Katalog

12 HAZİRAN1994 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER Kaçırılan baba-kız ölö bulundu • MİDYAT(AA)- Mardin'in Midyatilçesinde teröristler tarafından kaçınlan baba-kız ölü buIundu.Olav dün Midyat'ın Çalpmar Köyü yakınlannda köylülerin iki ceset görerek durumu güvenlik güçlerine haber vermeleri üzerine ortaya çıktı. Şehmuz Acarvekızı Behruz Acar geçtiğımiz cuma günü köye gelen bir grup terörist tarafından kaçınlmıştı. Silah yüklü gemi karaya oturdu •ÇANAKKALE (Cumhuriyet) - Kaçak sılah taşıdığı gerekçesiyle İstanbul Boğazı"nda Sahil Güvenlik botlannca gözetim altında tutulan ve daha sonra serbest bırakılan Belizze bandıralı Anthanossios Manyatis isimli kargo gemisi Çanakkale Boğaa'nda karaya oturdu. Gemi daha sonra kendi imkanlanyla kurtulduktan sonra Ege Denizi'neaçıldı. Özürlülere ÖZÜPIÜ desteği • İstanbul Haber Sen Lsi - İşlerinden çıkanldıklan için önceki gün kendilerini direğe zincirleyen ve açlık grevine başlayan görme özürlü Arif Badem \ e Nezih Özden adlı işçilere > ine görme özürlü arkadaşlanndan destek geldi. Bakırköv Körlere Mutluluk Derneği üyeleri dün açlık grevlerini sürdüren arkadaşlannı ziyaret ederek Mustafa Nevzat İlaç • Sanayii'nin Mecidiyeköy'deki binasına siyahçelenkbıraktılar. Futbolcu esrarla yakalandı • tZMİR (Cumhuriyet) - Çanakkale Dardanelsporlu AliŞenyıldızoğlul8kilo esrarla yakalandı. Şenyıldızoğlu. sorgusunda ekonomık sıkıntı içinde olduğu içın bu işi yaptığını söyledi. Konüsyon, Kardemir'in kapatılmamasım savunuyor Özel sektörün ürettiği çelikle Kardemir ve İsdemir'de ürerilenler arasında büyük fark var. (Fotoğraf: AYDIN ENGİN) 01, DPT, HDT ve Başbakanlık temsilcilerinin de yer aldığı komisyonun hazırladığı rapor Çiller ı yalanhyor ve Karabük Demir Çelik Fabrikasfnın kapatılmaması gerektiğini açıkça savunuyor. aporda fabrikanın aslında zarar etmeyip zarar ettirildiğinin ipuçları . dayeralıyor. Karabükzarar ettirildiAYDIN ENGtN Başbakan Çiller rarafından kapatı- lması kararlaştınlan Karabük Demir Çelik Fabnkasfnın (Kardemir) gerçek durumunun ortaya konması amacıyla oluşturulan komisyonun. özellikle Ka- rabük"te endişe ve gerginlikle beklenen raporu tamamlandı ve Başbakan Çil- ler"e sunulmak üzere Başbakan Yardımcısı Karayaiçın'a verildi. Rapor temel olarak Kardemir'in kapatılması- na karşı çıkıyor. Raporda yer alan aynntılı değerlendirmeler Çiller'in Kar- demır'ıkapatmagerekçelerinideyeryer doğrudan, yer yer ise dolaylı olarak çü- rütüyor. Karabük'te 5 Nisan Ekonomik Ön- lemler Paketi'nin açıklanmasından bu yana süregelen gergin bekleyiş. yerini Çiller'in bundan sonra nasıl bir tutum izleyeceğı ve SHP'nin rapor doğrultu- sun'da Kardemir'e sahip çıkıp çıkmaya- cağı sorunlanna terk ettı. Hazine ve Dış Ticaret ile DPT müste- şarlıklan temsilcilerinin yanısıra özelleş- tirme yandaşlannın yuyalandığı Kamu Ortakİığı İdaresi (K.Oİ) Başkanlığı ve Başbakanlık temsilcilcri de inceleme ku- rulunda yeraldılar. İnceleme kurulu bu kompozisyonu ile bir Hükümet Komis- yonu niteliği taşıyor. Rapor Kardemir'le ilgili istatistik ve- rileri değerlendirmekle yetiniyor ve fab- rikanın kapatılmasının Karabük yöre- sinde ve Zonguldak havzasında yol aça- cağı sosyal depremi hiç göz önüne almı- yor. Raporun son redaksiyonundan ön- ceki metnını inceleyen bir KOİ görevlisı "İlginç. Rapor büyük bir kredi açmadan önce kredi isteyen kunıluşun fizibilitesini inceleyen bir banka raporu gibi düzenlen- miş. Soğukkanlı ve soğuk. Bizse daha çok duvgulara seslenen bir rapor bekli- yorduk" dedi. Gerçekten de rapor salt kârlılık. ve- rimlilik gibi konulan tartışıyor. Rapor açıkça belirtilmemesine rağmen Karde- mir'in aslında zarar etmedığini, 1989'- dan bu yana hükümetler ve Demir Çelik tşletmeleri tarafından bilinçli olarak za- rar ettirildiğinin çok ciddi ipuçlannı ser- giliyor. 2 milyar mı, 193.5 milyon mu? Kardemir Raporu, Karabük Demir Çelik İşletmelerinın kapatılması halinde benzer bir ışletmenin ancak 2 milyar do- lara kurulabıleceğini saptıyor ve buna karşılık 2005 yılına kadar hemen hemen eşit taksitlerle yapılacak 193 milyon 500 bin dolarlık bir yatınmla Kardemir'in kârlı, verimli ve kendi yağıyla kavrulan alınması; demir cevherinin tümünün yerli kaynaklardan (Divriği). cevheri er- gitmek için gerekli taşkömürünün ise yansının yerli (Zonguldak), yansının da ithalatla karşılanması; ithal kömürün İskenderun limanından getırilmesi ve iki konvertör döküm makinası alı- nması. Aslında raporun öngördüğü çözü- mün kilidini oluşturan "kontinü kütük makinası" Kardcmir tarafından İtalyan Danieli fırmasına sipariş edilmiş du- rumda. Ön ödemesiz dış kredi olarak fı- Zararın kaynakları Jf. Kardemir ycrel politikacılann özcl a\ alanı oldu. 3 bin 500 işçinin yapa- bileceği üretim için politik baskılarla 15 bine yakın işçi istihdam edıldi. 2. Kardemir elde ettiği karlarla Erdemir'in kurulusunda yüzde 25.5 hisse sahibi oldu. Ancak bu hisseden tek bir kuruş almadı. Ustelik bugün 20 trilyon değer bicilen bu paya KOİ elkoydu. 3, Karabük Demir Çelik "fabrikalar kuran fabrika" olarak Urfa Tünçlı inşaatından Karakaya baraj köprüsüne, Tuzla tersanesinden hemen bütün şeker fabrikalanna kadar bir çok yatınmda kilit yükler üstlendi vc bu etkinlik- lerinden dolayı işletmeye hiç bir şey ödenmedi. Kardemir hep "verdi" ve hiç "almadı". 4m 1989'da Kardemir, hükümetin bilinçli bir tercihi ile greve sürüklendi. 137 günlük grevde özel sektör çelik üreticileri ile kütük demir ithalatçılan mil- yarlar vururken fabrikanın sermayesi tümüyle eridi. S» Grevin sonunda. grev öncesi istenen üçret zammının tam üç katı verildi. Sendikayı ve işçileri bile şaşırtan bu zam işçilik giderlerinde patlamaya yolaçtı. 6» Kardemir harcamalan için özel bankalardan yüksek faizli kredi alrnaya zorlandı. Nitekim Kardemir'in 2,63 trilyonluk zarannın 2,15 ırilyonu faiz've gecikme cezalanndan oluşuyor. bir işletmeye dönüşebileceğini belir- tiyor. Bir çok seçenek arasında ağırlık kaza- nan bu çözüme göre 193.5 milyon do- larlık yatınmda y üzde 7'lik bir iç kârlılık oranı öngörülüyor ve bu yatınmın on yıl içinde geri döneceği hesaplanıyor. Özkaynaklar için bir ek fınansmana ih- tiyaç duyulmayacağı da aynca belirtıli- yor. Rapor, yeğlenen çözüm seçeneğinın temellerini de şöyle özetliyor: Üretilen sıvı madenden doğrudan de- mir kütüğü elde edilmesini sağlavacak iki "kontinü kütük döküm makinasf'nın nansmanının da Italvanlarca sağlandığı bu yatınmda sadecc Hükümetin kefil olması koşulu eksık. Çiller Hükümetı hcrşcyi hazır olan vc gcrçekleşmesi ha- linde Kardemir'de malı açıdan nitel bir dönüşüm sağlayacak öncmdcki bu iha- leye kefil olmayı kabul eımıyor. Her- hangi bir ödeme yapılmaksızın bir dev- let kefaletinden ibaret bu vükümlüğün yerine getirilmemesi Kardemir'in "za- rar etmeyip ettirilmesi"nin en çarpıcı kanıtlanndan biri. Rapor. gelişmiş sanavı ülketerinde kişi başına düşen yıllık çelik tüketiminın 450 ton olduğunu buna karşılık Türki- ye'de bunun 160 tondan ibaret olduğu- nu saptıyor ve "Bir ülkede tüketilen çeli- ğin cins ve miktan gelişmişlik göstergesi durumundadır" diyor. Raporun bu sap- tamuda kullandığı "tüketilen çeliğin cins \e miktan" vurgusu önem taşıyor. An- cak rapor daha sonraki bölümlerinde "miktar"la ilgili değerlendirmeler yap- masına rağmen "çeliğin cinsi" konusu- na değinmemcyi yeğliyor. Oysa bu nok- ta Türkiye'de özel scktörcc üretilen çc- lık ile Kardemir ve İsdemir (İskenderun Demir Çelik) tarafından üretilen çelik arasmdaki fark bakımından önem taşı- vor. Türkiye'de yıllık çelik üretimi yak- laşık 12 milyon ton. Bunun yüzdc 64'ü özel sektör tarafından elektnkli ark ocaklannda, yüzde 36'sı ise kamu sek- törünün entegre tesislerinde gerçekleşti- riliyor. Rapor bu saptamayla yetiniyor. Oysa elektnkli ark ocaklannda yapılan üretim hurda dcmire dayanıyor vc hur- da demir hemen hemen tümüyle döviz karşılığı ithalat yoluyla sağlanıvor. Bir başka deyişle tümüyle dışa bağımlı bir endüstri niteliği laşıvor. Aynca hurda demirden eldeedilen çelik (temel olarak 8. 10 ve 12 milimetrelik yuvarlak inşaat demiri) nitelik olarak yüksek oranda kınlganlık taşıyor ve inşaatlarda kul- lanılmasıönerilmiyor. Bunakarşılık"en- tegre tesis" adı verilen. demir ce\ herinin ergitilmesı yoluyla elde edilen çelik. hem nitelik olarak değerli hem de ülkenin öz- kaynaklanndan elde edildiğinden dışa bağımlılık sakıncasını içermiyor. Nitekim Batı Avrupa ve ÂBD'de çe- lık üretiminin yüzde 70'i entegre tesisler- den ve sadece yüzde 30'u hurda demir hammaddesı ile çalışan elektnkli ark ocaklanndan elde cdiliyor. Türkiye'de bu oran tam tersi. 12 milyon tonluk çe- lik üretiminin 7.3 milyon tonu özel sek- tör tarafından hurda demirden elde edi- lirken İki kamu kuruluşu. Karabük De- mir Çelik (Kardemir) işletmeleri ile İskenderun Demir Çelik (İsdemir) işlet- meleri özkaynağa dayalı hammadde kullanarak demir cevherinden 4.1 mil- yon ton yüksek kaliteli çelik üretiyorlar. HAPTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Yedi Başlı Ejderha... Sıtma ve frengi ile savaş yasası çıkarılıyor. TBMM'de çok hararetli tartışmalar var. Bir grup milletvekili de ya- saya karşı... Şu düşünceyi savunuyorlar- "Hastalık mikroplar yüzünden bulaşmaz.. Allah'ın tak- diri ileoluşur!" Yani Tanrı insanları hastalık aracılığıyla cezalandırır... Bu olay, aynı zamanda Kurtuluş Savaşı'nı da yürüt- müş olan Birinci TBMM'de geçmiştir. Tutanaklarda var- dır. Bu düşünceleri savunanlardan bazıları. 1923'te yeni- lenecek seçimlerde Mustafa Kemalin aday' olmasını engellemek için yasa çıkarmaya çalışmışlardır.. hile-i şeriye' ile. Misak-ı Mıllı' smırları dışmda doğmuş olanlarla, bir yerde süreklı olarak beş yıldan az oturmuş olanların mil- letvekili seçilemeyeceği hükmünu getirmek istemişler- dir. Mustafa Kemal, Selanik doğumludur. Ve cepheden cepheye koşmak gibi bir günah' işlediği için de hiçbir yerde beş yıl oturmasına olanak olmamıştır. • • • Ortaçağ, Hıristiyan dünyası için 'karanlık' bir dönem- di. Dünyanın öküzün boynuzları üzerinde durduğunun önesürüldüğü, tepsi gibi dumduz olduğunun 'kilise'aöı- na savunulduğu bir dönem... Kilisenin safsatalarına karşı çıkanlara inanılmaz iş- kenceleryapılıyordu. Inanmayan' oldukları için diri diri ateşeatılıyorlardı. Ama o dönem, Islam dünyası için 'aydınlık'h. Bir İbni Haldun çıkıp siyasal iktidarın dinsel değil top- lumsal kökenlı olduğunu soyleyebiliyordu. Hatta 'insa- nın hayvandan, hayvanm da bıtkiden türediğini' öne sü- rebiliyordu Kimse de çıkıp onu kâfir' ilan etmiyordu Hakkında ölüm fermanları çıkarılmıyordu. Tersine. kimse Müslü- manlığından kuşku duymuyordu. Ve toplumda saygı gö- rüyordu. Türkistanda -peygamberden sonra en yüce kışı sayı- lan- Ahmet Yesevi. 'cennette ve dergâhta kadın ve erkek birlikteliği'ni savunuyordu. O dönem Hıristiyan dünyasının geri, Islam dünyasmın ileri olduğu bir dönemdi.. • • • Hıristiyan dünyası aydınlanma devrimi'ri\ yaşarken islam dünyası karanlığa gömüldü. Hıristiyan dünyası özgürleşirken islam dünyası köleleşti. Ve Batı gelişirken Doğu geri kaidı. Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselme döneminde, din işleri iledevlet işleri 'ftV/en'ayrıydı. Din işlerine 'şey- hülislam', devlet işlerine ise 'sadrazam' bakardı. Şeyhü- lislamlar örfi hukuk' alanına karışmazlardı Padişahlar gerçek yasa koyucu ıdıler 'Halife' sanını taşımaya başladıktan sonra bıle din ışlerıyle uğraşa- mazlardı... Osmanlı padişahları hacca da gıtmezdi Yavuz Sultan Selim'in bir keresinde Şeyhülıslamı susturduğunu, "Bu devlet işidir, bize bırakın" dediğini yazar tarih. Ve Osmanlı gerilerken şeyhülıslamlar güçlendiler. Gutenberg den birkaç yıl sonra Istanbul'dakurulan ilk basımevınin, sadece Hıristiyan ve Museviler için kulla- nılmasma ızın verılmesi o dönemdir. Padişahın başçe- virmeni Ali Bey', Tevrat ve Incılı 'halk Türkçesi'ne çevir- miş ve basılmıştır. Ama.. Müslüman Türk halkının Kuran'ı kendi dilinden oku- yup öğrenebilmesi için laik Türkiye Cumhuriyeti'nirl ku- rulması gerekmiştir!.. • • • Istanbulda Galata'yı Istiklal Caddesi'ne bağlayan kı- sa metro, dünyanın ilk üç metrosundan biriydi. Ama şey- hülislam "insan olmeden yeraltına giremez" buyur- duğu için uzun yıllar sadece hayvan naklınde kullanıldı Bu tarinsel olayı son konuşmalarımdan binnde aktar- dığım zaman; çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu kala- balıktan kahkahalaryükselmişti. UArkası 17. Sayfada FİYATI NE KADAR ARTARSA ARTSIN BENZİNE PARA ÖDEMEYİN. Yılda dört ton altın istanbul Haber Senisi - Türkiye'nin önde gelen mücevher üretim veihracatçı fırmalanndan ARPAŞ AŞ, kuruluşunun 12. yıldönümünde, Nuruosmaniye'deki fabrika satış mağazasını hizmete soktu. 12 yılda toplam 43 ton altın işleyerek ABD ve Avrupa pazanna ihracat yapan ARPAŞ'ın yıllık üretim kapasitesi. 4 ton civannda. ARPAŞ'ın 1994mücevherkoleksiyonu. 1994 Türkiye Güzeli Pınar Altuğ, Esin Moralıoğlu ve Müge Surkultay tarafından tanıüldı. (Fotoğraf: MLHARREM AYDIN) 18 HAZIRAN'AKADAR RENAULTALANHERKESE. • 18 Haziran'a kadar • Sûper benzininizi • Üstelik RENAULT-MAİS 31.12.1994 tarihine kadar RENAULT-MAİS Yetkili Satıcılarından "0" km. Petrol Ofisi istasyonlarından, Yetkili Satıcıları sizin için Renault alan herkese ne zaman, nereden 12 Haziran Pazar bu yıl benzin bedava ! . isterseniz alacaksınız ! günü de açık ! 18 Haziran'a kadar RENAULTMAİS Yetkili Satıcıları'na gelin, dıledığınız Renault modelını alın. Hem yatırımınızı bugunun ekonomık ortamında en güvenılır kazanç sagiayan ve risk taşımayan "menkul 1 degere yapın, hem de fıyatı ne kadar artarsa artsın bu yıl benzine para ödemeyin "EKONOMİSrTEN EKONOMİYE BİR KATKI DAHA... (212)2932C2£ 7 •««, 3» Iftat ctcmcölennr tsutog öenBi t RENAULT YASANACAK OTOMOBILLER