Katalog

19 EYLÜL1994 PAZARTESİ CUMHURIYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Kübadapfyasaya adımattı • Dış Haberler Senisi - Küba'da gıderek artan yiyecek sıkıntısını sona erdirmek amaayla ekonomik reformlar yapmayı planlayan Havana yönetimi çiftçilerin, bundan böyle üriin fazlalannı serbest piyasada satabileceklerini açıkladı. Küba Devlet Başkanı Fidel Castro'nun kardeşi olan Savunma Bakanı Raul Castro, Kübalı küçük çiftçilerin, devlete vermekleyükümlü oJdukJan ürûnden artakalanı serbest olarak satma ımkanına sahip olabileceklerini bildirdi. Etnik temizfik •SARAYBOSNA (AA) - Sırplann hızla devam ettikleri 'etnik temizlik' çerçevesinde, son olarak dün de çoğunluğu kadın, çocuk ve yaşlı olmak üzere 700 Mûslüman'ın Sırplar'ın kontrolündeki topraklardan sürüldüğü bildirildi. Etnik temizlik dahaçok Banja Luka ve Bijeljina bölgelennde yapılıyor. Irak-İsrail gizfl görûşmeleri • LONDRA(AA)- lsraii ile Irak'ın bir banş anlaşması ımzalanması konusunda, Fas'ta gizli görüşmelerde bulunduklan öne sürûldü. tngiltere'de yayımJanan Sunday Times gazetesinde, İngiliz MI6 istıhbarat servisine dayanarak venlen haberde, Irak Başbakan Yardıması Tank Aziz'in Israil Iskan BakanıBenjamin Ben Elizer başkanlığındaki bir Israil heyetiyle, geçen ay Rabat'ta bir görüşme yaptığı bildirildi. Haberde, Israil Polis ve Petrol Bakaru Moşe Şahal'ın da görüşmelere kaülmış olabileceğı belirtıldi. azarlık Eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın, cunta liderleriyle yaptığı görüşmeler uzadı Haiti'deDış Haberier Servisi -Haiti bunaümına çözüm bulabilmek için önceki gün Port-au- Prince'e giden eski ABD Baş- kanı Jimmy Carter'ın cunta li- derleriyle yaptığı görüşmeler, programlanan süreyı aşarak uzarken dördüncü tur görüş- melerinden sonra herhangi bir açıklama yapılmadı. Başkan Clinton ise görüşmelerden so- nuç alınmadığı takdirde, işgalin derhal gerçekleştirileceğıni açıkladı. Port-au Prince'ten naklen ya- yın yapan CNN Televizyonu, Carter başkanlığındaki ABD heyetı ile Haıtı'nin asken lıden Raoul Cedras başkanlığındaki delegasyon arasında yaklaşık 6 saat süren toplantının, TSİ 24.00 dolayında sona erdiğini duyurdu. Görüşmelerin ardın- dan heyetlerin devlet başkanlığı sarayına gittiği öğrenildi. ABD Başkan Yardımcısı Al Gore ise Cedras'ın çekilmesinin henüz doğrulanmadığını, geliş- melenn ıİa yönde de meydana gelebileceğini, banşçı çözüm konusunda fazla umutlanılma- ması gerektiğini söyledi. Reuter'in haberine göre CBS Televizyonu da, cunta liderleri arasında görüş aynlığı bulun- duğunu, General Raul Cedras'ın ikudardan çe- kilmeyi kabul edebileceğini, ancak Haiti'de kal- mak istediğıni bildirdi. Başkan Clinton ise cunta üderlerinin Haiti'yi terketmesinde ısrar ediyor. HaitiliJer başkenti terk ediyor Bu arada Haiti'de yüzlerce sivıbn, muhtemel bir Amerikan askeri müdahalesi korkusuyla başkent Port-au-Prince'i terk etmeye çabştığı bildiriliyor. Washington, Haiti krizi nedeniyle çeşıüi ülke- lerde yaşayan tüm vatandaşlanru, Amerikan aleyhtan olası saldınlar konusunda uyardı. Dışışleri BakanlığTnın uyansında, birçok ABD büyükelçibğine saldınlar olabileceğı yo- lunda kaygı duyulduğu da bebrtilerek, ABD va- tandaşlannın "dikkatli obnalan" ıstendi. Bunalıma ilişkın başka bir gelışme de Haiti'ye Haiti cuntası bderi Raul Cedras (sağda) eski ABD başkanı Car- ter'la yaptığı görüşmeden sonra taraftarlanna el salladı. yonebk uluslararası ambargoyu denetlemek üzere, bu ülke ile Dominik Cumhuriyeti sınınnda görev yapan uluslararası gözlemcilerin bu görevinin sona ermesı. 48 kişıden oluşan askeri gözlemci heyetinin sözcüsü Amerikab Hector Herrera, yapünmlara uyulmasını denetlemekle görevb heyetin, askeri müdahale tehdıdı sebebiyle üyelerinin güvenli- ğinden kaygı duyduğunu, bu yüzden gözlemcile- rin görevinin dün akşam sona erdiğini söyledi. Haiti müdahalesine katılacak ülkeler Tepkiler Güney Amerika ülkelerinden Paraguav ve Ekvador ile Latin Amerika tnsan Haklan örgü- tü, ABD'nin Haiti'yi işgaline karşı olduklannı açıkladı lar. Öte yandan bir ABD uçağı, görüşmelerin so- nucunu Clinton'a rapor edecek olan özel tem- sılci Carter'ı ülkesıne götürmek için Port-au- Pnnce havaalanında hazır bekliyor. • ARJANTtN: Müdahale sonrasında yüz kadar sınır gü- venJık muhafızı, 10 mühendis ve 50 doktor • BANGLADEŞ: Mûdahak sonrasında düzeni sağlamakta görevlendiriiecek 800 asker. • BELÇİKA: Düzeni sağla- makla görevjendiriiecek 30 ila 60 arasında jandarma ve yeni bir pofe gücünün eğitimi. • EVGİLTERE: Müdahaleye katılacak bir kurtarma getnisi. • KARAVİBLER: Düzenin saglanmasııçın 266 asker ve 20 pofememuru. • FRANSA: Yeni polis gücü- nün eğjtimi için 100 jandarma. • HEVDİSTAN: Müdahaie sonrası için 2 bin 500 asker ve polis gücünün eğitimı için des- tekpersoneü. • İSRAİL; Düzenin sağlan- ması için 25 subay tfe snur mu- haüzjörevlileri. • t%>üN: Düzeni sağla- raakla görevfcndirilecek 300 asker. • HOLLANDA: Müdahale IÇİD 160 mûre!tebatlı bir firka- teyn, bir hebkopter ve bir nak- liye uçağı ile müdahale sonrası için 135 asker. • PANAMA: Müdahale son- rası için 140 kişilik sağbk ekibi. Aynca Şili, Danimarka, Guya- na, Japonya, FilipinJer, PoJon- ya ve Güney Afrika, müdahale sırasında ve sonrasında ope- rasyona katkıda buiunmak is- tediklerini bildirdiler. ancak ne tür katkıda bulunabilecekleri hakkında aynnn vermediSer. LİDER DERGİ ÜCRETSİZ HERKESE Her biri Tam 240 Sayfalık 5 SÜPER KİTAP VERİYOR! Rl İR Tercihlerinize Göre 7 Kitaptan 5'i Sizin s AZANACAKSINI•\ a firfal • 7 YIL BOYUNCA LİDERÜĞİNİ KORUDU (Toplam Satışı Piyasadakj ÖSS - ÖYS dergilerinin toplam satışından daha fazla...) y YÜZBİNLERİ ÜNİVERSİTELİ YAPTI... • ÖSS VE ÖYS'Yİ GARANTİ ETTİ (Sözünde durdu... Her ne sebeple olursa olsun, üniversiteye giremeyen abonelerinin ödediği ücreti aksatmadan iade etti.) • ŞAMPİYONLAR YEDİ YIL BOYUNCA "fi n a l " DEDİ... İşte 1994 ÖYS FenBilimleri Şampiyonu ABONEMİZ MUSTAFA Ö. KIYIKUK "İLK ADIMI DOĞRU ATIN f i n a l i SEÇİN. final MÜKEMMEL" diyor...1 ...vefinal 8. YILINDA 38 SAYI DERGİ + 19 ADEJ ÜCRETSİZ EK... TÜM OKUYUCULARINA ÜCRETSİZ 5 SÜPER KİTAPverlyor (Çözümlü deneme sınavları... Her biri tam 240 sayfa) FİNAL KENDİNE GÜVENİYOR VE GARANTİ VERİYOR (Üniversiteye giremeyen abonelerinin ödediği ücreti yine iade edecek. Kitaplar ve dergiler tümüyle size armağan kalacak) İLK KİTAP 1. SAYI İLE BİRLİKTE ÜCRETSİZ HERKESE ÖSS ve ÖYS GARANTİSİNE DEVAM 3. SAYI 1994 ÖYS SINAV SORULARI EKİYLE BAYİLERDE f i n a l ' e ABONE OLUN... YARINLARINIZI TESADÜFE BIRAKMAYIN Gazete Bayilerinde... Tükenmeden alın. Geniş bilgî için Tel: (0212) 528 40 94 Faks: (0212) 512 97 56 POLTTIKADA SORUSLAR ERGUN BALCI 'Kurtarıcı'dan Kurtarmak Ispanyollara karşı ayaklanarak 1821 tarihinde Kolom- biya ve Venezuella'yı bağımsızlığına kavuşturan ünlü kahraman General Simon Bolivar'ın yardımctsı Gene- ral Sucre şöyle diyordu: "Vatanımızı yabanctlann ege- menliğinden kurtardık. Şimdi onu kurtancılann elinden kurtarmak gerekiyor." Eski Başkan Jimmy Carter'ın girişimi sonuç vermezse; ABD, Haiti'yi işgal edecek. Başkan Clinton, böylece Amerikan tarihinde belki de en çok reklamı yapılan, üze- rinden en çok gürültü kopartılan müdahaleyi gerçekleş- tirecek. Aylardır borazanlar çalarak "Geliyorum" dedikten sonra, Haiti'ye girecek. Isteyerek mi? Orası tartışmalı. Ointon'ın Haiti bunalımında bir ikilem içinde olduğu görülüyor. Haiti, kasım ayında kısmi kongre seçimleri- nin yaklaştığı bir sırada, Clinton için riskli bir kumar. Ba- şarıya uiaşıp çok az kayıpla cuntayı devirerek meşru Cumhurbaşkanı Jean-Bertrand Aristide'i işbaşına geti- rirse seçimlere Haiti'de demokrasıye yeniden işlerlik kazandırmış, kararlı Başkan görüntüsüyle girecek. Da- ha önce, Bosna ve Somali bunalımlarında sergilediği kararsız, çekingen lider imajından kurtulacak. ••• Ama madalyonun öteki yüzü de var. Haiti'de Amerikan askerleri ölür ve ABD birlikleri cun- ta yanlılarmın başlatacağı bir gerilla savaşına sürükle- nirse işgalin ABD'nin ulusal çıkarları açısından gerekli olduğuna inanmayan Amerikan halkı ve Kongre kıya- meti koparacak, Clinton, kısmi seçim öncesi önemli bir yara alacak. 'The Washington Post' gazetesi Clinton yönetiminin Bosna, Somali ve Ruanda bunalımlarında görüldüğü gi- bi dışarıda kuvvet kullanma konusunda her zaman is- teksiz ofduğunu, riski göze almaktan çekindiğini, yöneti- min Haiti bunalımında da bu kararsızlığını sürdürerek aylardır tehditlerle cuntayı indirmeye çalıştığını belirti- yor. ••• Aslında, Haiti cuntasının, Clinton yönetiminin tehditle- rine kulak asmayışının nedeni, Beyaz Saray'ın Bosna ve Somali bunalımlarında sergilediği kararsız tutum. Clin- ton, seçim kampanyası sırasında, Bosnalı Sırplara karşı gerekirse hava akınları düzenlenmesinı savunmuştu. İşbaşına geldikten sonra ise bırakın hava akınlarını, Bosna için hazırladığını öne sürdüğü 'alternatifplandan' bile vazgeçerek, Avrupalıların Bosna-Hersek'in parça- lanmasını öngören 'Banş Plam'na tam destek verdi. Başka bir deyışle Bosna'nın yüzde49'unu Sırplara vere- rek saldırganlığı ödullendiren planı kabul etti. Bunun ardından Somali fiyaskosu ve Ruanda'da yüz- yılımızın büyük soykırımlarından bin karşısında sergile- diği edilgin tutum geldi. Clinton'ın Bosna krizinde izlediği kararsız politika, bizzat Amerikan basınında eleştirilmiş, bu tutumun dün- yamızda birçok diktatörü yüreklendireceği yazılmıştı. Haiti cuntasının Clinton'ın şimdiye dek savurduğu teh- ditlere kulak asmayışı, eleştirilerin haklı olduğunu gös- teriyor. * • • Şimdi Clinton, Haiti'ye müdahale kararı vererek bu imajı silmek istiyor. Ancak yine yanlış yapıyor. Çünkü Bosna da, BM tarafından tanınan bir ülkenin, başka bir ülke (Sırbistan) tarafından desteklenen saldırı- ya uğraması soz konusudur. Bosna krizı, uluslararası banş ve istikrarı tehdit edebilecek, sınırların çiğnenme- sini meşrulaştırabılecek niteliktedir. Haiti'deki bunafım ise ne uluslararası barışı ne de ABD'nin ulusal çıkarlarını tehdit ediyor. Doğru. Haiti'de kan döken, acimasız bir diktatörlük var. Ama BM verilerine göre dünyada halen 25 dikta re- jimi bulunuyor. Sözgelişi, ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher'- in sık sık kapısını aşındırdığı Surıye çok mu demokratik? Clinton'ın 'ticarette en çok kayrılan ülke' statüsünü ta- nıdığı Çin'de demokrasi olduğu ileri sürülebilir mi? Gerçek şu ki Clinton'ın Haiti'ye müdahale kararı özün- de ABD Başkanı'nın iç tüketim ve kişisel imajını düzelt- me hesaplarıyla alınmış bir karardır. VVashington, 'arka bahçesini' istediği gibi düzenleme hakkını kendinde görmektedir Yarın aynı hakkı Rusya kendi arka bahçesinde, 'yakın çevresinde' iddia ederse ne olacak? Demokrasi ve insan haklarını savunma gerekçesiyle başka ülkelere müdahale yolu açılırsa bunun sonu gel- mez. Ve General Sucre'nin 172 yıl önce söylediği gibi ülkeyi 'kurtancılardan' kurtarma mücadeleleri başlar. I (onomıst 'İNYORUMU Bağdat'apetrol ambargosukalksın Dış Haberler Servia - Türki- ye, Irak'a uygulanan Birleşmiş Milletler (BM) ambargosunun kaldınlması için dıplomatik ça- balannı sürdürürken Batı ka- muoyunda da petro) satış yasa- ğının artık sona erdirilmesi ge- rektiği görüşü dıle getirilmeye başlandı. fngiltere'nin etkıli ekonomi-sıyaset dergisi The Economist'in son sayısında yer alan bir yorumda Bağdat yöne- timinin, petrol satış yasağının kaidınJmasj için öne sürülen tüm koşullan yerine getirdiği ve artık BM'nin Irak'a verdiği sö- zü yerine getirmesi gerektiği be- lirtıldi. Yorumda şu göriişlere yer verüdi: BM Güvenlik Konseyi, 1991 'in nisan ayında, komşu- lanna karşı askeri tehdit oluş- turmadığı kanaatine vanldığı anda Irak'ın petrol sanşına başlayabileceğı yolunda karar almıştı. Irak'ın kıtlesel imha si- lahlannı yok etmekle görevlen- dirilen BM Korrusyonu'nun Başkanı Rotf Ekeus, hafta için- de Güvenlik Konseyi'ne Irak'- ın artık kitlesel imha silahı üret- me olanağjnın kalmadığını an- lattı. BM, Irak'ın petrol satmasına 3 yıldır makul teknik nedenler- den hareket ederek izın vermi- yordu. Ekeus'un anlattıklann- dan artık bu tür nedenlerin de kalmadığı anlaşılıyor. Ne var ki ABD yönetimi. Irak Devlet Başkanı Saddaoı Hüseyin ikti- dardan aynlmadıkça ambargo- yu sürdürmekte diretiyor. Bu- nunla birlikte Güvenlik Konse- yi'nin diğer üyeleri gelecek yıl bahar ayında Irak'ın yasal yol- lardan petrol satışına başla- masından yana görünüyor. Irak'a petrol satış yasağının kalkması için bir iki koşul daha yerine getirilmeli. Her şeyden önce Bağdat, Kuveyt'in ege- menliğini ve yeni sınır çizgisini kabul etmeli. Ikinci olarak Irak kitlesel imha silahı yapmak ka- dar bu tür malzemeleri ithaJ et- mekten de kaçınmalı. Son ola- rak da BM,Bağdat kuraUan ye- niden çiğnemeye başladığında yaptınmlan yeniden devreye sokacak bir mekanizma oluş- turmak durumunda. Körfez Savaşı'nın galipleri, belli koşul- lar yerine getirildiğinde Iraîc'a konan petrol satış yasağının kaldınlacağuu ilan etmişlerdi. Saddam'm, yenilgıden sonra ıktidarda kalamayacağını sanı- yorlardı. Ancak Saddam ikti- dannı korudu ve koruyor. Üs- telik BM'nin öne sürdüğü ko- şullan da yerine getirdi. Bağ- dat'a verilen sözün de artık ye- rine geürilmesi gerekiyor. i