Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAYIS1994 PAZARTESİ 8 DUNYADA GEÇEN HAFTA Londra ayazında operaürpertisi EDİPEMİLÖVMEN LONDRA - Isı 10 derece. Kuzeyden öyle bir ayaz ki. Karayel mi, poyraz mı. yıldız mı, aynenöyle. Isı oluyor o zaman 5, belki daha az. Ama koca bir meydan dolusu halk, çıt çıkartmadan bir dev ekrana bakıyor. Kimi portaıif iskemlelerine oturmuş, Kımi yöredeki lokantalann ortalığa çıkarttıklan iskemlelere, koltuklara. Çoğunluk ayakta. Ekranda Jose Carreras, kendisine ihanet eden sevgilisini affetsin mi etmesin mi onun hesabını yapıy or. Dev ekranın çevresi ileri teknoloji ürünü ses yükseltme aygıtlanyla yüklü. Oyle bir billur ses yûkseliyor ki ekrandan, her bir çalgının tınısı, her ağzını açanın en ufak notası meydanı dolduruyor. Vakit gece. Saatler 22.30. Sözümona ilkbahar. Ama kıştan beter bu ayazda kimbilir kaç bin kişi meydanda ayakta, saatlerdir ekrandan operayı izliyor. Naklen yayın bu. Hem de ekrandan 50 metre ötedeki opera binasından. Meydandakilerle operanın kırmıa kadife koltuklannda oturanlar arasında en az 100-200 sterlinlik fark var. Buna, bir de operadakilerin otopark masrafını, opera öncesi ve sonrası yörede yiyecekleri yemekleri, perde aralanndaki içİcilerini de eklemek gerek. Meydandakilerle aralanndaki bu masraf farkı, sırufsal açıdan belirsiz. Çoğunluk burjuva. Meydandakiler de operasever. Parasızlıktan değil orada ayazda dikilmeleri. Operayı halka indirme girişimi sonucu bu da farklı birdeneyim. Elbette, aralannda bir opera temsili için INGILTERE çok yüklü bir parayı göze alamayanlar var. Ama operasever olarak burada bulunan herkes burjuva. Ve tabii, turistler. Onlara gün doğmuş. Çat burada çat kapı arkasında bir Jose Carreras'ı bulmuşlar, hem de bedava, dikilmezler mi? Olay, ekranda başlayıp orada bitmiyor. Oyunun sonunda salondakilerle birlikte meydanda oturanlar da ayağa kalkıp büyük biralkışla tezahürat yapıyor. 50 metre ötedeki opera binasında perde açılıp açılıp kapanırken meydanda da kimse yerine oturmuyor. Salonda Carreras ve diğerlerine karanfiller atılıyor. Ve ekranın arkasından beyaz smokinli bir adam çıkıp bir anons yapıyor: Bekleyin, birazdan sanatçılar burada olacak. Gerçekten. paltosuna sannmış. boynunda atkısı ile Carreras ve diğerleri ekranın önüne sıralanıyorlar. Televizyoncular, kameralannı onlara yöneltince ekranda yüzleri de beliriyor. Carreras, "Nasıl, beğendiniz mi" diye sorunca meydan coşuyor. "O halde, yarın eleştirmenlerin gazetelerde ne yazdıklannı hiç okumayacağım"diyor Carreras. Meydan tıkıştıkış. Herkes ayakta. Ayazla birlikte çiseleyen yağmuru kimse farkedecek gibi değil. Saat 23"ü geçmiş. Ekran karanyor. Yöredeki düzinelerle lokantada masalar çoktanavırtılmış. Artıkheryerdolu. Ama ne gam? Publar, kahvehaneler, hamburgerciler, bir iskemleye ilişerek şarap içilen. pe>nirbisküvi kemirilen yerler y eter. Ertesi gece burası yine dolacak. Bu kez belki daha da çok dolacak. Çünkü Placido Domingo var. Carmen'de. Opera böylece halka iniyor. Yani halkın seviyesine değil de halkın ayağına. Turistin ayağına. Meydandaki coşkulu kalabalığı gören turist öyle bir izlenimledönüyorki ülkesine, Londra'ya gitmeyi düşünmeyenler bile izlenimleri duyunca gitsek demeye başlıyor. Turizm pazarlaması. sadece afili afışler bastırmak değil. Beş yıldızlı oteller değil. Surat ve görüntüsü yerinde. ama hizmeti sakar ve aksak personel değil. Turizm, çağdaş yaşamı yansıtabılmek ve bunu pazarlayabilmek, salabilmek. Avrupa hep böyle ama. Venedik'te sokaktaki festivalden, Avignon'a. Münih faşinginden, adı en bilinmez kent ve kasabalardaki sokak şenliklerine kadar. KısmiözeUeştirme 'telesavaş'ı kızıştırdı GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - İsveç'in resmı telefon idaresinin kısmen özelleştirilmesi, ortaya ilginç bir görüntünün çıkmasıyla sonuçlandı. Yalnızca dış hatlann özel rekabete açılması sonucu eski adı Televerket (Telefon İdaresi), yeni adı Telia olan şirket, yurtdışı trafığinin % 40'ını yerli ve yabancı özel şirketlere kaptıracağını hesapladı. Her türlü telefon, data komünikasyon. uydu ye kablolu TV gibi hizmetlere, İngiliz ve Fransız Telecom gibi tanınmış şirketler talip oldular. İşin ilginç yanı, kendi ev piyasasının yansına yakınını başkalanna kaptıracak olan Telia'nın, Hollanda'nın PTT Telecom ve İsviçre'nin Swiss PTT şırketleriyle işbirliğine giderek Avrupa'run devi olma yönünde önemli bir adım atması. Lnisosource adlı şirketi oluşturan kuruluş. özellikle büy ük şirketlere hizmet etmeyi amaçlıyor. Isveç'in düşük konjonktürekarşın yurtdışında başanlı sonuç alan diğer iki şirketi de telefon ve tele komünikasyon devi Ericsson ile özel oto ve kamyon yapımcısı V'olvo. 73 bin 600 kişi çalıştıran Volvo. son 1 İSVEC yıl içinde 102 bin 200 özel oto ve 16 bin 200 kamyon satmayı başararak 1993'te 331 milyon kron (1 kr, 4 bin 500 T U zaran, 3 milyar 300 milyon kron kâra çevirdi. Öte yandan, kemerleri sıkma ve kamu sektöründen işçi çıkartma politikası büyük şirketleri ve onlann hissedarlannı mutlu ederken çoğunluğu oluşturan ücretliler, en çok % 3 gibi düşük gelir artışlanna razı olma durumundalar. İşten çıkarmalann sağlık sektöründe büyük boyutlara ulaşması, artık hastanelerin başhekimleri tarafından da eleştiriliyor. Birçok hastanenin acil servisinde hastalann koridorlarda yatması ve hatta bakım görmesi gazetelerde geniş yer alıyor. Eylüldeki genel seçimler için şimdiden duvar ilanı yoluy la propaganda yapmay a başlay an sosyal demokratlar, başbakanın partisinin 'seçme ö/giirlüğü" sloganına atıfta bulunarak şu ilana yer veri> orlar: "Muhafazakarlann İsvec'inde, hastane koridoıiarı arasında seçim yapabilirsiniz." Fransızenteller Bosna içinkolları sıvadılar MtŞEL PERLMAN PARİS - Fransa'nın geçen haftaki gündeminde Bosna konusu bir kez daha önemli bir yer tuttu. Hem de kimlerin sayesinde. biliyor musunuz? Çoğu kişınin eleştirip alay ettiği entellerin sayesinde. Entellerin Bosna faciasını. bıtmek tükenmek bilmeyen çabalanyla önümüzdeki 12 haziranda duzenlenecek Avrupa seçimlerine bağlamalan sayesinde. Diğer ülkeleri bilmeyiz. ama Fransa'da bir avuç insanla siyasiler dışında hiç kimsenin ilgilenmediği şu Avrupa seçimleriyle kanlı Bosna problemi arasında nasıl bir bağ var ki? Var olmasına elbette ki var. Eski Yugoslavya'daki durum giderek kokuşmuş bir hale geürken kulaklanmızda çınlamıyor muydu "İşte. olup bitenler şuracıkta, kapunı/ın dibinde" biçimindeki derinkaygılar. Sokaktaki adam daha da bılıncinde bu işlerin şimdilerde." Peki, o halde ne yapmak gerekir" türünden sorulann bini bir paraya. Ülkeler arasında, örgütler arasında, taraf olanlar arasında ahkam kesenler de az değil doğrusu. Ya sonuç? İşte, olaylann bu şekilde gelişmesinden bıkan enteller. Avrupa seçimlerine katılacak çeşitli parlilerin programlanna, Bosna trajedisine ilişkin çözüm yollan almalannı istiyor. Ancak şimdilik bu konuda en küçük bir işaret bile görünmediği için karanmız karar deyip Avrupa seçimleri içinkendi listelerini haJzırlamaya başladı bu aydınlar. FRANSA "Avnıpa Bosna'da başlıyor" listesindeki 35 kişi arasında ilk sırada. ünlü kanser uzmanı Prof. Dr. Leon Sdmartzenberg bulunu>or. Girişim ıse "haşarı ve biraz da kendini beğenmiş filozof' Bernard Henri Levy'nin fıkri. Her tarafa saldınyor adeta bu adam. Bosna'nınyardjmına koşulması için de elinden geleni yapıyor. Kendisiyle arkadaşlannın hazırlamakta olduğu ve 27 mayısa değin seçim kuruluna bildirilmesi zorunlu listenin aslında hiç olmamasını arzuluyorlar. Çünkü siyasal partiler Bosna konusunu ciddiye ahrlarsa entellerin listesine gerek kalmayacak. Geçen günlerde yapılan bir toplantıda bütün bu sorunlarciddi ve aynntılı biçimde ele alındı ve tartışıldı. Bosna konusunda siyasileri harekete geçirmek gereği vurgulandı. Aynı zamanda. Fransız diplomasisinde Bosna'ya ilişkin 'radikal değişiklik' istendi. Siyasal partılerin tutumunda bir değişiklik görülmediği takdirde Avrupa seçimlerine katılacak enteller listesi, Bosna'yı kurtarma olayına sıcak bakan eski başbakanlardan. Sosyalist Partisi lideri Michel Rocard'ı zor duruma sokabilir. Şimdilik, 12 haziranda yapılacak Avrupa seçimleri listelerinin son bildirim tarihi olan 27 mayısı beklemek gerek. Haitıde su kavgası Haiti'de BM karanna meydan okuyan askeri cuntaya karşı Güvenlik Konseyi'nin kararlaştırdığı yeni yaptınmlar cumartesi gecesi yürürlüğe girdi. Yeni yaptınmlar, gıda maddesi ve ilaçdışındaki tüm maddelerin ülkeye girişini yasaklıyor. Bu arada ABD Başkanı Bill Clinton'ın da danışmanlanyla Haiti'ye bir askeri müdahale seçeneğini tartıştığı bildiriliyor. Cunta. ülkede terör havası estirirken, yaptınmlar en fazla halkı etkilivor. Yakıt darhğı nedeniyle su pompalanrun çalıştınlamadığı ülkede su sıkıntısı doruğa ulaşü. Başkent Port-Au-Prince'te bir su borusunun patlamasından yararlanmak isteyen Haitililer. kovalannı dolmdunnaya çahşıyor. Kuzey Kutbu'nda 2Belçikalı BELCİKA CEM SEY BRÜKSEL - Belçikahlar, ülkelerindeki tüm yolsuzluk skandallanna ve ekonomik bunalıma rağmen, iki vatandaşlannın başansıyla gururlandılar. Üstelik, söz konusu olan, Kuzey Kutbu'na yürüyerek gjden onuncu ulus olmak gibi, aslında pek de başanlı sayılamayacak bir performans olduğu halde. Alain Hubert ve Didier Goetghebuer adlı iki maceraperest, geçen çarşamba günü akşamı Kuzey Kutbu'na yaptıklan 74 günlük yürüyüşü ••, tamamladıklannı telsizleduyurdular. Kuzey Kutbu'na giden ilk Belçikahlar olma unvanını da elde eden iki arkadaş, buzlar üzerinde bin kilometreyi aşan bir mesafe katettiler. Yollannın büyük bölümü ise donmuş denizden oluşuyordu. Alain Hubert, bu yolculuğun son bölümünü ülkenin en büyük gazetelerinden 'Le Soir'a şöyle anlattı: "İnanılmaz bir şeydi. C ehennemdi cehennem. Hem cehennemdi, hem cennet. Gerçekten eşsi/di. Enfes bir maceraydı. Kutuba varmamız tam > etmiş dört gün siirdü, bunun son sekiz günüıide de çok kötü bir 'vv hite out' (her şeyin beyaz olması ve göriiş mesafesimn sıfıra düşmesi) > aşadık." Hubert ve Goetghebuer, zaman zaman günde 10-12 saat. sıfınn altında 20-30 derecelik bir soğukta yürüdüler. Kayaklanndan biri kullanılmaz hale geldiğinden Didier Goetghebuer son iki hafta tek kayakla yürümek zorunda kalırken, arkadaşı Alain Hubert, tüm yolculuk boyunca altı kilo kaybetti. Öte yandan. son olarak İtalya'da adını duyuran neo faşist hareketler, önümüzdeki günlerde Belçika'da adından sözettirecek gibi. Aşın sağcı 'Flaman Bloku'nun. 29mayısta Brüksel'deki Kongre Sarayı'nda bir kongre düzenlemeyi planlaması. Belçika'daki antifaşist örgütleri deayaklandırdı. Brüksel Belediye Başkanı Freddy Thielemans'a mektuplar gönderen antıfaşıstler. bu toplantının yasaklanmasını islediler ve aksi takdirde tüm antifaşistlerin toplantı salonu önünde bir karşı gösteri yapacaklannı açıkladılar. Antifaşist örgütler, bu toplantının düzenlenme biçimini ve Flaman bölgesinde örgütlenen neo faşist hareketin artık Brüksel'e kaydınlmak istenmesini tehlikeli bulduklannı da bildirdiler. Daha çok başkent Brüksel'de faaliyet gösteren 'Frankofonlar CephesT (aşın sağcı bir Valon örgütü) de. bu toplantının yasaklanmasını. aksi takdirde çıkabilecek olaylardan Belediye Başkanı Thielemans'ın sbrumlu olacağını duyurdu. jdergisi Yeltsin'in en güçlü rakibi ve eski yardımcısı Aleksander Rutskoy ile görüştü: Cumhuriyetler Rusya'ya geri dönecek Dış Haberler Smisi - Geçen ekim ayında Rusya Devlet Başkanı Boris Yehsin'e muhalif parlamenter ve li- derlerin Parlamento binası Beyaz Ev'i işgal ettikleri dönemde Yeltsin'- ın yardıması ve düşmanı olan Alek- sander Rutskoy, göstericılcn Ostan- kino Televizyon Istasyonu binasını işgal etmeleri için teşvik etmişti. Ayaklanma sona erdiğinde 145 ölü vardı. Rutskoy ve yandaşı darbe li- derleri hapse atılmışu. Arahk ayında seçilen yeni parlamento tarafından kabul edilen bir af karanyla serbest bırakıldı. Newsweek muhabirleri Maynard Parker ve Dorinda FJliot. gelecek devlet başkanlığı secimlerin- de Yeltsin'e rakip olması beklenen Aleksander Rutskoy'la Moskova'- da görüştü. .News»eek: Moskova'daki dunım- da bir düzelme vok mu? Bir dilenciye özgür denile- mez. Özgürlük değil bu. kelime- nin tam anlamıyla sömürgecilik. Şu anda Rusya'nın para birimi dolar. Ruble sadece şeker ambalajı olarak kullanılabilir, üstelik içindeki şekeri yenmiş bir ambalaj. Nüfusun yansı- ndan fazlası sefil koşullar altında yaşıyor. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Ugili ne düşünüyorsunuz? Sovyetler Birliğı. Rusya'ydı. 1917'ye ait bir harita alın ve bakın. Kendilerini bağjmsız savan ülkeler, tarihlerinde hiçbir zaman devletle- şememişlerdir. Hepsi, büyük bir güç olan Rusya'nın parçasıydılar. Devlet başkanı eski yardımcısı aktifsiyasete atıldı Rutskoy *danseçimhazvrlığı Dış Haberler Servisi - Rusy a Dev let Başkanı eski yardımcısı Aleksander Rutskoy erken seçıme gidılmesıni ve Rus süpergiicünün diriltilerek eski Sovyetler Biriiği sınırlanna yeniden ulaşılmasını istediğini açıkladı. Ekim'deki parlamento ayaklanmasmın ekbaşısî olan Rutskoy. önceki gün Bağtmsız Rusya HalkPartisi'ninacüış kongresinde yaptığı konıışmada Î996Hazİran'ında yapıiması planlanan "ttevlet başkaabğı seçimleriran erkene alınması için savaşoıaya'" öncelik tanınacağını açıkladı. Rutskoy. konuşmasmdaaynca "Rıeja'naı Sovyetler Biriiği sırartantçeıiande yeıriden büyük bir gâç olarak yaptJaamasuu" istediğini söytedı. 60 bölgeden yaklaşık 130 delegenin katıidığs toplantıda yapjlan oylamalarda Rutskoy*un parti lideri olarak seçilmesi ve partinin adımn Rus Sosyal Demokrat Halk Partisi oiarak değişörilmesi yönünde karar alındı. Yeniden birleşip, büviik bir Rusva oluşturmalan gerektiğine mi inanı- yorsunuz? Bunun olacağına dair hiç bir kuş- kum yok. Sovyetler Birliğinin dağümasından kimi sorumlu turuyorsunuz? Sorumlu tutulacak iki kişi var sa- dece . Goıbaçov \e Yeltsin. Rusya, komşuları konusunda ne yapmalı? Başkalanyla olan tüm ilişkiler. egemenlik kurma iddialanna. cmir verme ya da yönetmc arzulanna yer \enneden ortaklık temeline da- yandınlmalı. Ancak herkes Rus- lann haklannı ellennden almaya. onlara zarar vermeye hakkı ol- madığını bılmelıdir. Platformunuzu açıklar mısınız? Programım Rus mıllı düşüncesıni temel alıyor. Yaşamsal açıdan önce- lik taşıyan sorunlan çözecek hare- ketler almaktan yanayım. Konut. gıda. ilaç. eğitim ve spor gibi. Ulus. sağlıklı ve güçlü olmalı. Aynca di- siplin \c düzen de olmalı. Yeltsin'in Parlamentoyta anlaşma çabaları hakkmda ne düşünüyorsu- nuz? Tüm bu konuşmalar demagojı- den başka birşey değil. Parlamento- suna ve halkına ateş açan bir devlet başkanıyla nasıl uyuşabilirsiniz? Onun bu anlaşmaya uyacağırun ga- rantisini kim verebilir? 19% ydında seçimler duzenlene- cek. Oylamanın daha erken yapı- iması için baskı yapmayı planlıyor musunuz? Ben sadece yasalann gerektirdiği biçimde davranacağım. Parlamen- todan devfet başkanlığı seçimleriy- le ilgili bir yasanın geçirilmesi ve seçimlerin düzenlenmesi eerekir. Ekim olaylanna geri dönüp baktığınızda sizi üzen şeyler var mi? Sadece ölen insanlar için üzülüyo- rum. Ama insanlan televizyon istasyo- nuna gitmeleri için teşvik ettiniz. Ne vaptıklarnu bilmiyorlardı. Birisinin bunun sorumluluğunu üstlenmesi ge- rek. Ölen ilk 12 kişi belediye baş- kanının bürosundan ve Mir Otel'- den açılan ateş sonucu öldüler. On- lara ateş emrini veren kimdi? İnsan- lann Ostankino'ya gitmeleri bu yüz- den istendi. Bana her iki taraf da suçluymuş gibi geliyor. Hayır, iki taraf değil. Yeltsin'in Parlamento'yu yasadışı ilan eden kararnamesi Yüksek Sovyet tarafı- ndan imzalanmamışu. Yüksek Sov- yet'in hareketleri Clinton tarafından tasdik edilmiyordu. Clinton, Ana- yasaya itaatsizlik eden devlet baş- kanının hareketlerinı tasdik ediyor- du. Akan kanın nedeni budur. Düşman kim, o halde? VVashington mu? ABD'yi düşman olarak görmek- ten yana değilim. Ancak dünyada her zaman bir denge bulunmalı. De Gaulle. dünyanın bir kılıcın çevre- sinde döndüğünü söylemiş. Bu kılıa tutan iki süper güç olursa. dünya asla yörüngesinden çıkmaz. Biz çe- kilerek o kılıa Amerika'ya bıraktık. Yönetmenliğını Billur Aktürk'un'. sunuculuğunu ise Seçil Aktürk ve Cem Özlembezeyiş'm \.ıptığı BayramÖzel Eğlence programının 3 gününde yıne en sevılen sanatcılar.en güzel parçalanyla sizlerle olacak. GÖNÜL ŞENAY BURAKKUT FERHET GÜZEL GÜLERIŞIK TUNCAYVURAL AYHANAŞAN FARUKTUNCEL KADİR TAPUCL GÖNÜL SEVEN REYHAN KARACA "İKİMİZİN YERİNE", "CANIM SEVMEK İSTİYOR" "BENİMLE OYNAMA", "ÇILGINLM" "VAY",' CAN VERİRİM" "GİDEMEM", "FE SUPANA1LAH" "SAATLERİ GÜN BİL", "ZİLLİ" "ZAIİM", "DUDAK DUDAĞA" "DURMA DAVULCU BABA", "KIZ AIIRAM AIJRAM" "DÖNÜŞÜM MUHTEŞEM OLACAK", "AĞIR OL" "MELEĞİM" "KOMŞU KOMŞtr, "AVANTAN BENDE" BU AKŞAM 20.15'daki BÜTÜN RANDEVULARINIZI İPTAL EDİN !!! HBB