Katalog

6 HAZİRAN1994 PAZARTESf CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Genelkurmay yalanladı • ANKARA (Cumhuri.yet Bürosu) -Genelkurmay Başkanlığı, Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş'in, " Rusya'nın Türkiye için soğuk savaş döneminden daha büyük bir tehdit haline geldiği" şeklinde baa gazetelerdeyeraian demecinin, basında saptınldığını açıkladı. Anadolu Ajansı'na yapılan açıklamada. Güreş'in, bir uğurlama sırasında, gazetecilerle konuştuğunu ancak, "tehdit" sözcüğünün kullanılmadığı bildirildi. Baö Trakya Tûrk azınlıjjı • İSKEÇE (AA) - İskeçe'de, Batı Trakya Türklerine ait 3 bin dönümlük tanm arazısinin. eski SSCB'den gelen Pontuslu Rumlara verileceğinin açıklanması, Türk azınlık arasında büyük endişe yarattı. Pontuslu Rumlar için kurulan ve Yunan devleti himayesinde faaliyet gösteren "İskan Kurumu"nun açıklamasında, İlhanlı, Beyköy ve Bekova köylerindeki 3 bin dönümlük arazinin söz konusu göçmenlere verileceği belirtildi. Saddam • LEFKOŞA (AA) - Irak'ta, ekonomiyle mücadele etmek için kendısini başbakan ilan eden Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, şimdi de suçlularla mücadeledeşeriat hükümlerinin uygulanması talimatı verdi. Devlet Başkanı Saddam Hüseyin tarafından imzalandıktan sonra. Irak Devrim Komuta Konseyi tarafından yayımlanan kararnameye göre, suçişleyenineli kesilecek. Yineaynı şekilde hırsızlık yapanın sol ayağı kesilecek. Soygun veya otomobil hırsızlığı yapan kişi, bu sırada bir kişiyi öldürürse idam edilecek. Karamanlis kaygılı • ATİNA(AA)- Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantin İCaramanlis, ülkesindekisiyasi geiişmelerin mantıklı birizah şeklinin bulunmadığını söyledi. 87 yaşındaki Yunananistan Cumhurbaşkanı gerek ülkesindeki gerekse tüm dünyadaki gelişmelerden endişe duyduğunu belirterek, "Herhangi birdurum hakkında değerlendirme yapmak için manüğa dayanmak gerek. Ancak, Yunanistan'da ve dünyada olup bitenlerin mantıklı izahı mümkün değil" dedi. Türkçe gazete kapanıyop • SOFYA(AA)- Bulgaristan'da yaşayan Türkler'in siyasi partisi olarak bilinen Hak ve Özgürlükler Hareketi (HOH) tarafından I5günde bir Türkçe ve Bulgarca yayımlanan "Hak ve Özgürlükler" gazetesi. ekonomik krizyüzünden kapatılıyor. Hak ve Özgürlükler Hareketi tarafından yayımlanan gazetenin kapanmasıyla, Bulgaristan'da Türkçe çıkan tek bir yayın kalmamış olacak. Türk azınlık temsilcileri, gazetenin kapatılmasının, Bulgaristan'daki Türk kültüriinede büyük darbe vuracağını belirtiyorlar. Küba'dan kaçış • MİAMt (AA) - Küba sahil güvenligineaitbir hücumbotun, önceki gün ABD'ye kaçan Kübahlann bulunduğu bir tekneye ateş açması sonucu, aralannda bir çocuğun da bulunduğu 4 kişi yaralandı. Uluslararası sularda bulunan teknedeki yarahlar, ABD'yeait iki helikopterle kurtanlarak hastaneye kaldınldılar. 50 yıl önce Normandiya'ya inen askerler, dün tekrar paraşütle Fransa'ya atladı Â\rupayenîdenkıııtarıldı • 6 Haziran 1944 tarihinde Normandiya'ya inen paraşütçülerden 38'i dün tekrar Avrupa'ya atladı. Yaşlan 65 ile 80 arasında değişen eski paraşütçülerin gösterisi büyük bir coşku ve heyecanla izJendi. • İngiltereKraliçesi2. Elizabeth,kutlama törenlerine katılmak üzere Portsmouth limanına gelen 14 Batılı lidere hitaben yaptığı konuşmada, "Böylesi büyük zaferleri kazanmak için büyük riskleri göze almak gerekir" dedi. Dç Haberier Servisi • 50 yıl önce 6 Haziran 1944'te gerçek- leştirilen Normandiya çıİcar- masının (D-Day) yıldönümü nedeniyle düzenlenen törenler dün başladı. Jngiltere'nin Portsmouth li- manında başlayan törenlerde Başkan Clinton'ın da dahil ol- duğu 14 Batılı lider buluştu. Ev sahipliği yapan Ingiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, Avru- pab liderler onuruna verdiği yemekte yaptığı konuşmada "Büyük zaferier kazanmak için, büyük riskler göze alınır. fşte Normandiya çıkarmasında da büyük riskler göze alınmtş ve bâyük bir zafer kazanıimeştı" dedi. Kraliçe Elizabeth, yalnızca çıkarmanın ilk gününde 10 bin müttefik askerinin öldüğünü, sonbaharda ise ölü sayısının 37 bine ulaştığını anımsatarak "Dün>amız. bu kahramanların gözlerini kırpmadan ölüme git- mesi sayesjnde N'azi dehşetin- den kurtulmuştur" diye konuş- tu. Paraşütle atladılar Törenierin en renkli yanını, 50 yıl önce Avrupa'ya paraşüt- le inen 38 Amerikalının dün Fransa'ya tekrar paraşütle atlamalan oluşturdu. Yaşlan 65'le 80 arasında olan Ameri- kalı eski paraşütçülerin 50 yıl sonra D-Day'i canlandırarak Fransa'nın ufak Sainte-Mere- Eglıse kasabasına tekrar para- şütle inmeleri büyük bir coşku ve heyecanla karşılandı. Amerikalı kimi yetkililer yaşlan ilerlemiş olan eski askerlerin paraşütle atlama- lannın sağlıklan açısından sakıncalı olabileceğini bildire- rek bu gösteriden vazgeçilme- sini istemişlerdi. Ancak eski as- kerler, formda olduklannı ve ABD'de paraşütle atlama de- nemeleri yaptıklannı belirte- rek, gösterinin iptal edilmesine karşı çıkmışlardı. Paraşütle atlamayı, 40 bin dolayında seyirci izledi. Yaşlı paraşütçülerin atlama- sından sonra, yaklaşık 600 Amerikalı paraşütçü daha Sa- inte-Mere-Eglise'e indi. Yaşlı ve genç paraşütçüler daha son- ra. kasabada bir yürüyüş dü- zenlediler. Amerikalı paraşüt- çülere büyük sevgi gösterisinde bulunan Fransızlar yaşlı ve genç askerlere çiçekler attı. Ajanslar ufak Sainte-Mere- Eglise kasabasmın bir bayram yerine döndüğünü, gösteriyi izlemek için binlerce kişinin otomobi1leri ile kasabaya gel- diğini, bazılannın geceyi ara- balannın içinde geçirdiğini bil- diriyor. 6 Haziran 1944'te ilk indir- me Sainte-Mere-Eglise kasa- basına yapılmış. birkaç saat içinde Normandiya'nın çcşitli yörelerine 15 bin paraşütçü indirilmişti. Omaha Normandiya çıkarması Omoha plajında kutlandı. 6 Haziran 1944'te en kanlı çarpışmalann meydana geldiği Omaha'da, eski askerler çıkar- mayı tekrar yaşattılar. İngHtere'nin Portsmouth li- manında ise Batılı liderler sa- bahleyin kiliseye gittikten son- ra çıkarmaya katılan eski askerlerle sohbet ettiler. Clinton'ın demeci D-Day kutlamalan için Av- rupa'da bulunan Başkan Clin- ton, Fransız TF-1 televizyonu- na verdiği demeçte Amerika'- nın kesinlikle kendi kabuğuna çekilmeyi düşünmediğini. ama her bunalım bölgesine asker göndermelerinin de mümkün olmadığını söyledi. Clinton şöyle dedi: "Batı dünyasının li- derliğini yapmak, bunalımlan çözmeye çalışmak görevimizdi. Ama bi/den her yere asker gön- deımemizi beklemesinler. Bu olanaksızdır. Amerika her bunalmu çözemez." Clinton, G-7 diye bilinen sa- nayileşmiş ülkeler grubunun bu yaz Napoli'de yapacağı toplantıda Rusya'ya da önemli bir yer vermek istediğini söyle- di. Kutlamalarda İngiltere Kraliçesi 2.Elizabeth ile Fransa Cumhurbaşkanı Mitterrand da yer aldı. ABD Başkanı Bill Clinton ve eşi, Ingiltere'de ölen ABD'li askerlerin mezarlarını ziyaret ettiler. Bangladeş'incMSahrumRüsctiisii Yazar Teslime Nesrin, Kuran'm değiştirilmesini istediği iddiasıyla yargılanacak Dtş Haberier Servisi - Bangladeşli fe- minist kadın yazar ve şair Teslime Nes- rin, ülkedeki İslama gruplar ile hükü- metin çapraz ateşi alunda kaldı. Bangladeş yönetimi, "İslami gelenek- kre saldmda bulunduğu" savıyla yazar Nesrin hakkında önceki gün bir tutuk- lama emri çıkardı. Nesrin'in bir Hint gazetesine verdiği demeçte, Kuran'ın gözden geçirilmesi gerektiğini söylediği öne sürülüyor. Yazar ise ıddialan red- dediyor. İslama gruplann hakkında ölüm fetvası verdikleri Nesrin, şu anda bilinmeyen bir yerde gizleniyor. 32 yaşındaki feminist yazar, ilk ola- rak "Lajja /Utanç" adlı kitabıyla şim- şekleri üzerine çekti. İslami ınançlara saygısızlık ettiği ileri sürülen kitap. hü- kümet tarafından yasaklandıktan sonra daha fazla aranır oldu. Nesrin daha sonra özel meseleler olan özgür cinsel ilişkiye ya da homoseksüel- liğe karşı olmadığını açıklamasıyla İslamcılan kızdırdı. Bangladeşli kök- tenci bir grup. ateisl olduğunu açıkça söyleyen Nesrin'in başına 1250 dolar ödül koydu. Son kıvılcım ise Hindıstan'da yayım- lanan "Devlet Adamı" adlı gazetenin haberi üzerine parladı. Hükümetin ya- yımladığı İslarrtcı bir gazete de bu ha- berden alıntı yaparak Nesrin'i. Kuran'- ın değiştirilmesini istemekle suçladı. Gazeıeye göre Nesrin. "Ben Kuran'da ufak tefek değişiklikler vapılmasından yana değilim, bu işe yaramaz. Kuran'ın baştan sona gözden geçirilmesi gerek'" dedi. Yazar ise bu sözlerin kesinlikle kcndisine ait olmadığını bclirtiyor.. Nesrin'in bu açıklaması, İslamcı gruplann öfkesini yatıştınnadı. Pcrşem- be günü bin, cuma günü ise 3 bin şenat- çı. baskcnt Dakka'da göstcri düzcnlcye- rek yazann "kellesini" istediler. Çoğıın- luğunu köklenci Cemaat-i İslami Partisi taraftarlannın oluşturduğu göstericiler. hükümetten Nesrin'in tutuklanmasını istedi ve yer yer polisle çatıştı. Bundan bir gün sonra ise yazar hakkında tutuk- lama karan çıkanldı. Gösterilerin başlamasıyla birlikte bi- linmeyen bir yere sığınan yazar Teslime Nesrin. suçlu bulunursa 2 yıl ağır hapis ya da para cezasına çarptınlabilecek. Polis. bütün sınır kapılannı tuttuklannı belirterek "Kaçması imkansız, er geç >a- kalavacağız" dedi. Nesnn ile 1989 yılından bu yana sür- gündc \aşayan lranlı \azar Salman Rüşdü arasında benzerük kuruluyor. İran'ın eski lideri Avetullah Humeyni, "Şeytan Ayetleri" kitabında dine küf- rcttiği gcrekçesiylc Rüşdü hakkında ölüm fetvası vermişti. GALİ 1SRARLI: Ruanda'da soykınmyaşanıyor Dış Haberier Servisi - BM Genel Sekreteri Butros Gali, uluslararası toplumu bir kez daha "RuandaMaki soykırıma kayıtsız kalmakla" suçladı. Gali, /$lman Der Spiegel dergisiyle yaptığı bir söyleşide, yalnızca kendi iç işleriyle ilgilenen Batı'nın, ülkede 2 aydır süren "soykn-ıma'' sırtını dönmeyi tercih ettiğini söyledi. Yaklaşık 500 bin kişinin katledildigi Ruanda'ya müdahalenin zorunlu olduğunu bildiren Gali. "Birçok ülke, çözüm üretme konusunda gevşek davranıyor. Bu ülkeler, yeni yeni kav ıtsızlık göstermeye de başladı. Ruanda'da yalnızca ben ve BM çuvallamadık. Bütündünya, başarısız oldu ve bu durum onlar için, benim için olduğundan daha da utanç veriddir"dedı. Öte yandan Hutular, Kigali Havaalanı'na iniş yapan bir BM uçağına top ateşi açtılar, ancak üst düzcy bir Italyan diplomatla heyetini taşıyan uçak, şans eseri yara almadı. Yiyecek ve yardım malzemesi de taşıyan uçak. ateş üzerine havaalanından hemen aynlarak Kenya'nın başkenti Nairobi'yedöndü. Diplomat, ülkedeki İtalyan birliğinin takviye edilmesi konusunda görüşmeler yapmak üzerc 5 saatlik birziyaret için Ruanda'ya gelmişti. Saldın üzerine BM. ülkeye yaptığı yardımı yeniden durdurdu. FAO da Ruanda'ya bugün gemiyle uiaşması planlanan kargoyu askıya aldı. 15 ton peksimetten oluşan yiyecek kargosu. bugünedek ülkeye ulaşanen büyük yardım olacaktı. Hutulardan oluşan hükümet birliklcrinin saldınsındaki amacın. isyancı Tutsi birliklerinin denetimindeki havaalanını ele geçirmek olduğu bildiriliyor. Vlülteci kamplanndaki Tutsiler kaderlerini bekliyorlar. NİJER Kadınlar luıklanru reddetti NİAMEY (AA) - Batı Afrika ülkesi Nijer'deki kadın örgütle- ri. İslam'a aykın olduğu gerek- çesiylc. kendilerınc medeni haklartanı>anyeniailevasa la- sansının gcri çekilmesini islcdi- ler. Müslüman kadın örgütleri- nin. 906 maddcsindcn 6O3"ünü Kuran'a aykın bulduğu yasa tasansı. erkeklcrın eşlcrini ra- hatça boşayabilmclerıni vasak- lıyo'r. çiftlcri ick cşli c\liliğc lcş- vik cdi)or \e İslam'm öngör- düğü miras sislemini değişliri- >or. Altı Müslüman kadın örgütü larafından yayımlanan ortak bildiride, İslam dinı tarafından açık bir şckilde düzenlcndiği bclirtilcn tüm bu konulann. cr- keklerin müdahalesiylc bo/ul- mamiisı gerekliği ifadccdildı. POLITIKADA SORUINLAR ERGUN BA1CI Kuzey Kore Bunalımı Kuzey Kore bunalımı son günlerde yeniden tehlikeli bir tırmanışa geçti. Pyong Yang yönetiminin, nükleer te- sislerini Uluslararası Atom Enerji Ajansı'nın (IAEA) de- netimine açmayı tekrar reddetmesi üzerine, ABD, Ku- zey Kore'ye yaptırım uygulanması için BM Güvenlik Konseyi'ne başvurdu. Kuzey Kore ise yaptırımları "sa- vaş nedeni" olarak kabul edeceğini açıkladı. Bu açıkla- manın anlamı, yaptırım uygulandığı takdirde Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye saldıracağıdır. Pyong Yang yönetimi 36 bin Amerikan askerinin bu- lunduğu Güney Kore'ye saldırmaya cesaret eder mi? Bu konuda görüşler değişik. Kimi uzmanlar Kuzey Kore'nin blöf yaptığını, BM'nin yaptırım uygulamakta kararlı olduğuna inandığı takdirde tutumunu yumuşata- rak nükleer programının denetlenmesine izin vereceği- ni öne sürüyor. Ama değişik görüşte olanlar da var. Bunlara göre Kim-İI-Sung yönetimi nükleer bombayı güvenliği için vazgeçilmez bir silah olarak görüyor. Ne pahasına olur- sa olsun bombayı yapmaya kararlı. Bu bakımdan yaptı- rımların etkisi ile nükleer bombayı yapmaktan vazgeç- mesi söz konusu olamaz. Bu görüşü savunanlar Kuzey Kore'nin son derece az tüketen bir ülke olduğunu, dışa- rıdan az miktarda besin maddesi ithal ettiğini, bu neden- le yaptırımlardan fazla etkilenmeyeceğini belirtiyorlar. Ancak Kuzey Kore'de petrol bulunmadığından tam bir ambargo, ülkede büyük yakıt sıkıntısına yol açabilir. Kuzey Kore, "Nükleer Silahlann Yayılmasını Önle- me" antlaşmasının taraflarından biri. Antlaşma uyarın- ca taraf ülkeler, tesislerini Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın denetimine açmakla yükümlü. Kuzey Kore, antlaşmadan çekilirse bu yükümlülükten kurtuluyor. Pyong Yang yönetimi zaten geçen hafta yaptığı açıkla- mada, dış baskılar yoğunlaştığı takdirde antlaşmadan çekilebileceğini bildirdi. • • • Batılı ülkeler, Kuzey Kore'nin nükleer bomba üzerin- de çalıştığına inanıyorlar. Antlaşmadan çekilse bile, Pyong Yang yönetimini nükleer bomba yapımından vaz- geçirmek için yaptırım uygulamak istiyorlar. Japonya ile Güney Kore, Kuzey Kore'ye yaptırım uy- gulanması konusunda ABD'yi desteklediklerıni açıkladı- lar. Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden olan ve 'Veto" hakkına sahip bulunan Rusya ile Çin ise bu aşa- mada yaptırımlar konusunda fazla hevesli görünmüyor- lar. Ancak iki ülkenin de son çare olarak yaptırımlara kapıyı aralık bıraktığı dikkat çekiyor. Moskova, yaptırım- lara başvurmadan önce iki Kore, ABD, Rusya, Japonya ve Çin arasında bir konferans düzenlenmesini istiyor. Başkan Clinton'ın ticarette ''en fazla kayınlan ülke'' sta- tüsünü yenilediği Çin ise Kuzey Kore konusunda daha esnek bir tutum sergiliyor. Bir zamanlar Kim-İI-Sung yö- netimine karşı yaptırım uygulanmasına açıkça karşı çı- kan Pekin, şimdi "başka çare kalmazsa yaptırım uygula- nabileceğini" dolaylı olarak kabul ediyor. Ama Çin, he nüz yaptırımlardan söz etmek için zamanın erken ol- duğuna inanıyor. • • • Bir sorun daha var. Kimi Batılı uzmantar Kuzey Kore'- nin nükleer bombaya çok yaklaştığını, bu noktadan son- ra, yaptırımların bile Pyong Yang yönetiminin nükleer bomba yapmasını engelleyemeyeceğini savunuyor. Sonuç? Sonuç şu ki; Kuzey Kore, inadını sürdürürse ABD ya bu ülkeyi bombalayacak ve böylece 'ikinci Kore savaşı' başlayacak.. ya da Kuzey Kore'nin nükleer bomba yap- masını sineye çekmek zorunda kalacak. Bu da dünyamı- zın 21. yüzyıla, gücü yeten her ülkenin nükleer bomba ürettiği ve de dostlarına nükleer teknoloji sattığı bir kar- gaşa içinde girmesi anlamına gelecek. Bu kargaşada yaşanacak nükleer klbus, soğuk savaş dönemindeki kâbustan çok daha büyük olabilir... K. Kore:Baskıya boyuneğmeyeceğiz TOKYO (Ajanslar) - Kuzev Kore. nükleer tesislerinde de- netim yapılmasına izin vermesi konusundaki uluslararası bas- kıya boyun eğmeyeceğini bil- dirdi. Kuzey Kore İşci Partisi'nin yayın organı Rodong Sinmun gazetesinde yavımlanan bir habcrdc Kuzey Kore'ninçatış- ma ıstemedığı. fakat haksız ta- lcplerc boyun cğmcycceği vc bağımsızlığı konusunda da la- viz veıme>eceği belirtildi. Haberde. ABD'nin asıl amacının. Kore Yanmadası"- nda nükleer bir çözüm sağla- mak değil. sosvalist Kuzey Kore rejimini çökertmek oldu- ğu kaydcdildi. Washingıon'da önceki gün bir araya gelen ABD. Japonya vc Giinev Kore yetkilileri ya- yımladıklan ortak açıklama- da. BM Güvenlik Konseyi'- nin. Kuzey Kore'yie ilgili ola- rak yaptınmlarda dahil olmak üzere dcrhal bir karara \ar- ması çağnsında bulunmuş- lardı. ABD Başkanı Bill Clin- ton ise Kuzey Kore'nin. Ulus- lararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile bir işbirliğinc ya- naşmamasının. BM Güvenlik Konseyi tarafından bu ülkeye uygulanması düşünülen yaptı- nmları 'neredeyse zorunlu' hale getirdiğini söyİedı. Başkan Clinton. Avrupa'- nın Nazi işgalinden kurtulma- sının 50. ytlı kutlamalan çerçe- vesinde İngiltere Başbakanı John Major ile yaptığı basın toplantısında. bu^annın sa- vaş açmu şeklinde algılanma- ması gerektiğini belirtti. YEMEN Adenrafînerisi alevleriçindeADEN (Ajanslar) - Yemen'- dcsürcn içsavaşta. Kuzcylilcrc aiı uçaklar dün Aden rafinçri- sini bombaladılar. Rafineride büyük bir yanaın çıkiıöı bildi- rildi. Güneylilenn askeri sözcüsü larafından yapılan açıklama- da. Güney'in kalesi olarak ka- bul edilen Aden kentinin mer- kczinc 10 kilomctre uzaklıkta- ki rafıncrinin üzerinin lama- mcn dumanla kaplı olduğu be- lirtildi. Yangının. rafinerinin yakıt deposunda meydana geldiğini bclirten sözcii. zarann büyük- lüğii konusunda henüz bir bil- gi alınamadığını kaydctti. Söz- cü. Güney"c ait uçaksavarlann saldından sonra bir uçağı dü- şürdüklcrini bildirdi. Aden rafincrisinin. Kuzeyli- lerin düzenlediği saldında ilk kez isabet aldığı belirtildi. Gü- ney ordusunun yakıt ihtiyacını karşılayan Aden rafinerisinde günde 140 bin \aril hampetrol işlcniyor. Birgörgü tanığı rafıneri yan- gını için tam bir cehennem' dedi. Çevredc yaşayan yüzlcr- cc insanın cvlerini terk ederek panik içinde kaçtıklannı bil- dirdi. Bir Güneyli yetkili, yangın söndürülemediği takdirde tüm rafinerinin yanacağinı ve bü- yük bir fclaketin meydana ge- İeceğıni söyledi.