Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 HAZİRAN1994 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER Belgnad'dan Bonn'a sudama • BELGRAD(AA)- Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan yeni Yugoslavya. Almanya'yı, Kosova'da yaşayan Arnavutlann lideri Ibrahim Rugova'yı desteklemekle suçladı. Almanya'run BeJgrad'da bulunan işgüderinin bakanhğa çağnldığını yazan Politika gazetesi, Rugova'nın Almanya Dışişleri Bakanlığı yetkilileri tarafından kabul edilmesinin sert dille kinandığını belirtti. Etiyopya'da açlıktan 5 bin ölü • ADDİSABABA(AA)- Etıyopya'nın güneyindeki Omo eyaletinde, iki ay içinde beş bin kişinin açiıktan öldüğü açıklandı. Etiyopya'nın tek bir eyaletinde iki ayda beş bin kişinin açlıktan öldüğünü duyurandevlet televizyonu, bu rakamın Başbakan Tamirat Laynie'nin dün Omo'yu ziyareti sırasında eyaletyönetimi tarafından açıklandığını belirtti. Yettsin-Papulyas göPöşmesi • MOSKOVA (AA)- Yunanistan Dışişleri Bakanı Karolos Papulyas, ülkesinin Rusya iJe AB arasında güçlü birişbirliği istediğını söyledi. Papulyas dün sabah Kremlin Sarayfnda Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin tarafından kabul edildi. Yeltsin. görüşme öncesinde yaptığı açıklamada, "Rusya, Avrupa'nın yansını oluşturuyor, ama hala Avrupa'da değil" dedi. GJlfpika'dasahte • JOHANNESBLRG (AA) - Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde silah kaçakçılığı ıle ilgili operasyon düzenleyen polis, silah yerine 3 mılyon dolar değennde şahte lOOdolarlarelegeçirdi. Ülkenin en büyük kalpazanlık ola>ının ortaya çıkanldığı operasyonda, para basımında kullanılan makinelereel konulduğu, bir kişinin de tutuklandığı bildirildi. Moskova'nın savunma bütçesi • MOSKOVA (AA) - Rusya Senatosu, bu yıl savunma bütçesi ile kırsal kesimlere yardımlann önemli ölçüde arttınlması yolundaki karar tasansını onayladı. Federasyon Konseyi olarak da bilinen senato tarafından onaylanan karar tasansının. Rusya Temsılciler meclisi "Duma"da da kabul edilmesi gerekiyor. Teklifın, gelecek hafta Duma'da oylanması bekleniyor. Vizesiz sınır gecmeeylemi • HaberMerkezi-12 haziranda yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimleri arifesinde Almanya'daki Türk işçileri Avrupa'da oy ve serbest dolaşım hakkı olmayan "ikinci sınıf yabancı" olarak değerlendirilmelerini protesto amacıyla Fransa ile Almanya'yı ayıran Kehl-Strasburg sınır kapısında bir "vizesiz sınır geçme eylemi" düzenlediler. Tayvan'lı kadın miHetvekHleri ITAİPEİ(AA)-Tayvan Parlamentosu'nda dün de kadın milletvekilleri birbirlerine girdiler. Kavgada, yumruk ve tekmeler atıldı. saçlar çekildi. Tayvan Parlamentosu'nda bu hafta içinde meydana gelen bu dördüncü kavga, Demokratik İlerleme Partisi'ndenSu Chih-Yang'ın, iktidardaki Ulusal Parti mensubu Kuo Su-Chun'a saldırmasıyla başladı. Kavga diğer kadın milletvekillerininde katılmasıyla büyüdü. Dûzeltme • Dünkü gazetemizde "Kerkük-Yumurtalık petrol boru hatürun kurtanlması"yla ilgili bir haberde. ABD'de bulunan Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi Özdem Sanberk'in temaslan sırasında ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Strobe Talbott'la görüştüğü yer almıştı. Sayın Sanberk'in görüştüğü kişinin ismi Dışişleri Bakanlığı Siyasi Müsteşan Peter Tarnoff olacaktır. Düzeltiriz. Sırbistan'da geçen aralıkta yüzde 300 milyona ulaşan enflasyon oranı bugün sıfır AmbargoSırplaııyıkmadıDrç Haberier Senisi - Birleşmiş Mil- letler (BM) ambargosunun çok kısa bir süre önce uçurumun kıyısına dek getir- diği Sırbıstan ekonomisi, yılbaşından bu yana uyguladığı sıkı para politikası- nın ve ambargoyu delmekte ustalaşan kaçakçılann yardımıyla yeniden ayak- lan üzerinde durmayı başardı. International Herald Tribune gazetesi- nin haberıne göre 30 mayısta ikinci yıh dolan BM ambargosu, Sırbistan ve Ka- radağ'dan oluşan Yugoslavya Federas- yonu'na milyariarca dolara mal oldu. Üretimin yan yanya düştüğü ülkede ın- tihar oranı da yüzde 22 artü. Hiperenf- lasyon geçen aralıkta aylık yüzde 300 milyon gibi korkunç bir rakama ulaştı. Bugün ise başkcnt Belgrad'ta vitrinler ABD'NTVİDDİASI: îran'dan Bosna'ya 400gerilla Dış Haberter Senisi - Bosna- da Hizbullah benzeri bir terö- rist örgüt kurmak isteyen İran'- ın, ülkeye 400 Devnm Muhafızı gönderdıği öne sürüldü. AFP'nın Amenkan ıstıhba- rat kaynaklanna dayanarak verdiği habere göre, İslama ge- rillalann eski Yugoslavya'ya ulaşmış ya da ulaşmakta oldu- ğu tahmin ediliyor. Ülkede şeri- atçı terör gruplannı örgütleme- yi amaçlayan gerillalann faali- yetlerini eski Yugoslavya'da yoğunlaştıracaklan, Batı Av- rupa'yı hedef almadıklan bıldı- riliyor. VVashington Times gazetev ise 350-400 İranlı "eğitmen"ın geçen ay başında silahlanyla birlikte Bosna'ya girdiğini iddia etti. Gazete, grubun Zagreb'- deki fran Büyükelçiliği tarafın- dan örgütlendığini belirtti. dolup taşıyor; hem de İtalyan ayakkabı- lan, Levis kotlar, Seiko saatler ve dün- yanın diğer önemli markalan ile. Enf- lasyon sıfıra yakın, özel arabalar kent sokaklannı turlamaya başladı. Mucizenin içteki miman, 74 yaşında- ki Merkez Bankası Başkanı Dragoslav Avramoviç. 24 yıhnı Dünya Bankasf- nda geçiren Avramoviç, uyguladığı sıkı para politikası ile hiperenflasyonu diz- ginlemeyi başardı. 24 ocaktan bu yana bir "süper dinar" bir marka eşit. Krizi "iç pazar potansiyelini" kullana- rak aştıklannı söyleyen Avramoviç, "Ambargo yalnızca Sırp halkında BM'- ye karşı düşmanlık duyguları u> andırma- ya yarıyor" diyor. Mucizenin anonim mimarlan ise BM askerlerinin sınır denetimlerine karşın her türlü maddeyi ülkeye sızdırmayı ba- şaran kaçakçılar. Ukrayna, Rusya, Macaristan, Bulganstan. Romanya ve Yunanistan'dan alınan mallar çeteler tarafından Sırbistan'a sokuluyor. BatTyla doğrudan ilişki Belgrad'daki Reuter ajansı muhabiri ise dükkanlardaki mallann sahte oldu- ğunu iddia ettiği zaman "Bu mümkün değil. Batıdakifirmalartadoğrudan ilişki kunıvoruz" yanılını aldığını bildiriyor. Büyük zarara uğrayan komşu üİkele- rin "ambargo yorgunluğu" da ihlallerin bu kadar yaygın olmasında bir diğer faktör olarak gösteriliyor. Deposunu dolduran herhangi bir Macar, hafta so- nunda Sırbistan'a gecip karlı bir satış yapabiliyor. Bir Batılı diplomat "Maca- ristan, Romanya ve Bulgaristan'a zarar- lanna karşılık 1 milyon dolar >erin, sınır- lan nasıl konıyacaklarını göreceksiniz" diyor. Ancak vitrinleri dolduran mallann çoğu, halkın büyük bir kısmı için hala ulaşılmaz. Süper dinann mark karşısın- da ne kadar dayanabileceği ve üretim- deki iç pazara dayalı artışın ne kadar süreceği ise belli değil. Yıl sonuna doğru durum tersine dönebilir. Sonucu ne olursa olsun ekonomıdeki gözle görülür iyileşme, Sırbistan liden Slobodan Milosevic'e zaman kazandır- dı. Sırp denetinündeki Grbaviça'da yaşayan Boşnak büyükanne, 2 yridan sonra gidebikliği Saraybosna'da torununa sıkıca sanlıyor. Batılı ülkelerde Normandiya Çıkarmaa törenleri büyük tartoşmalara yol açtı AvnqwD-DayDış Habeıier Senisi - Fransa'run "**"* * kuzeyindeki Normandiya sahilleri ınsanlık tarihinin en büyük çıkarmasının 50. yıldönümü için düzenlenecek törenlere hazırlanıyor. ABD Başkanı Bill Clinton, 6 hazıran 1994 tarihinde temsili bir çıkarmanın da yapılacağı Normandiya Çıkarmasrnın yıldönümü törenlerine katılmak ıçın önceki gün İtalya'ya geldi. Papa II. John Paul ile önceki gün doğum kontrolü üzerine yaptığı görüşmeden sonra Clinton dün de Roma'nın 40 kilometre güneyinde bulunan Nettuna'daki Amenkan mezarlığını ziyaret etti. Nettuna'da, II. Dünya Savaşı sırasında İtalya'daki çatışmalarda ölen 7 bin 862 Amenkan askerinin mezan bulunuyor. ABD birhkleri 22 Ocak 1944'te Nettuno plajına çıkarma yapmışlar, 4 haziranda da Roma'ya girmişlerdi. Clinton, dün akşam aynca İtalya Devlet Başkanı Oscar Luigi Scalfaro'nun onuruna verdiği yemeğe katıldıktan sonra bu sabah da İngiltere'ye geçiyor. îngiltere'nin de bir hafta öncesinde kutlamaya başiadığı D-Day törenme Rusya ve Almanya davet edilmediler. Almanya Başbakanı Helmut Kohl müttefik ülkelenn bu davranışını anlayışla karşıladıklannı belirtirken, o günü yaşamış Rus emeklı askerleri ise davet edilmeyişleri yüzünden büyük bir hayal kınklığına uğradılar. Fransa Kohl'e davet sorunyarattı MtŞEL PERLMAN PARİS - Fransa ve müttefikleri Normandiya çıkarmasının 50. yıldönümünü anmaya hazırlanıyor. Amerikalılann "D Day", Fransızlann "Jour J" olarak tanımladıklan bu askeri harekatın 50. yıldönümü nedeniyle Normandiya'nın çeşitli yerlerinde anma törenlenninyanında tunstik nitelikte faaliyetlerleeğlencelerdeyeralacak. Ancak 6 haziran sabahı Omaha Beach'te. ondan sonra da yüzde 9O'ı enkaz halıne gelen ve savaş sonrası yepyeni bir kent halini alan Caen'da "Barış Anıt Müzesi"ndeki resmi törenlere Alman Başbakanı Hetmut Kohl katılamayacak. Çok tartışıldı şu Kohl sorunu. Fransa"nın tutumu ilginç. Örneğin savunma bakanlığı, Alman Başbakam'nın gelmesinden yanaydı. Ama olmadı. Bundantam lOyılöncedeçağnlmamıştı Kohl. Lakin "nüans ustası" Francois Mitterrand, olaydan 4 ay sonra Kohl ile birlikte 1. Dünya Savaşı'nın ünlü Fransız mezarlığıDouaumont'da21 Eylül 1984'te el ele saygı duruşunda bulundu. Bu kez de Kohl önümüzdeki yıl, 2. Dünya Savaşı'nın sonunu noktalayan törenlerin 50. yıldönümüne çağnlabilir. Amerikalı kücük kız eliıideki bayrakla II. Dünya Savaşı sırasmda ölen büyükbabasının mezannı ziyaret ediyor. Almanya Parisimdadayetişti DtLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN - "Kendi askerlerimİ2in yenilgisini kutlayacak değilizya." Alman hükümet sözcüsü Dieter Vogel, Almanlann Normandiya'daki "D-Day" kutlamalanna cağnlmayışını bu sözlerle yorumluyordu. Aslında her şey basının abarttığı kadar vahim değildi. Yok Başbakan Kohl Müttefiklerin Normandiya çıkarmasının 50. yıldönümü kutlamasına çağnlmadığı için "fena bozulmus." Başbakanın kendisi hakkında aylardır yapılan spekülasyonlara bizzat kanşmamayı yeğleyip cevabım hükümet sözcüsünün ağzından verdi. Zaten halk da çoğunlukla "Canım, bizim orda ne işüniz var" demiyor muydu? Neyse ki Kohl'ün imdadına kadim dostu Mitterrand yetişti. Fransa Cumhurbaşkanı, Kohl'ü 14temmuzda Fransızmilli bayramında Paris'teki geçit törenine davet etti. Hatta törende Alman askerleri bile yürüyecek. Mitterrand'ın Kohl'e bujesti, iki devlet liderinin dünyaya, özellikle Amerikahlara karşı "Bakın, bizim ilişkimizi kimse bozamaz" rnesajını içerdıği için gayet politik bir karar. "Avrupa Kıtası". Avrupa'nın gelecekte ABD güdümündeki NATO'dan bağımsız öz savunmasının nüvesi. Müttefıkler 6 haziranı kutlarken Almanlar başka bir günün 50. yıldönümünü anacaklar. 20 temmuzda Hitler generallerinden bazılannın Berlin'deki karargahta, savaşı bitirmek amacıyla Hitler'edüzenledikîeri başansız suikasün yıldönümü özel törenlerle anılıyor ingUtere Anma tarüşmalı başladı EDİPEMÎLÖYMEN LONDRA - Normandiya Çıkarması'nın nasıl kutlanacağı İngiltere'desorunoldu. Birkutlama şeklinde mi, yoksa bir anma şeklinde mi olacağı uzun uzun tartışıldıktan sonra, anma töreni yapılması üzerinde görüş birliği sağlandı. ikinci Dünya Savaşı gazileri. böyle bir yıldönümünün bir karnaval gibi havaifışekler ve bayram havasında kutlanmasını öneren hükümete şiddetli tepki gösterdiler. Özellikle magazin basını da çeşitli yerlerde yapılacak törenlere Almanlann davet edilmesine karşı çıktılar. İngiliz magazm basınmda Almanlara karşı açık seçık bir düşmanlığın körüklendiği gözlenıyor. Bu arada, anma törenlen nedeniyle İngıltere'ye de bir turizm çıkarması oldu. Amerikalı ve Almanlar başta olmak üzere Normandiya Çıkarması öncesinde İngiltere'de görev yapmış pek çok eski askerakınetti. Küçük kentlerdeki bazı otellerde, yönetialerin görev lilere. gelen Alman turistlere "asla savaştan söz etmemeleri" için emir verdikleri basına da yansıdı! 50. yıl dolayısıyla en önemli turist ise A BD Başkanı Bill Clinton olacak. 3-5 haziran tarihlerinde İngiltere'de olacak Clinton, buradaki törenlere katılacak. Öğrenciliği sırasında kazandığı bir bursla gittıği Oxford Üniversitesi'ni ziyaretedccek. Daha sonra da 6 haziranda diğer lıderlerle birlikte Normandiya"da yapılacak törene katılmak üzere İngiltere'den aynlacak. AVRUPADAN EDİP EMtL ÖYMEN ŞaMon ve Şantaj Rusya meğerse dikkat edilmesi gereken çok önemli ve tehlikeli bir ülke değil miymiş? Bu nedenle Mısır, isra- il, Suudi Arabistan ve Ukrayna ile birlikte Türkiye el ele vermeliymiş ve bir güvenlik hattı oluşturmalıymış. Öyle ya, Mısır'la ve şımdi Ukrayna ile yüksek düzeyde temas- ların başka anlamı var mıymış zaten? Evet, böylece ya- malı bohça gibi bu ülkelerle biz bir güvenlik hattının or- tasında olacakmışız. Adriyatik'den Çin'e tam gidecek- ken ayağımıza dolaşan Rus engeli ile böyle başa çıka- cakmışız. Dış dünya, Türkiye'den görülemiyor. Çünkü Batı dedi- ğimiz ülkeler ve kültürler yumağına genel şeklini veren zihniyeti paylaşmıyoruz. Anlayamıyoruz. Sadece ka- muoyu anlamasa haydı bir ölçüde makul. Ama Türkiye'- nin dış siyasetıne şekil veren önemli kurumlar ve kişiler de Türkiye'den bakınca dışarıyı göremiyor. Çünkü onlar da kitabi. Verilen demeçler, açıklanan görüşler hep bu- nun göstergesi. Türkiye'nin hem Batı Avrupa'nın sınır bekçisi olması- na tahammül edemeyiz hem kalkıp hangi ülkelerle kol kola girip Rus tehlıkesine karşı duracağından söz ede- riz. Hem Ermenistan'ı Kafkasya'nın Israil'ı diye aşağıla- rız hem terörden, enflasyonla mücadeleye kadar her konuda Israil'den medet umarız. Suudi Arabistan'ın Türkiye'de nasıl bir düzen istediği, bunun için kimleri desteklediği, nasıl desteklediği belliy- ken kalkıp onlarla güvenlik işbirliğinden söz ederiz. Oysa Suudi Arabistan ile Israil hala birbirine düşman. Olsun, biz barıştırırız evelallah. Ukrayna ise yeni keşfettığimiz bir yerdir. Ceyhan- Kı- rıkkale petrol boru hattınt Samsun'a uzattık mı Ukrayna, Ortadoğu petrolünü kolayca alacaktır Buraya kadar iyi. Ama Ukrayna ile Rusya arasındaki itişmeyi Türkiye, kendi lehine nasıl kullanır? Yani düşmanımın düşmanı dostumdurdiyerekmi?Buna, ikisidefırsatverirmi? "Bi- zim aramızdaki anlaşmazlıktan size ne " demezler mi? Sorun, eğer Kırım Türklerine destek çıkmaksa bu des- teğin de ne kadar kof olduğu yakında görülür Kırım Türkleri için verilen demeçlerin de tıpkı Boşnaklar için, Azeriler için söylenenler kadar değer taşıdığını tahmin etmek zor değil. Dış politika karnemize bakmak yeter. Azerbaycan- Türkiye askeri anlaşmasının Resmi Ga- zete'de yayımlandığı gün neredeyse "Bu bızi hiç ilgilen- dirmez" anlamına gelen demeçler verilmedi mi? Eh, Türkiye böyledır Iş lafa geldi mı, mangalda kül bırak- maz, ama iş, uygulamaya geldi mi nasıl yan çizeceğini, ipe nasıl un sereceğini şaşırır Türkiye'nin etkinliği, boş ve anlamsız hamasi nutuklar atmak yerine, ışe yaramayacağı daha başından belli şablonlar yerine, enıni boyunu bılir siyaset uygulamala- rıyla kendıni belli eder. Altı ay içinde kredi notu üçüncü kez düşen, iç borcu, dış borcu ınanılmaz boyutlar kazan- mış, dünyanın gözünün üstünde olduğu insan hakları ve demokrasi uygulamalarında hala sınıfta kalan bir Türki- ye acaba etkinlık göstereceğim diye işi şimdi de şantaja mı dökmeye hazırlanıyor? Amerika, askeri kredisinin dörtte birini bu kırık karne için askıya aldı diye adeta şantaj havasına gırmeyi mı göze alıyor? Irak petrol boru hattında durup duran petrolü boşalt- mak neyse, Kıbrıs Davası'na Gali Raporu ile takılan çel- meye itiraz neyse, ama askeri kredinin insan hakları ko- şuluna bağlanması üzerine Çekiç Güç'ün görev süresini uzatmama eğilimi ne oluyor^ Çekiç Güç'ün neden Türki- ye'de görev yaptığını tartışmak başka, karşı çıkmak da başka. Ama Amerikan Yönetımi'ni, Kongre'sinı baskı altına alsın. askeri krediyi insan hakları koşuluna bağla- masın diye köşeye sıkıştırma çabası işe yarar mı? Ma- dem gururumuza dokunuyor, 70 cente muhtaç olsak da, "Krediyi istemiyoruz" deyip kesip atsak olmaz mı? Haysiyetli dış politika, ülkenin enini boyunu bilerek yapılan akılcı politikadır. Yoksa, şabloncu, şantajcı tavır- larla sadece kendimizi kandırırız. Rusya'dan Doğan Güneş'etepki MOSKOVA (AA) - Rusya Dı- şişleri Bakanlığfndan yapılan resmi açıklamada. "Doğan Güreş'in ifadeleri. Rusya ile Türk yönetimi arasında, ikili ilişkilerin dostluk ve partnerlik düzeyine yükseltilmesi anlayışı- na aykındır" denildi. Güreş açıklamasında. Rusya'nın Türkiye için soğuk savaş döne- minden daha büyük bir tehlike taşıdığını söylemişti. Moskova. Türk Genelkur- may Başkanı'nın açıklaması- nın. bu ülkenin resmi görüşü- nü yansıtmadığını ümıt ettiğjni bildirdi. Rusya Dışişleri Bakanhğı"- nın bugün yaptığı açıklamada, Moskova'nın olduğu gibi An- kara'nın da, Rus-Türk ıkilı ilişkileri ve iki ülke arasındaki her tür işbirlığinın bundan sonra da gelişmesine ilgi gös- terdiğinin Rusya tarafından esas alındığı kaydedildi. Rusya Federasyonu Dışişle- ri Bakanlığı temsilcisinin açık- lamasıaynen şöyle: "Türk basınında yayımla- nan, Türkiye Cumhuriyeti Or- dusu Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş'in Rus karşıtı açıklamalanna Moskova'da en azami dikkat gösterilmiştir. Yüksek görevli Türk askeri yetkilisi, Rusya'nın Türkiye için soğuk savaş döneminden daha büyük bir tehlike taşıdığı iddiasında bulunmaktadır. Moskova'nın Kafkaslar. Uk- rayna ve hatta Balkan ülkeleri- ne yönelik yayılmacı niyette bulunduğu suçlamasmı getir- mektedir. Rusya tarafi, Doğan Gü- reş'in açıklamalannın, Tür- kiye'nin siyasi yönetiminin görüşlerini yansıtmadığını ümit eder ve Ankara'mn, Türk Rus ilişkilerinin daha da geliş- mesini. her türlü işbirliğini Rusya ile aynı derecede gözet- tığinı esas ahr." RUANDA BM konvoyu yine ateş altmda Dış Haberler Servisi - Ru- anda'da Senegalli bir BM su- baymın öldürülmesi üzerine askıya alınan BM yardımı dün yeniden başladı. Ancak çatı- şan taraflann BM'ye güvenlik sözü vermelerine karşın bir BM konvoyuna yeniden ateş açıldı. Ruanda'daki BM Yardım Gücü sözcüsü dün yaplığı açı- klamada. hükümet güçleri ve Ruanda Yurtsever Cephesi'- nin BM yardım konvoylanna ateşaçmayacaklannı bildinne- leri üzerine salı gününden bu yana ara venlen kurtarma çalı- şmalanna yeniden baş- landığını bildirdi. Ancak böl- geden gelen son habere göre, taraflann BM'ye güvence ver- melerine karşın dün ateş aJ- tındaki bölgelerden ^ sivil halkı kurtarmaya çalışan BM güçlerine ateş açıldı. Saldı- nda ölen ya da yaralanan ol- madığı bildirildi. BM Genel Sekreteri Butros Gali, Güvenlik Konseyi'ne gönderdiği raporda, Ruanda'- da ateşkes sağlanmaya çalışı- lırken hükümet güçlerinin kat- liamı sürdürmesine göz yu- mulmayacağını belirtti. BM Genel Sekreteri, katliamdan önemli ölçüde geçici hükümet ve hükümet güçlerinin sorum- lu olduğunu bildirdi. Öte yandan Ruanda'da or- du ile isyancı Ruanda Yurtse- ver Cephesi yetkilileri arasında yapılan görüşmelerin ateşkes anlaşmasına vanlamadan so- na erdıği bildirildi.