Katalog

21 OCAK 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Barzani'den Talabani'ye ret • TAHRAN (AA) - Kuzey Irak'ta Kürdistan Demokrasi Partisi (IKDP) lideri Mesut Barzani'nin, Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (IKYB) yeni bir ateşkes önerisini geri çevirdiği bildirildi. IRNA Ajansı'nın IKDP kaynaklanna dayanarak verdiği haberde, IKYB Başkan Yardımcısı Nuşirvan Mustafa tarafından çarşamba gûnü yapılan önerinin, Erbil kenti çevresindeki IKDP kuşatmasının kaldınlması. Kuzey Irak'ta askeri hareketlenn durdurulmas» ve çatışmaiarda tahrip olan altyapı şebekelennin onanlması hükûmlerini kapsadığı bildirildi. Mazoşistler hgiltere'yi şikayet ettl • STRASBOURG (AA) - Avrupa Insan Haklan Komisyonu, yaptıklan seks partisi sırasında birbirlerine bilerek acı çektirdikJeri gerekçesiyle cezaevine gönderilen üç lngiliz mazoşistin, ülkeleri aleyhine açtığı şikayet başvurusunu kabul etti. 47 yaşmdaki Roland Jaggard, 58 yaşındaki Tonny Brown ve 52 yaşındaki Colıs Laske, 1990 yılında yapılan birpolis baskını sırasında tutuklanarak cezaevine gönderilmişlerdı. Ruanda'da şiddet bitmiyor • KtGALt(AA)- Ruanda'nın Zaire sınınnda dün 18 kişi kımliği belirlenemeyen kişilerin saldınsı sonucu öldü. Zaire'de görev yapan BM Gücü Sözcüsü. saldırganlann yakalanamadığmı ve saldınnın nedeninin de henüz belirlenemediğinı söyledi. BM yetkililerinin saldınyı araştırmak amacıyla bölgeye gittikleri de belirtildi. Zaıre'de geçen yıl ilkbahar aylannda Hutu ve Tutsi kabileleri arasında çıkan iç savaşta yanm milyondan fazla kişi ölmüş, yaklaşik bir milyon kişi de komşu ütkelere sığınmak zorunda kalmıştı. Tarık AzPden ABD'ye kmama • BAĞDAT (AA) - Irak Başbakan Birinci Yardımcısı Tank Aziz, ABD'nin Irak'a karşı uygulanan yaptınmlarda ısrar etmesini kınayarak ülkesinin bundan böyle Amerikan ambargosu altında olduğunu söyledi. Körfez Savaşı'nın yıldönûmö dolayısıyla dün Bağdat'ta düzenlenen Uluslararası Irak ile Dayanışma Konferansf nda konusan Tank Aziz, ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki tutumunun artık "hukuki ve moral haklılığının" bulunmadığını. bu tutumun sadece "hakim olma iradesi" ile açıklanabilecegini belirtti. Mısır'da şiddet • KAHİRE (.4A) - Mısır'ın güneyindeki Yukan Mısır bölgesi Miniya yöresinde güvenlik gûçleri ile çatışmaya giren dört aşın dinci militan öldürüldü. Polis yetkililerince yapılan açıklamada, tslami Cemaat örgütünün güçlü olduğu bölgede çıkan çatışma sırasında 4 militanın öldüğü, 4 militanın da yaralı olarak ele geçirildiği belirtildi. Çapkmlar kan veremeyecek • AMSTERDAM (AA)- Hollanda Kan Bankalan Birliği Yönetim Kurulu, geçmiş yıllarda eşinden başka kadınlarla cinsel ilişkide bulunduğu belırlenen erkeklerin kan bağışının kabul edilmemesini kararlaştırdı. Yönetim kurulu, bu karanna gerekçe olarak birden fazla kadınla ilişkide bulunan erkeklerin kanlannda AIDS virüsü taşıma riskinin daha yûksek olduğunu gösterdı. da insan haklan ihlali • BRÜKSEL(AA)- Brüksel'in Anderlecht bölgesinde jandarmanm top oynayan çok sayıda genci kısa bir süre için gözaltına alması ve bu sûrede hepsinin resımlerini çekerek fışlemesi büyük tepkiye yol açtı. Hiçbır suç işlemedikleri halde gözaltına alınan ve fotoğraflan çekilen 27 genç, savcılığa başvurarak jandarayı protesto ettiler. Rus birlikler başkent Grozni'de ilerliyor. Çeçen güçleri kentin batı kesimine çekilerek mevzilendiler Çeçenler vuruşarak çeldüyorDış Haberler Servisi - Çeçen- ya'nın başkenti Grozni'de önce- ki gûn Başkanlık Sarayı'nı eie geçiren Rus birlikleri, kent için- de ilerlemeye devam ediyorlar. Çeçenler kentin doğu kesiminı ve tren gannın bulunduğu semti Rus güçlere bırakarak Sunya nehrinin batısma çekıldiler. Ge- ri çekiJmelerini 'teknik bir ma- nevra' olarak nıtelendiren Çe- çenler, "Savaşhenüzbhmedi, so- nuna kadar savaşacagn" açıkla- masında bulundular. Fransız haber ajansı AFP'nin bildirdiğine göre Grozni'deki Çeçen Başkanlık Sarayı'nın Ruslann eline geçmesinin ardın- dan geri çekilmeye başlayan Çe- çen güçleri, kentı ikiye bölen Sunya nehrinin batı kesiminde mevzilendiler. Başkenti kuzey- den güneye katederek ikiye bö- len nehir, böylelikle Çeçenlerle Ruslar arasında doğal bir cephe hattı oluşturdu. Başkanlık Sarayı'nın Rus bir- liklerinin eline geçmesi ve Çeçen birliklerinin çekilmesi Rus tara- fınca 'zafer' olarak nitelendiri- lirken Çeçenler geri çekilmelen- • Başkent Grozni'yi ikiye bölen Sunya nehrinin batısında mevzilenen Çeçen birlikleri, geri çekilmelerini 'teknik bir manevra' olarak nitelendirdiler. ni taktik' şeklinde açıklıyorlar. Çeçen bırliklerinin Genelkur- may Başkanı Aslan Maşkadov. geri çekilme karannın kenti da- ha iyi savunmak için alındığını belirterek Grozni'nin merkezin- deki mevzilerinin Rusbombardı- manı nedeniyle savunulamaz ha- le geldığini kaydetti. Dudayev Grozni'de Çeçen yönetimi, Grozni'nin büyük bölümünün elinde oldu- ğunu, savaşın bitmediğıni ve Devlet Başkanı Cahar Duda- yev'in başkenti terketmek niye- tinde olmadığını açıkladı Dudayev'in sözcüsü Mavlodi Udugov Interfaks'a telefonla ver- diği demeçte, Rus askerlerinin Grozni'nin üçtebirinden fazlası- na hakim olmadığını, kentin bü- yük bölümünün Çeçen güçlerin denetiminde olduğunu belirtti. Grozni merkezindekı bınala- Grozni'de bir aydır süren Rus bombardımarundan, dünyadan habersiz küçücük Çeçen çocuklar da nasibini aldL (RUETER) nn, Devlet Başkanlığı Sarayı da dahil olmak üzere günlerce Rus bombardımanı sonucunda yıkıl- dığını ve işe yaramaz hale geldi- ğini yineleyen Udugov, stratejik hiç bir önemi kalmadığı için bu bölgeyi kendilerinin terkettikle- rini, Rus askerleri karşı sında ge- rilemelerinin söz konusu olmadı- ğını belirtti. Udugov, harekat komuta mer- kezini Grozni'de başka bir yerc taşıdıklannı kaydetti. Çeçen hükümetinin Grozni'de bulunduğunu ve çahşmalannı sürdürdüğnüü de belirten Udu- gov, askeri operasyonun bittiği şeklinde Rusya Devlet Başkanı Boris Yehsin'in önceki gece yap- tığı açıklamayı da yanıtlayarak, "Rusya, askeri operasyonun bU- mesini istedtgi için bö> İe bir açık- lama yaptı. Ounasını istedikleri şeyi gerçekmiş gibi göstermek is- tiyorlar. Ama asıl savaş şimdi bas- hyor" dedi. Çeçen Genelkurmay sözcüsü de Dudayev"m Grozni'yi terket- mediğını, terketmeye de niyeti olmadığını bildirdi. Açıklamada, Dudayev'in as- keri operasyonu yönetmeye de- vam ettiği, güvenlik nedeniyle Grozni'deki yerini gızlediğı be- lirtildi. Rus birliklerin Grozni'deki Başkanlık Sarayı'nı ele geçirme- leri, Batılı askeri uzmanlar tara- fından da kuşkuyla karşılandı. Kent merkezınin ele geçirilmesi- ni 'kağrttan zafer' olarak nitelen- dıren uzmanlar, bunun yalnızca •uzun sürecek bir gerilla savaşı- nın başlangtcı' olduğunu savu- nuvorlar Bombalar yağmur gibi Başkent Grozni'de yavaş ya- vaş ilerleyen Rus birlikleri, önce- ki gece boyunca kentin Çeçenle- rin bulunduğu kesimlerini bom- baladı. Başkentteki AFP muhabirleri, Rus birliklerinin kentteki Çeçen direniş noktalannı yok etmek amacıyla gece boyunca ve saba- hm erken saatlerinde yoğun bombardımana devam ettiklerini bildirdiler. Gazeteciler, top mermileri, ro- ket ve misket bombalannın 'yağ- mur gibi' yağdığını, bombalar- dan nasibini almayan sokak kal- madığını belirttiler. Rus birliklerinin dur durak bilmeyen bombardımanı nedeniyle harabeye donen Crozni'nin her kösesinde kan ve öfüm var. The Economist'e göre Rusya'nın en büyük korkusu topyekûn savaş 'Kafkasya'da cihad'NEW YORK - BONN (AAyVFP) - Çe- çenya'daki özgürlük hareketini kanlı şekil- de bastırmaya çalışan Rusya'yı en çok kor- kutan şeyin, Kafkaslar'daki Müslüman ülke- lerin Moskova'ya karşı topyekûn bir cıhad başlatmalan olduğu belirtiliyor. Rus yöneticilerin bu konudaki korkulan- na yer veren Economist dergisi, Mosko- va'nın Çeçenlere Azeri ve Afgan mücahıt- lerinin yardım ettiğini öne sürdüğünü yaz- dı. Derginin incelemesinde, Çeçenya'daki özgürlük hareketinin başanya ulaşması du- rumunda bunun arkasının geleceği, Dağıs- tan, Tataristan, Inguş Cumhuriyeti, Kuzey Osetya, Başkurdistan, Mordovya, Altay ve Yakutistan'ın da Moskova'dan aynlmak için bağımsızlık hareketi başlatabileceği kayde- dildi. Economist'e göre, Moskova'nın ayn- lık hareketi başlatmalanndan en fazla çekin- diği ülkeler Volga Cumhurtyetieri olarak bi- iinen küçük devletler. Bu ülkelerde toplam 18 milyon Müslüman yaşıyor. Volga Cum- huriyetlen yöneticilen. 4 ocakta kendi ara- lannda yaptıklan toplantıda Rusya Devlet Başkanı Boris Yettsin'ı 'kardeş kanı' dök- mekle suçladılar ve Çeçenya'ya karşı savaş başlatmadan önce kendilerine danışılmama- sını eleştirdiler. 'Çeçenya'yı feda ettiler' Rusya'nın Grozni'de görünüşte kazandı- gı zafenn ardından "Ingütere ve diğer Bah- h ülkeler Yeltsin'i kaybetmemek için Çeçen- ya'yı feda ettiler" görüşü ağır basmaya baş- ladı. Ingıliz basını 'reformiar için hâlâ ge- rekli tek kişi' olarak nitelenen Yeltsin'i göz- den çıkartmak için zamanın uygun olmadı- gı görüşünde birleşti. Independent gazetesi bir lngiliz yetkilinin "Çeçenya'ya destek,Ba- n'nuı Rusva'ji parçaiama niyeti taşıdığını gösterirdi"dediğıni aktanrken, Çeçenya ve diğer küçük cumhunyetlerin bağımsızlığına ızın verecek Rus hükümetinin silinip gide- ceğinı kaydetti. Aynı yetkilılere göre Rus- ya'da Yeltsin'den başka miJliyetçilere karşı duracak kımse yok. The Times gazetesi ise "Çeçen ya'ya rağ- men Batı, Yeltsin'in yanında durmalı" baş- lıklı yorumunda " Batılı liderierYeltsin'e çok >annm yaphlar. Reform için \cltsin hâlâ en iyi garantör. Ru^'a'da birbiri> İe itişen siya- setçilerde Yeltsin"e alternafif gcrircbilmiş de- gildir. Yeltsin'i gözden çıkartmak için zaman erken" ifadelennı kullandı. Alman^^a kınadı Almanya Parlamentosu. Rusya'nın Çe- çenya'da sürdürdüğü operasyonu kınadı. Parlamentoda önceki akşam yapılan oyla- mada, Çeçenya'da çatışan taraflann hemen savaşa son vermeleri ve soruna siyasi birçö- züm bulunmasını öngören tasan, oy birli- ğiyle kabul edildi. Türkiye'den ABD'ye misket bombası protestosu • Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Kandemir, ABD yönetiminin Türkiye'ye misket bombası satışını durdurması karannın Türk-Amerikan ilişkilerini olumsuz etkileyeceği uyansında bulundu. ANKARA (Cumhurijet Bü- rosu)-Türkiye. ABD'nin insan haklan ihlalleri gerekçesiyle Türkiye'ye misket bombası sa- tışını durdurma karannın iki ül- ke ilişkilerini olumsuz etkile- yeceği uyansında bulundu. Türkiye'nin Washington Bü- yükelçisi NûzhetKandemir ön- ceki gün ABD Dışişleri Bakan- lığı'nı ziyaret ederek ABD yö- netiminin bu yöndeki karannı protesto etti. Savunma Sanayi Müsteşarlığı kaynaklan, dara- lan savunma pazan nedeniyle Türkiye'nin kaynak sorunu çekmeyeceğini ve misket bom- basmı kendi teknolojik olanak- lanyla üretebilecek düzeyde ol- duğunu belirttiler. Türkive've satılması konu- sunda anlaşmaya vanlan, ancak ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan lisans verilmediği için bekle- yen misket bombalan konusun- daki sorulan yanıtlayan Savun- ma Sanayi Müsteşarlığı'ndan bir yetkili, dünyada birçok ül- kenin savunma harcamalannda kısıntıya gittiği bir dönemde, pazann daraldığına dikkat çek- ti. "Rrmalar malını satma pe- şinde. Bu şartlar altında, dünya- da savunma sanayisinde kay- nak sıkınrısı söz konusu değir diyen yetkili, misket bombası- nın teknolojik açıdan çok önemli özellikleri bulunmadı- ğını ve Fransa, Rusya, Israil ile Güney Amerika ülkelerinde üretilen silahı, Türkiye'nin de üretebilecek düzeyde olduğunu söyledi. Türkiye'ye, F-16 üretimi için izin veren ABD'nin, misket bombasından çok daha önemli askeri teçhizat sağladığını vur- gulayan kaynaklar, Batı ülkele- rinin Türkiye'ye ambargo uy- gulamaya çalışmalannm da kendi kamucylanna dönük ma- nevralar olduğunu vurguladılar. Hükümet Sözcüsü ve Devlet Bakanı Yıldınm Aktuna da, ko- nuya ilişkin soru üzerine şunla- n söyledi: "Misket bombaayia üjgffi ka- rar bize ulaşmadı. Türkiye, gö- neydoğusunda PKK ile müca- delesini sürdürecek. bir adım dahitavizvermeyecek. Biz Kürt kökenli insanlarla değiL terö- ristlerle mücadele ediyoruz. ABD ve Bati'mn bu silahlan vermeyeceğine ilişkin açıklarna- lar, savsatadan ibarettir. Belkl PKK veya benzeri örgütlerin oiayı sapOrmalannın bir ifade- sidir. PKK, bir terör örgütü ve eşkıya çetesidir." Sırplar birbirlerine düştü• Banya Luka'da yaşayan Sırplar, liderleri Karadziç'i iktidan kötüye kullanmakla suçluyor. BELGRAD (AA) - Bosnalı Sırplar arasında iç çekişmeler baş gösterdi. Banya Luka'da ya- şayan Sırplar, liderleri Radovan Karadziç'i eleştirmeye, iktidan- nı sorgulamaya başladılar. Belgrad'ta yayımlanan gaze- telere göre Banya Lukalı Sırp yö- neticiler. "iktidan kötüye kullan- mak"la suçladıklan Karadziç'e "kazan kaldınyorlar." Gazetelere göre Banya Luka belediye meclıs üyeleri, Karad- ziç'e bağlı Demokratik Parti kadrolannın politikalannı sert bir dille eleştirdiler. Parti kadro- lannı, iktidan "Bir avuç aynca- hkhya" peşkeş çekmekle suçla- yan üyeler, bunun Banya Lu- ka'nm zaranna oîduğunu belirt- tiler, tek yanlı ilan edilen Sırp "cumhurryeti"nde kendilerine hiçbir kilit görev verilmemesini protesto ettiler. 1 -••»••JSİ t Saraybosna'lı bir baba iki yıl önce Sırplar tarafindan öldürûlen oğlunun mezannı ziyaret ediyor. Basına göre bir parti toplantı- sında söz alan konuşmacılardan biri, eleştiri dozunu iyice arttırdı ve Sırp "hûkömeti w nin istifası- nı istedi. Gözlemciler de Banya Luka yetkilileriyle Sırp "cnmhurive- ti"nin başkenti Pale arasındaki "bikk gûreşi"nin, ashnda yeni olmadığını, 300 kadar Sırp aske- rinin 1993 yılının eylül ayında Karadziç iktidanna kar§ı ayak- lanarak maddi yaşam koşullan- nın iyileşfirilmesinden genel se- çim yapılmasına dek bir dizi is- tekte bulunmuş olduklanna dik- kati çektıler ve ilk isyanın, Ka- radziç iktidannm "kınlganhğı- nı" göstermiş olduğunu vurgula- dılar. Politika gazetesi, Banya Luka- lıların kentlerinin Bosnalı Sırp- lar'm "başkenti" olmasmı iste- diklenni yazdı. ABD'den Türk düşmanı Taşnaklar'a destek • ABD yönetimi, Ermenistan'm, muhalefetteki Taşnak Partisi'nin faaliyetlerini askıya almasından duyduğu endişeyi dile getirdi. LALE SARÜBRAHtVlOĞLU ANKARA - ABD yönetiminin. Er- menistan'ın siyasi cinayetlere kadar va- ran eylemleri nedeniyle faaliyetlerini askıya aldığı muhalefetteki Taşnak Par- tisı'nin kapatılmasından duyduğu endi- şeyi dile getirmesı, Ankara'da rahatsız- lık yarattı. Ankara, varlık nedeninin te- melinde Türkiye topraklan içinde ayn bir Ermenistan kurulması yatan Taşnak Partisi'nin faaliyetlerinin askıya alın- masınm, Türkiye-Ermenistan ilişkileri- nin iyileştirilmesinde bir başlangıç ola- bileceğini belirtiyor. Genel Idare Kuru- lu Atina'da bulunan Taşnak Partisi ile Hınçak Partisi'nin. 1994 yılı sonlann- dan itibaren taraftarlannı silahlandır- maya başladıklan bildiriliyor. Diplomatik kaynaklar, Erivan yöne- timinin geçen yıl 28 aralıkta Taşnak par- tisinın faaliyetlerini askıya almasının Türkiye ile iyi ilişkiler kurma yolunda Ankara'ya verdiği bir mesaj olarak de- ğerlendiriliyor. Ankara, Erivan'ın Hın- çak Partisi'nin faaliyetlerine karşı gös- terdiği tepkide kararlılığını sürdürmesi- nin Türkıye-Ermenistan ilişkilerinin başlangıcını oluşturabileceğini söyledi. AA'nın VVashington çıkışla haberin- de. ABD Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü Christine Shelfy'nin, Erivan'dan parti- nin yeniden faaliyete geçmesi için yet- kililerle görüşmelere başlanmasını is- tediği bildirildi. Diplomatik kaynaklar, topraklannda güçlü bir Ermeni lobisi bulunsa dahi ABD'nin yasadışı eylemlere girişen Taşnaklar lehinde tutum sergilemesinin dikkat çekici olduğunu dile getirdiler. Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter Prtrosyan 28 aralıkta imzaladığı bir karamame ile siyasi cinayetler, uyuştu- rucu kaçakçılığı, yasadışı ekonomik fa- aliyetler ve casusluk alanlannda uzman- laşmış birgruba yatakJık yapmakla suç- ladıği Taşnak partisinin faaliyetlerini askıya aldı. Parti aynı zamanda yasa- lardaki yasaklamalara karşın ana yöne- tim organlannda Iran. Yunanistan. Lüb- nan ve Kanada ile diğer bazı ülkelerden üyeler bulundurmakla suçlanıyor. Başkanlığını GrairMarujyan'ın yap- tığı Taşnak Partisi'nin genel idare kuru- lu Atina'da üslenirken Ermenistan'da "kolektrfyönetim kurulu" faaliyet gös- teriyor. Ter Petrosyan ile iktidardaki Ermeni Pan-Ulusal Hareket Partisi'ne muhale- feteden Taşnaklar, Erivan'ın faaliyetle- rini askıya alma karanna tepki verirken Lübnan ve Suriye'deki bürolannı da ha- rekete geçirdi. Parti faaliyetlerinin içine eski SSCB topraklan içinde yaşamakta olan Erme- ni topluluklannın da girdiği Taşnaklar Dağlık Karabağ Ermenileri'ne de des- tek veriyorlar. Karabağ Yüksek Sovye- ti Başkanı Yorgj Petrosyan, aynı zaman- da Taşnak Partisi'nın Karabağ'daki yet- kili temsilciliğini yapıyor. Türkiye'ye suçlama Lübnan Taşnak Partisi, Ter Petros- yan'ı ulusal çıkarlara aykın davranmak- la suçlarken Lübnan Hınçak Partisi Merkez Komitesi Başkanı'na karşı gi- rişilen eylemin de Ermeni Partileri ara- sında ihtilaf çıkartmaya çalışan Türki- ye'nin bir oyunu olduğunu öne sürdü. Lübnan Taşnak Partisi Sözcüsü Pak- radoni kısa süre önce yaptığı açıklama- da Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan arasında yapılacak bir banşın bedelinin Dağlık Karabağ olacağından endişe et- tiklerini öne sürdü. Taşnak Partisi'nin faaliyetlerinin as- kıya alınması Ermenistan dışında yaşa- yan Ermeniler arasındaki bölünmeyi de derinleştirdi. Tasnakların tarihcesi 1890'da Kafkasya'da kuruldu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kısa adıyla Taşnak Partisi olarak bilinen Taşnaksutyun (Ermeni Devrimci Federasyonu) Komitesi 1890 yılında Kafkasya'da kuruldu. Taşnaksutyun'un kuruluşu, isyan yoluyla Türkiye toprakJan içinde bağımsız bir deviet kurma amacma dayandı. Öncelikli hedefı Türkiye içinde isyan çıkartmak olan Taşnaklar bu amaçla Türkiye ıçine çeteler sokmak, Ermenileri silahlandırmak ve çetebaşılan yetiştirme faaliyetlerine giriştiler. Taşnaklar 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlannda Osmanlı lmparatorluğu topraklannda yoğun terör faaliyetlerinde bulundular. 1918-1920 yıllan arasındaki bağımsızlık dönemınde iktıdarda bulunan Taşnaklar, Bolşevık'lerin Ennenı Cumhuriyeti'ni ele geçirmelerınden ve partınin faaliyetlerini yasaklamalanndan sonra ABD. Lübnan, Iran, Fransa ve Yunanistan'da "sörgündeki parti" şeklinde örgütünü devam ettirdiler ve diaspora (Ermenistan dıştndaki Ermeniler) içinde büyük etkinlik kazandılar. Taşnak Partisi 1970'lerden sonra Türk düşmanlığını yoğunlaştırdı ve 1972'de "Ermeni Soykınmı Adaieti Komandolan" adlı terör örgütünü örgütleyerek hareket geçird