Katalog

' 24 ŞUBAT1995 CUMA • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DEVAM G U N D E M MUSTAFA BALBAY PENCERE Baştarafı 2. Sayfada mn burçlarından atlayan, kapıları kırıp geçen, evlere dukkânlara dalan duşman askerlerı, kan kokusu almış aç kurtlara benzeriefdı, artık hıç kımse onlan durduramaz, savaşın ganımetını paylaşacaklar. Yaşanan olayın ıçenğınde, yağmanın hırsıyla ınsanın hayvanlaşması doğal değıl mı? . Yaakıl?.. Akıl uygarlıktır, ozelleştırmeyı uygariığın kurallanna uy- gun yapabılmek ıçın Turkıye'de demokrasının Batı'dakı olçutlenyle ışlerlık kazanması gerekır. Avrupa'da demokrası var.. Enflasyon yok Turkıye'de demokrası yok.. Enflasyon var Vahşı kapıtalızmın Anadolu cangılında ozelleştırmenın yağmaya donuşmesı kaçınılmaz • Mafyalaşmış, kırlenmış, çeteleşmış, tekelleşmış duzende ılk ozelleştırme denemelennde ortaya çıkan reza- letlenn sergılenmesı yarariı oldu Ne var kı doğa yasasının ağır basmasından korkmalı!.. Sıyasal ıktıdar 70 yıllık cumhunyetın bırıkımını bır an once elden çıkarmak ıstıyor; koltuk hırsı yureğıne ışlemış olan- lann gozlen dumanlanmış, 1996'ya değın satacaklanndan gelecek dolarlann hesabında Allah'ını şaşırmış olanlar- dan bır medet yok1 Bu zayıflığı sezen ıç ve dış çıkar çevrelen ıse kan kokusu almış kopekbalığı gıbı yerel ve ulusal ortamda fır donuyorlar. Satın.. Satın... Satın'. Sat Sat Sat Sattım'. "Sat" hecesını yıneleyenlerın benlığıne para tannsının şeytanı tırnaklannı geçırmış, cumhunyet tanhının en buyuk yağmasına hazırtığın davullan gumburduyor, satın alınacak olan mallar salt pıyasanın getırdıklenne gore hesaplanıyor, uretımmış, muretımmış, sermayenın halka dağılmasıymış, yenı bır ekonomık yapılanmanın engellerıymış, ulusal çıkarların ve guvenlığın korunmasıymış . Yok canım • Yağmaya hazırlığın kokusu, kan tutması gıbı ıç ve dış pıyasa mafyasını sardı. önune geçmek guç1 .. Belkı çeteler arasındakı kavga nedenıyle yağmanın reza- letı, halkın gozlen onune senlebılır, halkın malları satılırken bır olçude haklan da korunabılır, ama, bu ış ıçın buyuk bır savaşım gerekıyor... Hazırlanın bu savaşıma!.. Keçeliyeyoğun ilgi DYP'nin iftar yemeğine 3 bin kişi katıldı Istanbul Haber Servisi - Es- kı DYP tstanbul ll Başkanı Or- ~han Keçdi ve arkadaşlan tara- fından dün akşam Atakoy Mav ı ^Marmara Tesıslen'nde venlen ıftar yemeğı "DYT küskimleri- _fljn"govdegostensınedonuşnj Yaklaşık 3 bın kışının katıldığı ıftar yemeğınde Orhan Keçe- h'ye yoSun sevgı gosterısınde bulunuldu DYP Genel Başkanı Ve Başbakan TansuÇiUer'ın ka- tılmadığı, ancak kendı yenne Devlet Bakanı ve Hukumet Soz- cüsu Yıldınm Aktunayı gon- derdığı ıftar >emeğıne katılan ünlü ısımler şunlar DYP Bartın Mılletvekılı ve eski Mıllı Eğıtım Bakanı Köksal Toptan, DYP Trabzon MılleU e- kılı MehmetAliYılmaz,Kocaelı Mılletvekılı İsmail \masyalı, Konya Mılletvekılı Osman Öz- bek, Fenerbahçe Spor Kulubu Başkanı AK Şen, TOBB Başka- nı Yalım Erez, DTO Başkanı Cengiz Kaptanoglu, gazetecı- yazarNazlıIlıcak. lftara katılan kalabalığın sev- gı gostenlen eşlığmde kursüye gelen Keçelı. yaptığı konuşma- da. salondakılen DYP'nın ger- £ek sahiplen otarak nıtelendrrdı DYP lstanbul'un şımdıkı yöne- tıcılennı ustu kapalı bır şekılde eleştıren Keçelı. ıl yönetımının eskısı gıbı faalıyet gostermedı- ğını ve ılçelenn kapandığını soyledı Keçelı "DYP'yigerçek- te kuran bu iftar yemegine kaü- lanlardır. Süleyman DemirePi CumhurbaşkanlığTna, Tansu Çiller'i Başbakanlığa (aşıyan bu insanlardır. Gerçek davanın sa- hibi bunlardır" dıye konuştu Aktuna da y aptığı konuşmada "Türkiye Cumhuriyetfnin çi- mentosu" olarak nıtelendırdığı DYP'nın 21 yuzyıla damgasını vuracagını soyledı Velidedeoğlu anıhyor • Baştarafı 1. Sayfada Kultur Merkezı'nde bugun du- zenlenecek anma törenıne, Ve- lıdedeoğlu'nun yaşamının anla- tıldıgı dıa gostensıyle başlana- cak Ardından yapılacak açıko- turuma gazetemız yazarlan Prof Dr Ahmet Taner Kışlah, Şfikran Soner ve Meriç Velide- deoğlu konuşmaci olarak katı- . lacak Açıkoturumu AntaJ<ya Barosu Başkanı Nabi Inal yone- tecek Ord. Prof Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, 1904'te Istan- bul'dadoğdu I928yılında An- kara Unıversıtesı Hukuk Fakul- tesı'nı bıtıren Velidedeoğlu, 1929- 1933yıllanarasındaNe- uhatel ve Berlın Hukuk Fakulte- sı'nde okudu 1934 yılmda Is- tanbul Unıversıtesı'nde doçent olarak goreve başladı 1942 yı- lında profesör, 1948'deıseordı- naryus profesör oldu 1946-1948 ve 1952-1953'te ıkı kez Hukuk Fakultesı Dekan- lığı'na seçıldı 1961 Anayasa- sı'nın hazırhğında başlangıçtan son redaksıyona kadar gorev al- dı Temsılcıler Meclısı'nde Anayasa Komısyonu'nda çalış- tı MedenıHukuk'unheralanın- da eser verdı Medenı Kanun Komısyonu'nda 8 yıllık bır do- nem çalıştı 'Kat Mulkıyetı Ka- nun Tasansı'nı hazırladı Ata- türk'un 'Soylev'ını sıstematık hale getırdı Belgelennı oz Türkçeye çevırdı Velidedeoğ- lu, I992yıiındao!dü • Baştarafı 1. Sayfada derek karanlığa karşı bır haykırış aydınlığa açılan tum pencerelerı sonuna kadar açış, demokrasının, bılımın, araştırmanın ışığını Anado- lu'nun en uç koşelenne kadar saçış günu olacak 24 ocak bır matem, huzünlu bır yıldonumu değıl, Turkıye'nın aydın- lanmasında onemlı bır kılometre ta- şı, kararfılığın adı Geçen ay yapılan toplantılar, paneller, dığer etkınlıkler, bunun kanıtı Uğur Mumcu'nun de- yışıyle, "ınsanın, sadece yaptıkla- nndan değıl yapmadıklarından da sorumlu olduğu" gerçeğını goren- lerın sayısı az değıl Ulkemızın herhangı bır yerınde, gencı bır eylem olsa, aydınlara bır saldırı duzenlense ılk tepkı, "Ola- maz, ulke elden gıdıyor Başımıza daha neler gelecek" yakınmaları oluyor Bu yanlış Aslolan kendı gucumuz Içı çu- rumuş bır ağacın govdesıne hafrfçe vursanız, hemen kırılır Ama ağaç sağlamsa, govdesı de pes etmeye- cektır Toplumsal yapı sağlam olur- sa, ılencıler, aydınlar, yuzyılın başın- da kazanılmış Aydınlanma Devrı- mı'nı yaşatmaya ve daha ılerı go- turmeye kararlı olan Anadolu ın- sanları sağlam durursa, tekme vur- maya kalkanın ayağı kınlır Ben, geçen 24 ocağın ınsanlann kararlılığını tazeledığını, "Yalnız de- ğılız" duygularını guçlendırdığını gordum Çalışmalarına başlayan Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecılık Vakfı, gıderek kırlenen ve neredey- se tıcan bır ış halıne gelen gazete- Suçsuzu Korkutanlar cılığın, gerçek kımlığıne kavuşturul- masına onemlı katkılar sağlayacak Vakıf, Uğur Mumcu'nun kışılığıyle butunleşmış "araştırmacı gazetecı- lık" ıçın ısteklı gençlere onemlı bır rehber olacak Yenı Uğur Mumcular yetıştırecek Bız, Mumcu'nun katledılışının "toplumsal boyutuna" boyle bakı- yoruz Turkıye, Mumcu'suz kalma- yacak Olayın, "cınayet" boyutu ıse, pe- şını bırakmayacağımız dığer onemlı konu Mumcu'nun katıllerının bu- lunmasını, ılkel bır ıntıkam duygu- suyla ıstemıyoruz Katıllerın bulun- ması, hak ettıklerı cezalara çarptınl- ması, bızım değıl, demokrasının, hukukun acısını dındırecek Ne var kı daha once defalarca vurguladığımız gıbı bu konuda lyımser şeyler soylemek guç Hatta olanaksız 31 Ocak 1990 Prof Muammer Aksoy, 7 Mart 1990 Çetin Emeç, 4 Eylul 1990 Turan Dursun. 6 Ekım 1990 Prof Bahriye Öçok, 24 Ocak 1993 Uğur Mumcu ve 11 Ocak 1995 OnatKutJar Pek çok ortak ozellıklerınden bın de katıllerının bulunamaması Son yıllarda ıkı bıne yaklaşan faılı meç- hul cınayetler nasıl soruşturuluyor^ Bunlardan kaçının faılı bulunabıldı? Kaç katıl elden kaçınldı? Kaç delıl bılerek ya da bılmeyerek yok edıl- dı? Kaç tanıktan yararlanılmadı9 Sorular uzatılabılır Hepsı bır ya- na, sadece Uğur Mumcu olayının soruşturma surecı her şeyı açık açık gozler onune sermeye yetıyor Soruşturma bır çalı supurgesı ıle başlamıştı 24 ocak gunu saat 13 30'dan sonra bır emnıyet gorev- lısı elınde. supurge, aracın parçalan- nı buyuk'bır naylon poşete koyup, Emnıyet Mudurluğu'ne goturdu Araç da aynı yere kaldırıldı Aylar sonra araçtan haber geldı, 1993 yılına aıt vergı borcu varmış Olayla ılışkısı olduğu sanılıp ya- kalananların değıl verdığı bılgıler, nasıl ve ne zaman ele geçınidıklen bıle meçhul Islamı Hareket Orgutu (İHO) uyesı oldukları one surulen Mehmet Ali Şeker ve Ayhan Usta'mn uç ayn gozaltına almış ta- rıhı var Bın 24 ocaktan hemen on- ce ıkısı sonra Tutanak tahnfatının faıllen de bu- lunamadı Savcılık, tarıhlerı yanlış yazan polısler ıçın şu gerekçeyı bıl- dırdı - Arkadaşlar, uykusuz ve yorgun- dular Katıllerden rıca edelım, bundan sonra polısın yorgun ve uykusuz ol- madığı saatlerde yakalansınlar' Hırsızdan ahlak dersi Buraya kadar anlattıklarımız, çe- şıtlı tanhlerde gazetemızde yayım- landı Son olarak ortaya yenı bır "tahrıfat" daha çıktı TBMM Faılı Meçhul Cınayetler Komısyonu'nun raporuna gore 24 ocağın hemen sonrası duzenlenen operasyonlar- da yakalanan Surıye uyruklu Mu- hammed Aiman Abo Attot, Lıb- yalı Ali Mashat Deeb ve Ali Saem Aoun'un "muvafakatlı ev arama ve yakalama" tutanağında. tarıh, 26 ocak olarak geçıyor Ancak 5 raka- mının sonradan 6 yapıldığı ıddıa edılıyor Bu kışılenn evınde bulunan 9 bıl- gısayar dısketı, Turkıye'de kullanı- lan standartlara uygun olmadığı, dısketlerı kontrof edecek makıne bulunamadığı ıçın hâlâ çozulemedı. Amacımız devletı yıpratmak, polı- si kuçuk duşurmek değıl Tam ter- sıne, gorevını tam olarak yapması- nı, karanlık bır nokta bırakmamasını ıstıyoruz Hınt fılozofu Beydaba, "Kelıle ve Dımne"öe, "Hükumetle- rın en kotüsu, suçsuzu korkutan- dır" dıyor Faılı meçhullerden yola çıkıp Tur- kıye'nın genel gorunumune baktığı- mızda şoyle bır tablo ortaya çıkıyor Cınayetler faılı meçhul, bunu pro- testo edenler hakkında soruşturma açılıyor Sıvas'ta 37 ınsanı katledenlenn suçu, "tahnk olduklan" ıçın hafıfle- tılıyor, bu olayları kınayanlar, Turkı- ye'de bır daha Sıvas'ların olmama- sı ıçın yazı yazanlar DGM'de yargı- lanıyor 1984-88 arasında bugunku değerlerle 200 trılyonu aşkın haksız kazanç elde eden hayalı ıhracatçı- lar "zaman aşımına" uğratılıp affe- dılıyor, 20 aralık bayramında daha ınsanca yaşam ve daha lyı maaş ıçın eylem yapan memurlar hakkın- da soruşturma açılıyor, ıfadelerı alı- nıyor, maaş kesme cezalan verılı- yor Artık, "namuslulann en az na- mussuzlular kadar" değıl, onlardan daha cesur olması gerekıyor Yoksa hırsızlar ahlak, yobazlar demokrası dersı veımeye başlayacak 22 OLAYLARIN Tahrîfat zinciri büyüyor GLTVEŞGÜRSON ANKARA - Evının onunde 24 Ocak 1993"te uğradığı bom- balı suıkast sonucu yaşamını vı- tıren yazanmız Uğur Mum- cu'ya yoneltılen saldınya ılış- kın soruşturmada, resmı belge- ler ûzenndekı tahnfatlar surer- ken, 25 aydırhıçbırcıddı bulgu- ya ulaşılamadı Soruşturma su- recınde, Ankara Emnıyet Mu- durluğü'nun, Mumcu cınayetm- den sonra yaptığı operasyonlar- da, şuphelı görulerek gozaltına alınan 3 yabancı uyruklunun >a- kalama tutanaklannda, duzen- leme tanhlen üzennde tahnfat yapıldığı ortaya çıktı Soruştur- mada ele geçen bazı kanıtlann. 'teknik olanaksızlıklar' nede- nıyle değerlendınlemedığı, res- mı belgelere yansıdı Mumcu'nun oldurulmesın- den önce Istanbul'da başlatılan tslamı Hareket Örgutu (İHÖ) operasyonlannda ele geçen sa- nıklann yakalama tutanaklann- da ortaya çıkan tahnfatlann ar- dından Ankara'da yapılan ope- rasyonlarda da yakalama ve ev arama tutanaklanndakı duzen- leme tanhlen uzennde tahnfat- lar yapıldığı belgelendı Mum- cu suıkastından sonra şuphelı görulerek evı aranan ve arama tutanağında tahnfat olduğu be- lırlenen Sunye uyruklu Mu- hammed Abo Attot'un evınde ele geçınlen 9 adet bılgısayar dısketı ıse Emnıjet Genel Mu- durluğu'nce - Turk standartla- nna uygun olmadıkları" ve 'dis- ketteri çalıştıracak makine bu- lunamadığı' ıçın deşıfre edıle- medı DYP Kırıkkale Mılletvekılı Sadık Avundukluoğlu başkan]ı- ğmdakı TBMM Faılı Meçhul Cınayetlen Araştırma Komısyo- nu tarafından önumuzdekı gun- lerde Meclıs Başkanlığı'na su- nulacak olan raporda, yenı tah- nfat ve çelışkıler belgelendı Raporun 'Uğur Mumcu Cina- yeti' başlıklı bölumünde >er alan yenı bulgulara gore Mum- cu suıkastından sonra faıllenn >akalanabılmesı ıçın yapılan operasyonlar sırasında şupheiı görulerek gozaltına alınan Su- nye uyruklu Muhammed Abo Attot'un evınde 68 adet Arapça sozlu teyp kasetı, 2 adet vıdeo kasetı ve 9 adet bılgısayar dıske- tı ele geçtı Ankara Emnıyet Müdurluğu tarafından çozüm ıçın Emnıyet Genel Mudurlu- ğu'ne göndenlen dısketler. 'tek- nolojikyetersizlik' gerekçesıyle deşıfre edılemedı Sozlu teyp kasetlen ıle vıdeo kasetlennı ınceleyen Emnıyet Genel Mudurluğu, bılgısayar dısketlennın deşıfre edıleme- mesını, "Tiirk standartlanna uygun olmadığından, disketieri çalıştıracak makıne bulunama- mış olup, bu nedenk- ıçerikkri- nin incelenmesi mumkun olnıa- mıştır''sozlenyle açıkladı Yakalama ve ev arama tuta- nağında tanh tahnfatı yapıldığı da belgelenen Attot'un evınde ele geçınlen teyp ve vıdeo ka- setlennde, Lfrdun Jslam Merke- zı'nde yapılan 'Demokrasinin İslamla uyuşmaması" konulu konuşmalann yer aldığı oğrenıl- dı Polısın, 2 yıldır elınde olan kanıtlan değerlendırememesı, TBMM Faılı Meçhul Cınayet- len Araştırma Komısyonu rapo- runda. "Emnrvet guçlerinin son teknoloji>leçalışüğının ve AVTU- pa standartlarında olduğunun belirtıldiğı bır donemde, çok önemli bir operasyon sırasında ele geçirilen \e halen çozuleme- ^en bılgısayar disketlerini çalış- tıracak makinenin bulunama- mış olması, emnhet guçlerinin operasyon sırasında elde cttikle- ri delilİeri nasıl değeıiendirdik- lerine i\i bir örnek teşkil etmek- tedir" dıye değerlendınldı Komısyon aynca Ankara Em- nıyet Müdurluğu'nun, Mumcu suıkastı sonrasmda yaptığı ope- rasyonlarda, şuphelı gorerek go- zaltına alınan 3 yabancı uyruk- lunun yakalama ve ev arama tu- tanaklannda, duzenleme tanh- len uzennde, tahnfat yapıldığı- nı ortaya çıkardı TBMM Faılı Meçhul Cınayetlen Araştırma Komısyonu tarafından belgele- nen' tahnfatlara gore olaydan sonra gozaltına alınan Sunye \ e Lıbya uyruklu 3 kışının evınde yapılan aramalara ılışkın 'mu- vafakath ev arama ve yakalama' rutanaklanrtda tanh çelışkılen olduğu belgelendı Sunye uyruklu Muhammed Aıman Abo Attot. Lıbya vatan- daşı Ali Mashat Deeb ve Ali Sa- em Aoun'un evlennın aranma- sına ılışkın duzenlenen tutanak- larda tanhler uzennde oynandı Her 3 arama tutanağında duzen- leme tanhı '26 Ocak 1993' ola- rak yer alırken '6' rakamının on- ceden 5 olduğu, sonradan du- zeltıldığı goruldu Ancak tuta- Savcıya suç duyunısuııa yamt yok ANKARA (Cumhunyet Bürosu) - Mıllı Sa- vunma Bakanlığı (MSB), Uğur Mumcu suıkas- tı soruşturmaMnı ıtic aşamada üstlenen De\let Güvenlık Mahkemesı (DGM) savcısı Bınbaşı Ulkü Coşkun'un, "cinayeti devlctin işJediğini" söyledığ! savlannı 3 aydır yanıtlamadı Adaîet Bakanı Vlehmct Moğuftav Coşkun'un asken yargıya tabı olması nedenıyle, Uğur Mum- cu'nun eşı Güldal Mumcu'nun soruştunna sü- recınde yaşanan eksıkhklen ıçeren ve bır an ön- ce sonuçlandınlmasınnsteyenbaşvurusunu, 15 Aralık 1994 tanhmde MSB Asken Adalet îşle- n Başkanlığı'nagöndermıştı 2845 sayıh Dev- let Güvenlık Mahkemelen'nm Kuruluş ve Yar- gılama Usullen Hakkındakı Yasa'nm 34 mad- desı uyannca, Coşkun'un ıfadesımn alınması- nı ısteyerek. başvuruyu "gereğinin ifas için" MSB'ye gondercn Moğultay. Coşktın'un "ifa- desinin ahnarak. bu konuda böyle bir soz sarf edip etmediği konusunda biigisine başvıırulma- sı gerektigini'* bıldırmıştı Guldal Mumcu'nun Kasım 1994'te Adalet Bakanhğı'na verdığı baş- vuru dılekçesmde. Mumcu suıkastına ilışkın so- ruşturma dosyasuun "akbrmazlık*' ıçmde uzun süre sahıpsız kaldığı. sürpnz tanık olarak orta- ya çıkan Ayhan Aydın haİdanda "terör örgütü- nü korurgibi'' ıftıradavası açıldığı, Içışlen Ba- kanı .Nahit Menteşe'nın Mumcu suıkastını "es- ki bir oby" olarak nıtelendırmesının devletin olaya önem vermedığimn gostergesı olduğu gö- ruşlen yer almıştı Mumcu'nun, oldürûlmesin- den kısa bır sure once telgrafla ölum tehdıdı al- dığına ılışkın açıklaması konusunda da bır bul- gu elde edılemedı PTTmufettışîennce gazete- mızde yer alan "Mumcu telgrafla tehdit edikü" haben üzenne yapılan arastımıada. ölûm teh- dıdı ıçeren bırtelgraf bulunamadı Mumcu suıkastının 23 aymda, Mumcu'nun ölümünden kısa bır sûreönce HBB 'de, o dönem RP mensubu olan Istanbul Mılletvekılı Hasan Mezarcı ıle çıktıgı tartışma programından son- ra, telgrafla tehdit edıldığı saptanmıştı Mum- cu, öldûrulmesmden 11 günonce 13 Ocak 1993 tanhmde Harb Akademılen Komutanhğı'nda verdığı konferansta •'Örnegin, ben hayatımda tebdit almadığun guniı yadırgıyorum. Iblefon- la, yazüı ve sözlü. Telgrafla tehdit hiç duydunuz nıu? Geçenlerde Hasan Mezarcı diye bir miHet- vekilîyietarhşmaya çıkük,tekvizyonda. Telgraf getiyor, • Yakında olduruleceksın' diye"demıştı Soruşturma makamlannın da elınde olmayan bu belgenın gazetemızde yayımlanmasından sonra, PTT'de bu konuda bır araştırma yapıldı Herhangı bır bulgunun elde edılemedığı araş- tırmanın sonucunun, DGM'ye ulaşıp ulaşmadı- ğı belırienemedı naklann uzenne Terörle Muca- dele Şube Mudürluğu'nun, '25 Ocak 1993' tanhlı "TerörleMfi- cadele Şube Mudurluğu'nde ili- şikkaydınarasüanılamadr ıba- resının yazılı olduğu damga ba- sıldı Bu tutanaklann doğru oldu- ğunun varsayılması durumunda, gozaltına alınan şahıslann, em- nıyet guçlen tarafından evlenn- den alınmadan once Terorle Mucadele Sube Mudurluğu'ne goturulmüş olmalan gerektığı belırtıldı Sunye uyruklu Muhammed Aıman Abo Attot'un muvafa- katlı ev arama ve yakalama tu- tanağına gore polıs, '25 Ocak 1993' gunu saat 23 00 sıralann- da, Attot'un evıne arama ıçın gıttı Evde propaganda ıçeren dokuman, kaset ve sahte muhur ele geçıren polısın duzenledığı muvafakatlı ev arama ve yaka- lama tutanağında duzenleme tanhı olarak '26 Ocak 1993, sa- at 01.30' ıbaresı yazıldı Ancak tutanağın uzennde, Terorle Mu- cadele Şube Mudurlüğü'nun, '25 Ocak 1993' tanhlı 'Terörle Mucadele Şube Müdurluğu'nde ilişik kaydına rastlanılamadı' ıbaresını taşıyan damga yer al- dı Ali Mashat Deeb'ın evınde yapılan aramaya ılışkın duzen- lenen ev arama ve yakalama tu- tanağında da '26 Ocak 1993'ta- nhının bulunmasına karşın ön- ceden 5 olan rakamın uzennde oynanarak 6 yapıldığı behrlen- dı Üzennde Terorle Mucadele Şube Mudurluğu'nce vurulan "Terörle Mucadele Şube Mfi- diırluğü'nde ilişik kaydına rast- lanamadı" ıbaresının yer aldığı '25 Ocak 1993' tanhlı damganın bulunduğu tutanakta. duzenle- me tanhı olarak '26 Ocak 1993, saat 23J0' kayıtlanna yer venl- dı Komısyon, tutanaklardakı bu tahnfatı, sonuca etkıh olma- makla bırlıkte "soruşturma}ı yapan kişilerin soruşturmayı hangi mantıkla ve yontemleyap- tıklanna iyi bir örnek" olarak nıtelendırdı Din ve Hukuk Hıfzj Veldet Velidedeoğlu I.Tehlikeçanlan Son zamaıîarda ülkemızde dın sorunlan ol- dukça gen^ ölçude tartışılmağa başladı Onemlı say labılecek yayınlar var Okullara dm derslensondu Kuran'ın çevınsı ve okun- ması uzennae TBMM'de başlayan tartışmalar gazete suturlanna da geçtı Kısacası bu alan- da ateşlı bırduşun hareketı goze çarpıyor Amacımı: bu tartışmalara kanşmak değıl Yetkılı olmsvan kışıler arasındakı tartışmala- 'nn hıç de ı\ı sonuçlar vermedığıne, ne yazık kı, sıkça tarık oluyoruz Ben de bu konuda. kendımı yetolı gormuyorum Yalnız bı gozlemımı ve buna dayanan bır kuşkumu acklamaktan da kendımı almay aca- ğım Son zamanlarda ortada dinin tecime (ti- caret) ve siytsete bulaşnnlnıası gibi bir tehlike dolaşıy or. Brgun gelip bazı kişilerin kendi ku- rallanna uyzun gebneyen duşunce sahıplerini, eski devirlede olduğu gibi, küfurle (kâfırlik- le) suçlayaak kertede ileri gitmelerinden kor- kulur. Şura^ burada ve hatta Meclıs ıçınde duyulan Anpça ezanlar bana, başlamak uze- re bulunan hr hastalığın ılk belırtilen gıbı ge- lıyor Tıpkiıaracığerhastalığındaparmakde- nlennın so\ulmağa başlaması gıbı bır şey1 1 II. DuyiDcJara baskı yapılamaz ^ Dın bırdsNİet ışı değıl, bırduyunç (vıcdan) ışıdtr Devlrnerede bıreylenn dın ışlenyle ıl- gılenır ve hınu dûzenlemeğe kalkarsa orada hemen bır ennçsızlık baş- lar Çûnku öyle yerlerde, zamanla dın sıyasete ve sonuç olarak da bıreysel çıkara araç olmuş, tutu- culuk egemen duruma gelmış, Islam dınının ana özellıklennden bın olan hoşgörü ortadan kalkıp yennı acımasızlık ve kötuluk almış olur Islam dınınde hoşgorunun esas olduğunu ve duyunçlara gem vurulamayacağını, ılk ola- rak rahmeth babamdan oğrenmıştım Sonra- kı gorduklenm bunu hep doğruladı "tslamda dinsel bir saltanat (halkın duyunç ve inancı uzerinde baskı) yoktur: bu esas, tsla- mın en buyuk ilkelerindcndir. Islam dıni hiç- bir kimseye başkasının duyuncunu (\ ıcdanını) denetlemek. inancına kanşmak vetkisini ver- memiştır. Hatta Hazreti Peygamber büe Al- lah'ın buyruklannı sadece tebliğe ve gerekti- ğinde haûrlatmağa memur idi. III. Dinin hukukla ilişkisi Bunu boylece belırttıkten sonra kısaca hu- kukla dın arasındakı ılışkıye değınelım llkçağın en gelışmış hukuku olan Roma hu- kukunun ılk donemlennde dın kurallanyla hu- kuk kurallan, dın adamlanyla hukuk adamla- n bırbınne kanşmıştı, hukukla yalnız rahıp- ler uğraşırdı Onlardan başkası hukuk kurallannı bılmez- dı Fakat daha sonra Roma'da uzun yüzyıllar boyunca dın ıle devlet ışlen bırbınnden aynl- mıştı Buyuk dınlenn meydana çıkmasıyla gelmış olan kutsal kıtaplar. toplumu düzenleyen ku- rallarla doludur Bu kurallann amacı bır yan- dan ınsanla Tann arasındakı, ote yandan da ın- sanla msan arasındakı ılışkılen duzenlemek- tı Böylece o kurallar ıçınde hem yalnızca ın- sanla Tann arasındakı tınsel ve kutsal bağı ıl- gılendıren gerçek anlamındakı dın kurallan hem genel ahlak kurallan hem de hukuk ku- rallan vardı ve boylece bu kurallar her türlu toplumsal ılışkılen düzenlemek amacını gu- duyordu Ancak bu kurallan, ınsan değıl. Tann koy- muş olduğu ve Tann tarafından konulan ku- rallann ıse ınsanlar tarafından değıştınlmesı olanaksız bulunduğu ıçın, dın kurallan ıçın- dekı hukuk kurallan, başka bır dey ışle. yalnız- ca toplumsal ılışkılen düzenleyen dın kural- lan. ılen devnn hukukı gereksınımlennı kar- şılayamamak durumuna duştu IV Her hukuk kuraünın dayanagı "din'de aranmaz Her hukuk kuralının dayanağını dınde ara- mak, dını, amacma aykın bır doğrultuya yo- neltmek olur Yakın tanhımızden canlı bır or- nek vereyım Mecelle hazırlandığı zaman telgraf ıle ıletı- şım yenı başlamıştı, telefon yoktu Bu neden- le bır sozleşmenın telgraf veya telefonla ya- pılıp yapılamay acağı Mecelle'de yer almamış- tı Fakat sonralan gereksınım kendını goster- dı Mecelle'dedeğışıklıkyapmak,aslındabaş- ka nedenler yuzunden de bır gereksınım du- rumuna gelmıştı 1916 yılında bu amaçla bır "Mecelle Komisyonu" kuruldu Bu kurulda Mecelle'ye "lcap ve kabul telgraf ve telefonla dahi olur" bıçımınde bır maddenın eklenme- sıne karar venldı Buraya kadar her şey yolunda ve olağandı Ne var kı salt bır hukuk kuralı olan bu mad- deye, dınse' kurallara dayanmak kaygısıyla eklenen gerekçede şoyle denılıyordu "Bu maddenin sebebi tahriri ihtiyacı zaman- dır. Delaili cevaziy esi (dini ve şer'i dayanagı) ıse amalaruı akdinin \v gaiblerin bilmukâtebe ak- dinin \e bir duvann arkasında bulunanla be- ri tarafinda bulunamn akdinin ve bır damın aşağısında bulunanla yukansında bulunamn akdinin ve sağırların butakım âlât vasıtasıyla akdinin ce\azı hakkında Kutubu Hanefıye'de mevcut olan sarahada Mâlıkıyede v.d." Bu- nun ardından bırtakım Arapça fetvalar belır- tılıyordu Butun bu çabalara ne gerek vardı Tann, Is- lam dınını bunun ıçın mı koymuştu' Işte dın kavramı, bınlerce, onbınlerce kez gerçek yo- lundan başka yerlerde kullanılmıştı V. Dinsel hukuktan layik hukuka geçiş Hukukun dın kurallanndan tamamen ayn- larak başlıbaşına bır varlık kazanması, uzun oluş ve gelışme surecınm. hatta savaşımlar zıncınnın bır urünudur Bu gelışme, kımı top- lumlarda daha erken, kımılennde ıse daha geç olmuştur Dının hukuksal yaşam ûzenndekı etkısı. Turkıye'de daha kesın ve daha uzun oldu Ul- kemız dinsel hukuktan tam layık ve ussal hu- kuka ancak cumhunyetten ve ozellıkle Turk Yurttaşlar Yasası'nın (Medenı Kanun'un) ka- bulunden sonra geçebıldı 1924 tanhlı Esas Teşkılat Kanunumuzun (anayasa) ıkıncı maddesınde, "Türkijedevle- tinin dini din-i İslamdır" kaydı vardı Bu. 10 Nısan 1928 tanhlı yasanın ıkıncı maddesıyle kaldınlarak dın ve de\ let ışlennın aynlığı ana- yasa ıle de doğrulandı 5 Şubat 1937 tanhlı y a- sayla da anayasaya layiklik ılkesı eklendı Bunun sonucunda devlet, ınsanla Tann ara- sındakı duyunçsal ve kutsal ılışkıden, eylem- lı olduğu kadar yasal olarak da elını çekmış oldu Bazılan buna, "Din ortadan kalktı" dıyor Bunlardının, bır yasa maddesıyle ortadan kal- kacağını sanan zavallılardır Varsayalım kı, Türk bıreylennın duyuncunda dın duygusu olmasuı. fakat ote yandan. "Türldyedevietinin dini Islamdır" dıye yûzlerce yasa maddesı konsun, bununla halk dındar mı olacak0 Sorun dınde değıl. onun sıyasete kotüluğe, acımasızlığa araç edılmemesındedır Kubi- lay'ın genç kafası koyun boğazlanır gıbı, dın uğrunda boğazlandı Bu cınayetın "cevazi şer'isi" nerede9 Turkıye'de dın, Tann ıle kul arasında tama- men duyunçsal bır ılışkı olarak gerçek ve kut- sal kımlığını bulmuştur Bunun toplumsal ılış- kılerde duzenleyıcı bır ışlevı kalmamıştır Ul- kemızde dın kurallan artık bıreyler arasındakı hukuksal ılışkılen duzenleyıcı bır kavram ol- maktan çıkmıştır, bunlar yalnızca Tann ıle bırey arasındakı ılışkılen düzenleyen kutsal kurallardır Yurttaşlar Yasası'nın 266 mad- desıne gore, bugun Turkıye'de "Reşit, dinini intihapta (seçmede) hürdür". Buna. duyunç ozgurluğu derler ınsanlan dıne kazanmanın yolu. korkutma ve "kâfir sayma" değıl, oğretım ve ınandır- madır (Cumhuriyet,21 Mart 1949) ARDENDAKİ GERÇEK • Baştarafı 1. Sayfada çekmezken Çeçenya'da ya- şananlar gundemın bırıncı maddesıne oturur Koşulları bılen deneyımlı kışıler ıse bu ışe bakıp eski bır ozdeyışı yınelemekten kendılerını alamazlar "Ken- dısı muhtacı hımmet bır de- de I Nerde kaldı gaynya hız- met ede ' Rusya'nın Ankara'da şu veya bu yoldan bızımkılere aba altından sopa goster- mesı, nazık ya da kaba bır bıçımde "Çeçenya, Rus- ya'nın ıç ışıdır, bu konuyu kurcalarsan ben de senın Guneydoğu 'dakı sorununu köruklerım" dıye uyanda bu- lunmasını genış halk kıtlelen değerlendıremezler Çunku olay, hıçbır zaman bu açık- lıkla konuşulmaz ve kamu- oyunun gozunu açacak ka- dar saydamlaştırılmaz Hele medyamız evlere şenhktır, halkın duygularıyla oyna- maktan hıçbır zaman gerı kalmaz Ancak gezegenımızın bu- yuk bır harıtastnda Turklerın ve Muslumanların yayıldığı coğrafyayı renklendıren bır çalışma yapılmalı O zaman gorulecektır kı, Turkıye'nın elı mahkûmdur, başında bınbır derdı bulunan Ankara, Batı'nın karşısında eğılıp bu- kulurken, dış dunyada soy- daşlarına ve dındaşlarına nasıl yardım elını uzatabıle- cektır^ Sorulması gereken daha onemlı bır soru var Yeryu- zunde bır mılyar Musluman yaşarken, dunya enerjısının deposunu Musluman Arap- lar ellerınde tutarlarken, ağırlıklarını neden uluslara- rası dengelerın terazısıne koyamıyorlar da Boşnaklann kırımını seyredıyorlar? Orta Asya'dan Kafkas- ya'ya değın uzanan Turkluk coğrafyası, Azerılere nıçın doğru durust bır destek ya- ratamıyor da Ermenı ışgalı Dağlık Karabağ'da surup gı- dıyor? Çeçenya'da olan bıtenlerı ofkeyîe ızleyenlenn, bu soru- lann yanıtlannı aramalan ge- rekıyor Turkıye Cumhunyetı kuru- lurken Mustafa Kemal Ata- türk, Mıllı Mısak sınıriarıyla çerçevelenen bır mantığın sıyasetını boşuna oluştur- madı Ancak Turkıye, Mıllı Mısak sınırları ıçınde guçlendıkçe sınır otesınde ve uzak ufuk- lardakı sorunlarda uluslara- rası yelpazeye ağırlığını ko- yabılecek olanaklara kavu- şabılecektır Bu da gerçekçı polıtıkalan unutmamayı gerektırır Ne yazık kı dışarıda olup bıtenlerı ıç polıtıkada malze- me olarak kullanmayı mar- ıfet sayanlar, bu gerçeklerı halkımızdan gızlemeyı de sıyaset sanıyorlar idr-k RP'ye yardım M Baştarafı 1. Sayfada manya Temsılcılığı tarafından gerçekleştınldığı oğrenıldı Ko- nuya ılışkın olarak göruştuğu- muz Bonn'dakı kaynaklar "Al- man yasalan açısından Sülev- man Mercümek tarafindan fs- tanbul'daki AN Ajans'a gönde- rilen 600 bin dolarlık paranın hangi yollardan elde edildiğini a raştınyoruz. Karapara veyaba- ğış makbuzu kesilmeden toplan- mış paralar olabUeceğıni duşu- niıyoruz. Turkiye'deki bir siyasi partiye para yardımı vapılması konusu. Türk meslektaşlanmt- zın yetki alanına gınyor. Bize res- mi yoldan baş> urulduğu takdir- de gereklı belgelen uluslararası anlasmaiardoğnıitusunda Tiırk makamlanna vermeye hazınz" dedı Bosna M Baştarafı 1. Sayfada Akyüzlü. Ekrem Sama ve Hüs- nü Özcan adlı vatandaşlann toplam 4 bın 500 mark yardım- da bulunduklan ıfade edıldı Konya'da toplanan yardım para- lannın gondenldığı Alman- ya'dakı Uluslararası Insanı Yar- dım Teşkılatı (IHH), mahkeme- ye daha once gonderdığı yazıda. RP'nın tuzelkışılığınde kendıle- nne yardım ıletılmedığını bıl- dırmıştı Mahkemeye Cumhur- başkanı Devlet Denetleme Ku- rulu tarafından göndenlen bır başka yazıda ıse kurul olarak soz konusu yardımla ılgılı dene- tımlenn bulunmadığı, sadece yardım toplamaya ılışkın yasa- lann yeterlı olup olmadığına ılışkın bır çalışmanın yapıidığı ıfade edıldı.