Katalog

12 OCAK1995PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 ABD, yeni bir sitah deneyecek • \VASHINGTON (AA) - ABD yönetimi, önümûzdeki a\ içinde yeni bir taktik fuze savunma sistemi deneyecegi yolunda Moskova'yı uyardı. AVashington Post gazetesinin haberine göre aynı uyan, bazı üyelerin kısa menzilli füze savunma sistemleri konusunda çekinceleri bulunan ABD Kongresi'ne de iletildi. Gazeteye göre üst düzey yetkililer önümûzdeki iki yıl içinde 14 deneme yapılacağını belirterek bu denemelerin uzaydaki alıcılardan bilgi toplayacak bir sistemin denemesi olmadığını, bu nedenle Rusya ile imzalanan Anti Balistik Füze Anlaşmasf nın ihlali anlamına gelmedigini savundular. Nyerya'da kolera • LAGOS(AA)-Batı Afrika ülkesi Nijerya'da son günlerde ülketıin doğusunda salgin halinde görülen koleradan 100 kişinin öldügü bildinldi. Nijerya Haber Ajansı (NAN), salgmın, Enugu eyaletinde su şebekesinin bulunmadığı, kuyu suyuna bağlı yerleşim yerlerinde görüldügünü belirtirken hastahğın ne zaman meydana çıktığını bildirmedi. Bulgar sınıpındakl teller kalkıyor • SOFVA(AA)- Bulgaristan hükümeti, Türkiye ve Yunanistan sınmnda komünizm dönemınde güvenlik açısından kurulan elektrikli tel kafeslerin kaldınlmasına karar verdi. lçişleri BakanlığYndan edinilen bilgilere göre tçişleri Bakanı Çavdar Çervenkov'un önerdiği ve Cumhurbaşkanı Jelyu Jelev tarafindan da onaylanan karar, ordu içinde özellikle Sınır Muhafaza Komuianlığı tarafindan tepkiyle karşılandı. Sınır Muhafaza Komutanligi'ndan yapılan açıklamada, elektrikli tellerin kaldmlmastnın ülke güvenliğini tehlikeye düşüreceği belirtilerek uygulamadan derhal vazgeçilmesi istendi. Rum ordusana Rustözesi • LEFKOŞA(AA)- Sılahlanmaya günde yaklaşık 2 milyon dolar harcayan Kıbns Rum yönetiminin Rusya'dan orta menzilli füze alacağı, bu arada Yunanistan'ın elindeki eski Fransız AMX-30 tanklanm Rum yönetimine satmak için baskı yaptığı bildirildi. Rum yönetiminin eski başkanı Yorgo Vasiliu'nun sahibi olduğu Vima gazetesinin haberinde, Yunan Savunma Bakanlığf nın, Rusya'dan satın alınması tasarlanan T- 72 tanklan yerine, Yunan ordusunun kadro dışı bırakmayı planladığı, Fransız malı eskı AMX-30 tanklanm alması için Rumlara baskı yaptığı duyuruldu. "Cematettm Kaptan teMKelT • BONN(AA)- Almanya'da, Anayasayı Koruma Örgütü Başkanı Eckart Werthebach, kamuoyunda "kara ses" olarak bilinen Cemalettin Kaplan'ın ülkede faaliyet gösteren aşın dınci örgütler kadar tehlikeh olduğunu söyledi. Eckart Werthebach, dün Bonn'da yaptığı açıklamada, "Köln'de yaşayan tslami Cemiyet ve Cemaatler Birliği Başkanı Cemalettin Kaplan da diğer aşm Islarn örgütleri kadar tehlikelidir" dedı. Werthebach aynca, Cezayir'de faaliyet gösteren lslami Selamet Cephesi'nin Almanya'daki temsilcisi Rabah Kebir'in ikinci bir Humeynı olamayacağını vurguladı. INGILTERE A.B.D. KANADA AVUSTRALYA ALMANYA FRANSA | İTALYA ve İSPANYA'da Dil Eğitimi Yeltsin, Rus ordusunu kendine bağladı. Savunma Bakanı Graçov'a ağır darbe Rus ordusunda devrim• Rusya Devlet Başkanı Yeltsin, Savunma Bakanlığı emri altında bulunan Rus ordusunun konrolünü üstlendi. Savunma Bakanı Pavel Graçov'un yetkileri büyük ölçüde kısıtlandı. MOSKOVA (AA, AFP)- Rus- ya Devlet başkanı Boris Yefein'in. Rus silahlı kuvvetlennin kontro- lünü üsleneceği ve ordu komuta- sında Savunma Bakanlığı'nı dev- reden çıkarmayı kabul ettığı bildi- rildi. Yeltsin, dün Başbakan VTktor Çernomirdin, Parlamento'nun Duma ve Federasyon Konseyi ka- natlannın başkanlan tvan Rubldn ve VBadimîr Şumeykoıle Mosko- va'dabırdoruktoplantısı yaptı. Şu- meyko, toplantıdan sonra yaptıgı açıklamada, Yeltsin'in ordu emır- komuta zincırinde Savunma Ba- kanlıgının devreden çıkanlmasını kabul ettığinı behrtti. Böylece, Devlet Başkanı-Sa- vunma Bakanı-Genelkurmay Baş- kanlığı sıralamasında Savunma Bakanhğı'nın devreden çıkanlma- sıyla ordu üst yönetimi. emır-ko- muta zıncınnde "Başkomutan" olan Yeltsin'den sonra gelecek. Or- dunun modemizasyonundan ise Genelkurmay Başkanlığı sorumlu olacak. Bu durumda, Savunma Ba- kanı Pavrf Graçov'un yetkileri bü- yük ölçüde kısıtlanmış oluyor. Graçov, Çeçenya'da Rus ordusu- nun başansızlıgından sorumlu tu- tuluyordu. Aynca Graçov hakkın- da rüşvet iddialannın da bulundu- ğu bildirildi. Dudayev'in açıklaması Çeçenya devlet Başkanı Cahar Dudayev, Ruslarla ülkesınin statü dahıl, herşeyı tartışmaya hazır ol- duğunu söyledi. Dün kamuoyu önüne çıkan Du- dayev, bağımsızhk kavramınm ki- şıye göre değişen bir durum oldu- Çeçenya'da birinciayını doiduran Rus operasyonu, binlerce kişinin yaşamına mal oldu. (REUTER) ğunu söylerken Rusya'nm Kafkas- ya'da çıkarlan bulunduğunu ve Çeçenlere yaşama hakkı tanıma- dığını söyledi. Dudayev. çatışma- ya kolayca çözüm bulunabıleceği- nı hem Rusya'nın hem Çeçen- ya'nın savaşta kaybeden taraflar olacagını söyledi. Dudayev'ın özel temsilcisi Aslambek Kadıyev dün Holtada'da yaptığı basın toplantı- sında, Rusya ile güvenlik sistemi ve ekonomik ılişkılere dayalı bir konfederasyon kurabileceklenni bıldirdı. Ote yandan Çeçenya'da bir aydır süren operasyonu tartış- mak üzere dün acılen toplanan Rusya Parlamentosu'nun alt kana- dı Duma, Rusya'dakı iç kanşıkhk- larda ordunun kullanılmasının ya- saklanmasını öngören bir tasanyı ele aldı. Toplantı sırasında 'Yeni Bölgesel Politika'gnıbu. Çeçen- ya'dakı asken operasyonun önlen- mesı için parlamentoya dört mad- delı bir tasan sundu. Oylaması bu hafta içinde yapı- lacak olan tasanda, şu maddeler yer alıyor. Rusya'nın herhangi bir bölge- sinde çıkan kanşıklıklann bastınl- ması için ordu kullanılmayacak. Askeri operasyonlar, devlet başka- nmın emri ve Federasyon Konse- yi'nin onayıyla gerçekleştırilecek. Asken operasyonlann bütçesı, Du- ma tarafindan belırlenecek ve de- netlenecek.Çeçenya'da ölen, yara- lanan ve kaybolan Rus askerlerinın ısımleri açıklanacak. 3. kurban Alman gazeteci öldüDış Haberler Servisi - Çeçenya'nın başkenti Grozni yakınlanndaki çatışmalar sırasında önceki gün bir Alman gazeteci vurularak öldü. Alman Stern dergisinin Moskova bürosundan yapılan açıklamaya göre önceki gün Grozni'ye giden bir Rus'asken treni, kente 60 kilometre uzakhktaki Çervlionaya köyü istasyonuna yaklaştığı sırada bir Çeçen savaşçının saldmsına uğradı. Bindığı lokomotifi trenin üzerıne sürerek intihar saldınsında bulunan Çeçen, dığer yandan treni ve istasyonu otomatik silahla taradı. Olay sırasında üç yennden vurulan Alman Stern dergısı muhabiri Jochen Piest öldü. bir Rus foto muhabiri de bacağindan vurularak yaralandı. Mayıs ayından bu yana Stern dergisinin Moskova muhabirliğıni yapan ve çatışmalan izlemek üzere 5 gün önce Çeçenya'ya giden 30 yaşındaki Piest, Çeçenya'da savaş başladığından bu yana vurularak ölen üçüncü gazeteci oldu. Rus ICrasnaya Zvezda gazetesinin muhabiri VTadimir Jitarenko 1 ocakta. serbest çalışan Amenkalı kadın foto muhabiri Cynthia Elbaum 22 aralıkta vurularak ölmüşlerdi. Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Kuznetsov Cumhuriyet 'e özel demeç verdi Türkiye'ye dolaylı uyan• Büyükelçi Kuznetsov, "Çeçenya sorunu ilişkilerimizi yaralamamah. Türkiye, geleceği düşünerek hareket etmeli" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bii- rosu) - Rusya'nın Ankara Büyü- kelçisi Vadim tgoreviç Kuznet- sov, Çeçenya'da meydana gelen gelişmelerin Türkiye-Rusya iliş- kilerini yaralamaması gerektıği- ni belirterek "Çeçenya'da dunı- mun bu aşamaya gebneınesi için çaba harcadık. Türkiye, sadece bugünkü dunımu değİL, geleceği de düşfinürek hareket etmeli" dedi. Başbakan Yardımcısı ve Dışış- leri Bakanı MuratKarayalçın'in önceki akşam Dışişleri konutun- da verdiği yeni yıl kokteylinde Cumhuriyet'in sorulanm yanıt- layan Kuznetsov, Çeçenya'nm Rusya Federasyonusımrlan için- de yer aldığını anımsatarak şu değerlendirmeyi yaptı: 'Çeçenter macerao' "Çeçenler üç yüdır silahlanı- yorlardı. Bizgelişmelerin bu aşa- maya kadar gelmemesi için çok çaba harcadık. Çeçema'nm ken- di içinde ö/gür bir yapısı olması İçin girişimlerde bulunduk. Ne yazıkki olayiar bu noktaya geldL Türkhe'den beklediğimiz, gflnü- biriik geBşmelere göre hareket et- memesidir. İki ülke arasındaki ilişkilerin gekcegini de düşünme- sidir." Kuznetsov, Çeçenya'dakı sa- vaşın Kafkasya'ya yayılacağı görüşlerine de katılmadığinı, bu- nu ortaya atanlann Rusya'da is- tıkrar istemeyen kesimler oldu- ğunu söyledi. Kuznetsov, Çeçen- lerin direnişini ise "Maceraabir girişmı''olarak nıtelendirdı. Büyükelçi "Rus askerterinin Çeçema'da başanlı olamaması ve güçlü bir karşı kmmayla kar- şdaşümasıYettsin'nindurumunu etldlermi'" sorusuna. "Rusyade- mokratik bir ülke. Her şey de- mokrasi ilkeleri çerç^esinde şe- kiDenir" karşılığını verdi. Çeçenya'daki savaşın Kafkas- lar'daki boru hattı nedeniyle çık- tığı ıddıalanna da katılmadığını belirten Kuznetsov, bu konudaki soruyu tebessümle karşıladı. POLTTIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Çeçenya, Clinton'ın da Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Çeçenya batağına battı. Battı da yanında kimi sürükledi biliyor musunuz? Başkan Clinton'ı. Çeçenya'daki gelişmeleri Yeltsin'den sonra dünyada en derin kaygıyla ızleyen lıder herhalde Başkan Clinton'dır. Çeçenya bunalımı Clinton için çok kötü bir dönemde patlak verdi. Cumhuriyetçiler 40 yıldır ilk kez Kongre'nin iki kanadında da çoğunluğu kazanmış, yeni Kongre 1 ocakta çalışmalara başlamıştı. Yanı Rusya'nın Grozni'de fıyasko ile sonuçlanan büyük saldınya başladığı gün. Bundan sonra Çeçenya'da oluk gibi kan akmaya başladı. Başkent Groz- ni Rus uçakları tarafindan günde 24 saat aralıksız bomba- lanıyordu. Clinton bu korkunç bombardımanlar karşısında Mosko- va'yasertçıkışyapsa Bosna, NATO'nun genişlemesi, Irak'a yaptınmlar gibi sorunlar yüzünden zaten sarsılmakta olan "Rusya ile stratejik ortakhk" politikası temellerinden çöke- cek. Sesini çıkarmasa, bu kez içeride basının ve Cumhu- riyetçi muhalefetin şimşeklerini üzerine çekecek. Nitekim çekmeye balaşdı bile. Cumhuriyetçilerin Sena- to'dakı lideri Robert Dole, Çeçenya'nın "Rusya'nın iç so- runu olduğu" yolunda Başkan Clinton tarafindan öne sü- rülen görüşü kabul etmediğinı açıklayarak Rus bombardı- manlan sürerse Moskova'ya yardımın "gözden geçirilebi- leceğini" söyledi. Senato Dışilişkiler Komitesi Başkanı Jes- se Helms daha da sert konuşarak "Rusya hükümetinde- ki gaddar insanlara yardım edemeyiz" dedi. Böylece Clinton Cumhuriyetçı Kongre göreve başlar baş- lamaz kendını bu organla sürtüşme içinde buldu. Bu ara- da Senatör Robert Dole'un Kongrenın açıldığı gün Clin- ton'ın tüm ıtirazlanna karşın Bosna'da Müslümanlara silah ambargosunun tek yanlı olarak kaldınlması için yasa tasa- nsı sunduğunu da unutmamak gerekiyor. Amerikan basınında da Clinton'a karşı tepkiler giderek sertleşiyor. ABD'nin önde gelen yorumculanndan Rora Lewis Clin- ton'ın Çeçenya bombardımanı karşısındaki suskunluğunu "utanç verici bir hoşgörîı" diye niteliyor. VVashington'un 1989-1992 yıllannda AGİT temsilciliğini yapmış olan John Maresca, International Herald Tribune gazetesinde çıkan yazısında, "Rusya ve özellikle Boris Yelt- sin, Çeçenya'da tüm insan haklannı çiğnemiş, BMAnaya- sası'nı, Evrensel İnsan Haklan Bildirgesi'ni ve Pans Şartı'nı ihlal etmislerdir. Ama Amerika Başkanı suskunluğunu ko- ruyor. Grozni Rus bombalan altında yıkılırken Biil Clinton sesini çıkarmayarak hafta sonunda ördek avına gidiyor" di- yor. Clinton, çaresiz biçimda kendisini Çeçenya konusunda düştüğü açmazdan kurtaracak bir işaret bekliyor Mosko- va'dan. Nitekim Yettsin'in geçen hafta Grozni'ye bombar- dımanlann durdurulacağına ilişkın açıklamasına ilk tepki ABD'den geldi. VVashington Yettsin'in konuşmasının hemen ardından yaptığı açıklamada, karan "bunalımın banşçı çö- zümüne yönelik olumlu bir adım "olarak niteledi. Ne var ki Yeltsin'in açıklaması havada kaldı. Başkan Clinton yılmadı. Moskova'nın pazartesi gecesi Çeçenya'da 48 saatlik ateşkes önerisine de Beyaz Sa- ray'dan derhal tepki geldi: "ABD, öneriyi Çeçenya'da kan dökülmesinin durdurulması yolunda önemli bir girişim" olarak görüyordu. Ancak Clinton yine düş kınklığına uğrayacaktı. Ateşkes sadece 2 saat sürmüştü. Clinton, Rusya'da reformculann ve diğer demokratik mu- halefet gruplannın Yeltsin'den uzaklaşttklan, Çeçenya sa- vaşına karşı çıktıklan bir dönemde ısrarla Yettsin'i kollamak- ta devam etmesinin bedelini bir anlamda Rusya lideriyle bir- likte Çeçenya batağına sürüklenerek ödüyor. Güreş, Çeçen heyeti başkanı MOSKOVA (AA)- Türki- ye'deki Çeçen toplumunun. Çe- çen krizınin çözümü için Rus yetkililerie temasa geçmek iste- dikleri, bu heyetin başkanlığını da eskı Genelkurmav Başkanı Orgeneral Doğan Güreşin yap- maya hazır olduğu bildirildi. Rusya hükümeti tarafindan dün Moskova'da yayımlanan ya- zılı basın bıldirisinde, Çeçen- ya'daki son askeri durum ve ça- tışmalar özetlendikten sonra, Türkiye'deki Çeçen .temsilcile- rin Rusya'nın Ankara Büyükel- çisi ile yaptıklan görüşmeye de- ğinildi. Açıklamanın ilgili bölü- münde, şöyle denildi: "Türkiye'dekj Çeçen toplu- munun temsilcilerinin oluştur- duğu birgrup, Rusya Federasyo- nu'nun Ankara Büvükelçi- si'nden, krizin aşılması amacıy- la Rus yetkililerie temas sağla- masını aynca, Çeçen diasporasv- nın (Yahudı toplumu) ohışrur- duğu Halk Temsücfleri'ne kat>- hmlannın sağlanmasını talep et- tiler. Bu heyete, Çeçen asülı olan eski Genelkurmav Başkanı Do- ğan Güreş, başkanhk etmeyi kabul ettL" Eski SSCB'de 2.5 mîlyon mülteci var• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, mültecilerin büyük çoğunluğunun Kafkaslar'da meydana gelen etnik ve aynlıkçı çatışmalar ile Orta Asya'da neo komünist ve Müslüman ideolojilerin karşı karşıya gelmesinden kaynaklandığım belirtti. DIL EGITIMINDE KESİN BAŞARI 17 yaş üzerindeki herkese ve her amaca yönelik dil kursları, İngiltere'de 12 Amerika'da 24 haftalık yoğun programa kayıt olanlara BEDAVA gldlş-dönüş uçak blletl, 17 - 28 yaşlar arasındaki gençlere : Ocak-Eyiül 95 tarihleri arasında çok ekonomik AKADEMİK YIL DİL programı Amerika'da üniversiteye yerleştirme servisi HEMEN ARAYIN, ÛCRETSİZ BROŞUR İSTEYİN. EFEĞİTİM LTD. Mım Kemal Öke Cad. 9/1 Nışantaşı/İSTANBUL Tel: (0212) 22S 02 10 Fax: 225 46 92 ACENTALAR: ANKARA: (312) 468 05 55 İZMİR: (232) 489 41 00 ADANA: (322) 454 79 85 Dış Haberler Servisi - Eski Sovyetlerbirliğine bağlı cumhu- riyetlerdeki son kanşıkhklar 2.5 milyona yakın kişinin mülteci durumuna düşmesine neden ol- du. Birleşmiş Milletler Mülteci- ler Yüksek Komiserliği (UN- HCR) tarafindan dün yapılan açıklamada uluslararası yardı- ma ihtiyacı duyan bu insanlann büyük çoğunluğunun Kafkas- larda meydana gelen etnık ve ay- nhkçı çatışmalar ve Orta As- ya'da neo komünizm ile Mûslü- manlığm karşı karşıya gelme- sinden kaynaklandığı belirtildi. UNHGR tarafindan yayımla- nan istatistıkler 1994 yılının ikinci yansını kapladıgından. yılbaşından sonra Ruslann Grozni'ye başlattığı saldında mülteci durumuna düşen Çeçen- ler raporda yer almadı. UNHCR'ye göre sadece Çe- çenya'da evlerini terk etmiş 200 bmden fazla kişi var. Bu sayıya komşu Dağıstan ve Inguş cum- huriyetlerine sığınan 130 binden fazla Çeçen de eklenince bu ül- kedeki mülteci sorunun büyük- lüğü daha kolay anlaşılıyor. Kanşıklıklar sonucunda mül- UNHCR raporuna göre eski SSCB'deki mülteciler /v f RUSYA ? KA2AKİSTAN 7.000 ^ ! K v ^ r i ^ AZERB. L TÜRKMENİSTAN tecilenn yoğunlaştığı eski sov- yet cumhuriyetleri şunlar: Azerbaycan: pağhk Ka- rabağ sorunu nedeni ile evsiz ka- lan ve mülteci durumuna düşen- lerin sayısı 1992 yıh arahk aym- da 500 bin iken UNHGR 1994'de Bakü'de ilk kez büro aç- tıgmda bu rakam 900 bine çıktı. UNHCR geçen sene Azeriler 8.5 milyon dolar maddi yardım- da bulundu. Ermenistan: UNHCR. Dağlık Karabağ sorununda mül- teci durumuna düşen 180 bın kı- şiye 4.3 milyon dolar yardımda bulundu. Beş yıl süren gerginlik boyunca toplam 300 bin Erme- ni evsız kaldı. CÜrdStan: Abhazya ve Güney Osetya'dakı aynlıkçı ça- tışmalarda 350 bin sivil evlerini terk etmek zorunda kaldı. UN- HCR bugüne kadar sadece 150 bin kişiye yardım ulaştırabildi. TaCİkiStart: Neo komünist- lerle radikal lslamcılar arasında 1992-1993 yıllan arasında ya- şanan iç savaşta 500 binden faz- la kişi evlerinden oldu. UHCR savaş sonrası bu insanlann geri döndüğünü fakat konutlann bü- yük çoğunluğunun yaşanacak durumda olmadığını belırtiyor. özbeklstan ve Kırgızis- tail: Orta Asya'daki diğer ül- kelerden Özbekistan ve Kırgı- zistan'da mülteci sorunu diğer ülkelere kıyasla daha hafif yaşa- nıyor. Bu ülkelerde yardıma muhtaç 7 bin mülteci var. MOldOVa: Birleşık Devlet- ler Topluluğu'ndaki diğer ülke- lere göç etmiş olan 350 binden fazla Moldova'lı ülkelerine geri dönmek için çaba sarfediyorlar. Moldova'nın doğusundaki Trans-Dinyester bölgesinde Rusça konuşan azınlık içerisin- de mülteci durumuna düşen 52 bin kışiden 4 bini halen evlerine dönebılmış değil. • RUSya: Rusya Federal Göç- men Bürosu sadece Rusya'da 1993 yılında BDT devletlerin- den gelen 450 bin civannda zo- runlu göçmenin kayıtlı olduğu- nu belirtiyor. Bu rakama BDT ülkelerinden gelemeyen ve göçmen bürosuna kayıt yaptırmayan mültecıleri de eklemek gerekiyor. UHCR, Rusya'daki asıl mülteci sorunu- nu BDT ya da Baltık devletlerin- den gelmeyen azınlıklann oluş- turduğunu belirtiyor. Bu kişilere yasadışı göçmen muamelesi yapılıyor. UHCR, Rusya'da en azından 60 bin Af- gan'ın bu statüde yaşamak zo- runda olduğunu bildiriyor. Gü- ney Rusya'daki Krasnador böl- gesinde ise 14 binden fazla Gür- cü mülteci hayatı yaşıyor.