Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 AĞUSTOS1994 PAZARTESİ 12 HAFTANIN SANAT ÇIZELGESI Sergi • Excfcısive Sanat GalerisTnde Erol Akyavaş'tan Bubi'ye, Ömer Uluç'tan Tülen Onat'a, Tomur Atagök'ten Süleyman Saim Tekcan'a kadar pek çok sanatçının yapıtlannı içeren sürekli sergi görülebilir. (363 7594) • "DoğuBatArasıBir Gökkuşagı" başlıklı Selçuklu sikkeleri sergisi, 31 ağustos tanhine dek Vedat Nedım Tör Müzesi'nde (2452041) • Bakan Naci Islimyeli, Zekai Ormana, Şenol Yorozlu, Yusuf Taktak, Server Demirtaş, Koray Ariş, Mustafa Ata, Ferit Özşen, Seyhun Topuz, Nur Koçak, Tomur Atagök, özdemir Altan, Adnan Çoker, Hüseyin Gezer, Zeki Faik Izer, Hamit Görele, Ali Teoman Germaner, Güngör Taner, Meriç Hızal, Ergin İnan, Hüsamettin Koçan ve Tülin Onat'ın yapıtlannın yer aldığı "Resim Heykel Onuncu YıJ" başlıkh sergi, 30 eylül tarihine kadar Mine Sanat Galerisi'nde görülebilir. (3456440) • KarmaYaz Sergisi, Ümit Yaşar Sanat Galerisi'nde. (3025284; • Fehim Güter'in "Çelişki" adlı resim sergisi, Evrensel Kültür Merkezi'nde görûlebilir. (2430803) • Nural Birden'in yağlıboya resim sergisi. Pera Atölye-Galeri'de görülebilir. (2523857) • Genç Yorumlar adb karma resim sergisi, Dr. Füsun Kahveci Sanat Galerisi'nde görülebilir. (35204811 • Nasreddin Hoca Karikatûr Yarışmasında dereceye gıren ve sergilenmeye değer bulunan eserler, 15 ağustos tarihine kadar Sinema • Iki Hınzır Adam, Jack Lemmon ve VValter Matthau'yu yenıden bir araya getiren filmin kadın oyuncusu ise Ann-Marret. (Beyoğlu Emek 293 8439, Şifli Kent 24162 03, Etiler Akmerkez 282 05 05, Maslak Mövenpick 285 06 95, Bakırköy ^4 572 04 44, ÇemberUtaş Şafak 51626 60, Kadtköy Kathköy 337'7400, Ahunizade Capitol 31006 16, Erenköy ApoUon 362 5100) • Düğün Yemeği, Ang Lee'nin İstanbul Fılm Festıvali'nde büyük ılgi gören fılminde, Dion Bimey ve JeanneKuoChangbaşrollerde. (Ş. Site 24769 47, Moda Cep 3370128) • Makinadakl Hayalet, Rachel Talalay'ın yönettiği filmde, Karen AUen veChris Mulkey başrollerde. Resul Aytemur'un yapıtları Danca/Bayramoğlu Faruk Yalçın Sanat Galerisi'ndeki karma sergide. Sultanahmet Karikatürcüler Demeği Galerisi'nde görülebilir. (5136061) • Günümüz Sartatçıian 15. istanbul Sergisi, Mimar Sinan Ünnersıtesı Resim.ve Heykel Müzesi'nde 15 eylül tanhine dek açık kalacak. • Mustafa Ata, Cihat Burak. Mahır Güven, Hüsnü Koldaş. Hatice Öcal, Selim Turan, Resul Aytemur, Neşe Erdok, Kemal İskender, Bihrat Mavıtan, Nedret Sekban ve Ömer Uluç'un resimlerinın yer aldığı süreklı sergi. Danca-Bayramoğlu Kuş Cenneti & Botanik Parkı Faruk Yalçın Sanat Galerisı'nde. (65313 74) • Sevim Fuiton'un resim sergisi, 20 eylül tanhine kadar Hatay Restaurant'ta. (3613357j • Japon Kaiigrafi Sergisi. cuma günü Topkapı Sarayı Muase Sergi Salonu'nda açıhyor. Ouyuu Kaiigrafi Derneği ıle Türk Japon Halklararası İkşkıler Derneği'nin ışbırliğı ıle düzenlenen sergi. 8 ağustosa kadar açık kalacak. • Deniz Kuvveüeri Komutanı Emekli Oramiral Kemal Kayacan'ın anısına düzenlenen fotoğraf sergisı, 14 ağustos tarihine kadar Denız Müzesi Sanat Galerisı'nde. • Behçet Alper, Muzafter Alper ve Le\ent Sevim'in "Dünden Bugüne İstanbul" konulu karşılaştırmalı fotoğraf sergisi, perşembeden başlayarak 13 ağustos tarihine kadar Kadıköy Belediyesi Merkez Sanat Galerisi'nde. (3378611) Gösteri Söyleşi • Çağdaş İstanbul Platformu'nun Halk Eğitim Seminerleri kapsamında yann saat 18.00'de Tiyatro konusu işlenecek. Ayla Algan'ın gerçekleştireceği seminerin başlığı "MüzikveKadın". • Ferruh Doğan çarşamba günü saat 17.30'da"Karukatür" konulu semineri verecek. Aynı gün 19.00'da ise Mustafa Sülkü'nün "Çevre ve Sağlık" konulu semineri yeralacak. • Ataoi Behramoğlu nun "Şiir Her Yerde Her Zaman" konulu semineri perşembe saat 18.00'de. • Hasan Keseroğlu. "Kitap" konulu semınen cuma saat 18.00'degerçekleştirecek. • Yusuf Taktak ın "Resim" konulu seminen cumartesi saat 15.00'te. Aynı gün saat 16.30'daki seminerin konusu ise "Sanat Tarihi"olacak. • FOTOGEN sanatçılannın Ferruh Doğan vereceğı "Fotoğrar' konulu seminerpazarsaat 15.00'te yer alacak. Ay nı gün saat 18.00'de ise "Edebiyat, Şiir, Tiyatro İlişkisi" ele ahnacak ve "Bezik Oynayan Kadınlar" adlı gösteri sunulacak. Etkinliklerin tümü Beşıktaş Evlendirme Daıresi'nde gerçekleştırilecek. (2526315) • BilarYaz Seminerleri kapsamında çarşamba saat Müzeler • TOPKAPI SARAYI MÜZESİ: Sah günleri dışında her gün saat 09.30-17.00 arası. • AYASOFYA MÜZESİ: Pazartesi dışında her gün saat 09.30-17.00 arası. • TÜRK İŞLAM ESERLERİ MÜZESİ (İbrahımPaşa Sarayı): Pazartesi dışında her gün saat 10.10-17.00 arası. • HİSARLAR MÜZESİ: Pazartesi dışında her gün saat 10.00-17 00 arası. • ARKEOLOJİ MÜZESİ: Arkeoloji Müzesi, Eski Şark Eserleri Müzesi ve Çinili Köşk'ten oluşuyor. Pazartesi dışında her gün saat 09.30-17.00 arası. • DOLMABAHÇE SARAYI MÜZESİ: Pazartesi, perşembe dışında her gün saat 09 00-16.00 arası. • ŞADBERKHANIM MÜZESİ: Çarşamba dışında hergün saat 10.30-16 00 arası. • YILDIZŞALEKÖŞKÜ: Pazartesi, perşembe günleri dışında her gün saat 09.00-15.00 arası. • AYNALIKA VAK KASRI: Pazartesi, perşembe günleri dışında her gün saat 09.30-16.00 arası. • ŞEHİR MÜZESİ: perşembe dışında her gün saat 09.00-17.00 arası açık. • TANZİMAT MÜZESİ: Cumartesi vepazar dışında her gün saat 08.30-12.30 ve 19.00'da "Türkiye'de Mezhepler, Tankatlar ve Siyasal M ücadele" konulu seminer yer alıyor. Iskender Savaşır'ın yöneteceği seminere Reha Çamuroğlu, Orhan Koloğlu ve Zeki Tombak katılacak. (252 92 78) • Demokrasi, Laiklik ve Sosyalizm' seminen cumartesi saat 14.00'te Bilar'da. Bülent Forta'nın yöneteceği tartışmaya Murat Belge, Ruşen Çakır, Yavuz Sabuncu ve Nail Sathgan katılacak. (252 92 78) • Bulunmaz Tiyatro nun Görsel Sanat Felsefelen Tartışmalan kapsamında bugün saat 19.00'da Hakan Yavuz "Uzak Doğu Tıyatrosu" konusunuele alacak. • Evrensel Kültür Merkezi'nde perşembe saat 19.30'da"Şehir Işıklan" adlı fılm gösterilecek. Cumartesi saat 15.00'te "20 temmuz eylemlen" konulu panel gerçekleştirilecek. Aynı gün saat I9.30'da "Stelingrat Belgeseli" izlenebilır. Pazargünü saat 14.00'te ise Aydın Çubukçu'nun "Resim ve Felsefe" başlıklı semineri, 19.30'da ise"Ekim"yerahyor. (2430803) 13.00-17.00 arası. • SAĞLIK MÜZESİ: Sah günlen dışında her gün saat 10.10-17.00 arası açık. • AŞİYAN MÜZESİ: Cumartesi ve pazar dışında her gün saat 08.30-12.00 ve 13.00-17.00 arası. • KİLİM VE DÜZ DOKUMA YAYGILAR MÜZESİ: Pazartesi dışında hergün saat 09.00-17.00 arası. • BASIN MÜZESİ: Pazar günü dışında hergün saat 10.00-17.00 arası. • HALI MÜZESİ: Pazartesi günleri dışında hergün saat 09.00-17.00 arası. • TÜRKVAKIFHAT SANATLARI MÜZESİ: Pazartesi dışında hergün saat 09.00-17.00 arası. (ŞişUSite2476947, Beyoğlu Siıtepop25111 76, Çemberbtaas Şafak 516 26 60, Bakırköy İncirli 572 6439, Kathköy Reks 336 0112) • Arizona Rüyası, Emır Kustunca'mn son filminde, Faye Dunaway veJohnny Depp başrollerde. (Pera Sineması 25132 40) • kl Dil Bilen Aşık, Vicente Aranda'nın yönettiği filmde, Ornella Mutti ve Imanol Arias başrollerde. (Beyoğlu Sineması 25132 40) • Cennet ve Yeryüzü, Olıver Stone'un filminde Tommy Lee Jones. Joan Chen ve Hıep Thı Le izlenebilir. (Beyoğlu Fitas 2490166, Şifli Kent 24162 03, Bakırköy A vşar 58314 97, KaMöy Hakan 33796 37, Erenköy ApoUon 362 5100, Üsküdar Odeon 310938 69, Peruük Tiyatro • AHPoyrazoğlu Tiyatrosu, "Ali Harikalar Dıyannda" adlı müzikli varyeteyi yann saat 21.15'te Enka Vakfı Sadi Gülçelik Spor Sitesi'ndeki Açıkhava Tiyatrosu'nda sergileyecek. (27650 78) • İstanbul Belediyesi ŞehirTiyatroları, Melisa Gülpınar'ın "İstanbul'un Gözleri Mahmur" adlı oyununu cuma saat 2İ.15'te Enka Vakfı Sadi Gülçelik Spor Sikesindeki Açıkhava Tiyatrosu'nda sahneleyecek. (27650 78) Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu Enka'da. Oscar 3900969) • Paprika, Tınto Bras'ın yönettiği ve "Sinema Asla Daha Erotık Olmadı" cümlesiyle tanıtılan fılmın başrollerini Debora Capnoglıo, Stephane Ferrara paylaşıyor (Beyoğlu Lale 249 25 24, Kadtköy Ocak 336 37 71, Bakırköy Avşar583 14 97, ÇemberUtaş Şafak 516 26 60) • Kasabanın Namusu, Kurt Russell ve Val Kılmer'in başrollenni paylaşüğı filmin yönetmeni, George P. Cosmatos. (ŞiştiSite2476947, Bakmrköy A vfar 58314 97, Beyoğlu Lale 249 25 24) • Ahlaksız Oyun, Geçen aylarda görmeyenler ıçın yenıden göstenmde (ŞişB Site 2476947) • Kesişme, Rıchard Gere ve Sharon Stone gıbı medyatik oyunculann rol aldığı fılmi, Mark Rydell yönetmış. (Altunitade Capitol 3100616, Beyoğlu Fitas 249 0166, Harbiye Ai 2476315, Bakırköy İncirli572 64 39, KaahköyModa 337 0128, Maslak Mövenpick 285 06 95, Etiler Akmerkez 282 05 05) • Çıplak Silah Son Hareket, Hollyvv ood fılmlenv !e dalga geçen "Çıplak Sılah" dızısının son filmı, gösterimde. (Maslak Mövenpick 285 06 95, Etiler Akmerkez 282 05 05, Kathköy As 336 00 50, Ahunizade Capitol3100616,Bakırkö\ Renk 572 1863,Aksarar Yüdtz 5896139, Osmanbev Gazi24796 65, Beyoğlu Atlas 252 85 76) • Hayvansal içgüdü, Fılm yenıden göstenmde. (ÇemberUtaş Şafak 516 26 60) • Evde Tek Başına 2, Çocuklann ılgıyle ızledıklen fılmın ikincisi \ eniden göstenmde. (Galleria Prestige 560 72 66) Hollywood'un en başanlı ikîlilerinden VValter Matthau ve Jack Lemmon,'İki Hınzır Adam'da başrolü pa> laşıyor. 'Her şeye yürek gözüyle' bakarak şiir yazarken,'nasıl şair olunur' ya da 'nasıl şair kalmır' sorusuyla karşılaşırsanız... ŞaıroknakbelkideşairkaknaktandahagüçECE TEMELKURAN ANKARA- Şiir, kokusunu unuttuğun bir zaman diliminde bile, parmağının ağzına asıb olduğunu anımsamaktır. Annenin Sümerce bir hüzün yazıtı, ba- banın dikenli bir kilit sesi olmasıdır şiir. Göğsündeki anne ağlamasıyla sürgün ve şiir boyverir. İstenmeyen komşu teyzelenn varisli bacaklannda, kasaba evlerindeki derme çatma çay sohbetlerinde, yanaşma bir kızın düğünündeki kurgulanmış, fos- forlu neşededir şür. Onu sahtekar bir tann yapansa, her yerde ve her zaman "olması- dır". İnsanın göğsündeki meyhanede kaç küçük memur ölüyorsa her gece, o kadar şiir olur. Kanatlannı kıran insana aşık ol- duğunu kabul etmek ve sonra da her ikin- di patiskadan kanat biçmektir kendine. Şiir herşeye şaşırmak ve hiçbir şeyi iğrenç bulmamaktır. Şür, bulamamaktır. • Şiir, "başka türlü diyememekse" şiiri anlatmanın tek yolu belki de şiirce açıklamak şiiri de. Belki de "diğerlerinin" diliy- le anlatılabilir şiir, Salih Bolat'ın denediği gibi: "Şiir, hakikate (verite) varmanın yöntemidir. Çoktan yanıtladığımız sanısıyla unuttu- ğumuz sorular, birden karşımıza çıktığında yaşam da, sorular da yorar in- sanı. Tam bir şiiri yazmaya uğraşırken ne- den şiir yazdığını düşünmek, şiiri tüketir belki. Ama hep tehlikeli sorular çoğaltır yaşamı. Tam şairim dediğin anda sorarlar adama, "Nasd şair olunur?". İşine gücüne giderken, ekmek parası kazanırken, tutup çekerler: "Nasü şair kalımrr Şükrü Erbaş ılkin, "Nasd şair olunursa öyle şair kalınır" dedı ve devam etti: "Sulara bakmasını bilerek. Bulutların se- sini duyarak. Dünyayı dinleyip kendi bildi- ğini okuyarak. Çocukları ve kedileri koşul- suz severek. Bir elinde vağmur bir elinde gflneş, gökyüzünü bir kalpak gibi başına ge- çirerek. Ölümden nefret ederek. Hüzüne. en az aşk kadar savgı duyarak. Kadınların üstüne fJtreyerek. Şiirin aşktan, ekmeğin şürden değerli oldu- ğunu bilerek. Akla güvenerek, ama yine de herşeye yü- rek gözüyle baka- rak. Bir bilge gibi olgun, bir çocuk gi- bi acemi, parça par- ça dünyaya bölüne- rek. Ünden, dinden, paradan ve kural- İardan uzak dura- rak. Şaşırma yetisi- ni bir din gibi kut- sayarak. Bütün ka- palı kapıları merak- İa aralayarak. Köşedeki bakkala bile gjtsen yanında kitap taşıyarak. Ve hiçbir zaman hiçbir şeyk yetinmeye- rek." Şiir, "başka türlü diyememekse" şiın anlatmanın tek yolu belki de şiirce açıklamak şiiri de Belki de "diğerleri- mn" diliyle anlatı- labilir şiir, Salih Bolat'ın denediği gibi: "Şiir, hakikate (ve- rite) varmanın yöntemidir. Hakikat, ger- çekliğin (realite) özgür halidir. Gerçeklik, hakikatuı evcil halidir. Öyleyse şiir, özgür- lüğe varmanın yönetLmidir. Ama hakikat öte'dedir. Şür bura'nın sözcükleriyle öte'yi anlatır. Öte kavramıyla gelecek (futur) kavramı birbirine kanştınlmamalıdır. Öte, varlığı sorgulayan felsefi bir niteliğe sahip- tir. Gelecek ise, varlığın ölçülebilir, plan- lanabilir boyuruyla iigili olarak, ideolojik bir niteliğe sahiptir. Bu bakımdan gelecek değişebilir, vazgeçilebUir bir kavram olarak görecedir. Oysa, öte mutlakrır. O halde şu sövlenebüir: Nasıl ki gerçeklik hakikatin evcil hali ise, gelecek de öte'nin yararcı hali- vanr. Şiir, geri dönuhnezcesine atılan adımdır. İşte kişinin böyle sorunları varsa, şair olur." Nasıl şaır kalınacağına gelince- "Şairlik şurada başlayıp burada biten bir rol değildir. Kişinin dün\a>a sozcüklerle, daha doğrusu dil ile bir itirazıdır. kişi. uz- laşmadığı sürece şair kalır. Yeter ki, ger- çekUk ile hakikat arasındaki ateş hattında kendini savunabiisin." dir. Gerçeklik ile gelecek, siyasal politi- kanm nesnesini oluşturur. Hakikat ile öte ise, şiirin nesnesini oluşturur. Şair, kendini kuşatan donukluk, ölülük, işlevseüik ve an- lamsızlıktan yapılmış gerçek duvaruıa söz- cûk darbeleriyle gedikler açarak hakikate Şiirin bu kadar ciddi olmama olasılığı da var. Belki de şairlik, peygamberliğe he- veslenmektir, kronikleşmiş bir çocukluk hastalığı, bir tür kesintisiz yaramazlık. Muzaffer İlhan Erdost'a göre, şair ol- manın da "yolu yordamı" var: "Bir dülgere kalıp Kmarlanır. Bir miktar kapora vermek gelenektendir. Dülger kalıbı yapar. Bir leylekle ahbaplık kurulur. Sonra anlaşma üzerine. tilki dülgerin atını. sudan geçerken ürkütür. Kalıp sıı\a düşer. karaırmağın Çekerek'le birleştiği verde, köprude pusuya yatar ve kalıbı, balıkçıl ku- şunun suda oynayan balığı kapması gibi, kaparsın. Şair oldun demektir." Fakat eğer şaır kalmak içın şaır olu\or- san, onun yanıtı baş- ka: "Şair kalacaksan dülgere gidilmez. Bi- zim kasabada. cami- nin girişinde bir tabut dunır. Günün bir saa- tinde tabutu açar, ta- buta dik girer >e du- rursun. îki namaz arası bekledikten sonra. kalıp gibi çıkar, teneşir taşına uzanırsm. Seni gören- ler, bir şey olduğunu sezinlerler. O ona söjler, o ona söyler. Tfirkii çığınrsan du- yulur. Sen de türkü çığırırsın. Şair bö\le kalınır. Çünkü bizim oralarda şairi filan, ba\kuş gibi bir kuş sanırlar. Felakete kendini hazırlamak gerekir. Şairin zaten ya ölüsü olur, ya evi yanar, ya atı çalınır, ya arabası devrih'r. Senden bilir. Şiir yaz- masan da şair kalırsın." "Hiç de böyle değil, bir acı us- tahğıdır şairlik" diyenler olursa, Abdülka- dir Budak da böyle düşünüyor: "Ete saplanan bir hancerin, ruhta açtığı bir yaradır şairlik. Kim bu yaraya talip olur? Şairlik nıhsal bir med-cezirdir. Şair dünyayı sapan taşlanyla algılayan kuş da olur söz gelimi. ölümün kumaşından >aşa- mak diken bir terzi de. Kendi ağznla ko- nuşma\ı. farklı konuşmayı. yanlış anlaşı- Imayı göze alandır. Problemi olan insandır. Lorca gibi de olunur, Necatigil gibi de. Bu adlaruı "rastgcle" secilmediği de düşûnü- lürse, güzel şiir yazmamn insanı şair etmeye yetmeyeceği de düşünülmeüdir. • Şiirin bu kadar ciddi olmama olasılığı da var. Belki de şairlik, peygamberliğe heveslenmektir, kronikleşmiş bir çocukluk hastalığı, bir tür kesintisiz yaramazlık. Kişi şair kalmak için, kıyıya vurmuş tek- nenin deniz için çarpan yüreğini dinlemeyi bir derviş sabrıyla sürdürdükçe şair kala- bilir. Şairlik kendi kanını mürekkep etmeyi gerektirir, kan renginde mürekkep kullan- mak kumazlığını değil. Şiir deneyünle, alı- şkanlıkia yazılmaz; yepyeni maceralarla, ürperişlerle yazılır. Güzel acemiliğini yiti- ren şair, samldıği gibi ustalık katına çıkmış değildir. Birikimin. kültürel donanımm zo- runluluğunu, yararını. unurmamakla birlik- te; şairliğin daha çok bir iç macerayla ilinri- li olduğunu düşünülmelidir. Bu baglamda şair kalmak. belki de şair olmaktan çok daha büyük güçlükleri göğüskmevi gerek- tirir." Belki de şiir, uzlaşmamak değildir, yalnızca çekip gidememenin "tatlı bir dil- le" anlatılmasıdır. Başka türlü diyeme- menin basit bir görünümü, "tersine uzlaş- manın" yalanı. Ya da yalnızca göğsünüz- dekı meyhanede ölen bir memurun an- lattığı uydurma bir öykü...