Katalog

S OCAK 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Clinton: IraJCa yapüpım süpmeli • WVSHINGTON (AA) - ABD Başkanı Bil! Clinton, Irak'a uygulanan BM yaptınmlannın devam etmesi gerektığıni söyledi. Başkan Clinton, Amerikan Kongresı'ne yolladığı mektupta, Bağdat yönetimmin ülkede baskı yöntemlerine başvurduğunu kaydetti. ABD Dışişleri Bakanlığı tran-Irak Dairesi Başkanı David Litt ise Amerika'nın Sesi Radyosu'na geçen hafta yaptığı açıklamada "Irak'ın toprak bütünlüğünü desteklıyoruz. Bu bizim politikamızdır" demiştı. Reagaffm krana gazeteden sansür • VVASHINGTON (AA) - Washıngton Times gazetesi, eski başkan Ronald Reagan'm kızı Patti Davis'in çıplak bir fotoğrafının yer aldığı ilani yayımlamayı reddettı Hayvan haklannı savunan bir kuruluş, Reagan'm kızınm, kucağında bir siyap köpek yavrusu ile ayak ayak üstûne atmış çıplak otururken çekilmiş fotoğrafiyla "Kürk giymektense hiç giymem" yazılı tam sayfa ilan için gazete ile anlaşmıştı. Teksas'ta yıhn 10c infazı • HUNTSVİLLE(AA)- ABD'nm Teksas eyaletinde dün sabaha karşı 1995 yılının ilk infazı gençekleşti. 1986 yılında bir savcıyı öldürmek suçundan ölüm cezasma çarptınlan Jesse Dewayne Jacobs (44), dün sabaha karşı Teksas eyalet hapıshanesınde zehirli iğne ile öldürüldü. Hapishane yetkılileri, •„(. , Jacobs'un ölmeden önce "Suçsuzum"dediğini belirttıler. Cheney, başkan adayi değil • WASHINGTON (AA) - ABD eski Savunma Bakanı Dick Cheney, 1996'da yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olmayacağını açıkladı. Cheney, önceki gün yayımladığı açıklamada. "Dikkatli bir değerlendirme sonrasında, 1996 yılında yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olmamaya karar verdim" dedi. Menenjfte 21 kurban • RANGUI(AA)-Orta Afrika Cumhuriyeti'nin batı kesiminde başgösteren menenjit hastalığının, 21 kişinin ölümüne yol açtığ? açıklandı. Yetkililer, başkent Bangui'nin kuzeybatısındaki Boudou'da etkili olan hastalığın gûnde beş kişinin ölümüne yol açtığını, hastalığın yayılmasının henüz önlenemediğinı beJirttiler. Bangladeş felçoldu • DAKKA(AA)- Bangladeşde. hükümerin isrifa etmesi ve erken genel seçimlenn yapılması için. muhalefetm önderliğinde düzenlenen üç günlük genel grevin son gününde de başkent Dakka'da yaşam felç oldu. Muhalefet, taleplerinin gerçekleştirilmesi için protesto eylemlerini arttıracağmı bildirdi. Arjantti-lran • BUENOS AİRES (AA) - Arjantin, Buenos Aires'teki bir Yahudi merkezinde meydana gelen patlamadan sonra Tahran'dan aynlan büyükelçisıni resmen geri çekti. Arjantin Devlet Başkanlığı'ndan yayımlanan kararnamede, Buenos Aires'teki bir Yahudi merkezıne düzenlenen ve 100 kişinin öldüğü, 250 kişinin de yaralandığı saldından sonra, Arjantin'in Iran Büyükelçisi'nin agustos ayında Tahran'ı terk ettiği, dün de resmen çekildiği belirtildı. Ruslann önceki önceki gün Şali kasabasma yaptığı hava saldınsında en az 20 ölü, 100 yaralı var Yeltsm bombardıınanı durdurduMOSKOVA/GROZNİ (Ajans- lar)- Rusya Devlet başkanı Boris Yeltsin, Grozni bombardımanının dün geceyansıdan sonra durdurul- acağmı açıkladı. Devlet Başkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıkla- maya göre Yeltsin, askeri liderlere kentin bombardımanın durdurulma- sı emrini verdi. Yeltsin'in basın söz- cüsü Anatoly Krasikov, emrin gece- yansmda yürürlüğe gireceğini açık- ladı. Boris Yeltsin'in dün bombardıma- nı durdurma karan ardından ABD'nin, bir açıklama yaparak kara- n memnunlukla karşıladığı bildırildi. ABD dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mkrhael McCurrv,"Bombardımanın durdurulması karannı olumlu yönde bir gelisme olarak görüyoruz. Olaylar konusunda hükümetimizin duyduğu kaygıyı Rusya'ya ilertik." dedi Bilindiği gibi ABD Yönetimi Rus- lann Çeçenya'ya karşı yürüttügü sal- dırgan politikayı kınamış ancak ola- yın Rusyanın bir iç meselesi olduğu- nu belirtmişti. Bu arada. Moskova, Çeçenya'nın başkenti Grozni'ye Rusya'nm Kuzey Denizi'ndekı Kola Yanmadası'nda bulunan ıyı eğitimli ve seçkin birlik- len gönderirken, yine kuzeyde Mur- mansk bölgesmden 200 kadar sınır muhafızının da Çeçenya'ya gönderi- leceği bıldirildi. Rus uçaklan, önceki gün Grozni yakınlanndaki bir kasabayı bombar- dımanı sırasında isabet alan pazar ye- rinde en az 20 kışının öldüğü 100 ki- şinîn de yaralandığı bıldınldi. Bu saldından kısa süre sonra stra- tejik önemi olan bir köprüye düzen- lenen hava akınında da 7 kişi yaşamı- nı yitirdi. Uluslararası Kızıl Haç Komite- si'nden Vferena Krebs'in yaptığı açık- lamaya göre bombalanan pazar yeri- nın yakınlannda bulunan bir hasta- nenin yetkilileri ölü sayısının artabi- leceğini belirttiler. Görgü tanıklan, saldınlara lcatılan 4 Rus uçağımn Şa- li'de Çeçen göçmenleri taşıyan araba- lara da ateş actıgını bildirdiler. Daha önce Şali'yi ziyaret eden Rus milletvekilı Anatoli Şalad. Rus saldı- nsında 100'den fazla ınsanın öldüğü- nü bildirmişti. Çeçen güçlerinin Şali'de bir kışla- sı bulunduğunu, ancak bu kışlanın bombalanan pazar yerinden çok uzakta olduğu bildırildi. tntihar komandolan Moskova'nın kuzeydeki Kola yan- madasından Grozni'ye deneyimli takviye birlikleri göndermesıne kar- şın Ruslann Çeçen savunmasını asa- madıklan bildiriliyor. AFP'nin Grozni kaynaklı haberin- de, Çeçen 'intihar komandolannın', Rus birliklerine tanksavarlar ve Ka- laşnikovlarla saldınlar düzenledikle- ri, başkentin merkezinin Çeçenlerin denetıminde olduğu bıldirildi. Siyah bere takan ve almlanna 'smerfnikT adlı intihar bantlan saran komando- lar vur-kaç taktiği uygulayarak ufak gruplar halinde Rus birliklerine so- kak aralannda baskınlar düzenliyor- lar. Rusya Dışişlen Bakanlığı Yardım- cısı Ruslan Çima>c>,Rus askerlerine karşı kimyasal silah kullanıldığı yo- lunda Rus basınmda yer alan haber- leri yalanladı. tnguş Hderden protesto Inguş Cumhuriyeti Devlet Başka- nı Ruslan Aushey, Çeçenya sınınnda- ki bir Inguş köyünün Ruslar tarafm- dan bombalanması üzerine Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'e pro- testo mektubu gönderdi. Aushey, mektubunda "tnguş top- raklannın kışkırtıcı ve kasrtlı biçim- debombaJanmasının. Rus ordu Eder- lerinin Çecenya'daki çatışmalan, bu ülkenin Kafkaslar'daki komşulanna yayma çabalannı ortaya koyduğu- mı"belirtti. Öte yandan, Rusya devlet Başkanı Boris Yeltsin'in 30 Aralık'ta imzala- dığıı bir kararnameyle kurulan Çe- çenya Operasyonunda Insan Haklan- nı Izleme Geçici Komisyonu, bölge- deki incelemelerine dün başladı. Ka- rarname gereği Yeltsin'in bu komis- yonun hazırlayacağı raporun sunul- masından itibaren üç gün içinde bir karar alması gerekiyor. Komisyon üyelerinin dün Kizey Ossetya'da düzenledikleri bir basın toplantısın- da, kendilerinin Devlet Başkanı ve parlamentodan verilen tüm yetkilere sahip ilk komisyon olduklannı belirt- tiler. Komisyon bölgedeki tüm Rus komutanlarla görüşme ve bılgi alma yetkisine sahip bulunuyor. KAFKASYA Hhey Oitijptj-ly Goney Osetyaj; GÜRCISTAN Başkent Grozni'de Ru> ırşı mücadde veren Çeçen gönûHûler, Rus askerleriyle köşe kapmaca oynuyor. Holklar moztriğiDış Haberier Servisi - Moskova'nın başı, Kafkas dağlannda çok renkli bir mozaik oluşturan etnık gruplarla uzun süredir dertteydi. Ancak Sovyetler Birüği'nin dağılması. bastınlmaya çalışılan birçok anlaşmazlığın ortaya çıkmasına neden oldu: Çeçenya: 1991 yılında Rusya'dan aynlarak bağımsızlığını ilan etti. Bugüne kadar askeri güç kullanmadan aynlıkçı Çeçen yönetimine boyun eğdirmeye çalışan Moskova, geçen haftalarda ülkeye karşı büyük bir harekat başlattı. Inguş Cumhuriyeti: 1992 yılında Çeçenya'dan kopan Inguş azınlık, Rusya'da yenı bir özerk bolge oluşturdular. KUZey Osetya: Sovyet yönetimi tarafindan sürgüne gönderilen tnguşlar anavatanlanna döndükten sonra topraklannı ışgal ettikleri ıddıasıyla Osetyahlarla çatışmaya gırdıler. 1992 yılında meydana ^elen catışmalarda 200'ün üzennde insan "ıldü. CÜney Osetya: Gürcistan'dan aynlarak K.uzey Osetya ile birleşmek istiyor. 1991- 92'deki Osetya-Gürcistan çatışmalannın ardından Moskova himayesinde bir ateşkes gerçekleştınldi. Dağllk Karabağ: Bölgede nüfusun çoğunlığunu olusturan Ermeniler 1988 yılından bu yana bağımsızlıklaır için Azerbaycan'la mücadele edıyorlar. Bu mücadelede Ennenistan'dan yardım aldıklan kaydedılıyor. Rus halkı savaş istemiyorHAKANAKSAY MOSKOVA - Asker Analan Hareketi her gün yeni bir eylem gerçekleştiriyorMoskova'da. Çe- çenya savaşını lanetliyor, ogulla- nnin yaşam hakkının savunulma- sını talep ediyor. Bu örgütlenme, Afganıstan sa- vaşında bağn yananlarca kurul- du. Savaşta kaybolan askerlerin aranması, tutsak değiş tokuşu için yoğun çaba harcadı. Giderek ordu içindeki keyfî uygulamala- ra, dayaklara, askeri eğitim sıra- sındaki ölümlere, intiharlara el attı. Tacikistan, Moldova, Gür- cıstan gibi çatışma bölgelerinde- ki askerlerin haklanm savundu, savaşlara karşı çıktı. Şimdi de Çeçen harekatına karşı aktif bir direniş örgütlenmeye çalışıyor. Bunca savaştan sonra Rusya halkı artık yeni çatışmalar iste- miyor. Yapılan anketlerde, Yelt- sin'in Çeçenya'ya askeri müda- hale karannı onaylamanın oranı yüzde 15'i geçmiyor. Ama anket- lerden daha önemlisi. günlük ya- şamda gözlenenler. Geçen yıl parlamento baskını sırasında ses- siz kalanlann bile önemli bölümü artık kanlı çözümlere karşı çıkı- yor. Kremlin'in propaganda araç- lan, açık ve gizli yöntemlerle Rus halkı içindeki mıllıyetçı eğilim- leri, özellikle de Çeçen düşman- lığını körüklüyor. Sovyetler'ın dağılmasını önlemek için askeri eylemlere ginşen Gorbaçov'u şiddet yanlısı olmakla suçlayan- lar, bu kez başrollerini kendileri- nin oynadıklan aynı fılmi halka yeniden izlettiriyorlar. Halkın izledıği bir şey daha var. Iktidann tüm baskılanna kar- şın gerçekleri yansıtmaya devam eden bazı televizyon İcanallan. Televızyon, çatışmalann acıma- sızlığını, Grozni sokaklanndaki cesetleri, kolu bacağf kopmuş gencecik yaralılan ekranlara ta- şıyor. Bu kanlı görüntüler "Olay- lara üzülfiyoruz, ama başka çare yoktu" dıyen devlet yetkılılerinin soğuk çehrelerinden çok daha et- kili oluyor. Rusya halkı. artık Yeltsin'e karşı geçen yılkı karar- sızlık içinde değil. 1991'detank- lar üzerine çıkan Yeltsin'i alkış- layan halk da değil. 1989'da mıl- yonlarca oyla Yeltsin'i basa geti- ren halk hiç değil. 1996 başkan- lık seçimlennde Yeltsin'in zafer kazanacağını ıddia eden tek bir kişıye bile rastlamak olanaksız artık. Halkın, parlamentonun, med- yanm. hatta ordunun önemli bö- lümünün Çeçen savaşına karşı çıkması, Moskova'da politik bir bunalımın doğmaya başladığına işaret ediyor. Askeri operasyonun devlet bütçesine etkisinin daha net ortaya çıkması sonucunda, enflasyonun zorunlu olarak ön- ceki planlan aşmasıyla bunalı- mın ekonomik boyutu da kendi- ni hissettirecek. Tüm bunlar, Kremlin'in kalın duvarlannın ardında. bir "arjy darbesi"nin rahatlıkla tezgahla- nabileceğı koşullann oluştuğunu gösteriyor. RUSYA'YÂ TEPKİLER ABD 'anlayışh' Avrupa kaygıkDış Haberier Servisi - ABD. Çeçenya bunalımında Boris Yeltsin'i desteklemeye devam ederken Batı Avrupa Rus müdahalesinı giderek daha sert biçimde eleştirmeye başladı. Iran ve Pakistan ise Rus bombardımanını sert biçimde kınadı. • ABD'nm Rusya Devlet Başkanı Bons Yeltsin'in "Çeçenya'daki amaçlanna değO, taktiklerine karşı olduğu" bildinldı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mike McCurry, yaptığı açıklamada Çeçenya'daki durumun kaygi venci olduğunu belirtmekle birhkte, ABD- Rusya ilişkilerinin geniş bir gündemi bulunduğunu ve sadece Çeçenya'da olanlarla tanımlanmaması gerektiğini kaydetti. Moskova'nın savaş ve sıvillerle ılgilı Cenevre sözleşmesine uymasını istediklerini ifade eden McCurry şöyle devam ettı. "Bir demokrasi olarak bizim tarihimizde de aynlıkçılara karşı silah kuUanılarak mücadele verilen bir iç savaş dönemi var. Konu Rusya'nm bir iç meseleskür. Yeltsin, bir demokraside nasıl davnuubrsa öyle davTanıyor." # Almanya Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel, Çeçenya'daki kriz karşısında Batılı ülkelerin "soğukkanlı ve tHçülü" tepkı göstermelennı ıstedi. Kinkel, ARD televizyonuna verdiği demeçte, Çeçenya'daki krizi hem Rusya hem de Çeçenya için bir "trajedi" olarak niteleyerek "Muhtemel baskı araçlan konusundaki düşüncelerimizde şu an için çok ihtryatü olmalı>Tz" dedi. # Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeİtsin'in Çeçenya'da güç kullanmasını eleştirerek Avrupa Birliği'ne (AB) üye ülkelerden Yeltsin'den bu tavn için hesap \ ermesıni ıstemelerini talep ettiğini söyledi. Juppe, RTL radyosuna yaptığı açıklamada^ Rusya'nm geçen ay Budapeşte'de yapılan Avrupa Güvenîik ve Işbirliği Teşkilatı (AGIT) zırvesmde imzaladığı iyi muamele kuralına saygı göstermesi gerektiğini belirtti. Juppe. "Çeçenya, Rusya'nuı içişleriyle ilgili bir mesetedir. Ancak Budapeşte'de tüm üye ülkelerin içişlerinde uygulamalan gereken bir dizi kuralı içeren iyi muamele yasasını ünzatedık" dedi. # Iran basını dün Rusya'yı sert biçimde kmayarak Çeçenya'da Müslümanlara karşı "katfiam vapıJdığınr bildirdi. Cumhuri- Islami gazetesinde çıkan yazıda. "Kremiin Hderleri, ısiam dünyasının Müslümanlann katleditmesfne izin vermeyeceğini belmelkfir" dendı. # Pakistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da Pakıstan'm Çeçenya'daki "yıkun ve fetaketten" denn kaygı duyduğu belirtildi. Açıklamada Çeçenya krizine banşçı çözümden başka çözüm yolu bulunmadığı kaydedildi. Çeçenya'daki savaştan kaçarak komşu Inguş Cumhuriyeti'ne sığınan Çeçen çocuklar, anne-ba- balanndan uzakta, mülteci kamplannda yaşıyor ve evlerine dönecekleri günü iple çekryorlar. Yeltsin'in politbiirosu Rusya'nm yeni 'nomenklatura'sıD15 Haberier Senisi - Rus- ya Devlet Başkanı Boris Yeft- sin'in Çeçenya konusunda or- taya koyduğu tutarsız tavır. Moskova'nın Çeçenya politi- kasını kimin belırlediği soru- sunu gündeme getırdi. Yelt- sin'in yıllardır aynı cephede yer aldığı yenilikçi danışman- lanndan son aylarda uzaklaş- tığı ve askeri yöntemleri yeğ- leyen muhafazakar çevrelerle yeni ittifak arayışlanna girdi- ği biliniyor. Yeltsin'in yeni müttefîklerinin birkısmı ülke- nin yönetim kadrosunda bile yer almıyor, ancak çok güçlü- ler. Bu yüzden onlara 'Yelt- sin'in Politböro- su'deniyor. Yelt- sin'in Polirbürosu eski SSCB'nin 'No- menklatura'smı (ik- tidardaki seçkinler grubu) andınyor. Bu gayri resmi po- litbüroda şu isimler yer alıyor: PaveiCraçov: Savunma Bakanı General Pavel Gra- çov, yönetim kadro- PavdGraçov sundaki en etkili isimlerden durdurma emri vermesine kar- Yeltsin'in muhalif olduğu dö- nemde, ona bağlı kalmaktadi- rendiği için KGB'dekı göre- vinden kovulmuştu. Yeltsin, otobiyografîsinde ondan 'en güvenilir dostlanmdan biri' diye söz etmişti. Her zaman Yeltsin'in bir adım ötesinde. Kremlin'deki diğer yetkilile- rin ondan korktuğu biliniyor. Hükümette yer alan bir baka- nın önce Korzakov'un sözlü smavından geçmek zorunda kaldığı ve ancak ondan onay aldıktan sonra bakanlığa ka- vuşabildıği söyleniyor. Oleg LObOV: Güvenîik Konseyinin Başkanı. Yeltsin ile yakınlığı, her ikisinin de gençli- ğinin geçtiği Sverdlovsk'daki (şimdiki adı Yeka- terinburg) Komü- nist Parti günlerine kadar uzanıyor. Çeçen knzı sırasın- da eski komünist taktiklerine baş- vurması dikkat çekti. Yeltsin'in bombardımanı biri, özellikle de Çeçenya ko- nusunda. 1991 yılmdaki darbe girişimi ve 1993 parlamento baskını sırasında Yeltsin'i des- tekledi. Bu nedenle Yeltsin kendini ona borçlu hissediyor. Ancak Graçov, hakkındaki yolsuz- luk suçlamalan ne- deniyle orduda pek sevilmiyor ve bu yüzden Yeltsin'in desteğine ihtiyact var. Çeçenya ope- rasyonunun başla- nnda, Çeçenlerin dize getirilmesi için iki saatlik ufak bir harekatın yet'eceğı- ni savunuyordu. Eğer Çeçenya ope- rasyonunun başanyla sonuç- lanmasının kendi durumunu güçlendireceğini düşündüyse. çokyanhş hesap yapmış oldu- ğu ortada. Aleksander Korza- kOV: Tuğgeneral Korzakov, Yeltsin'in kışisel güvenliğin- den sorumlu ekibin komutanı olarak görünüyor. Ancak Kor- zakov gerçekte Yeltsin için gü- venilir bir danışman ve tenis arkadaşı. 1985 yılından bu ya- na başkanın yaİcın çevresinde. şm niçin bombardımanın sür- düğunü soran gazetecılere şu yanıtı verdi: "Grozni'nin bom- balanması söz konusu oJma- mıştır. Lütfen bir dahaki sefe- re eUnizdeki bilgileri daha gü- venilir kaynaklar- dan doğrulatmaya çaJışın." Vlktor ilyu- $lll: Yeltsin'in Özel kalem müdürü. Son biryıldırliberallerin Yeltsin'e ulaşması- nı engellediği yo- lunda şikayetler yo- ğunlaştı. Onun baş- kana yakınlığı da Sverdlovsk'a daya- nıyor. Ancak başka- nm çevresindeki ilk halkada yer almıyor. Sergey stepaşin: KGB'nın yenni alan Federal Karşı tstihbarat Servisi'nin başkanı. Yeltsin'in yakın çev- resine katılması, Çeçen krizi sayesinde oldu. Çeçen krizine kadar 'KGB gibi geçmişi ka- ranlık bir kurumun aydınlık yönetkasi' olarak gonilüyordu. Rus istıhbaratı. onun yöneti- minde Çeçenya Devlet Başka- nı Cahar Dudayev'in karşıtla- nnı gizli gizlı silahlandınyor.