Katalog

Cumhuriyet İmrivaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkaya • Genel Yayın Danışmanı: Orhan Erinç • Yazıişleri Müdürlen: Ibrahim YıMız , Dinç Tayanc (Sorumlu) #Haber Merkezı Müdürü: Hakan Kara • Görsel Yönetmen: Fıkret Eser Dış Haberler: Ergun BaJcı • Ekonomi: Bülent Kızanlık • İstihbarat: Yalçın Çakır • Yurt Haberleri: Mehmet Saraç • Makaleler: Sami Karaören • Spor: Abdülkadir Yücelman • Düzeltme: Abdıillah Yazıcı Ankara Temsılcısı: Mustafa BaJbav • Haber Müdürü: Ooğan Akm AtatürkBui- vanNo:125, Kat: 4, Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (7 Hat). Te!ex: 42344. Fax: (4)4195027 •izmirTemsılcisi: Serdar Kızık, H.Ziya Blv 1352 S 2 3 Tel4411220 Telex: 52359, Fax. 4419117 »Adana Temsılcısi: Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 3522550-3522601-3522492, Telex: 62155. Fax: 3522570 Muessese Müdürü Erol Erkırt •Koordma- tör Ahmet Konıisan #Muhasebe- Bülent Ye- ner •tdare: Hüseyin Gürer •Işletme: önder Çelik •Bılgı-lşlem: Naillnal •BılgısavarSis- tem: Mürü>et Çiler • Reklam ReJıa Işıtman ^a>mla\ajııeBasan: YenıGûn Haber Ajansı. Basın .e Yayıncıhk \ Ş Turkoca'ğı Cad 39 41 Cagaloglu34334tst PK 246IstanbıilTel (0 212)5120505(20hdt)Telex 22246,Fax 212)5138595 12AĞLSTOS1994 İmsak: 4.24 Güneş: 6.03 Öğle: 13.14 Ikındı: 17.05 Akşam-20 14 Yatsı:21 47 Taksicilerin lastik yarışı • İstanbul Haber Senisi - Best FM radyosunun sürdürdüğü promosyon kampanyası çerçevesinde, çok sayıda ticari taksi sürücüsü, Aksaray Vatan Caddesı üzerindeki Baykara Lassa bayisinin önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Best FM'den yapılan, "tlgili adrese ilk giden taksici, bedava 4 lastik kazanacak" anonsu üzerine, Baykara Lassa Bayisi'ne bir dakika sonra gelen Savaş Gülsevil adlı taksici büyük ödülü kazandı. Daha sonra gelen çok sayıda taksiye ise çeşitli hedıyelerdagıtıldı. Best FM'insözkonusu kampanyasının her hafta tekrarlanacağı belirtildi. (Fotoğraf:MUHARREM AYDIN) Dans Okulu'nda yıkım • İstanbul Haber Senisi - Etiler Yeşilçay Sokak'taki ünlü koreograf Sait Sökmen'e ait Dans Okulu'nun bale salonu olarak kullanılan müştemilatının bir bölümü Beşıktaşbelediye encümeninden çıkan karar gereği yıkılmaya başlandı. Sait Sökmen ve eşi Gaye Sökmen. binanın bir yıldır aynı durumda olduğunu. ancak mal sahibınin fahiş artış istemesi üzerine anlaşmazlık çıktığıru söyledıler. Mal sahibi Melahat Sekban ise bahçedeki müştemilatın Sökmen tarafından yıkılarak yeni bir bına yapıldığını, meyveağaçlanrun kesildiğini önesürdü. Moby Dick ziyarete açılıyor • Haber Merkezi- Green Peace'in Moby Dick gemisi Ataköy'deİstanbullulann ziyaretine açılıyor. Gemi, 13-17 ağustos tarihleri arasında Ataköy Marina'da 10.00-12.00 ile 15.00-18.30 saatleri arasında gezilebilecek. Moby Dick şon olarak geçen mart ayında İstanbul'a gelmiş ve boğazda petrol tankerlerinin ve tehlikeli atık taşıyan gemıleringeçişinin engellenmesi için eylem yapmıştı. Ünlülerin ödüllü benzerleri • İstanbul Haber Senisi - Vizy on Ajans ı]e Takip gazetesinin. Kuşadası'nda düzenlediği. "Ünlülerin Benzerleri Yanşmasf'nda dereceye girenlere ödülleri dağıtıldı. Ilk üçdereceyi paylaşan Atilla Akgün (Tayfun). Aydan Çiçek (Of Aman Nalan) ve Selçuk Mutlugül (Tarkan) ilejüri özel ödülünü kazanan, Turgut Özal'ın benzeri Haydar Özkan'a plaketleri, önceki gece Kadıköy'deki bir restoranda gerçekleştirilen törendeverildi. İki hafta sonra yörüngesine oturtulacak ilk Türk iletişim uydusu, PTT'ye göre eylül aymda hizmete girecek TÜRKSATdiiştü,yaşasınTÜRKSAT• 16 yansıtıcısı bulunan TÜRKSAT1B uydusu şu • PTT, uydudan yansıtıcı kiralamış TV kanallannı anda PTT'nin Ankara'daki Gölbaşı Uydu Yer şimdilik atv, Kanal 6, Show TV, CINE 5, Kanal D İstasyonu'ndan yönetiliyor. İlk 'anahtar teslimi' ve Eko TV olarak açıkladı. Verilen bilgiye göre bu uydu, 2 hafta sonra PTT'ye tümüyle devredilecek. uyduda yabancı TV kanalı bulunmuyor. TAYFUN ÎŞBtLEN TÜRKSAT artık uzayda. 2 hafta süreyle yörüngeye oturt- ma ve ardından test çalışmalan yapılacak uydumuz için PTT "eylükk yayına başlayacak" dı- yor. TÜRKSATı proje günlerin- den, uzaydaki bugünlerine taşı- yan insanlann arasında özellik- le bir isim eöze çarpıyor: flhami Aygûn. TÜRKSAT lB'nin fır- latıhşını önceki gün ekranlan başmdan canlı olarak izkyenler bu isme yabancı değil. TÜRK- SAT geçici yörüngesine bırakıl- dıgında elindeki "basür C'un Bom" yazıh kağıdı kameraya tutan llhami Aygün, Aerospa- tial TÜRKSAT Program Mü- dürü. Aygün'ün önemı ise TÜRKSAT projesinin önce Türkiye ayağında sonra da ya- pımcı fırma Aerospatiak bün- yesinde görev alması. Yani ön- celeri bir PTT çalışanıyken gir- dıği projeyi, artık bir Fransız fırmasmda sürdürüyor olması. Türkiye'deyken Ankara Göl- başı Uydu Yer Dinleme İştasyo- nu Müdürlüğü yapan İlhami Aygün'le, fırlatmanın hemen sonrasında, Kourou Uzay Üs- sü'nden telefonla görüştük. Ay- gün, fırlatma sırasında yaşa- nanlar, düşen uydumuz, başan- ya ulaşan uydumuz ve nitelikle- ri konusunda sorulanmızı yanı- tladı. - Sayın Aygün, PKK'nin "Bu uyduyu attırmayız"' tehdidi üze- rine söylentüer dolaştı. Böyle bir şey oldu mu? AYGÜN - Bunlann hepsi pa- lavra. TÜRKSAT yalruz Tür- kiye'nin projesi değil. Bir Avru- pa projesi. Bu projenin arkasın- da bir kere Fransız hükümeti var. Aerospatiai bir Fransız devlet kuruluşudur. Arianes- pace'te 12 Avrupa ülkesinin or- taklığıdır ve bu program yak- laşık 12 bin kişinin çalıştığı bir program. Tamamen Amerika'- daki rakiplerini düşünmek ve kollamak zorunda. Eğer böyle bir şey olursa bu iki kuruluşun da hayatı biter. Burada 6 bin as- ker Ariane programını koru- makla görevlendirilmiş bulu- nuyor. Ustelik sadece terörist eylemlere karşı değil ülke saldı- nlanna karşı da tedbirler alın- mış durumda. Bu bizim için ekstra bir güvenlik önlemi de değil ve bizim için de fazladan bir güvenlik önlemi de alınmadı zaten. - Düşen uydumuz TÜRKSAT lA'nın yerine yapılan TÜRK- SAT İC, 1996'da fırlatılacak. Uyduda teknik açıdan bazı deği- şüdikler söz konusu olacak mı? AYGÜN - Şimdi neden bun- lara TÜRKSATI A, IB, lCde- niyor anlatayım. " 1 " jeneras- yon ismidir yani bir model seri- sidir. Bundan sonra da her yapılan model A, B, C. D şek- linde harflerle adlandınhr. Eğer model değişirse, örneğin uydu- yu büyüttük veya küçülttük, o zaman yeni jenerasyon bir uy- du olacak. Böyle bir uydu ya- parsak o zaman da TÜRKSAT 2 diyeceğiz. Şimdi buna göre 96'da gitmesi planlanan uydu TÜRKSAT İC olacak. Daha sonra ayru seriden bir tane daha yapılırsa o da TÜRKSAT İD olur. TÜRKSAT programı ha- zırlandığında Orta Asya'da sa- dece Rusya vardı. Bugün Orta Asya'da 6 tane devlet var. Bu nedenle Orta Asya'run daha fazla kanalla kaplanması lazım. O zaman uydu tipi değişecek ve ikinci jenerasyona geçilecek. TÜRKSAT 2 başlayacak ve TÜRKSAT 2A, B. C diye gide- cek. - TÜRKSAT IB ile fırlatılan Brasilsat Bl uydusunun kapsa- PTT çalışanıyken Ankara Gölbaşı Uydu Yer Dinleme (stasyonu müdürlüğü yapan tlhami Aygün, artık Aerospatiale'da TÜRK- SAT Program Müdürü olarak görev yapıyor. Aygün, şu sıralar İC uydusu için çanşmalara başladı bile. (Fotoğraf: RIZA EZER) PTT'nin uydu haberiesme merkezi Gölbaşrndan notlar: Dualarla uğurladık TÜRKSAT'ı YUSUFÖZKAN ANKARA - Gölbaşı'ndaki PTT Uydu Haberleşme Merkezi'nde olağanüstü bir gün yaşanıyordu. Ocak ayındaki düş kınkhğından sonra. bütün umutlar bu ge- ceye bırablrruşu. Jandarmalar ve uydu merkezi görevlile- rinin 100'er metre arayla yapüğı üçüncü kontrolü de başanyla geçip, konuk kimlik kartlanmızı almayı hak kazandık. Bizi hızaydaki 16. ülke yapacak' TÜRKSAT 1B uydusunun fırlatıhşını izleyeceğimiz sa- londa gerekli düzenleme yapılmış. Fransız Guyanasrndaki Kourou Uzay Üssü'nden görüntüler dev bir ekrana yansıtılmıştı. Ulaştırma Bakanhğı Müsteşar Vekili Ercüment Türktan. Müsteşar Yardıması Tahir Dengiz, PTT Genel Müdür Yardımalan Murat Atak ile Cengjz Anık. basın mensuplan ve diğer konuklar, saat 01.30'da salondaki yerlerini alıp, nefesleri- ni tuttular. Geriye sayım başladı. O da ne, programdan sapma olmuş, geriye sayım durdunılmuş. yüzler asılıyor. Ekrandaki ses. "Sapma 35 dakikayı asarsa. fırlatma gerçekleşmeyebilir" diyor. "InşaUah fırlatı- lır" sesleri yayılıyor. Gerilim uzun sürmüyor, yeniden başlı- yor geri sayım. 3... 2... 1...0, salondaki top- luluk hep bir ağızdan sayıyor, önümüzdeki koltukta oturan bir bakanJık yetkilisi iki elini açmış dua ediyor Aylardır beklenen olay gerçekleşip de.'TÜRKSAT 1 B'yi taşı- yan "Ariane 4" füzesi yükselmeye başlayı- nca. salonda kopan alkış fırtınasıyla birlik- te. bakanlık yetkilisi de dualanru bitirip, el- lerini yüzüne sürüyor. "Allah'ın izniyle" ol- muştu bu iş. TÜRKSAT IB, geçici yörün- geye 'kazasız belasız' yerleşinceye değjn sü- rüyor dualar. Herkes rahat bir nefes alı- rken, Uydu Haberleşme Merkezi'ndeki 'TÜRKSAT Kontrol tstasyonu' görevlileri- ne bundan sonraki çalışmalan soruyoruz. "Önümüzde 5 haftalık bir sûre var" diyor görevliler. Birinci hafta. TÜRKSAT IB yörüngeye oturacak, daha sonra güneş pa- nelierinin tümü açılacak. Bundan sonra kontrol bütünüyle Gölbaşı'na geçecek. Toplam 20 kişilik bir Türk mühendis grubu ile, 5 kişilik Fransız mühendis gru- bunun görev yaptığı istasyon, uydunun bundan sonraki tüm kontrollerini ve bakımını yapacak. Uydu üzerindeki deği- şimleri izleyecek istasyon, yayın bedelini ödemeyen. 'kötü' yayın yapan firmalann yayınım da kesebilecek. ma alanı sadece Brezilva'vı içine alıyor. Kapsama alanlannuı faz- la olması uydunun net yayın gibi konularda verimliliğini düşürür mü? AYGÜN - Evet. Brasilsat Bl'in kapsama alanı sadece Brezilya ile sınırh. Oysa TÜRKSAT IB Orta Avrupa, Türkiye ve doğusunu kapsıyor. Uydunun kapsama alanı ihti- yaca göre belirieniyor. Kapsa- ma alanının bu şekilde olması ile yayın ğücü arasında bir ala- kayok. Üstelik TÜRKSAT IB Brasilsaf tan daha modern bir uydu. TÜRKSAT ondan 2 je- nerasyon daha modem bir uy- du. Brasilsat gibi bir uyduda te- levizyon yayını almak için en az 2 metre çaplı çanak anten la- zım. Oysa bizim uydumuzda bu 60 cm ile oluyor. Var olan en gelişmiş teknoloji TÜRKSAT için kullanıldı. Gölbaşı'ndaki tesisin TÜRKSAT için önemi nedir? AYGÜN - Uydulann işi yö- rüngeye yerleşürilmekle bitmi- yor. Yer kontrol istasyonlann- dan sürekli takip ediliyor bun- lar. Aerospatiai firmasının Cannes fabrikalannda bu iş için 6 ay süreyle 35 mühendis yetiştirildi. Uydu PTT'ye dev- redildikten sonra işletme bunla- ra ait olacak. Uydu tek başına havada duramaz. Uydunun hangi kanalını açacaksınız, hangisini kapatacaksınız... Bu komutlan yer kontrol istasyo- nu gönderir. Uydunun üç kap- lama alanından hangisine kaç kanal gidecek? Bu komutlar yerden gider. Yer kontrol istas- yonu uyduya bu komutu yollar ve uydu ona göre işler. Aynca dünyamn tam küresel ve düz- gün bir yüzeye sahip olmaması ve ayın çekimi gibi baa etkıler nedeniyie uydu yörüngeden sa- pıyor. Bunun için uydunun içe- risinde onun ömrünü de belirle- yen bir miktar yakıt konuyor. TÜRKSAT 1Biçin bu 12.6yıl- dır. Süresi dolduktan sonra son yakjtıyla yörüngeden uzak- laştınlıyor. - Ancak bu arada televizyon teknolojLsi de gelişiyor. Örneğin Higb Definirion TV (Yüksek Tanımlı TV) çalışmalan var. TÜRKSAT bu yayınlan da ile- tebilecek niteiikte mi? AYGÜN - Uydu bir yansıtı- adır. Uyduya ne çıkarsanız onu yansıür. O yüzden TÜRK- SAT 1B bütün yayın teknoloji- lerine uygundur ve hepsiyle kullanılabilecektir. Dolayısıyla yayın türleri TÜRKSAT uydu- lan için fark etmiyor. - Türkiye uydu yapabilir mi? AYGÜN - Y'apar. Bunun Türkiye için hiçbir zorluğu ol- maz. Ancak sait ihü'yaç Tür- kiye'yi böyle bir yatınma götü- rebiür. Sözgelimi Kanada'yı ele alalım. Kendi uydusunu kendi yapmak için milyarlarca dolar- hk yatınm yaptı. Yatınmı yap- tıktan sonra da rekabet nede- niyie yeni siparişler alamadı ve iflas etti. Mesela Japonlar uydu yapamaz mı? Yaparlar ama yapmıyorlar. Çünkü bu büyük yatınmlar gerektiriyor. TÜRKSAT IB şu anda uzayda. Ulaştırma Bakaru Mehmet Köstepen'in dediği gibi "Türkiye uzaya çentik attı". Şimdi 2 hafta sürecek yörünge- ye yerieştirme çalışmalanndan sonra aynı zamanda "ilk anah- tar teslimi uydu"nun anahtan Ankara Gölbaşı'ndaki tesıse teslim edilecek. Teknik özellikleri 12.6 yıllık önırü var • Ağırlık:1775kg(yerde), 1078kg(yörüngede). • Yansıtıcı (transponder): 6 genişband(72MHz), lOdar band (36 MHz), toplam 16 adet (her biri 55 W çıkış gücünde). • Sağlanan elektrik enerjisi: 2900W(ömrüsonunda). •Ömrii:12.6y]l Ne iseyarayacak? Çanak antenlerküçülecek • 16yansıtıcısı bulunan TÜRKSAT IB uydusu aracılığıyla televizyon, radyo yayınlannın yani sıra üniversiteler, basın sektörü, turizm sektörü gibi iş kollannın iletişim hizmetleri desağlanacak. • Türkiye'de yayın yapan özel TV'ler. Eutelsat gibi başka ülkelerin \e konsorsiyumlannın uydulanndan yaptıklan yayınlannı TÜRKSATa kaydrracak. Böylece Türkiye'den yurtdışına gönderilip, oradan uyduya çıkan. sonra yeniden Türkiye'ye ulaştınlarak aktancı ve verici sistemleriyle dağıtılan TV yayınlan, yurtdışına çıkmadan dogrudan TÜRKSATa gönderilecek. Özel TV'lerin bu nedenle yurtdışına ödedikleri döviz f ürkiye'de kalacak. • Coğrafi koşullar nedeniyie radyolink ve kablo ağlanyla iletişim sağlanamayan bölgelerde telefon, faks, teleks ve DATA iletişimi sağlanacak. • TV yayınlan, kapsama alanı içindeki konumlanna göre bolgelerden 50cm'den başlayıp 1 metreye kadar genişleyen çaplı çanak antenlerle net olarak izlenebilecek. Çanak anten çapı istanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerde 50cm. ile 60 cm. arasında değişecek. • Milli Savunma Sanayii, oteller, karayollan, şirketler, gazeteler DATA bağlantılanndan basit haberleşme olaylanna kadar geniş bir yelpazede iletişim sağlayabilecek. • PTT'nin saptadığı kira bedellerinden yola çıkarak hazırladığı verilere göre on yılda yaklaşık 1.2 milyar dolar geür sağlanacak. Ne ise yaramayacak? PKK izlenemeyecek • Sanıldığırun aksine bütün clevizyon kanallan ^lenemeyecek. Yalnızca ıvdudan yansıtıcı transponder) kiralamış îirketierin TVyayınlan küçük çapb çanak antenlerle izlenebilecek. • TÜRKSAT projesi, optik uydulan içeren bir proje olmadığı için, PKK'nin Güneydoğu bölgesindeki 'hareketleri' uydu kanabyla 'tespit edilemeyecek'. Ancak bölgedekı güvenlik güçlerinin. coğrafi koşullar nedeniy le aralanndakı haberleşmede olan ya da olası aksamalar ortadan kalkacak. • TÜRKSATı izlemek için herkes çanak anten takürmak zorunda olmayacak. Çünkü PTT. 36 kanala yükselteceği kablolu TV şebekesine TÜRKSAT'ta bulunan TV kanallannmın yayınlannı verecek. (Bu yayınlar şu anda yabancı uydulann yayınlan araalığıyla kablolu TV şebekesine veriliyor). Kadının çilesi taş devrinde başhyorÇe>iri Senisi - Kadınlar yüz- yıllardır mutfağa hapis. Londra Doğa Tarihi Müzesi arkeolog- lanndan Dr. Theya Molleson 10 bin yıldır kadınlann, yemek yapma yükümlülüğü altında bellerinin büküJdüğünü söylü- yor. Dr. Molleson. Suriye'de bu- lunan Ebu Hüreyra neolitik çağ yerleşim bölgesinde yaptığı ka- zılarda, tanm toplumuna ait in- san kemikleri buldu. Bu kemik- leri inceleyen bilim adamlan, çiftçilik yaparak yaşamlannı sürdüren topluluğun kemik ya- pılannda, günlük yaşamın agır yükünün yarattığı bir takım de- formasyonlara rastladı. Dr. Molleson Fırat Nehri 1Ü- yısında yaşayan homo sapiens- lerin avcı-toplayıa konumun- dan çiftçi konumuna geçtiğini beb'rterek. kadınlann bu dö- nemde ilk kez sabit çahşma ala- mna kavuştuğunu söylüyor. Ebu Hüreyra bölgesinde 11.500 yıl önce yaşamış 162 ki- şinin iskeletini inceleyen Dr. Molleson, çiftçilik > apan homo sapienslerde agır işçiliğin yol açüğı kemik deformasyonlan- na rastladı. Avcı homo sapiens- lerin kemik yapılannda benzer bozukluklar görülmedi. Omur- ga eğrilikleri, ayak parmakla- nnda romatizmal kalıntılar, fe- murda çarpıklık ve dizlerde ke- mik uzantılan en sık görülen kemik hastahklanydı. Scientifıc American dergisin- de çıkan yazısında Dr. Molle- son bu bozukluklardan önce dans ve sporu sorumlu tuttuğu- nu, sonradan neolitik çağda ba- lenin daha icat edilmediğini hatırladığıru açıkladı. Kemiklerin aynntüı bir şekil- de incelenmesi sonucu, bu de- formasyonlara yol açan gerçek neden ortaya çıktı: "Tanm top- lumunda erkekler ekim işi ile uğ- raşırken, kadınlar bu bitkilerin tohumlannı öğütme işlevini yük- lendikr. Kadınlar mısırı ezmek ve un haline getirmek için dizle- • Londra Doğa Tarihi Müzesi arkeologlanndan Dr. Theya Molleson 10 bin yıldır kadınlann, yemek yapma yükümlülüğü altında bellerinin büküldüğünü söylüyor. rinin üzerine cökerek vücut- lannın tüm ağırlığmı kollanna vermek zorunda kalıyoriardı. Saatlerce bu şekilde diz çökmek, dizlerde ve ayak parmaklarında çarpılmalara yol açıyordu. So- mıç: Belde disk kaymaları ve omurgalarda deformasyon." di- ye konuşan Dr. Molleson, bu çarpıkbğın daha çok kadınlar- da görüldüğünü kaydetti. Böylece yiyecekler stok edil- meye başlandı. Ancak bu kez ortaya başka sorunlar çıktı. Ol- dukça kaba bir şekilde öğütü- len tahıllar dişleri zorlamaya başladı. Dolayısıyla dişlerde İu- nlmalar veçürümelerçoğaldı. ı Bu sonına da çözüm bulun- du: Elek. Diğer taraftan doku- mayı icat eden kadınlar buğda- yın tanesini sapından ayıran torbalar yaptılar. Böylece diş kınklan azaldı. Bu gelişmeleri izleyen yıllarda icatlar birbiri ardına sıralandı. Kap kacak yapmayı 7.500 yıl önce öğrenen kadınlar tahıllan bu kaplann içinde pişinneye başladılar. Buna bagli olarak beslenme daha dengeli bir hale geldi. Kadınlann daha sağlıkh olması üremeyi arttırdı. Dr. Molleson Ebu Hüreyra'da önceden var olan kadın-erkek eşitliginin, za- man içinde bozularak kadı- nlann mutfağa hapsolmasına yol açtığıru ileri sürüyor.