Katalog

V1SA...VISA Premier/Gofd. VISA International... EMLAK BANKASID a h ı U y g a r B ı r Y a j a m t ç ı r t Cumhuriyet72. n . SAYI26688 / 26000 TL (KDV ,çmde) KURUCUSU. YUÜtt NAOİ (1924-1945) BAŞYAZARI NADtt HHÂ \1945-199V 29BdM1885PAZM Silkinmek Gereği... I *23 yılının 29 Ekim Pazar- tesi sabahı Büyiik Millet Mec- lisı Ankara "da toplandı. "Tur- kıyede\ letının şeklı hiıküme- tı cımhunyettır" tümeesiyle yenirejimi belirleyen yasa de- ğişikliği okundu. Daha sonra ilk sözü Anayasa Komisyonu Başkanı Yunus \adı alarak şu sözltrisöyledi: "Arkadaşlar, Bınncı Turkı- yeBûyuk Millet Meclısı. Teş- kilat-ı Esasıye (Anayasa) ıle şarkta (doğada) yenı \e mu- him bır de\ let kurmuştur ( ) Turk mılletı 'Ben vanm' ve 'Devlet benim' dıye bütûn dûnyaya bunu ilan etti ( ) Teşkılat-ı Esasıye Kanu- nu'nun bınncı maddesıne bır fıkra ılave edıyoruz Bınncı madde şoyledır "Hâkimivet kayıtsız şartsız milletindir. İda- re usulü. halkın mukadderatı- nı bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına miistenittir (dayalı- dırK Madde buvdu Zatenbu- nun zımnında (altında saklı) bulunan şu fıkrayı ıla\e etmış bulunuyoruz Turkıyedev letı- nın hukumet şeklı cumhurı- yettır" tlkbakışta cunıhurivetin bir tümceden oluşan bir fıkra>la gerçekleştiği sanısı orta>a çı- kabitir; ama, gerçek bu değil- dir. GazetemLdn kurucusu Yu- nus Nadi'nin vurguladığı gibi 23 Nisan 1920de kurulan Bü- >ük Millet Meclisi Hiiküme- tTyle cumhuriyet devrimi za- ten gerçekleşmişti; 1920'ten 1923e dek >aşanan büyük olaylaria da pekJşti. Hiçbir başka ülke. boy lesine bir sınav la cumhuriyete kavu- şamamıştır. Var olmak ya da yok olmak üzerine bir >aşam sa\aşıy la bu güzel sonuca ulaş- tık. • >e var ki cumhuriverimizin sınavı bitmemişti; çoğunluğu okuma yazmadan yoksun ve büyük bolümiı köylülerden oluşan bir toplumun çağ atla- ması kolay değildi. Anado- lu'da 29 Ekim 1923 önemli bir kilometre taşı ve büyiik bir ka- rardı. Çogu vukandan aşağı- ya uygulanan devTİmlerin bii- tünlüğünde saptanan hedef kesinlikle "çağdaş uygarlık duzeyıne ulaşmak"tı. Türkiye'nin varoluş savaşı- mının büyiik önderi Mustafa Kema! \tarürk'iin tüm benli- ğiyle kendisini bu amaca ada- dığını söylemek gereksiz~. 21 'inci vüzvıla S kala bu he- defe ulaştığımızı söyle>ebilir mhiz?.. Nevazıkki havır!_ Cumhurivetin ilanından sonra "Az zamanda. çok \e bu\uk ışleryaptık " 1912'den 1922*v e değin suregelen savaş- larla bitmiş, tükenmiş, yıkıl- mış bir ülkede gerçekleşen uv - garlık atılımları, şaşırtıcıdır. Ikinci Dünva Savaşı'nın dışın- da kalmamız. Büyiik Ata- tiirk'ün savaşım arkadaşı N- met Inonu sayesindev di. Sav aş sonrasında büvük umutiarla vüklüvdük. \ncak20"nci>üz- vılın ilk çe\reğinde kurulan cumhuriyetimiz. 21'inci yüz- yıla vaklaşan dünyada. la\ık olduğu yere gelememiştir. Bu sonucun suçunu şuna > a da buna yüklemek verine, acık yürekle üstlenmekte savmak- la bitmez varariar vardır. • Nevapmalıyız?.. Aydınlanma devrimivle "eleştırel akıl' insanvaşamın- da belirlevici oldu. Her şev ak- lın mahkemesinde yargılana- cak. insanlar \e toplumlar kendilerini özeleştirinin süzge- cinden geçireceklerdir. \ok edilmek istenen Türkive'yi kurtarıp v aroluşunıuzu sağla- yan hareketin büyuk ve sevgi- ü önderi Mustafa kemal'e la- yık olmak istiyorsak, bu şian özümsemeliyiz. 1920"li ve 30'lu yıllann Tür- kiyesi'ne kıyasla. bugün, do- nanım. insan gücü ve bilgi bi- rikiıni bakımından çok ilerde- yiz. Bu birikimi sağlanıuj bir toplumun, kendi içinde gerili- ğin pençesine düşmesi ve ulus- lararası alanda itilip kakılıp horlanması doğal bir şey de- ğildir. Atatürk"ün kurduğu laik cumhuriyetin demokrasiyi bir yaşam biçimine dönüştürme- si v e insanlığa örnek olacak bir toplumsal düzene kavuşması işten bile değildir. Yeter ki bö- lünmüş, parçalanmış. dağıl- mış ilerici guçleri kısa sürede bir araya getirebilelim. Cumhuriyetimizin 72'inci VTİdönümünde. başta Atatürk, kuruculan sevgi ve saygıyla anarken, bu güzel bayramda umutlarımızı tazelemenin, diişsel değil. gerçekçi bir duy- gu olacağını düşünüyoruz, Cumhuriyet 29 Ekim 1923 Devrimi'nin 72. yıldönümünü kutluyoruz Koı*uyacağız Cumhurbaşkanı Mustafa Kenıal Atatürk \e Başbakan İsmet İnönü. Cumhurivet'in 10. \ilinda, kutlamalar için TBMM'ye geiivoriar. • Cumhunyet Bayramı. dun akşam Ankara Topraklık sırtlanndan 21 pare top atı^ıyla başladı Türkıve'nın tüm ıllermde ve ılçelennde resmı törenlenn \ anı sıra Cumhunyet balolan \e çeşıtlı etkınlıkler düzenlenıyor Sıvıl toplum örgütlennın de genış ölçude katılımının beklendığı 29 Ekim Cumhunyet Bayramı törenlennın Ankara'dakı bölümünde ılk olarak Cumhurbaşkanı Demırel. Anıtkabır'ı zıyaret edecek. • Bayram nedenıyle başkentte 31 demokratık kıtle örgütünün desteğıyle bır dızı etkınlık duzenleneceğını açıklavan Cankaya Beledıye Başkanı Taşdelen. bu yıl yapılacak kutlamalann şımdıye kadar vapılan en görkemlı İoıtlama olacağını belırttı • 19. Sayfada İzmir'de şeriatçı saldırı Ataturkçu Duşünce Derneğı Kanjivaka Şubesı. Karşıyaka Halk Eğıtım Merkezı ve Karşıyaka Öğretmenler Lokalf nın bulunduğu bınaya >enatçılar tarafından molotofkokteyllı saldırı düzenlendı. C'kan yangın \e panıkte bazı kışıler yaralanırken saldırganlardan ıkısı yakalandı. Saldırganlan yakalamak ısteyen ikı polıs memuru da yaralanarak hastaneye kaldınldı • 19. Sayfada MESAJLAR Laik devleti savunacağız • "Cumhunyetın amacı. Türkıye'yı çağdaş uygarlık sevıvesıne ulaştırmaktır Mane\ ı ve maddı bakımdan yüceltmektır" dıyen Cumhurbaşkanı Suleyman Demırel, Türkıye'nın önündekı en önemli sorunun; ıleriye yönelik bu değışiklıklen gerçekleştırmek. yeni bır gelışme çağı algısını yasalara \e yaşantımıza yansıtmak olduğunu söyİedı • TBMM Başkanı. Başbakan. Genelkurmay Başkanı ve parti tiderleri de mesajlannda Cumhunyetın önemıne dikkat çekerek. demokratık. laik ve sosyal bır hukuk devleti olan Türkıye Cumhurıyetf nın sonsuza dek korunacağına dikkat çektiler. Haber Merkezi - Cumhurbaşkanı Suleyman Demirel. Cumhu- nyetle bırlıkte mılletın onurlu ve eşıt haklara sahıp bır vatandaş- lartopluluğuhalınegeldığını behrterek "Cumhuriyet, bizibizya- pan ve devleti de bizim yapan bir olaydır" dedı Mesaıında ıç po- İirıkada yaşanan gelı^melen de değerlendıren Demırel. genel ve yerel seçımlenn 5 yılda 1 defa yapılmasının anavasa gereği oldu- ğunu. Turkıye Buyuk Millet Meclısı"nın se- çımı bır sene onceve alarak çok ısabetlı da\ - randığını belırttı TBMM Başkanı İs- met Sezgin. Başbakan Tansu Çiller. Genelkur- may Başkanı Orgeneral İsmail Hakkı Karaday ı ve sıyası partı lıderlen. 29 Eİcım nedenıyle me- sajlar yayımladılar Cumhurbaşkanı Su- leyman Demırel. Cum- hunyet Bayramı dola- yısıvla yayımladığı Atatürk posteri İstemeyi unutmayın mesajda yurtıçı \e dı- şındakı butun vatan- daşların bay ramını kut- ladı. Demırel. C umhu- nyetın 72 yıldonumu- nün coşku ıle kutlandı- ğı bu günde Buyuk Ataturk'u rahmet \e mınnetle andığını behr- terek "Bu bay ram. vatandaşlık bay ramıdır. hepimizin bay ramıdır. Cumhunyet. nıilli gay ret ve azmin eseridir. Milletimiz, bugün. hür ve bağımsız olarak. çağdaş uy gartığın onurlu ortaklanndan biri ola- rak ayaktadır. Fevkalade zor şartlar altında yürütülen Kurtuluş Savaşı zaferimizin zirvesi olan Cumhuriyetin amacı. Türkiye'yi çağdaş uy garlık seviyesinc ulaştırmaktır. Manevi ve maddi bakım- dan yüceltmektir'" dedi Cumhurbaşkanı Suleyman Demırel. Turkıye nın onundekı en onemlı sorunun. ıleriye y onelık bu değışiklıklen gerçekleştırmek, MArkasıSa. 19, Sü. l'de Seçime çifte iptal guTşimi TCY-MAPDEM72 i TMY-MAPPt: ? • Cumhurbaşkanı Suleyman Demırel. Seçtm Yasası'nı onayladığını 4 tumcelık bır açıklamay la bıldırdı Ecev ıt. Cındoruk ve Soysal'ın öncüluğunde Seçım Yasası'nın ıptalı ıçın hafta başında Anayasa Mahkemesı'ne başvuru yapılacak. Yasanın ıptal edılmesı durumunda Meclıs karanna dayanarak seçim sürecı ışletılırse Meclıs kararının ıptalı ıçın çalışılacak • Yasa ıptal edılırse. Meclis karanyla seçime gitme gınşımlen ıçın dayanak olabılecek yasakalmıyor Mılletvekılı sayısının 550'ye çıkarılması. 18 yaşındakıler ıle yurtdışındakı seçmenlere oy hakkı tanınması gıbı anayasa değişıkliklerine koşut duzenlemeler ıçermeyen eskı yasayla seçime gitme planlarının hukuka aykırı olduğu belırtıldı. OÜRDJUC KOCAOÖ-irnım haberi • 4. Sayfada MHP ile ittifak yolu açıhyor Yasa önerisi hazırlanıyor Başbakan CiHer'ın talımatı uzenne DYP, Sıyasi Partıler Yasası'nın 105 maddesınde yer alan ve "Art arda ıkı kez seçime gırmeyen partinın kapatılmasına" ılışkın hükmun tümüyle yürurlukten kaldınlması ya da bu hukmün 24 aralık seçımlennde uygulanmaması yonünde bır yasa önerısı hazırlığına başladı. 1 1 9 . Sayfada Tutanaklarda 8. madde görüşmesi TBMM'de, 8. maddenın değıştırılmesıne ılışkın tasannın goruşmelerı sırasında ilginç tartışmalar oldu. RP'lı lbrahım Halıl Celik'ın "Ben Musliıman Kurdum" sozlerı. DYP'lı Refaıddın Şahın"ı çıleden çıkardı. Cehk, Dıyarbakır'dakı konuşmasından dolayı eleştırılen ışadamı Sakıp Sabanf'nın "hoş bır tonton" olduğunu soy ledı I 8. Sayfada Bugün Cumhuriyet'le birlikte GUNDEM MUSTAFA BALBAY 29 Ekim-Dünya-Türkiye... Cumhurıyetımızı, Ulusal Kurtuluş Savaşımızı, Atatürk devrımlerını en çok yurtdışı gezılerımde duyumsanm Bugünku dunyanın yuzyılın başında nasıl şekıllendığı- ne, hangı ulkenın neyı ne kadar başarabıldığıne baktığımız- da. tarıhımızın ovünç dolu olduğunu görurüz Zaman zaman vurgulamaya çalışıyorum, bız Türkler, ul- kemızı dunyanın merkezı ılan edıp dunyayı da "Turkıye'yı sevenler ve sevmeyenler" dıye ıkıye ayırmayı sevıyoruz Dünyadakı gelışmelerı yakından ızlemıyoruz Salt Turkıye ile ılgılı bır şey olduğunda kulak kabartıyoruz Buna para- MArkasıSa. 19, Sü. 3'te