faks 4195027 •lzmırTemsılcısı SerdarKızık, H Zıya Blv 1352 S 2,3 Tel' 4411220, Faks- 4419117 • Adana Temsilcisr Çetin Yiğenoğlu. Inönü Cd 119 S No:l Kat 1, Tel- 3522550, Faks 35225"'O Müessese Mudunı ErolErkuı#Koordınator AhmetKontlsan9Muhasebe Bülent Yener # ldare Hüsevin Gürer 0 lşletme: Önder Çeiik • Bılgı-^lem Nafl tnal • Bügısavar Sıstem- Mürüvet Çüer • Reklam Re'ha Işıtman • Halkla ilışkder. Nurten Berksoy ^ayımbnaD veBasan: Yenı Gün Haber Ajansı, Basın %e Yayıncilık \ Ş Türkocajhcad "9 41 Cagaloğlu 34334 tst PK 246 Islanbul Tel 10212) 512 05 05 (20 hat) Faks (0 212)513 85 95 14MART1995 Imsak: 4.47 Güneş: 6.12 Oğle: 12.21 Ikindi: 15.37 Akşam: 18.16 Yatsı: 19.35 Fenerbahçe Usesi'nde ders boykotu tstanbul Haber Servisi - Fenerbahçe Lisesi'nde 3 gün önce yaşanan ve bir öğrencinin ölümü. bir öğrencinin ıse yaralanmasıyla sonuçlanan cinayet olayının ardından dün derslere yeniden başlandı. Ancak bazı öğrencıler okul yönetimini protesto etmek amacıyla derslere girmediler. Bu arada İstanbui Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Özcan Ertuğ, Ilçe Milli Eğitim Müdürü Zeki Gürsoy'un da katıldığı toplantıda okul yöneticıleriyle bırlikte durum değerlendirmesi yaptı. Toplantının ardından basın mensuplanna bilgi veren Zeki Gürsoy, Fenerbahçe Lısesi Müdürü Tahir Arslan'ın, hakkındaki soruşturmanın sağlıklı yürütülmesi amacıyla bir hafta izne çıktığını açıkladı. • ANTCARA(ANKA)- 'Geliştirme ödeneği 'ne ilışkin Bakanlar Kurulu karan yürürlüğe girdı. Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu karannda, gelışmesinde güçlük çekilen yükseköğretim kurumlannın yeterli sayıda öğretim elemanı sağlanamayan fakülte, anabilim, bilim ve sanat dallarında görevli öğretim elemanlanna almakta olduklan ek gösterge dahil aylıklannın yüzde 50'sinin 'gelıştirme ödeneği olarak ödenmesi' öngörülüyor. Ünivepsite • ANKARA (ANKA)- Vehbı Koç Vakfı tarafından kurulan Koç Üniversitesi'nin kuruluş ve örgütlenmesine ilişkin yönetmelık yayımlandı. Resmı Gazete'de yayımlanan yönetmeliğe göre, ünıversitenin gelir kaynaklan, kurucu vakıfça yapılacak bağış ve yardımlar, üniversitenin yatınmlanndan ve işletmelerinden elde edılecek gelirler, öğrencılerden alınacak ücretler, devlet bütçesinden ve diğer kamu kuruluşlanndan yapılacak yardımlar olarak belirlendi. Rektörtere yasak kaldırılsın • ANKARA (ANKA)- ANAP, üniversitelerde 'iki dönemderı fazla rektörlük yapılamayacağına' ilişkin yasağm kaldınlması ıçin yasa önensı verdi. Öneride, ünıversıte rektörlennin belirlenmesinde 'atama' sisteminin demokratık bulunmayarak seçim sistemı getinldiği, ancak seçilme hakkının da sımrlandığı belirtildi. Hastane kapılannda kuyruklar uzayıp gidiyor, ameliyatlar için aylar sonrasma gün veriliyor Sağhksız bir tıp bayramı daha...GÜNPÜZİMŞİR Türkıye bir tıp bayramına daha 'hu- zursuzlukla' ginyor. tş bulma, çalış- ma koşullan, fazla çalışmalann de- ğerlendirilememesi, gelecek güven- cesinin olmaması ve enflasyon karşı- sında her gün biraz daha eriyen maaş- lar sağlık sektörünün ağırlıklı sorun- lannı oluşturuyor. Bütçeden sağlığa aynlan pay her geçen yıl azalırken sağlık sektörü temsilcileri, "Çiller- Karayalçın hükümeti sağlığa en bü- yûk darbeyi \-urdu" dıyorlar. Bütün bu sorunlann çözümünde ısetekkur- tuluş yolu olarak 'örgütlenıne' ve 'sen- dikalılaşma' gösteriliyor. Hükümetlerin uyguladıklan ekono- mik programlar üîkemizde zaten bo- zuk olan gelır dağılımıyla birlikte 'sağhksız'bir toplum oluşmasını da hızlandınyor. Artan nüfusa orantılı ol- mayan sağlık bütçeleri, hızmetı su- nanlar kadar, yurttaşlan da olumsuz yönde etkiliyor. Türkıye'de sağlık sek- törünün durumuna kısaca göz attığı- mızda son 11 yılda 13 sağlık bakanı değıştirildiğinı görüyoruz. 1980'liyıl- lann başında bütçeden sağlık hızmet- lenne aynlan pay yüzde 4.2 ıken 1988 yılında bu oran yüzde 2.7'ye düşüyor. 1995 yılında ise bu pay yüzde 3.82 olarak açıklanıyor. 48 trılyon 741 mil- yar 551 milyon lira olarak belirlenen bu bütçenin yüzde 80'i personele, yüzde 7 sı cari giderlere aynlırken ya- tınma sadece yüzde 9 pay aynlıyor. Yoruma dahi yer bırakrnayacak bu tabloda yatınma aynlan payın nüfiı- sun artışıyla ters orantılı olmasının olumsuz etkılen. doğrudan hastane kapılanndakı saatler süren kuyruklar. aylar sonrasına gün verilen amelıyat- larla kendisini gösteriyor. Doktorla- rın sorunu ıse öncelikle ekonomık alanda kilitleniyor. TTB Merkez Kon- seyi Genel Sekreten Dr. Ata Soyer, geçen yıl içinde 600 dolar olan orta- Iama hekim maaşının 1994 Temmuz ayı ıtıbanyla 376 dolara düştüğünü belirterek bu düşüşün ardında yatan gerçeklen şöyle özetliyor: "5 Nisan karariannın sonuçları bu- gûnlerde hiden iyiye kendini hissettir- meye başladı. Hükümet uzun süredir ihmal edilen kamu sağlık hizmetlerin- den desteğini tamamen çekmiştir. Has- taneter ve temel sağlık hizmetleri ken- • 1980'li yıllann başında bütçeden sağlık hizmetlerine aynlan pay yüzde 4.2 iken 1988 yılında bu oran yüzde 2.7'ye düşüyor. 1995 yılında ise bu pay yüzde 3.82 olarak açıklanıyor. 48 trilyon 741 milyar 551 milyon lira olarak belirlenen bu bütçenin yüzde 80'i personele. yüzde 7'si cari giderlere aynlırken yatınma sadece yüzde 9 pay aynlıyor. di kaderine terk edilmektedir. Eküven, aşu ilaç, enjektör sıkınhsı çeken hasta- nelere adeta 'devletın vermedığını mılletten al' talimatı verilmektedir. Oysa halkın alım gücü, yüksek enflas- yon ile azalmakta, işsizîik çığ gibi bü- yümektedir. Bugün Türkiye'de 60 bin hekimin yüzde 85'i kamu çalışanıdır. Bu hekimlerin hemen hemen yansı sa- dece maaşı Ue geçüımektedir. Hekim ve sağlık personeli maaşlan son 15 yıl- da yüzde 70 civannda reel olarak ge- rilemiştir. Çiller-Karayalçın dönemi hekim ve sağlık personeli açısından en kötü dönemlerden birisklir.'" TTB Merkez Konseyi, sorunlan şöyle sıralıyor: 1- Hekimlerin kamuda yetersiz gelir elde etmeleri. onları ek iş yap- maya zorlamaktadır. 1980'de he- kimlerin yüzde 40*ı sadece özel sek- törde çalışırken bu oran 1992'de yüzde İ5'e düşmüştür. Ancak hem kamu hem özelde çalışan hekim oranı yüzde 36 kadardır. 2- Hekımler açısından en önemli sorunlann başında, idari baskılar gel- mektedir. Yerel parti yöneticisinden hükümet yetkilisine kadar pek çok ki- şı hekımlere değişik düzeylerde bas- kı. sürgün, rotasyon, angarya gibi an- tıdemokratık uygulamalan reva gör- mektedir. 3- Hekimlere ve sağlık personeline karşt sonımluluklaruuyerinegetirme- diği gibi, halkm sağlık sorunlan gibi bir kaygısı olmayan Sağlık Bakanlt- ğı'nın yaptığı, siyasi kadrolaşmadır. 4- Hekimlere nöbet ıle ılgılı venlen ücretler, sadece 25 yataktan daha bü- yük sağlık kurumlannı kapsamakta, icapçı ve adli nöbetleri ile 80 saat dı- şı nöbetleri kapsamamaktadır. 5- Sağlık kurumları, halkın sağ- lık ihthaçlarım ve hekim-sağlık personelinin istihdamını karşıla- maktan uzak nitelik ve sayıdadır. Bugün sağlık kurumlarına başvu- ran hastaların yüzde 80-95'i ayak- ta bakım ve tedavi görürken birin- ci basamak sağlık kurumlarında son 15 yılda nüfus artışını karşıla- yacak düzeyde bile yatırım yapıl- mamıştır. Kamu sağlık yatırımları 1980'de yüzde 90J'ten 1992'de yüz- de 65 oranında gerilemiş, hastane sayısı 604'ten 653'e çıkmış, kendi binası olan sağlık ocağı sayısı ise yüzde 80'den 63"e düşmüştür. Uzmanlar, ülkemızde sağlık göster- gelerinin de pek iç açıcı olmadığj ko- nusunda görüşbirliği içindeler. Ulke- mızde bebek ölüm hızı hâlâ binde 70- 90'larda seyrediyor. Kişi başma sağ- lık harcaması ise 40-50 dolar düze- yınde kalıyor. Ülkenin doğusu ile ba- tısı, kırsal alanı ile kentsel alanı, kent merkezi ve gecekondu bölgeleri ara- sında sağlık açısından da ciddi farklı- lıklar görülüyor. Sağlık zincirindeki yanlış politika- lardan en çok rahatsızlık duyanlann başında ise kamu hizmetinde çalışan doktorlar geliyor. Asıstan doktorlann sorunlan şöyle sıralanıyor: 1- Asistan doktor, günlük olarak normal kabul edilen 8 saatin çok üze- rinde çalıştmhyor. 2- Bu tempoya karşılık aldıklan üc- retler komik düzeyde. 3- Zaman zaman hasta yakınlannın sözlü ve fıili kötü muameleleri ile en çok asıstan doktorlar karşılaşıyorlar. 4- Asistan doktorlar kirli, soğuk, so- yunma, giyinme, istirahat ve temızlik olanaklan genelde iyi olmayan ortam- da çalışıyorlar. 5-Çeşitli meslek hastalıklan riskle- ri mevcut olup önlemlenn yetersizli- ği bu riski yükseltiyor. 6- Tıbbi yayın izleme ve edinme so- runu toplu çözüm bekliyor. Sağlık personeli isteklerini açıkladı: Fazla mesai ve eğitim tazminatı Uzmanlar, üîkemizde sağlık göstergelerinin de pek iç açıcı olmadıgı konusunda görüş birliği içindeler. Ülkenin doğusu Ue baüsı, kırsal alanı ile kentsel alanı, kent merkezi ve gecekondu bölgeleri arasında sağlık açısından ciddi farkbiıklar görülüvor. Ancak bü>ük şehirierimizde bile hastanekrde sabahın erken saatierinden itibaren uzun ku>Tuklar oluşuyor. (Fotoğraf: ÜM1T OTAN) 1- Sağlık hizmetlerine bütçe- den aynlan payın yüzde 10'lara vükseltilmesini, 2- Sağlıkta geniş emekçi yı- ğınlar aleyhine yaygınlaşan gız- li özelleştirme politikalannın terk edilmesini. 3- kamuya ait sağlık kurum- lannda kurulmuş vakıflann ka- patılmasını, tüm varlıklannın kamulaştınhnasuu, 4- Sağlığa yapılan yatınmla- nn malıyet-etkınlik temelinde. öncelikle bırincı basamak sağlık hizmetlerine yöneltılmesini, 5- Kamu hastanelerindeki merkeze bağü, bürokratik ve ir- rasyonel yönetim bıçiminin kal- dınlarak demokratikleştirUme- sini. Bu kurumlarda kalitesiz ve özensiz verilen sağlık hizmeti ve insana değer \ermeyen hizmet anlay ışına kaynaklık eden köhne \e hantal yapınuı > ıkılarak çah- şanlann yönetime kanlmasını sağlayan demokratik ve özerk bir yapınuı kurulmasuu, 6- Bütçe kaynaklannın ücret- lilerden değil sermaye ve fınans kesiminden sağlanmasını, 7- Bütçe kaynaklannuı önce- likle sağlık. eğitim, konut, yatt- run, sosyal güvenlik amaçlany- la kuilanılmasuu, 8- Bütçelerin hazırlanma aşa- masında çalışanlann demokra- tık kitle örgütlennin (sendikala- nn. konfederasyonlann, meslek kuruluşlannın vb) katılımının sağlanmasını, 9- Demokratik bir çalışma ya- şamının yaratılmasını, çalışma • Sağlık hizmetlerinde bütçeye aynlan payın artınlması, bütçe kaynaklannın ücretlilerden değil, sermaye kesiminden sağlanması, en az 50 kadm - erkek çalışanı olan sağlık kurumlannda kreş açılması isteniyor. \-aşamını düzenleyen yasalarda- ki ve anayasadaki anti-demok- ratik hükümlerin iptal edilmesi- ni ve yenilerinin çahşanlann söz ve karar haklannın olduğu me- kanizmalarla yaranlmasım, 10- Tüm çalışanlar ıçin aynm- sız ve özgürlükçü sendikal yasa- lann yaratılmasını. kamu çalı- şanlanna, sağlık ve eğitim emekçilenne grevlı-toplusözleş- meli sendikal haklann yasal gü- vence altına alınmasını, 11- Sağlığa aynlan kaynakla- ruı öncelikle temel sağlık hizmet- lerine ayrılmasını. çalışanlann kurumlann yönetiminde söz ve karar haklannın gerçekleşme^i- ne uygun idari düzenlemelerin yapılmasını, 12-TBMM'de 227. sırada gö- rüşülmeyi bekleyen Sağlık Hiz- metleri Tazminatı Yasa Tasan- sı'nın bir an önce yasalaşması- nı, sağlık kurumlannda çalışan tüm personeli kapsamasını, te- mel sağlık hizmetlerinde çalı- şanlara ek tazminat verilmesini 13- Eğitim hastaneterinde tar gün çalışan eğitici hekimlere üniversitedeki eşdeğeri kadaı tazminat ödenmesini bunun dı- şında kalan hekim ve sağlık çau- şanlanna verdikleri hizmetlerin geliştirilmesi amacıyla eğitim tazminatı verilmesini, 14- Kamu sağlık kurumlan- nın genel idari hizmetlerde çalı- şan hızmetlı ve idan memurlann sağlık hizmetlen statüsüne alın- masını, 15- Baskı, sürgün, rotasyon, angarya gibi anri-demokratik uygulamalara son verilmesi ve fazla mesai saatlerinin ücretlen- dirilmesini. nöbet ücretlerinin tüm sağlık kurumlarına genişle- tilmesini. icapçı ve adli nöbet ru- tanlan da kapsamasınu 80 saat- lik sınınn kaldınlarak ayda 15 nöbet tutan asistana yapüan haksızlığın artık son buhnasını, saat ücreti olan binde 7 oranuun yükselmesini. haftasonu ve bay- ram nöbetlerine ağırlığı oranın- da tazminat arüşı uygulanması- nı, 16- En az 50 kadın veya erkek çalışanı olan sağlık kurumlann- da kreş açılmasını, 17- Temel sağlık hizmetlerin- de kullanılan 150 ilaçtan katıhm payı alınmamasını. diğerierinde ise oranlann kesinlikle arttınl- mamasınu ilaç kullanımında toplumsal eşitsizlik yaratacak uygulamalara son verilmesini, istivoruz. Sağlıkta 1980-1994'ünözelliği: Özelleştirme• Bugün özelleştirme adı altında yapılan, sadece kamu mülkiyetinin özel mülkiyete dönüşrürülmesi değildir. tyi kötü bir toplumsal kazanım olan sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı gaspedilmektedir. Dr. ATA SOYER 1994 yılı biterken sağlık alanında en belirgin özellik özelleşmeydi. 1980 i!e başlayan bir süre- cin 15. yılına girerken Sağlık Bakaniığı yeniden gündeme getırdiği 'hastanelerin özelleştirilme- si' konusundaki tasanlan ile özelleştirme yönün- de bir adım daha atmaya çalışmaktadır. 1980-94 dönemine özelleştirmenın damga vurduğunu, ne- ye dayanarak ileri sürüyoruz? 1 -1990-92 yıllan arasında halkın cebinden sağ- lığa ayırdığı para artmıştır. 1980'de 82 milyar TL olan bu para, 1992 'de (1980 fiyatlan ile) 124 mil- yar TL'ye yükselmiştir. 2-1980-92 yıllan arasında, kişisel sağlık tüke- tim harcamalan, toplam sağlık harcamalan için- de en önemli payı oluşturmuştur. 1980'de yüzde 43.6 olan bu pay, 1986'da yüzde 51.4'e kadar yük- selmiş, 1992'de yüzde 28.2'ye düşmüştür. Kişi- sel sağlık tüketım harcamalannı, Sağlık Bakan- hğı bütçesi (yüzde 22-26.7) ve SSK sağlık harca- malan (yüzde 10.6-17.7) ızlemektedir. Kamu sağlık harcamalannm ptm arttı 3- Sağlık harcamalan özel-kamudıye sınıflan- dırarak değerlendırildiğınde, 1986'ya kadar özel sektör egemenlıği söz konusuyken bu tarihten ıtı- baren kamu sağlık harcamalannm payının artma- ya ba^ladığı görülür. 4- Sağlık finansmanı içinde kamunun payı na- sıl yükseltilmiştir? Sağlık Bakaniığı bütçesinde- ki artış. 1990 sonrası ıçm geçerlıdır. 1980-89 dö- neminde bir gerileme söz konusudur. 1990 son- rası artışta, 3418 sayılı kanun ıle oluşturulan fon gelırlen (bütçeye katkısı yüzde 6-15 oranında) ve döner sermaye uygulaması ıle elde edilen gelir- lerin önemli payı vardır. Devletin katkısı söz konusu değil SSK gelirlerinin artışında ıse devletin katkısı söz konusu değildir. Burada prım gelirleri ile iş- çilenn ılaç katkı payı önemli yer tutar. lşçilenn ilaç katkı payı 31 milyar TLJden (1989) 202 mil- yar TL'ye (1991) çıkmıştır. Üniversitelerin gelirlerinde de döner sermaye gelirlerinin önemli payı söz konusudur. Örneğin, Selçuk Ünıversitesi'nde döner sermaye bütçesi, toplam bütçenin yüzde 79'u kadardır (1991). Bu oran, Çukurova'da ve Hacettepe'de yüzde 61, Ege'de yüzde 56, Ercıyes, Ondokuz Mayıs, KTÜ, Akdeniz ve Anadolu Üniversitesi'nde yüzde 50'run üzerindedir. Bunlann dışında kamu çalışanlannın ve emek- lilerin ılaç ve tıbbi malzeme katkılannın arttığı da gözönünde bulundurulursa, sağlığa aynlan kamu payının artışının önemli ölçüde halkın cebinden çıkan ek katkılarla sağlandığı söylenebılir. 5- Kamu sağlık fonlan, çeşitli yollarla özel sağ- lık sektörüne aktanlmaktadır. Kamu sağlık yatınmlan önemli ölçüde kısıl- mıştır. Kamu sağlık personelinin çalışma ve ya- şama koşullan önemli ölçüde gerile(til)mıştir. Özel sağlıkyatınmlan teşvik edılmiştir. 1980'li yıllann ortalanndan itibaren özel sağlık yatınm- lan, 'özel önem arz eden yatınm konuian' arası- na alınmış ve desteklenmiştir. Özel sağlık sektö- rüne verilen teşvik miktan, 1980-92 yıllan ara- sında 1 milyar dolann üzerindedir. Bu teşvilder ıle özel sağlık yatınmlannın payı. yüzde 8.9'dan (1980) yüzde 38.4'e (1991) yükselmiştir. Ozel sağlık sektörünün gelisimi SSK harcamalannm yüzde 26.2"sının ilaç, yüz- de 22.4'ünün anlaşmalı özel sağlık kurumlarına, Bağ-Kur sağlık harcamalannm yüzde 22.2'sinin, Emekli Sandığı harcamalannm yüzde 54.3 'ünün ilaç ahmlanna gitmesı kamu fonlannın, özel sağ- lık sektörünün gelişimine yönlendirildiğinin gös- tergesıdir. Bazı kamu hastanelerinın yemek, temizlik, ça- maşır, güvenlik vb.. hizmetleri 'taşeronlastmna' adı altında özelleştırilmiştir. Yine SSK hastane- lennde saat 16.00'dan sonra özel hasta bakımı, üniversite hastanelerindeki benzeri uygulamalar, vakıf ve dernek adı altında bazı hizmetlerin bu ku- nımlara devri diğer özelleştirme biçımlendir Onemli bir adım 6- Kamu sağlık harcamalannm, ancak halkın katkılan ile arttınlabılmesi, insanlann ceplenn- den sağlığa harcadıklan paranın artması ve kamu fonlannın özel sağlık sektörüne akıtılması, ancak ithalata dayalı, çok büyük olmayan, ama oldukça yaygın bir özel sağlık sektörü yaratmıştır. Geli- nen noktada hükümet, daha fazla para ayırama- yacağı kamu hastanelerini. özelleştırerek yukan- da özetlenen süreçte önemli bır adım daha atmak istemektedir. Aslında, sağlık hizmetlerinde özelleştirme, bir mülkıyet tartışması değildir. Kamu sağlık hizmetlen ve bu hizmetleri sunan kamu kunımlan, toplumsal bir kazanım olarak ortaya çıkmıştır. Bugün özelleştirme adı altında, sadece kamu mülkiyetinin özel mülkiyete dönüştürül- mesı değil, iyı kötü bır toplumsal kazanım olan sağlık hizmetlennden yararlanma hakkı gaspe- dilmektedir. Bunun en temel yansıması, halkın, cebinden daha fazla para ödeyerek yine kendi de- netleyemediği sağlık kurumlanndan, giderek ödediği para karşılığı hizmet alabilmesidir 140000 110000^ Kişisel sağlık harcaması (milyon TL. - 1980 fiyatlan ile) •• _-ıTl 80000 J 00 50000 ,s i 8 ö 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 125000 100000 75000- 50000- 25000- Toplam sağlık harcamalan (milyon TL.) -~ " SSK /"Ifc.! | l Sağlık Bakaniığı Kişisel harcamalar r I I i1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992