Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16AĞUSTOS1994SALI 8 DIŞ HABERLER Jirinovski vizeabmaA •MOSKOVA (AA) - Aşın milliyetçi Rus lider Vladirnir Jirinovski'ye, daha önce olduğu gibi yine Almanya'ya giriş vizesi verilmediği bildırildi. Adırun açıklanmasını istemeyen bir kaynak, Alman Dışişleri Bakanı Klaus Kinkeİ'in, Jirinovski'ye vize verilmemesi yönünde karar aldığmı belirtti. Vetayetî Azertaycan'da • MOSKOVA (AA)- Azerbaycan Dışişleri Bakaru Hasan Hasanov, dün İran Dışişlen Bakanı Ali Ekber Velayetı ile görüştü. Orta Asya ülkelerine yaptığı geziden sonra dün sabah Azerbaycan'a gelen Velayeti, Hasanov ile görüşmesinde, "İran'ınherzaman Azerbaycan'ı desteklediğini, bunun gelecekte de böyle olacağını" belirtti. İran-Arjantin •TAHRAN (AA) - İran ve Arjantin arasındaki gerginlik sürerken, İran Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, iki ülke ilişkilerinin geleceğinin Arjantin hükümetinin tutumuna bağlı olduğunu söyledi. Bakanlığın Amerika Masası Başkanı Muhammed Hasan Fedai Ferd, Arjantin'in Buenos Aires'teki Yahudi kültür merkezinin bombalanması olayını soruştururken ABD ve İsrail'in etkisinde kaldığını, ifade etti. İran ekonomisi bûyödü •TAHRAN (AA)-İran, düşük petrol fıyatlanna karşın, ülke ekonomisinin büyüdüğünü bildirdi. İran Merkez Bankasf ndan yapılan açıklamada, petrol fıyatlannın düşük olması dolayısıyla hükümetin geçen yıl boyunca harcamalar ve ithalaü azaltarak ekonomik büyümeyi sağladığı kaydedildi. Merkez Bankası Başkanı Muhammed Hüseyin Adelı, 21 Mart 1994'te sona eren mali yılda, uluslararası siyasi ve ekonomik koşullann iyi olmamasına karşın, ülke ekonomisinde yüzde 5'lik bir büyüme kaydedildiğini açıkladı. "Faks •\VASHlNGTON (AA) - "Klasik diplomasi", "'mekik diplomasisi", "sessiz diplomasi" gibi siyaset bilimi terimlerine bir yenisi eklendi: Faks diplomasisi. Hem de Azerbaycan ile Ermenistan arasında. US Nevvs and World Report dergisi tarafından verilen bir haberde, Bakü ile Erivan arasında, son birkaç aydır her gün faks mesajlannın gidip geldiği bildirildi. Dergi, ıki ülke liderlerinin birbirlerine faks yollayarak banşın tesisine çalıştıklannı yazdı. Haberde, Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'ın faks diplomasisinin, yıl sonuna kadar banşın yolunu açacağma inandığı da belirtildi. Kuranezberleyin cezamz indirilsin' •TAHRAN (AA)-İran cezaevlerinde yatan mahkumlann, Kuranıkerim'i ezberlemeleri halinde hapis cezalannın indirileceği açıklandı. Adalet Bakanlığı yetkilisi Asadullah Lecaverdi, Tahran Radyosu'ndan yayınlanan açıklamasında, Kuran'ın belli bölümlerini ezberleyen mahkumlann cezalannın birer hafta indirileceğini e söyledi. Kuran'ın tamamını ezberleyen mahkumlann hapis cezalannda da bu doğrultuda önemli indirimler öngörülüyor. ABITdekiyangın: 8çocuköMû • CARBONDALE (AA) - Amerika'da St. Louis'in güneydoğusundaki Carbondale kentinde bir evde çıkan yangında, 9 çocuktan 8'i öldü. Yetkililer, polis ve itfaiye ekibinin, yangının çıktığı tek katlı ahşap eve gittiğinde, yaşlan 5 aylıktan 7 yaşına kadar olan 8 çocuğu ölü bulduğunu söylediler. Çocuklarla birlikte olan 8 yaşındaki bir çocuğun ise yangın sırasında evden kaçmayı başardığını bildiren yetkililer, yangın sırasında hiçbir büyüğün bulunmadığını belirttiler. 14 Ağustos 1%9'da Betfast sokaklannda ilk kez boy göstermeye başlayan Ingötz askerieri kenduerinden emindiler. Ancak bugün K.İrlanda'da barış hâlâ tızak. İrlcmdadabınvk yıldöniimii EDtPEMtLÖYMEN LONDRA - Kuzey Irlandada Irlan- da Cumhuriyetçi Ordusu'nun (IRA) şiddet eylemlerini arttırmasının \e İngi- h'z ordusunun Katolik-Protestan top- lumlan arasına banş gücü gibi girmesi- nin 25. yıldönümü buruk anılıyor. Kuzey İrlanda'da şiddet eylemleri durmadığı gibi îngiltere'nin güney kıyı- sında turistik Bognor kentinde bomba- lann patlaması. IRA eylemlennın süre- ceğinin kanıtı olarak görülü>or. IRA"- nın siyasi partısı Sinn Fein'in lıden Gerry Adams her ne kadar banşın >akın olduğundan söz ediyorsa da Adams'ı da Sınn Feın'i de hiç dınlemeyecek çok militan bir grubun IRA ıçinde sürekli eylemden yana olduğu da bilinıyor. Medya ise şiddet eylemleri karşısında kamuo>unun duyduğu çaresizliğı yan- sıtan haber. yorum, fotoğraf ve radyo- televızyon programlanjla vüklü. Hep "Nerede janlış >aptık? Başka türlü ola- biür miydi? Öyle değil de böyle karar alı- nsaydı ne olurdu" gıbı değerlendırmelere rastlanıyor. IRA'nın son 25 yıldaki terör eylemle- rinın İngiltere ve İrlanda hükümetlenne toplam masrafının 23.5 milyar sterlin olduğu açıklandı. Bu, yaklaşık 2 katril- yon TL ediyor. Terörü besleyen ekono- mik sorunlan alt etmek amacıyla bölge- ye sürekli bir yatınm atağı var. Şiddet eylemlerinın her gün yaşandığı Kuze> İrlanda'ya gerek Ingiliz gerek yabancı yaünmcılan çekmek içın hükümet; ver- gı kolaylıklan, kredi olanaklan, parasal ayncahklar sağlıyor. Aynca Avrupa Bırliği Komisyonu da Kuzey lrlanda'ya her yıl düzenli olarak bölgesel kalkınma fonundan malı des- tek venyor. AB yardımı, üç yıl boyunca yılda 12 milyon şterlini bulacak. Aynca ABD de Kuzey İrlanda Yardım Fonu'- na yine 12 milyon sterlin veriyor. İngil- tere ve İrlanda hükümetleri tarafından kurulan Uluslararası İrlanda Fonu, ya- tınmcılan bölgeye çekmek içın gerekli altyapı koşullannı sağlamayı amaçlı- yor. Kanada ve Yeni Zelahda gibi İngı- liz Uluslar Topluluğu üyesi üîkeler de fona düzenli katkıda bulunuyorlar. Teröre karşı hükümetin Kuzey İrlan- da'ya yaptığı yatınmlar ve sağladığı mali deştekler çok büyük miktarlan bu- luyor. Örneğın son yıllarda sanayi ve ü- caret alanında İngiltere'nın orta ve gü- ney kesimlerine yapılan yatınmın 6 katı Kuzey İrlanda'ya yapıldı GKore'den Kuzey'e yardımönerisi Dış Haberler Servisi - Güney Kpre Dev- let Başkanı Kim Young Sam, banşçı amaç- larla kullanılması şartıyla Kuzey Kore'ye nükleer teknoloji yardımında bulunmaya hazır olduklannı açıkladı. Kuzey Kore'nin nükleer programını desteklemeye hazır olduklannı belirten Kim Young Sam. bu yardımı ancak 'Kuzey Kore'nin nükleer aktivitekrini şeffaflaştır- mayı garanri etmesi halinde' vereceklennı bildirdi. Kore'deki Japon sömürge yönetiminıı sona erişinin 49. yıldönümü nedeniyle yap tığı konuşmada Young Sam. "Koreliler sonsuza dek bölünmüş bir halde yaşayamaz- lar. Tüm ulusal kararlılığunızı ve gücümüzü birleştirmelijiz" dedı. Devlet Başkanı Yo- ung Sam, nükleer programın 'Korelilerin tek bir toplum' oluşturmalanna önayak olacak ilk ortak proje olabileceğıni belirtti. Yıldönümü nedeniyle önceki gece Seul'- de Kuzey Kore yanbsı bir gösten düzenle- mek amacıyla 10 binin üzerinde öğrenci bir üniversite kampusunde toplandı. Dün bir bildiri yayımlayan Kuzey Kore hükümeti ise, Güney Kore'yi iılusal bölün- me'yi arttırmakla suçladı ve Seul'ün. ağırlığı politikadan ekonomiye kaydıran yeni birleşme formülünü reddetti. Güney Korcli öğrencilerin düzenlediği gösteriyi dağıtmaya çaltşan 8 bin polise öğrenciler demir sopalarla karşı koydu. Kuveyt: BM gözlemcisini Iraklı askerler öldürdü Irak'a sınırihlalisuçlaması KUVEYT (AA)-Kuveyt. Irak'ı sınırda yeni olaylarçıkarmakla suçlayarak, BM Güvenlık Konseyi'nin sınır ıhlallenne son vermesini istedi. Kuveyt hükümet sözcüsü yaptığı açıklamada, Irak'ın son günlerde. iki ülke arasındaki askersız bölgede bazı eylemlere ginşüğini ve Bangladeşli BM gözlemcisinin bu olaylar sırasında öldüğünü belirtti. Sözcü, bu cinayetin Irak'ın BM denetimındeki bölgede sürdürdüğü saldınlann ve ihlallerin bir parçası olduğunu söyledi. İki ülke arasındaki askersız bölgenin. BM tarafından oluşturulduğunu ve Güvenlik Konseyı'nin bu bölgedeki ihlallerin sona ermesi için gerekli önlemleri alması gerektığini kaydeden sözcü, "Bu olaylar Irak'ın uluslararası kararlara mevdan okuduğunu ve bölgede dengesizük yaratacak saldırganlık potirikasını göstermektedir" dedi. Irak-Kuveyt sırunndaki askersiz bölgede 1991 yılı nisanayında BM görev vapmayabaşlamıştı. Aliyev Elcihey gerginliğinde yeni boyut Elçibey'esuikastiddiaa MOSKOVA (AA) - Eski Azerbaycan Devlet Başkanı Ebulfez Elçibey'e yönelik bir suikast hazırlığının ortaya çıkanldığı iddia edildı. Nahcivan'ın Keleki Köyü'nde yaşayan Elçibey'in basın merkezi tarafından dün yapılan yazıh açıklamada. 11 ağustos ta komşu Üstüpü Köv'ü cıvannda şüpheb iki kışının yakalandığı Ueri süriildü. Açıklamaya göre. sorgulan yapılan bu ıki kişi, "Elcibey ve yakuı arkadaşı Ferec Guliyev'i öldürmek üzere göre>lendirüen ve Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliye\ in emri ile hareket eden 17 kişflik özel gruptan olduklannı" itiraf ettiler. Yakalananlardan biri. "doğnıdan Aliyev'e bağlı olarak hareket ettiğini ve Nahcivan Polis Miidürü Mirzayev tarafından eğitüdiğiııi" söyledi. Açıklamada. Eiçıbey ve Guliyev'in öldürülmesı içın Keleki'ye dört yönden birsaldın yapılmasının planlandığı kaydedildi. Plana göre, Nahcivan ve Ordubat polısı ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın Nahcıv an Tugayı'nın Acıl Müdahale Alayf ndan güçlerin katılacağı saldından önce. 17 kişilik özel grup Keleki'de kanşıklık çıkartacaku. 10 HAMAS YÖNETİCİSİTUTUKLANPI S T KÖ,HA3IAS'a ağn*darbevurdu Dış Haberler Servisi - İsrail- Filistin banşının, Filistinli aşın dinci HAMAS örgütünün Is- rail hedeflerine yönelik saldın- lan nedeniyle tehlikeye girmesi üzerine, Filistin polisi HA- MAS'a karşı genış çaplı bir te- mizlik harekatı başlattı. Batı Şeria ve Gazze Şeridi'- ndeki İsrail hedeflenne yönelik saldınlannı son günlerde tır- mandıran HAMAS'ın önceki gün ve dün gerçekleşürdiği üç saldında bir Israilli sivil öldü, 7 sıvil ve 3 asker yaralandı. HAMAS'ın dün sabah İsra- illı askerlere karşı bombalı ey- lem gerçekleştirdiğı Gazze Şe- ridi'ni ziyaret eden İsrail Baş- bakanı fzak Rabin. İsrail he- deflerine yönelik saldınlann Ortadoğu banş sürecine darbe vuracağı uyansında bulundu. Filistin özerk bölgesi yöneti- cilerini saldınlara karşı önlem almamakla suçlayan Rabin, banş görüşmelerinin geleceği- nin. Filistin yönetiminin bu saldınlara karşı harekete geç- mesine bağlı olduğunu söyledi. İsrail Başbakanı. "Saldırılar devam ederse görûşmeler kesi- lir" dedi. . Rabin, İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki Erez baraj bölge- sinde dün yapılması planlanan İsrail-Filistin görüşmelerinde aünacak kararlann uygulan- masını, 'FUistin yönetiminin te- rörizme kanrşı mücadele çaba- lan ışığında değerlendirecekle- rini' söyledi. HAMAS saldınlannın Or- tadoğu banş sürecini tehlikeye düşürmesi üzerine harekete ge- çen Filistin yönetimi, aşın din- ci örgütün 10 yöneticisini tu- tukladı. Gazze Şeridi'nde ön- ceki gece başlayan temizlik ha- rekatı kapsamında tutuklanan 10 HAMAS yöneticisinin arasında, örgütün üst düzey yöneticilerinden Muhsin Ebu Aita da bulunuyor. Filistin polisi, dün sabah er- ken saatlerde de Gazze Şeridi'- nin güneyindeki Rafah mülteci kampında HAMAS üyesi üç kişinin evini aradı. Örgütün si- lahlı kolu İzzeddin El Kasım grubunun üyesi olan üç kişinin ele geçirilemediği bildirildi. HAMAS^ıntepkisi Filistin polisi tarafından başlatılan temizlik harekaü, HAMAS'ın sert tepkisine yol açtı. Örgütün bir sözcüsü tara- fından dün Amman'da yapı- lan açıklamada, örgüte karşı girişilen harekat 'çok tefaükeİi bir gelişme' olarak nitelendiril- dı. Operasyondan Filistin Kur- tuluş Örgütü (FKÖ) lideri Ya- ser Arafat'ın sorumlu tutul- duğu belırtılen açıklamada, "Filistin \onetimine şunu hatır- latmak isteriz ki, HAMAS'lı mücahitlere saldırmak, asla ge- çilmemesi gereken sınırdır" dendı. ALMANYA Türkkahvesine molotofkokteyli BONN (Reuter/AA) - Al- manya'nm batısındaki Hamm kentinde Türklere ait bir kah- ve dün kimliği bilinmeyen kişi- ler tarafından kundaklandı. Polis yetkilileri. kahveye molotofkokteyli aüldığını, an- cak yangının, büyümeden içe- ridekiler tarafından söndürül- düğünü bildirdi. Almanya'da son 6 ay içinde Türklere ait 19 ışyeri. konut ve mescit kun- daklandı. Alman güvenlik yet- kilileri bu saldınlann bazı- lannın PKK yanlılan tarafı- ndan düzenlendiğinden kuş- kulanıyor. Öte yandan İskoçya'nın Edinburgh kentinde bir Türk'- un ışlettiği kebapçı dükkanına önceki gün yangın bombası atıldı. Edinburgh'un kuzeyindeki Pennywell Court semtınde bu- lunan dükkana gelen yüzü maskelı bir saldırgan yangın bombası fırlatarak kaçtı. Kebapçı dükkanı, yangın sonucu tamamen tahrip olur- ken, bir kadın görevlı duman- dan zehirlenerek hastaneye kaldmldı. Dükkanda bulunan diğer iki kişi ise olaydan yara almadan kurtuldu. İskoç polisi, saldırgarun eş- kalinin belirlendiğmi ve yaka- lanmasına çahşıldığmı bildirdi. Polis yetkilisi, saldınnın siyasi bir amaç taşıdığını sanmadı- klannı belirtti. Plutonyum kaçakçılığı Bonn'u ürkütüyor Alrııaııya'clanükleer kaçakçılıkalamu Dış Haberler Servisi - Al- manya'da son dört ay içinde üç kez büyük miktarda, nükleer silah yapımında kullanılabile- cek plutonyum ele geçirilmesi, Alman yetkilileri telaşa sürük- ledi. Elegeçirilenplutonyumlann hepsinin eski Doğu Bloku ül- kelerinden kaçınldığı bildinl- di. Almanya Başbakanı Hel- mut Kohl, nükleer kaçakçılığın önlenmesi için Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'den yardım isteyeceğini açıkladı. Bavyera polisi hafta sonun- da yaptığı açıklamada, geçen çarşamba günü Münih Ha- vaalanı'nda Moskova'dan se- fer yapan bir Lufthansa uça- ğında yapıian aramada yakla- şık 300 gram zenginleştirilmiş plutonyum 239 bulunduğunu ve olayla ilgili olarak üç kişinin tutuklandığmı açıklamıştı. Der Spiegel dergisi ise plu- tonyumun, üç İspanyol yolcu- nun valızlennde ele geçirildığı- ru, Rusya Atom Enerjisi Ba- kan Yardımcısı Viktor Si- dorenko'nun da aynı uçakta sehayat ettiğini yazdı. Alman yetkililer, son dört ayda üç kez bol miktarda, nük- leer silah yapımında kullanıla- bılecek zenginleştirilmiş plu- tonyum ele geçirildiğini anım- satarak Almanya'nın, eski Doğu Bloku kökenh' bu ka- çakçılıkta transit geçiş yolu ol- masından endişe edildiğini bil- dirdiler. Almanya Başbakanı Kohl, önceki gün ZDF televizyonu- na verdiği demeçte Almanya üzerinden yapılan nükleeer ka- çakçılığı 'korkunç bir olay' ola- rak nıteledı. Kohl. "Bu çok ciddi bir du- rum. Sadece bizün için değil, herkes için" dedi. Geçen ay Rusya Devlet Başkanı Yelt- sin'e konuya ilişkin bir mektup yolladığmı belirten Kohl, en kısa süre de Yeltsin'le yüz yüze görüşeceğini söyledi. Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin yürürlüğe gireceği 16 kasım yaklaşırken, Yunanistan'ın karasulannı genişletip genişletmeyeceği tartışılıyor Ege DenizTnde 12 ıııil bunalımıkapıda LALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA - İmzacı ülkelerin kara- sulannı 12mileçıkarmalannıöngören Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin yürür- lüğe gireceği 16 kasım tarihi yaklaşır- ken, Yunanistan'ın karasulannı 12 mile çıkanp çıkarmayacağı tartışma- lan gündeme girdi. Türkiye, ABD'nin sözleşmede ken- dı çıkanna uygun değişiklikleri yap- tıktan sonra 1 ekim tarihinde onayla- yacağını açıklamasını Türk tczıni zayı- flatıa bir unsur olarak görmüyor. Yu- nanistan'ın Ege gibi yan açık ve ada- lann bulunduğu bir denizde kara- sulannı 12 mile çıkarması girişimini 'savaş nedeni' olarak gören Ankara, sozleşmenin imzaya açıldığı 1982 tari- hinden bu yana 12 mil konulu 3. mad- desinin kendısini bağlamayacağını gü- vence altına almak içın yoğun bir dıp- lomatik savaş venyor. Yunanistan. karasulannı 12 mile çı- kanp çıkarmayacağı konusuna henüz bir açıklık getirmemekle birlikte "12 mile çıkarma hakkunızı saklı tutuyoruz ve bu bizün egemenlik hakkımızdır" di- yor. Türkiye 16 kasımda yürürlüğe gi- recek olan sözleşmeye imza atmadı. Hukuken, taraflardan bin, imzacı ol- mayan tarafı rahatsız eden bir hükmü o ülkeye kar$ı ileri süremıyor. Ancak ABD dahil imzaa pekçok ülkenın ka- rasulannı çok önceden 12 mile çıkar- mış olması ve NVashington'un sözleş- meye imza atacağını açıklamasının, Yunanistan'ı da benzer bir uygulama- ya girmesi için cesaretlendirebileceği ıhtimali de gözardı edılmıyor. ABD, deniz hukuku sözleşmesıne okyanus dibındeki maden yataklan- nın uluslararası bir konsorsi) um tara- fından ışleülmesı ve bunun kannın ül- kelerce paylaşılmasını öngören 11. maddesi nedeniyle karşı çıkmıştı. Ancak bir süredir de\am eden pa- zarhklar sonunda ABD. 11. bölümle ilgili kendisi ve diğer ülkelerin endışe- lerini gideren bir uygulama anlaşması imzaladı ve sözleşmeyi onaylayacağını açıkladı. Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin 12 mıl konusundaki tutumunu bilen ABD gibi ülkelenn, Yunanıstan'ın alabıleceği bir karar öncesinde An- kara'ya danışmasını öğütleme yoluna gitmesinin akılcı olacağına dikkat çe- kiyorlar. Diplomatik savaş Yaklaşık 250 sayfalık sozleşmenin. Türkıje'nin imzalamamasına neden olan 3. maddesi, "Her ülke, karasula- rmı 12 deniz milini aşmayacak şekilde genişlerme hakkına sahiptir" diyor. Sözleşme, Ege gıbı yan açık denizlenn durumuna açıklık getırmıyor. Yuna- nistan'ın 12 mil karan. Ege'nin bir Yu- nan denizi haline dönüşmesi anlamına geliyor. Türkiye. sozleşmenin yanı sıra uzun vadede Yunanıstan'ın alabileceği 12 mil karannın kendisine dayatılmasını önlemek için de sözleşmeye ilişkin ni- hai senedi de imzalamadı. Senet, "Soz- leşmenin tüm hükümleri, tüm ülkelerin o> birliğiv le belirlendi" ifadesini taşı- yor. Türkiye bu 'oybirtiği' ifadesme katılmadığı için senede imza koymadı. Ankara, teamül hukuku' ya da örf ve adet hukuku çerçevesinde, Yuna- nistan'ın karasulannı 12 mile çıkarma yolunda alabileceği bir karann Tür- kiye'ye dayatılmasına karşı yoğun bir diplomatik savaş verdi. Bir anlaşma, uzun yıllar devletlerin büyük çoğunluğu tarafından uygula- narak bir teamül kuralı haline geliyor ve anlaşmaya taraf olmayan ülkeye karşı ılen sürülebiliyor. Ankara, böyle bir dayatmayla karşı karşıya gelme- mek için sozleşmenin kabul edildiği 1982 yılından bu yana, sozleşmenin Türkiye'yi rahatsız eden hükümlenne her forumda sürekli karşı çıkarak gö- rüşlerini kayda geçiriyor. Bu ginşımin hukuktaki adına 'srar- la karşı çıkma' deniyor. Bir teamül ku- ralının oluşumu safhasından başlaya- rak ona sürekli olarak karşı çıkan ülkelere karşı bu kural ileride dayatıla- mıyor. Savaş nedeni Türkiye, sözleşme olsa da olmasa da Yunanistan'ın Ege'de karasulannı 12 mile çıkarmasını bir 'savaş nedeni' ola- rak görüyor. Uygulamaya göre, Yunanistan'ın karasulannı 12 mile cıkarması karanru hukuka aykın bir girişim olması nedeniyle kabûl etme- yen Türkiye, bu alana savaş gemileri ve uçaklannı gönderebilir.