Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 EYLÜL1994ÇARŞAMBA 12 KULTUR M Ü Z İ K HAZIRLAYAN: CUMHUR CANBAZOGLU Rebetikoyla başladık, gerisi gelecekJfclfüzyılın başında Anadolu'dan Mora'ya göçen Rumlann müziği rebetikoya özel bir ilgisi var Yeni Türkü'nün. Bizden tatlar taşıyan rebetikoyu daha önce sevilen parça- lan'Yedikuk'de kullanan grup, yeni çalışmalannın tûmünü bu müziğe ayırmış ve adını da 'Külhani Şarlu- lar' koymuş... Külhani şarkılar... Yeni topraklanna kolay alışama- yan, Yunanlılarca fazla benimsenmeyen Anadolulu Rumlar kederlerini tekkelerde unutur, esrar içer ve rebetiko eşliğinde eğlenmeye çalışırlarmış. Buralarda başlayan tartışmalann hapiste sonuçlanması da olağanmış. Yeni Türkü rebetiko- nun Türkçe karşıhğının külhani şarkılar olabıleceğini düşünmüş. 'Külhani Şarkılar'da rebetikonun ûzerine oturtulan sözler Refik Durbaş ve Cengiz Onural'a aıt. Aralanndan klibi çekilen 'Ceniye', şu anda kasedin lokomotif parçası. Grup, 'Telgrafın Telleri' adlı şarkının klıbini de yapacak. Rebetiko konusunda geniş bilgisi ve arşivi bulunan Muammer Ketencioğlu saptamış repertuvan. Kasete on, CD'ye on iki parça koy- muşlar. Yeni Türkü. üç hafta boyunca her cumartesi. pazar Almanya'da konserler vermeye hazırlanıyor, ardından Kıbns konserleri gelecek. Grubun dört elemanı Cengiz Onural, Derya Köroğlu, Fuat Oburoğlu ve Murat Buket asıl mesleklerinden arta kalan zamanlarda, gerektığinde sabahlara kadar stüdyo çaüşmalanru, konser hazırlıklanru, klip çekimlerini, diğer etkinlikleri gerçekleştirmeye çabşı- yorlar. Boş vakit bulup bizle sohbet eden Cengiz Onural, 'Külhani Şarlu- laria ilgili sorulanmızı şöyle yanı- tladı: Tüm projelerimiz askıda... - Kasetlerinde çeşitli müzik tatlan- na yer veren Yeni Türkü, fîlm müziklerinden sonra ilk kez bir albümü aynı tür müziğe ayınyor. Neden rebetiko? Bizden tatlar taşıyan rebetikoyu, daha önce sevilen parçalan 'Yedikule'de kullanan Yeni Türkü, yeni kasedinin tümünü bu müziğe ayırmış ve adını 'Külhani Şarkılar' koymuş. Geçenyıl İstanbul yıhydı. İstanbul, müzıkal anlamda türlü güzellikleri banndınyor. İstanbul yıbndan yola çıkarak "istanbul şarkılan albümü yapalım" dedik. "Yahudilerin, Errnenilerin, Musevilerin, Rum- lann, Amavutlann kısacası kente rengini katmışların müziklerini bir araya toplayalm" dedik. Baktık işi- miz çok zor; bunlar arasından nasıl on parça seçeceksıniz? Yıllardır re- betikoya bir yakınlığımız var, önce rebetıkonun üzenne gıtmeye karar verdik. Sonra diğerlerinı ele ala- cağız. Kültür Bakanhğı destekleye- bilir dıye bir de proje hazırladık. an- cak şu anda tüm projeleri askıya almış durumdalar. - Külhani Şarkılar'a pilot çaltşma olarak bakılabilir mi? Kasedın satışını gösterge kabul et- mıyoruz. Önemb olan entelektüel ve müzıkal anlamda bu türe gereksınım duyanlann beğenmesi. Ancak onlann değerlendirmele- rinden sonra doğru bir şey yapmış kabul edeceğiz kendimizi ve pilot çalışma şeklınde düşunebıleceğiz kasedi. İnsanlar bu noktada Yeni Türkü'nün artık yeni şeyler ürete- mediğinı düşünebilirler. Demek değil ki Yeni Türkü hep böyle kasetler yapacak. Ashna bakarsanız bir kaset çıkaracak kadar parçamız hazır, ama yeni ürün verebilmek için belli süre geçmesi, bir önceki çalı- şmanın hazmedilmesi gerekiyor. - Rebetikonun Yımanistan'daki durumu nedir? Rebetiko; sorunlardan, ada- letsızhkten. toplumsal gerçeklerden söz ettiği ıçin bebrlı dönemlerde Yunanistan'da yasaklanmış. 1950'- lerde ise eski anlamını ve saflığını yi- tirmeye başlamış, yavaş yavaş burjuvanın müziği olmuş, işin içıne Latin ezgileri kanşmış. 70'lerin başı- nda tanmmış sanatçılann yardımıy- la yeniden popülerlik kazanmış. Taş plaklardan yeni albümler yapmışlar, bütün taş plaklan önce uzunçalara, ardından CD'lere çekmişler. rebeti- koyu korumak ıstemışler. Şimdı moda değil, ama önemini koruyor. Her türlü müziği izliyoruz... - Bu arada Süper Baba adlı TV di- zisi için ürettiğini/ müzik de büyük ilgi gördü. Fihn müzikleri ne durumda? Süper Baba için bir yıldır müzik üretiyoruz. Oya Köcümen'ın seslendırdiği gi- riş parçasından başka otuz tema daha besteledik. Kaygısızlar adında başka bir dızıye de müzik yazıyoruz. Aynca ben Batılı Aşklar Müzesi adlı TV fılmıne besteler >apıyorum, Der- ya da aynı şekilde film müziğını bı- rakmıyor. - Bir önceki kaset Aşk Yeniden'le eski müzik stilinize döndünüz. Nasıl tepkiler geldi? Vira Vıra'daki denemeden sonra Aşk Yeniden'le kafamızdakı müağe dönüş yaptık. Konserlerimizde yaş ortalaması en az 7-8 yaş arttı, bir bölüm müziksever bizı yıne dinlemeye başladı. Kasetten, Yedikule biraz daha kolay tüketilebılir parça olduğu için öne çıktı. dinleyici toplar gibı göründü, ama satışlarda fazla kıpırdanma ya- şanmadı. 200 bınin üzerine çıkamadık so- nuçta. İtıraf etmek gerekırse tı- rajımız hıçbır zaman plakçılann dık- katinı çekecek düzeye gelmeyecek. ama "Alan alır, almayan almaz" diye bir düşüncemiz yok. Kendımızı geliştırmek ıçın her şeyi yapıyoruz, bağnaz değiliz, her türlü müziği izli- yoruz, yerimizde saymıyoruz. Prince'den 'sürprizsiz' kaset^ P b p müziğin olay adamı Prince'in 15. albümü 'Come' Türkiye'de de kasetçi vitrinlerini süslemeye başladı. Ancak bu hıza karşın Batı'da olduğu gibi bızdeki Prince hayranlannı da pek tatmin etmedi bu çalışma. Sürprizsiz bir kaset 'Come'. 90'h yıllarda pop müziğin yaşadığı krizin minik bir örneği. On amaçsız parça; tabii amaç, cinsel ibşkıyi en ince aynnüsına kadar dinleyene anlatmak değilse. Kendini 'Minneapolisli dahi' diye tanıtan Prince, eleştirmenlerin ve halkın hep yanında olduğunu düşünerek yeniliklere uzak durarak bu noktaya geldi. Tıkanınca yine o meşhur erotik parçalanna sanldı ve plak şırketı WEA'yı da albümün reklamlannda erotik mesajlar vermeye zorladı: "Prince, bir kez daha siyahi müziğin temalannı, cinsel deoeyimlerini yansıtmak için kullaıuyor." Prince'in, sanat yaşamının ılk yıllannda yazdığı parçalardan oluşan 'Come' adli kasette, baştan sona cinselliği işlemesi. ABD'de tutucu çevrelerin tepkısini çekerken müzik dünyası sözlerden ve melodileri bastıran erotik seslerden en çok, müzikal fakirliğin altını çizdi. Baa müzik dergılennde 'Diskotekte, alkol eşliğinde bile day anılmay acak müzikler' diye başhklar çıktı. 'Come', funky ritmleriyle başbyor; dördüncü parça 'Loose'da biraz metalize oluyor; 'Dark' adlı balladla yumuşuyor ve 'Orgazm'la bitiyor. Prince, albümün tanıtım top- lantısında, albümdekı sekse davet eder sözlerin hayli masum olduğunu söylerken 'Come', 'Loose', 'Lace', 'Dark' ve 'Papa' adlı parçalann mutlaka listelerde yükseleceğini belirtti. Bu gitarlar tarihe geçti"Bu nonnal bir gitar değil, adeta sek- si bir kadın, her şeyiyle tam bir rock gi- tan." Rock gıtaristlennden Eric Clap- ton, Beatles'tan George Harrison, Rol- ling Stones'tan Keith Richards, \Vho'- dan Pete Townshend. Dire Straits'ın lı- den Mark Knopfler, eski Deep Purple üyesi Ritchie Blackmore, Jeff Beck ve Robert Cray'ı TV kameralan önüne toplaüp bu sözlen ettiren gitar, kırk yıldır en çok satılan ve çahnan Fender Stratocaster. Rock müzik ve Fender Stratocaster kırk yıl önce beraber doğ- dular. Daha önce Billy Haley ve Ervis Presley, dev akustık gitarlar calıyor- lardı. 1954'te ucuz sayılabilecek para- lara satılan, hafıf stratocaster piyasaya çıkü ve bütün gruplann gözdesı oldu tlk elektrogitarlardandı. elektronık rock'ın tanınmasında en büyûk rol onundu. Buddy Holly, Fender Strato- caster kullanıyordu, parlayan yorum- lanyla öne çıİcan efsanevi Jimi Hend- rix de. Fender'in çeşitleri Türkiye'de de büyük ılgi gördü. Anadolu kay- naklı pop yapan birçok grup, Fender'- le sahneye çıktı. Son kırk yılda Fender'le, yalnız bir gitar baş edebıldi. Bırkaç yıl önce ölen Gibson Les Paul'ün üretımı Gıbson gı- tardı bu rakıp Chuck Berry'nın elinde tanındı; 60'h yıllarda B.B. King ve John Mayall gıbi gıtaristlerin parla- masıyla altın yıllannı yaşadı. 1994 yılı. Fender için kırkıncı yaşgünü. Gibson ıse tam tamına yüz yaşına basü. Gibsoncılar dalya konserlenni ünlü Wembley'de kutlarken Fender- cıler kitaplar. plaklar ve videokasetler- le bu önemlı tarihı ölümsüzleştırmeye çalıştılar. Rock müzikle beraber bir- çok gitar üretıldi. birçok marka pı- yasadan geldi, geçti. Ancak hıçbın, ef- saneleşen Fender'i tahtından indire- medı. Gibson ıse o muhteşem sesiyle daha çok klasık tutkunlannı cekerek uzun yıllar zirvede kalacağını ispat- ladı. 'Karadeniz pop' okyanusa açılıyor... li popta, kimi sevgilisine börek- ler acarken, kimi yaklaşan soğuk gün- ler için sevdiğinden kazaklar örmesini beklerken ciddi işlere kafa yoranlar da var. Gecen yıl "Efiılinr adlı kasetiyle ilginç bir sound yakalayan Volkan Ko- nak, yeni çabşması "Gelir misin Be- nnnle*\le Karadeniz ezgilerini çağdaş yorumla geniş kitlelere ulaştınyor. Yıllarca kemençe eşliğinde seslendi- rilen Karadeniz ezgilerini, bölgenin ritmine uygun gitar ve Baüb sazlarla veriyor Volkan Konak. Bölgenin şive- siyle ezgilerin popa uyarlanması, din- leyenı rahatsız etmiyor. Volkan Konak, Macka doğumlu. Lıse öğretmeninin teşyikiyle on alü yaşında İstanbul'a gelip ÎTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuvan'nda eğıtim görüyor. Ardından üç yılük halk müziği üzerine sosyal bibmler masteri yapıyor, okul bitince piyasaya giriyor. Okul döneminde Trabzon civan- nda yaptığı derlemelerle işe başbyor. tlk kaseti "Efufim" önce yadırganıyor, ancak sonra Karadenizliler kadar di- ğer yörelerdeki insanlarca da sevüiyor. Basın, Konak'ın müziğine 'Karadeniz pop' adını takıyor. Karadeniz popun bu ilk ürünü, yüz binin üzerinde satı- yor ve ara ikinci kasete geliyor... Yıllarca kemençe eşliğinde seslendirilen Karadeniz ezgilerini, bölgenin ritmine uygun gitar ve Batılı sazlarla veriyor Volkan Konak. Bölgenin şivesiyle ezgilerin popa uyarlanması, dinleyeni rahatsız etmiyor. - Nereden aklınıza geldi Karadeniz ezgüerim pop normlannda seslendir- mek? Birinci neden olarak o bölgenin aci- len ele abnmasını gösterebibnm, çün- kü Karadeniz deyince akla Trabzons- por, silah, fıkradan başka bir şey gel- miyor ve anormal derecede ucuz espri- lere malzeme oluyor yöre. Oysa Kara- deniz'in çok güçlü tarihı ve kültürü var. Ikincısi, ben eskiden halk müziği türünde okuyordum, her yerde bu tür sanatolara bir küçümsemeyle bakıb- yor. Ûçüncü neden de çok ilginç bir şey yapıp sıynbna isteği. Bana göre başan gökkuşağına yeni bir renk ekle- mektir, bunun peşinde koştum. Deniz taşıyıcıdır, bu nedenle Akdeniz ve Ka- radeniz havzası sulardan ötürü hep bağlantı içınde obnuştur. Örneğın Gipsy Kings'i dinbyoruz, gırtlak ola- rak aynı Karadeniz gınlagı. Dünya bu insanlan dinbyorsa biz de evrensel so- undla geniş kitlelere ulaşabilinz dıye düşündüm. - Yaptığmız müzik Karadeniz dış> ndaki bölgelerden nasıl tepki aldı? Diğer bölgeler, Karadeniz ezgilerini ilk kez bu kadar rahat algılayabildı. Çünkü eskiden kemençe ile çabyor- duk, on dakika sonra dinlemekten yo- ruluyorlardı. Ama şimdi evrensei dıl kullandığımız ıçın müzığımıze daha yakınlaştılar. Karadeniz ınsaru ise ye- nıbğe kapab. İlk kasetım Efubm sekız ay rafta bekledı, sonra satmaya baş- ladı. Şimdi büyükler. 'çocuğumuzla kavga etmeden dinleyebileceğimiz bir yaprt' dıye nitelıyor kaseti. - Değişik renkler arayan yerli popü- ler müzik piyasası için kasetleriniz bir kıvikun olabilir mi; yerel sanatçılann. yapırlaruıı, bundan böyle daha çağdaş öiçülerde sergUemek için teşvik edebilir mi? Bız bir yerden başladık \e sürdürü- yoruz. Slogan müziği yenne konulu müzik yaptığımız için yolumuz uzun. Diğer yörelerden de insanlar çıka- cak. Gürcü havalan okuyacak ya da Abaza havalannı seslendirecek. Rize taraflannda Lazca rock yapan bir grup olduğunu duydum. Çağın mü- ziğini yakaladıklannda bu insanlar daha geniş kitlelere ulaşacaklar. - tlk kasetiniz Efulim'deki Hey Gidi Karadeniz adlı parça, önce Izd- Ercan'ın kasetine, oradan da ANAP'- ın secim meydanlarına uzanan ilginç biryol katefti... Matbaa hatası yapılarak kasetın üzerine parçanın benim olduğu yan- lmadı. ama Kültür BakanlığYnda üzerime kayıtlı eser. Izel-Ercan kapakta yazmadığı için çevın eser sandıklannı açıkladılar Asbnda on bir ay sesimı çıkar- mamıştım. pobtikacılar sıkıştınnca onlan uyarmak zorunda kaldım. ANAP telifı benden aldı. - Sırada neler var? Biz köy deresı gıbı denize kanştık. Rengımız koyuydu, zamanla açıla- cak, ama sahilden de kopmay acağız, yine Karadeniz'i sergıleyeceğız. Ka- radenız'ı Rusya'dan Bulgaristan'a, Kafkasya'ya uzanan bir havza ola- rak görüyorum, yelpazeyı yavaş ya- vaş açmak istiyorum. FENDERCÎLER Buddy Holly, Bob Dylan, Jimı Hendrix, Frank Zappa, Bruce Springsteen. Keith Richards. Pete Tovvnshend, George Harrison, Da- vıd Gilmour. Eric Clapton. GİBSONCILAR Chuck Berry. B.B. Kıng, John Mayall. Neil Young, Carlos Santa- na. George Benson. Jimmy Page, Steve Howe, Edge (U2), Slash (Guns n'Roses) j numara• Geçen hafta Türk pop münğinin zirvesinde "Delikanlmı'' adlı kasetiyle Yüdız Tilbe vardı. Üç yılda üç kasetle yerinı sağlamlaştıran Yonca Evcimik, yeni hiti "Bandıra Bandıra"run yanına bir ikincisini koyamamasına karşın iyi satıyor. Tarkan ise "Aacayipsin"le üçüncü sıraya indi. • Türk sanat müziğınde Muazzez Abacı, "Kar Yangınlan" adlı kasetivle şu anda rakipsiz. Muazzez Ersoy (Sizi Seviyorum) ve Ebru Gündeş ( Tatlı Bela), Abaa'mn çok gerisındeler. YıMızTUbe • Yabancı popta ıkı yılda büyük başanlar elde eden Ace of Base, "Sign"adlıçahşmasıyla 1 numara. Pink Royd'un "Di>ision BeU" adlı kaseti, "Aceof Base"ın hemen gensınde yüksebyor. Popun güçlü kadın seslerinden Mariah Carey, "Music Box"la üçüncü. •Türk halk müziğınde veni kasetiyle ıyı çıkış yapan Songül Karü, "Oralıyam Ben"le 1 numara. • Klasik müzikte ise ünlü tenor. Pavarorti, Domingo ve Carreras'ın yeni çabşmalan "The 3 Tenors in Concert 1994" en fazla alıcı bulan kaset. K l s a K l s a Neil Young • 'Altematif Rock'ın patronu kabul edılen Neil Young, Kurt Cobain'a adanmış ilk şarkıyı yapan rock yıldızı oldu. Neil Young. bu parçayı yeni uzunçalanna ad olarak seçti: 'Sleeps \\ ith Angels'. • Guns n'Roses'ın gitaristi Gilby Clarke, grubu bırakacağını ve solıstbkle müziğe devam edeceğini açıkladı. 199rdeIzzyStradlin'in yerine gruba giren Cİarke'ın bugünlerde yaptığı solo plak 'Pawnshop Ğuitar' müzikseverlerce çok beğenildi. 31 yaşındaki Clarke, Guns n'- Roses'ın üç kurucusu Axel Roses, Slash ve DufTMcKegan'ın aldığı hıçbir sanatsal karara ka- tılamıyordu. • Uluslararası İnsan Haklan Derneği'nin başkam Jack Mealy, Steven Biko'nun ailesine yardım amacıyla Güney Afrika'da Port Elisabeth'te yapılacak bir konserin hazırlıklannı sürdürüyor. 1977'deöldüriilen Biko adına beste yapan Peter Gabriel, müzikçileri bu konser için bir araya getırmeye uğraşıyor. • Woodstock sahnesinde başlayan 25 yıllık kariyerinı yeni uzunçalan 'Ha\ e a little Faim'le kutluyor JoeCocker. Muzığe geçmeden önce ShefTıeld'da musluk tamir eden Cocker'ın yeni çalışması on üç parçadan oluşuyor. 'Summer in the City', « u t of the Blue', 'Angeline', 'Take Me Home' uluslararası hit olabilecek düzeyde parcalar. • On dört yıl sahnelerden uzak kalan Eagles'ın dönüş konseri görkemliydi. Los Angeles'ın güneyindeki Inine Meadows'ta yapılan konserde biletler, 700 dolardan aba buldu. Don Henley, Gleen Frey, Joe Walsh, Don Felder \ e Timothy B. Schmitt'ten oluşan grup, üç kuşağın tanıdığı 'Hotel California'yla başladıklan kon- serde, 29 parça seslendirdi. Yeni bir albüm hazırlayan Eagles; Avrupa. Asya ve Avustralya'ya kadar uzanacak dünya turnesine çıkıyor. • VVoodolounge- Rolbng Stones • Experimental Jetset, Trash and no star- Sonic Youth • The Guide- Youssou N'dour • David Byme- David Byrne • Sni.ilisation- Orbital • The Song of Van Morrison- No Prima Donna • Cacbe- Kirk Whalum • Blade Runner- Vangelis • Aria- Asia • Kınalı Bebek-Demet • Aşk İçin- Serdar Ortaç • Suç Bende-Mustafa Sandal • Romantika 1- Mustafa Süder • M~rf« o f Turkish Music