Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24EYLÜL 1994 CUMARTESİ DIZIYAZI Kazakistanlı Akseleu Seydimbek, Türk dilli halklann kimlik sorunlannı Climhuriyet 'e yazdı Sömüıgeciliğin zor silinen izleriBiz, Türk âleminin atayurdunda oluşan Kazak halkı, son üç yüz yıl boyunca 'Rus- ya İmparatoriuğu'nun igrenç sömürgecılı- ğini yaşadık ve ancak şimdi bagımsızlıgı- mıza kavuşuyoruz. Bugünlerde bağımsızh- ğına kavuşan Kazaklann geçmişi sadece sö- mürgecılikten gördügümüz eziyetten iba- rettir. Bu çerçevede biz yaşayan tanıklar olarak sömürgecilıgin ne olduğunu anlata- rak dünya insanını çok korkunç hatalardan koruyabiliriz. Son üç yüzyılda düzenlerin değişmesine, devlet ihtilallerinin gerçekleşmesine, ide- oloji ve siyasal görüşlerin değişmesine kar- şın birtek Rusya'da durum hiç degişmeden duruyor. Değışmeyen bu durum, taşradaki bağımlı halklara karşı Rusya'nın baskıcı si- yasası ve vaptınmlandır. 'Rusya Imparatorluğu' taşrasında bulu- nan 200'den fazla halk ve ırktan biri olarak Kazak halkının sömürgecilik sırasmda ya- şadığı zulüm şöyle değerlendirilebilir: Özgüi Kazak kûttürünü yok etme girişinii 1. Üç Bınyıl boyunca Asya'nın uçsuz bu- caksız bozkınnda göçebe bır yaşam süren ve âdet ve örflerle olaganüstü özgün bir kül- tür oluşturan Kazak halkı sömürgecilik sı- rasında yok edici manevi yayılmacılığa uğ- ramıştır. Sonuçta manevi özümsemeye ug- rayıp özgün kültürü zayıflamıştır. Ulusun özgür kültürünü yok etmek her zaman met- ropol ülkenin en temel siyasa ve ideolojik amacı olmuştur. 2. Altay Daglan ile Don Nehri arasında 'LluğdaJada' (bozkırda) yaşam ve gelenek oluşturmuş, devlet, hanlık kurmuş olan Ka- zaklann topraklannın yansına yakını Rus- ya'nın egemenlıği altında kalmıştır. Bu ara- da bugünkü Tula Nehri'nın Canıbek hanı- nın annesi Tulla ıle adlandınldıgını anım- satabilınz. Ya da Kazaklann tann kökenli âşık ve ozanlan beş yüzyıl boyunca şiırle- rinde ışledikleri kutsal Idil (Volga) Neh- ri'nden bugünkü Kazaklann bır yudum su bile içemeyecek durumda olmalanna ne dı- yeceksiniz? 3. Kazak halkının binlerce yıl boyunca çevre sıstemı ıle kaynaşarak oluşan yaşam biçimi iktisadi ve kültürel türü 1926-19? 1 tarihleri arasında zorla değıştirilmiştır. So- nuçta 1931-1932 yıllannda 7 milyon nu- fuslu Kazaklann 4 milyonu yok olmuştur. 1.5 milyonu ise yabancı ülkelere kaçmak zorunda kalmıştır. işte bu facia olmasaydı Kazak halkı kendi doğal nüfus büyümesi ile bugünlerde 30 milyon nüfusa sahip olabı- lirdi. 4. Kazak halkının devleti zorla dağıtıl- mıştır. Han iktidan yok olduğu 1822 yılın- dan beri Kazaklann devleti ugruna başkal- dıran en yetenekli çocuklarının hiçbırisi 'imparatorluk' siyasasının cezasından kurtulama- mıştır. Onlann çoğunluğu, devlet ihtilallerine, dü- zenin değiştirilmesine, ideolojik ve siyasal gıdışin değişmesine karşın sürekli olarak acımasız bıçim- de yok edilmişlerdır. • J^ nsanlık tarihindeki en büyük suç, sosyalist düzenin totaliter iktidanyla 200'den fazla ırk ve ulusu kanşık duruma sokmasıdır. Sonuçta yüze yakın ırk ve ulus tümüyle yok oluvermiştir. Yani yüzyıllarla oluşan yüze yakın özgün kültür sonsuza dek yok oluvermiş, verimli topraklann kültürel ve manevi olgusu soluvermiştir. Bu çaptaki tehlikeyi insanoğlu önceden görememiştir. 5. 'Rusya İmparatoriuğu'nun kesintisiz uygula- dıgı baskı siyasasının zulmünden dolayı bütün Ka- zak halkının çocuklan şimdi dünyanın 32 ülkesin- de yerleşerek, dili ve dinı çeşitli olan devletlenn içinde yaşamlannı sürdürmeye zorunludurlar. Şu anda Kazak diasporası (Kazakistan dışındaki Ka- zaklar) 3 milyondan fazladır. 6. Dogal zenginligin hiç düşünmeden yağma- lanmasından ötürii, belli çevre sistemine uyan ge- leneksel iktisat düzenine ve bilimsel temele da- yandınlmayan değışimleri uyguladıktan ve çöl böl- gelenne zorla kaydınlan Kazaklann ortasında 1949-1989 yıllan arasında yaklaşık 500 nükleer bomba denemesi yapıldıktan sonra Kazak bozkır- lan çevre faciasına uğramışlardır. Bu da kuşakla- nn 'genofonu'nu etkilemiş, ulusu zayıflatmıştır. 7. Kazakistan'daki iktisadi, sınaı ve toplumsal altyapının yüzde 70'ten fazlası Rusya'ya bağlıdır. Toplumsal ve ekonomik yapınm böyle olmasının sömürgeciliğin dogasının bir gereği olduğunu söy- leyebiliriz. Yani bunun nedenini Rus halkının ya- bancılara karşı güvensız 'bryopsikotojik' doğasına bağlamaktayız. 8. Rus yayılmacılıgı 17. yüzyıldan 1986yılında- ki aralık olayına (*) kadar sürdü. Aralıkta Kazak halkı sömürgecilige karşı yaklaşık 300 ulusal ba- ğımsızlık ayaklanması girişiminde bulunmuştur. Fakat zulüm güçleri Kazak halkının özgürlüğüne yönelik tinini daima kana boğmuşlardır... Jşte Kazak halkı bugünkü özgürlüğüne böyle fa- ciaya uğrayarak ulaştı. Özgürlük yolunda ulus kan aglıyordu, fakat ölmedi. Aglıyordu, fakat sağdu- yudan vazgeçmedi. Ey kutsal Gök Tann, özgürlüğümüzü kutlu et! Böylesine ulu bir dileği bilim ve hareketle bağ- daştırmamız gerekmektedir. Sömürgeciliğin eziye- tine uğrayan yüzlerce ulus ve halk gibi Kazak hal- kı en ağır dönemini sosyalizm döneminde geçirdı. Bu arada ınsanoğlunun uzun tanhindeki en büyük, en acı suçu, 20. yüzyılda SSCB diye adlandınlan büyük 'imparatorluk' zamanında gerçekleştirdi- ğini söyleyebiliriz. O, bir kuşağın gözü önünde art arda geçen iki dünya savaşının kurbanlan değildir. 1942 yılında ülkesinin Jezkangan bölgesinde dugaıı ><;\dimbek (ivuı,uk U-MMI), Cazetecilik eğitimi gördü. Bilimsei ve yazın alanında çeşitli kitaplan bulunan ve halen Kazakistan l lusal Akademi Bölüm Başkanı olan Seydimbek. bizim için sömürge- cilikten kurtulmak oldukça zor oldu divor \e eklhor: Şimdi ise sömürgeciliğin so- nuçlanndan annmanın dahada^çolduğununlarkındayız.Artık bizim yananca- nmıı/j tedavi etmemiz, dumanlaşan bilincimizi arındırmamız gerekijor. O. mılyonlarca insanın özgürlüğünü alıkoyan kamp adası da değildir. O, teknokratik vahşilik doguran çevre faciası da değildir. O, savaşsız ya da ideolo- jik aldatmaca ıle 4 milyon Kazakı yok eden soykı- nm siyasası da değildir. O suçu şöyle değerlen- direbiİinz: Insanlık tanhindeki en büyük suç, sos- yalist düzenin totaliter iktidanyla 200"den fazla ırk ve ulusu kanşık duruma sokmasıdır. Sonuçta yü- ze yakın ırk ve ulus tümüyle yok oluvermiştir. Ya- ni yüzyıllarla oluşan yüze yakın özgün kültür son- suza dek yok oluvermiş, \ enmlı topraklann kültü- rel ve manevi olgusu soluvermıştir. Bu çaptaki teh- likeyi insanoğlu önceden görememiştir. Bu arada sosyalist düzenin bir tek 'yarannı' da söylemeden geçemeyiz. O da sosyalist düzenin ta- rih sahnesinde yenni almasıyla insanoğlunun ar- tık nasıl bır hatanın yapılmaması gerektiğini iyice öğrenmiş olmasıdır. Evet. 'imparatorluk1 dağıldı. Zulmün fazla ya- şayamayacağını tanh bu kez de kuşkusuz kanıtla- dı. Bizim içın sömürgecilikten kurtulmak oldukça zor oldu. Şimdi ise sömürgeciliğin sonuçlanndan annmanın daha da güç olduğunun farkındayız. Şımdı bizim kendi kendımızle mücadele ederek yanan canımızı tedavi etmemiz. dumanlaşan bilin- cimizi anndırmamız gerekıyor. Sömürgecilik has- talığı vücudumuza iyice gırmıştir. Şimdi de alay ederek çıkacaktır. Yani, bizim başjıca hareketleri- mizden bin manevi tedavi. kendi kimliğimızı ge- lıştırmeye yönelik olmalıdır. Bu da ıster gerçek is- ter mecazı anlamda olsun 'manevi yeniienme' ya da •manevi restorasyon' dı- ye adlandınlabılır. Dogal olarak ulusun kültürel ve manevi dün- yası oldukça geniş bir kavramdır ve yaşamın bütün alanlan ile bağlan- tılıdır. Bu nedenle de kavramı daha net kavra- yabılmemiz için 'bilimle- rin atasT ılan edilen ta- rih, onunetnoloji ilebağ- lı bazı yönlen hakkında oluşmuş kavramlardan söz edelim. Bu arada 'imparator- luk' siyasasının oluştur- dugutarih bilincımizdeki yöntemsel çelışkileri an- madan geçemıyoruz. İşte onlar: Bütün bir halkı birkaç parçaya bölerek, ev içinde ev yaparak, kendi kendme misilleme yapan sınıfsal görüş ana düşüncesinin yaşam gerçeği ile aynı olmadığı; işçi sınıfı için yapay bir toplumsal onur yaratarak. köylü ve aydınlara karşı koyma ey- lemi; tarih ve ideolojiyi bütün bir olay olarak de- gerlendirmek; tarihsel geçmişe çevrilmiş polıtika olarak değerlendirmek; ınsanoğlunun gelişmesi ıle ilgilı ekonomik etken dışındaki tümünü yok say- mak, ya da onlara parmak arasından bakmak; nes- nel gerçekleri komünıst partililiğin karşısına koy- mak; en sonunda Avrasya'daki Türk halklannın ta- rihını bır bütün olgu olarak ve dünya tanhınin bır parçası olduğu gerçeğini değerlendirmemek. bu- nun aracılığı ile ortak Türk kültürünü yok saymak... Tarihsel kavramlarla ilgili yukanda söz ettığimiz çelişkiler bılincimize yaşamın gerçekleri olarak birçok kez ters anlamda benimsetilmiştir. Daha Ç Ijovyet Türkolojisi gerçeklere ulaşmak yerine gerçeklerin daha da kanşık bir duruma getirilmesine katkıda bulunmuştur. Bu karmaşa ve bilimdeki gerici yorumlann çoğalması, gitgide her Türk dilli ulusun kendi Türkolojisini' oluşrurarak, uluslann arasını açmıştır. Bu durumu Türk dilli halklann bugünkü ayırtılmış tarihinden, folklor mirasından açık ve seçik görmek olanaklıdır. doğrusu, tarihin nesnel gerçeği 'imparatorluk' si- yasasına ters olduğu için taşradaki uluslar kendi ta- rihlerinı benimsememiş, öz geçmışinden iğrenme- ye zorlanmışlardır. Biz şu ana dek tarihe 'Rusya Imparatorluğu'gö- züyle baktığımıza hiç önem vermıyorduk. Şu ana dek bizim okuduğumuz insanlık tarihmin farkı ve değeri özü itibanyla Rusya'nın 'imparatorluk' kavramlan doğrultusunda yazılıyordu. Biz de bu kavramlar çerçevesınde eğıtılmiş ve büyütülmüş birkuşağız. Biz, Batı'dan Doğu'yadoğru savaşagi- denlerin tümünü büyük komutan olarak tanıyıp. onların köklennı bıle ezberleyerek büyümüştük. Doğu'dan Batı'ya sefere çıkanlann tümü ise vah- şiler ve zalimler olarak zihnimize sokuldular. Yine örneklere bakalım. Biz gözlerimizi açtığı- mızdan beri Amerıka Kızılderililerini kana boğ- muş, köklü kültürlerinı tümüyle yok etmış ışgalcı- lere "Amerika'yı keşfedenler" derdik. Ya da Rus- ya'nın sömürgeci siyasasında kılıcı olanlann tümü- nü "Orta Asya'yı vahşilikten kurtaranlar", "Sibir- ya karanlıgına nur verenler" diye okurduk. Ve böylece Orta Asya ve Sibıryalılann birkaç kuşağı kendi atalanna küfür etmek durumunda bı- rakıldılar. Çünkü dünyaya orada Avrupalıların. bu- rada ise 'Rusya tmparatorluğu'nun gözü ıle bak- mak yasaydı. Ve en kötüsü böyle bir aptallık birtek tarih dersine ait değildi. Bununla birlikte yazın. si- nema, tıyatro. görsel-güzel sanatlar gibi manevi değerlerin tümüne yerleşmişti. Basıt 'toponim'lere (yer-su adlan) bakalım. İyice yerleşen 'Yerorto Denizi' (Akdenız) 'Ya- kındoğu' (Ortadoğu) 'Lral Arkası' (Transu- ral) ldil'in öbür yani "Kaspi'nin öbür yani" (Hazer Denizi'nin öbür yani) gıbı yüzlerce cog- rafyasal ad vardır. Evet belli ölçüde simgesellik vardır. Fakat ilk sırada herkes için kavramsal önem değerlidir. Kavra- mın nesnel olması koşu- lu vardır. Yalnızca eski Yunanlılar değil. her- hangi bir insan da bu- lundugu yere 'dünyanın merkezi' derse yanılmış olamaz. Ya da 'Yakın- doğu' yakın olsa olsa A\ rupalılara yakındır. Uzak- dogu'dakiler için ise hiç de yakın değildir. Aynısı 'L'ral Arkası', "ldil'in öbüryanı", "Kaspi'nin öbür yam" gibi deyimler için de geçerlidir ve Avrupalı- İar açısından doğrudur. Bu yandakiler için ise ma- nevi eziyettir. Yani, insanlığa ortak olması gereken gerçek \e kavramlar kendi nesnelliğinden aynla- rak sadece Avrupalılar gibi düşünmenin ya da var- saymanın ekmeğine yağ sürüyor. Bu durumda söz konusu olan, gerçeklerin yalnız tekelleşmesi değil, gerçeklerin bölünmesidir. Böyle bir olgu hiçbır zaman kendiliğinden olmu- yor. Varsayalım ki eğer bir gerçek, tekel egemenliğı- ne sokuîu olarak zihniyette yer alırsa, sana düşün- me hakkı bırakılmaz. Yalnız gerçekleştırme hakkı tanınırsa işin Batı'ya benzeyen yanı işe yarayıp, benzemeyenin tümü ise vahşiliğin delıli olduğu bi- linci yerleştirilir. Böyle bır felaketten son- ra ne olabilir kı? Ne olacağını bır ulus bı- lecekse, o Kazak ulusu olmalıdır. Sonuç olarak etnik mangürtleşmenin(**) araçlan da bunlardan oluşur. Sonuçta böyle bır hal- kın her bireyi sürekli iki duyguya kapıla- caktır. Sonsuza değin aklı kendisıne karşı gelecek ve yaşamı böyle geçecektir. Bunun manevi tedavisı toplumsal ve ma- nevi restorasyondur. Kısa süre önce yayım- lanan bir bilimsel kıtabın bırincı sayfasın- da "Rus bilim adamlan Kazaklann göçebe vaşadıklaruu, hayvancılıkla uğraşnklannı sanıyorlar" bıçımınde bır cümle \ardı. Bu durumda Rus bilim adamlan öyle deme- seydi, bizim göçebe bir yaşamımız olduğu- nu, hayvancılıkla uğraştığımızı bilemez miydik? Doğal olarak bunu bıliyoruz. Fa- kat basit gerçeği bile kendi adımıza söyle- meyi sakıncalı bulmamızdan kaynaklanan psikoloji hiç izin vermiyor ki... Sıfatın de- ğil, tinin, daha doğrusu bilincin tutsaklığı diye buna derler. Bu zamana dek, dogusunda San Nehir (Huanhe) batısında Akdeniz bulunan uç- suz bucaksız alanda Türkçe konuşan otuz kadar halk neden birbirinı çevırmensız an- lıyor. Bu otuz kadar halkın Türk kaanlıgından sonra (6-8 yüzyıl) bir araya gelmedikleri bı- linmektedir. Bu durumda, bu halkın bin beş yüzyıl ayn kalmasına karşın etnık tekkök- lülüğünü; dılinde. gelenegınde, ınancında, simgelerinde koruyabilmesi içın Türk ka- anlıgından önce uzun süre birlikte kalma- lan gerekirdi. Sovyet Türkolojisi tarihi çapprtıyor Geleneklenn, ınançlann, nesnelerin ıki- uç bınyıl boyunca degişmeden tekköklülü- ğünü koruduğunu nasıl anlatabiliriz ki? Pa- zınk kurganında (l.Ö. 5. yüzyıl) bulunan nesnelere baktıgınız zaman kendi anne-ba- bamızın kullandıgı egen. koşumu. doku- malan, kilımlen görünce şaşırdığımız aca- ba yalan mı? Yanı. manevi ve maddı kültü- rü 'diakronik' ve 'tipolojik' yöntemle ne düzeyde tanımaktayız? Her bir ulusu bireysel özelliklere göre geliştirmenin yerine onlarca ulus ve halkı bir tek siyasal ideolojik kalıba sokan tota- liter sosyalist düzen için ayn bir ulusun geç- mişine. köküne bakmak gereksinimi de yoktu. Birçok ulus, kendi etnojenik kökün- den uzaklaşmaya. dışandan 'köhne \ahşi yurt', 'köhne aşiret sürüsü", 'ulus olarak oluşamamış' gibi tanıtılmış kavramları. kendi geçmişlerinin sıfatı olarak ezbere söylemeye zorunlu oldu. Bunun gibi ide- olojik egemenliğin etkısını özellikle Türk kökenli halklar çok görmüştür. Bu konuda yalnızca Türkolojı tarihine bakmamız yeterlidir. 19. yüzyılda dünya çapında en ön sıralarda olmayı başaran Rusya'daki Türko- lojinin, 20. yüzy ılın ortalanna dogru bilimsel ger- çeklere ulaşmak yerine daha fazla sosyalist ıdeolo- jının hızmetçisı olmak egıliminde olduğunu algı- İJXL gözlerimizi açtığımızdan beri Amerika Kızılderililerini kana boğmuş, köklü kültürlerini tümüyle yok etmiş işgalcilere 'Amerika'yı keşfedenler' derdik. Ya da Rusya'nın sömürgeci siyasasında kılıcı olanlann tümünü 'Orta Asya'yı vahşilikten kurtaranlar' diye okurduk. Çünkü dünyaya orada Avrupalılann, burada ise 'Rusya împaratorluğu'nun gözü ile bakmak yasaydı. layabiliriz. Bu arada Türk dilli halklann tarihsel ve kültürel varlığını bütün bir olgu olarak kabul etme- yerek öncelıkle böle böle araştırmaya yönelik yön- temlerin altını çizmek olanaklıdır. Kısa bir süre içerisinde Türkologlann saflan ne kadar büyümüş ise Türk dilli halklann tarihsel ve kültürüne ilişkin gerici yorumlar da o kadar artmıştır. Sonuçta Sovyet Türkolojisi gerçeklere ulaşmak yerine gerçeklerin daha da kanşık bir durüma ge- tirilmesine katkıda bulunmuştur. Sadece gerçekle- rin daha zorlaştınlması değil bilimdeki gerici yo- rumlann çoğalması gıtgıde her Türk dilli ulusun kendi 'Türkolojisini' oluşrurarak, uluslann arasını açmıştır. Bu durumu Türk dilli halklann bugünkü ayır- tılmış tanhınden, folklor mirasından. abece oluş- masından ve terim üretme gelişmelerinden açık ve seçik görmek olanaklıdır. Doğal olarak gerçekle- re başvurursak bugünkü Türk dilli uluslann kültü- rel ve manevi kökünün Türklüğün bir bütünlüğe ulaşmasıyla. bunun da bilimsel ve yöntemsel ey- lem olarak değerlendinlmesiyle olanaklıdır. Bu ol- madan tarihsel gerçeklerin yüzüne bakamayız. İşte sömürgeciliğin sonuçlanndan annma konu- lan bizi bu düşüncelere ulaştırmaktadır... (*) Celloksan olayı Kazaklann resmi düzene karşı Almatt'dagösterdiklen direniş eylemi. (**) Mangürt: Kendi kimliğıni, ıılusımu. kültürünü tanımayan kımse, Cengız Aytmatov un yapıtlarmdan alınmış ve vaytlmış bir terim. Yarın: Savaş ve Barışfilminin OscarhyönetmeniS. Bondarcuk. DUZELTME: Gazetemızin 22 Eylül 1994 gün- kü sayısında yer alan 3. Bınyıl'a Doğru yazı dizisinde. Fransız şair Yves Bonnefoy'un adı, yan- lışlıkla Bonnefey olarak yazılmıştır. Düzeltir, okur- lanmızdan özür dileriz. Y A Y I N H A K K I C u m h U r İ y e t ' E A İ T T İ R . İ Z İ N S İ Z Y A Y I M L A N A M A Z POLtTÎKA VE ÖTESt MEHMED KEMAL Sonbahar Gelirken... Vecihi Timuroğlu, bir edebiyatçı olduğu gibi, edebiya- tın türlü dalında yapıtları olan bir yazar, bir sanatçıdır da... Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ni bitirmiş, edebiyat öğ- retmenliği, lise müdürlüğü yapmıştır. Edebiyat yoluna genç bir oğulu kurban vermiştir. "Bülbüller Ne Yaptılar?" adlı kitabını bana gönderir- ken, "iyi bir şaire şiir sunmak zordur, ama Kürşat, amca- sına saygılar sunuyor" diyor. Kürşat'ın kurban edildiğini anımsatıyor. Ülkemiz 1960'tan bu yana birkaç tane askeri darbe gördü. Askeri darbeler; gençti, ihtiyardı, kimsenin gözya- şına bakmazlar, bir kez yakayı ele verdiniz mi hemen ke- tenpereye getirirler, ya kaçarken vururlar ya dâ sehpaya götürürler. Asarım, keserim diyen birkaç darbeci gördük ama bun- lar, bu asarım keserimi içlerinde saklayan kişilerdi, öyle kolay kolay dışarı vuımazlardı. Darbecilerin içinde en bıç- kını Evren Paşa çıktı. Her sözünün başında şöyle birkaç kişiyi sallandırırdı. "Besleyecek miyiz, elbette asacağız" kabadayılığı onun sözleri arasında yer almıştı. Gerçekten de askeri darbe döneminde sözünde durdu, kaç kişiyi sal- landırdı. Darbeci paşalar her şeye kızarlardı; kızgınlıklannı içeri atmazlar hemen dışarı vururlardı. Sendikacılara mı kızdı- lar, hemen söylerlerdi: "Benden çok maaş alıyoriar." Gerçekten de büyük otellerin restoranlarında şef gar- sonlar Genelkurmay başkanlarından çok para alırlar. O dönemde 35 bin lira (ayda)... Şimdinin 35 bini ise gülünç bir paradır. Adı bile olmaz. Şef garsonların aldıklannın ya- nında paşa maaşlannın adı mı olur? Şiirin çilesini yazanlar bilir. Bir ailede şair varsa, elbet- te her şey şiirle anlatılacaktır. Aslında şiir anlatmaz, söy- ler. Anlatmanın görevi düz yazıya kalmıştır. Bir şey mi an- latacaksınız, şiirle olmaz, anlatma düzyazının işidir. Timuroğlu, Kürşat'ın ölümünü anlatırken geniştutuyor. Sıvas ellerinde, bır otelin salonunda cayır cayır yakılan 37 kurbanı daanmadan edemiyor. Ikisi birbirini çağnştırıyor; önce ölen Kürşat, ardından gıdenler, ağabeyler, ustalar, dostlar. Hepsini bir mezarlıkta topluyor. Ölüm yitimnişse anlamını Ne güzeldir mezartıklar Nar kırmızı sonbahar akşamlannda Kırmızımtrak bir bulut açar şemsiyesini Bir çift serçe konar baştaşına Düşünürüm kınından çekmemiş ömrünü Ağırlığı çok büyüktü 37 kurbanın, ama bütün ağırlığı bü- yüktür acıların. Bir türküsünde "Benim davam divana kal- sın" der Ruhi Su... Gerçekten 37 kurbanın davası diva- na kalmış gıbıdir. Bir mahkeme gibi değil de, bir heyecan gibidir. Bu heyecan ölenı de öldüreni de sarıyor. Bir tür- kü oluyor. Geçende TV'de Sezen Aksu, Metin Altıok'un türkü- leşmiş bir şiirini okudu. Bir şiir nasıl türküleşır ve ağızdan ağıza dolaşır onu gördük. "Kavaklar" diyordu. Saranp so- lan kavakları anlatıyordu. Baharda, kiraz mevsiminde ka- vaklar pamuklar, kavaklar pamuklayınca da kiraz gelir ar- dından... Bilin ki kiraz baharın muştucusudur. Gerçekten de Nazım Usta da "Kavaklarpamukladı mı Gazali'de/ki- raz gelir ardından" der. Kürşatın babası da şöyle der: * "Bıktırdı bu gri rüzg A arlar - $ Mor kanatlarım yoruldu - Üretemiyorsa insan Her ölüm yerli yerindedir" Ölüm, zulümden önce gel! Gazetelerde rüşvet haberierini gördükçe rezilliğin kökü nerelerde, hangi kazanlarda kaynıyor, görüyor musunuz?.. BULMACA 1 2 3 4 1 SOLDAN SAĞA: 1/ Halk edebiyatında na- karata verilen ad. 2/ AJev... Kastamonu'nun 2 bir ilçesi. 3/ Bayağı, sıra- « dan... Yapraklann düz ve parlak bölümü. 4/ Yiye- 4 cek bulamayan. yoksul kimse... Ereİc. amaç. 5/ Doğu Karadeniz halkına verilen ad... Kumaşlarda- ki benek. 6/ Süs taşı ola- rak kullanılan, mor renk- te bir tür kuvars. 7/ Bazen geceleri ufukta ça- kan panltı... Olumsuzluk belirten bir önek. 8/ Agnes Varda'run yö- nettiği bir fılm. 9/ Bir makyaj mal- zemesi... Akıtma, dökme. YUKARTOAN AŞAĞIYA: 1/ Kabak yapraklanru andıran ge- niş, etli yapraklan olan ve kırda ya da su kıyılannda yetişen bir tür bit- ki. 2/ SamsurTun bir ilçesi... Su. 3/ Yurdumuzda bir göl... Davut Pey- gamber'e gönderildiğine inarulan kutsal kitap. 4/ Algılanan nesnele- rin temel. niteliği... Lezzet. 5/ Yanardağlardan fırlayan çok küçük katı parça. 6/ Uzaklık anlatmakta kullanılan söz... Pilavı yapılan ve bazı çorbalara katılan bir hamur işi. 7/ İslam inancı- na göre kıyamet günü bütün ölülerin dirilerek toplanacağı yerin adı. Bir nota. 8/ Dağdan inen sel... Yalnız iki geniş yüzü testere ile düzeltilmiş tahta. 9/ İki derenin ya da iki yolun birleştiği ] yer... Ekmek ufağı. ^ İLAN T.C. SAKARYA İŞ MAHKEMESÎ'NDEN Sa>r 1993 208 Davacı: Kocaeli Tur Seyahat Acenteliği Ltd. Şti. Davalılar: 1- S.S. Kurumu Genel Müdürlüğü. Ankara 2- Ibrahim Balaban, (Adresi meçhul) Dava: Meslekte kazanma gücü oranının tespiü. Davaa Koceli Tur Seyahat Acenteliği Ltd. Ştı. tarafından davalı İbrahim Balaban'm ılk tespıt edilen malüliyet oranına itiraz ile yeni- den Adli Tıp Kurumu Meclisi'nden meslekte kazanma gücü oranının tespitini istemiş olmakla; Davalı İbrahim Balaban'a PTT kanah ile tebligat yapılamadığı ve mahkemece yapılan araştırmalara rağmen adresi tespit edilemeyen davab İbrahim Balaban'm duruşma günü olan 11.10.1994 günü saat 09.30'da mahkememiz duruşma salonunda haar bulunması veya kendisini bir vekil ile temsil ettirmesi. aksi takdirde yargılamanın yokluğunda devam ve karar verilebileceği daveuye yerine kaim ol- mak üzere ilanen tebliğ olunur. Basın: 51093 İLAN T.C. SAMSUN İŞ MAHKEMESİ HÂKİMLIĞİ'NDEN DosyaNo: 1994-186 Davaa SSK vekili tarafından PTT ve Melahat Çıldırlı aleyhine aç- Uğı sigorta gideri davasının yapılan duruşmasında: Mahkememizin 18.11.1991 tarih ve 199(M69 esas 1994 882 sayıh karan bozuk gelmiş olmakla 1994/186 esas numarası almış olup da- valı Melahat Çıldırlı'ya daha önce ilanen tebligat yapıldığmdan bu defa dosyanın Yargıtay'dan bozularak geldiği duruşmasırun 7.11. 1994 günü saat 09.00'a bırakıldığı belırtilen günde duruşmaya gelme- diği veya kendisini bir vekille temsil ettirmediği takdirde davaya gıya- bında devam edılip karar verileceği hususu ilanen tebliğ olunur. Basın: 51080