Katalog

18 MAYIS1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 VValesatemmuzda Türkiye'ye geliyor • ANKARA(ANKA)- Polonya Cumhurbaşkanı Lech \Valesa, Cumhurbaşkanı SüJeyman Demirel'in konuğu olarak üç günlük resmi birziyaret için 6 temmuzda Türkiye'ye gelecek. VValesa'nınziyareti, Cumhurbaşkanı Demirel'in geçen yıl kasım ayında Polonya'ya yaptığı ziyaretin iadesi nıtelığını taşıyacak. Malavröeilk genel seçtm • BLANTYRE(AA)- Afrika'mn güneydoğusunda yeralan Malavı'dedün devlet başkanının ve 177 sandalyeli parlamentonun belirleneceği ılk çok partili seçimleryapıldı. Ingiltere'den 1964yılında bağımsızlığını kazandığından bu yana Kamuzu Banda'mn devlet başkanlığını yaptığı Malavi'de 3.7 milyon kayıtlı secmen oy kullandı. İran'dan Vîyana'ya kınama • TAHRAN(AA)-İran, Avusturya hükümetinın "Şeytan Ayetleri" adh kitabın yazan Salman Rüşdü'ye ödül vermesinı kınadı. Dışişlen Sözcüsü Mahmud Muhammedi, "Söz konusu ödülün, Müslümanlann ınancına saldıran bır yazan desteklemek anlarruna geldiğini" söyledi. Avusturya Sanat ve Eğıtim Bakanüğı, Iran eski dini lideri Ayetullah Humeyni'nin ölüme mahkum ettiği Rüşdü'ye ülkenin resmi edebiyat ödülüne layık görmüştü. Yeltsin'e darfıeyi • LONDRA (AA) - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'i devirmeyi amaçlayan 1991 yılındaki darbe girişimıni, darbeci generallerin şifrelenni çözen ABD istihbarat örgütünün elde ettiği bilgileri Yeltsin'e aktararak önlediği öne sürüldü. The lndependent gazetesi birinci sayfadan ve manşetten verdıği haberinde, ABD'nin darbeyi önleme girişiminı, Rusya'run iç işlerine müdahale etmekle suçlanmamak için gizli tuttuğubelirtildi.ABD güvenlik kuruluşlannın Yeltsin'e verdiği desteği, Amerika'nın önde gelen araşürmacı gazetecilerinden Seymour Hersh, gelecek ay yayınlanacak Atlantic Monthly dergısindc açikladı. Hacgerginfiği sürûyop ^ •TAHRAN(AA)-İranlı hacılann dün planlanan gösteriden vazgeçrnelerine karşın Mekke'deki Iran hac merkezi çevresindeki polis kuşatmasımn sürdüğü bildiriliyor. Merkez çevresinde sıkı güvenlik önlemlen alan pohsın haalann binaya giriş çıkışını engellemeye devam ettiği kaydedildi. Suudi polisi, Iranlı haalann her yıl yaptıklan geleneksel 'kafırlerden uzaklaşma' mitingini engellemek için Iran hac merkezini 4 gün önce kuşatma altına almıştı. Güvenlik Konseyi, ülkeye 5500 asker gönderme ve silah ambargosu uygulama karan aldı Rııaııdaya BMbarışgiieüDış Haberler Servisi - Birleşmiş Mil- letler, yanm milyon insanın katledildiği Ruanda'ya 5500 Banş Gücü askeri gönderilmesi ve bu ülkeye Silah ambar- gosu uygulanması karan aldı. BM Güvenlik Konseyi'nde önceki akşam yapılan ve 9 saat süren uzun tartışmalar sonucu, nısan ayından bu yana süren çatışmalar nedeniyle göç et- mek zorunda kalan yüz binlerce sivilin korunması için 'en fazla' 5500 Banş Gücü askeri yerleştirilmesi karar- laştınldı. Ülkeye yerleştirilecek askerler, çatı- şmalardan kacarak evlerini terk eden si- villerin güvenliklerini sağlayacak. BM birlikleri, çatışmalar nedeniyle açlık teh- likesiyle karşılaşan sivillere yardım mal- zemesi ulaştınlması için de yardım gö- revlilenne destek verecek. Güvenlik Konseyi, Ruanda'daki acil insani ihtiyaçlara cevap verilebilmesı amacıyla Birleşmiş Milletler'in bu ülke- deki göre\ alanının genişletilmesini de karara bağladı. Konsey'de alınan 918 sayılı kararda, nisan ayında ülkeden çekilen BM askeri gözlemcilerinin yeniden yerleştirilmesi istendi. Konsey. BM Genel Sekreteri Butros Gali'ye çağnda bulunarak asken gözlemcilerin derhal eskı yerlerine dön- melerinı sağlamasını istedi. Konse> toplantısı, ABD ile diğer üye- ler arasında sert tartışmalara sahne oldu. Ruanda'ya aşamalı olarak BM asker yerleştirilmesini savunan ve karar taslağına muhalefet eden ABD, daha sonra tutumunu yumuşatarak taslağa onay verdi. Ruanda'da Hutu ve Tutsi kabileleri arasındakı çatışmalar nisan ayı başında alevlenerek iç savaş boyutlanna ulaşmış. çatışmalar sırasında BM Banş Gücü askerleri de öldürülmüştü. Bunun üzenne Güvenlik Konseyi ül- kede bulunan BM askeri gözlemcileri- nin sayısını 2.700'den 300'e düşürme karan almıştı. BM Genel Sekreteri Gali. Konsey'in karanna karşı çıkarak ka- rann yeniden gözden gecirilmesini iste- mış, ancak Konsey karanru değjştirme- mişti. Ruanda temsilcilerinin de katıldığı Konsey toplantısında, bu ülkeye her türlü silah ve askeri malzeme satışının önlenmesi için tüm devletlere çağnda bulunuldu. Ruanda temsilcilerinin mu- halefetıne karşın karar oy çokluğuyla kabul edildi. Güvenlik Konseyi karan, çatışmalar- dan kaçan mültecıler için 'güvenlik böl- geleri' oluşturulmasını da öngörüyor. Ruanda'ya gönderilecek yeni BM birliğine, Gana ve Nıjerya'nın yanı sıra Avustralya, Yenı Zelanda.' Senegal, Zambia ve Zimbabwe'nin asker verme- leri bekleniyor. BM Banş Gücü kapsamında 800 kişi- lik bir Gana birliği dün Ruanda'nın başkenti Kıgali'ye doğru yola çıktı. Ön- ceki gece şiddetli çatışmalara sahne olan Kigali'nin dün sakın olduğu bildirildi. Kuzeylileı\Güney Yemen'in stratejiküssünüelegeçmti Ihş Haberier Servisi - Güney Yemen'de ilerlemeyi sürdüren Kuzeyli birliklerin Aden yakınlanndaki büyük hava üssü El-Anad'ı ele geçirdikleri bildirildi. Bölgede bulunan AFP foto muhabirinin verdıği habere göre hava üssünün düşmesi ıle Kuzeyli birliklere Aden yolu açılmış oldu. AFP muhabiri. Kuzeyli birliklerin El-Anad üssünde mevzilendiklerini, üste tüm direnişin kınldığını bildirdi. Kuzey Yemen, önceki akşam üssü ele geçirdiklerini duyurmuş, ancak haberGüney Yemen tarafından yalanlanmıştı. Üssün düşmesi ile Güney Yemen stratejik açıdan çok önemli bir mevziyi kaybetmış oldu. El-Anad'ın çevresindeki tepelerde ise şiddetli topçu düellolannın yapıldığı bildiriliyor. Görgü taruklan, Kuzeyli birliklerinin Güneylilerden daha disıplinli olduklannı ve daha modern silahlarla donaülmış bulunduğunu belirtiyorlar. Aden çevresinde şiddetli çarpışmalar sürerken Güney Yemen'de Ali Salim El-Beid liderliğinde Ulusal Selamet Yüksek Konseyi kurulacağıaçıklandı. El Beid'in sözcülerinden Rahman El-Çifri, Ulusal Selamet Konseyi"ninGüne> Yemen'de avn birhükümet kurulacağı anlamına gelmedığini vurguladı. Yemen'dekı çarpışmalann petrol bölgesine doğru yayılması, dünyadaki petrol çevrelerini telaşa düşürdü Ancak uzmanlar, Yemen'den petrol sevkıyatının kesılmesinın petrol piyasalannda önemli dalgalanmalara yol açmayacağını belirtiyorlar. Yemen, günde 250 bin varil petrol ihraç ediyor. Petrol tesislerinin çarpışmalardan yarar görerek işlemez duruma gelmesi, tek zenginliği petrol olan Yemen için ağır bir darbe olacak. San'a'dan yapılan açıklamada, Kuzeyli birliklerin Güneyde Sabwaeyaletine doğru ilerledikleri bildirildi. Sabwa'da ana petrol kuyulan bulunuyor. Güneyj Yemen komutanhğından yapılan açıklamada Güney Yemen uçaklannınn Kuzeyli birlikleri bombaladığı bildirildi. BMVIZGELtYOR Haiti'de hükümetd< kurulduLhş Haberler Servisi - Haiti'de asken" cunta, uluslararası tüm uyanlara kulak ükayarak ABD ve BM'ye meydan oku- mayı sürdürüyor. Cuntanın geçen hafta yasadışı olarak Devlet Başkanı ilan ettiği Emile Jonaissaırt'ın yeni hükümeti kur- ması Washıngton'un sert tepkısine yol açtı. Haiti'de seçimle .işbaşına gelen Jean-Bertrand Aristide, askeri cunta ta- rafından geçen yıl düzenlenen darbe ile devrilmiş ve ABD'ye sürgüne gitmişti. Uluslararası toplum tarafindan tarun- mayan Devlet Başkanı Jonaissant, yap- tığı konuşmada "hukıık devletf' ilkeleri- ne uyacağını bildirerek, vatandaşın güvenliğinden sorumlu olacak bir ko- misyon kurduğunu açıkladı. Yeni hükümete alınmayan gecici baş- bakan Robert Malval, kurulan hüküme- tin yasallığının bulunmadığını belirterek görevlilerden yeni hükümetin emirlerine uymamalannı istedi. Haiti Genelkur- may Başkanı Raoul Cedras'ın ülkeyi ka- ranlığa mahkum etüğinı söyleyen Mal- val, onu derhal görevinden istifa eüneye çağırdı ABD kınadı ABD, Haiti'deki askeri yönetim tara- fından geçen hafta devlet başkanı ilan edilen Emile Jonassaint başkanlığında hükümet kurulmasını kınadı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, "yasal olmayan devlet başkanı" olarak nitelendirilen Jonassaint'in. yeni bir hü- kümet kurarak "sucunu ağirlaştırdığıM , ABD ve uluslararası toplumun bu hükü- metle hiçbir şekilde temasa girmeyeceği belirtildi. Açıklamada ABD'nin, 1990'da halk tarafindan seçilen Devlet Başkanı Jean- Bertrand ArisrJde'ı devirerek yönetime el koyan askeri cuntaya iktidan bırakınca- ya kadar baskı yapacağı kaydedildi. Geçen hafta ABD'nin sığınmacılarla il- gili yeni bir tavır alacağının bildirilme- sinden bu yana ABD'ye sığınmak üzere ülkeden aynlan Haitililenn sayısmda ar- tış görüldü. Ancak yetkililer, değişikliğin henüz yürürlüğe konmaması nedeniyle hepsinin geri dönmek zorunda kaldığını bildirdıler Eriha yönetiminin Filistinlilere devredilmesi üzerine düzenlenen törende Filistinli bir asker bir çocuğu öpüyor. El HaliPde çatışma: 18yaralı Drş Haberler Servisi - Fanatik bir is- railli'nin yaklaşık iki ay önce çevreye rastgele ateş açması sonucu büyük bir katliama sahne olan Batı Şeria'nın El Halil kentinde önceki gün yenı bir kat- liam girişimi daha yaşandı. Ali Baka adh camiyi basan Yahudi yerleşımcıler bölgede terör estirdiler. Çıİcan çatışma- larda ikisı ağır 18 Filistinli yaralandı. Filistin Kurtuluş Örgütü, sayılan 20 ila 30 arasında değişen yerleşımcinın Ali Baka camısme gırmeye çalıştığını ve namaz kılan kadınlan dövdüklerini söyledi. Olayın duyulması üzerine cami çev- resine gelen Filistinli gençler yerleşim- cılere taş fırlattılar. Bunun üzerine Ya- hudi yerleşimciler ile İsrail askerleri gençlere ateşle karşılık verdiler ve do- kuz kişi yaralandı. İsrailli vetkililer ise. camive doğru yürüyüşe geçen Kıryat Arba yerleşim merkezinden 30 kadar Musevi'nin Fi- listinlilerce taşlanması üzerine ateş aç- tıklannı. daha sonra olaya müdahale etmek isteyen askerierin de taşlandığmı belirttiler. El Halil'de yaşanan gergjnliği sona erdirmek için BM görevlilerin devreye girdikleri bildıriliyor. El Halil kentindeki gerginlik dün de sürdü. Silahlı Filistinlilerin Jsraillilere ait bir arabaya açtıklan ateş sonucu biri kadın, iki kişi öldü. bir kişi de ya- ralandı. Saldınyı aşın dinci HAMAS örgütü üstlendi. Christopher Eriha'da Batı Şena'nın Eriha kentinde yöne- timin Filistinlilere devredilmesinden sonra kent ilk kez yabancı bir diplo- matı ağarlıyor. İsrail-Suriye banşının sağlanması amaayla Ortadoğu'da bu- lunan ABD Dışişleri Bakanı NVarren Christopher, sıkı bir güvenlik önlemı alünda dün Eriha'ya gitti. İsrail askerlerinin Eriha'dan çekildi- ği tarihten bu yana Batı Şeria'ya giren ilk yabana diplomat olan Chnstopher. Faysal Hûseyni liderliğindekı Filistin heyeti ilegörüştü. Kentte Filistin polisi ile ABD'li güvenlik görevlilennın yol- larda kordon oluşturduğu gözlendi. "Batı Şeria'nın vahası Eriha'ya gel- mekten büyük hcyecan duyduğunu" be- lirten ABD Dışişleri Bakanı Chnstop- her. "Filistinli arkadaşlanmıza yahnız olmadıklarını anlatmak istiyorun. Lluslararası topluluk onlarla birlikte" diye konuştu Bu arada. İsrail, Sunve'- nin kendileri gibi Golan konusunda es- neklik göstennesi durumunda uzlaş- maya hazır olduklannı açıkladı. POLITİKADA SORONLAR ERGUN BALCI Yemen The Economist dergisi "iki Yemen, birbirlerine ihth yaçları olduğu için birleştiler. Açgözlülük yüzünden ise aynldılar" diyor. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra en büyük dayanağından yoksun kalan Marksist Güney Yemen, is- ter istemez gözünü Kuzeye çevirdi. Aslında iki Yemen'in de birbirine ihtiyacı vardı. Güçlü komşuları Suudi Ara- bistan'la sınır anlaşmazlıkları hem Güneyin hem de Ku- zeyin sık sık başını ağrıtıyordu. Ayrıca iki Yemen'in de hak iddia ettikleri bölgelerde petrol rezervlerinin bulun- ması ortak bir politikayı gerektiriyordu. İki Yemen'i ihtiyaç birleştirdi, ama Kuzey'in açgözlü- lüğü tekrar ayırdı. 1990'da gerçekleştirilen birleşmeden sonra, Güney Yemen'dezengin yeni petrol yatakları bu- lundu. Yemen Devlet Başkanı, Kuzeyli Ali Abdullah Sa- lih, Güneydeki petrol yatakları üzerinde eşit hak iddia edebılmek için sıkı merkezi yönetime bağlı üniter bir modeli savunuyordu. Devlet Başkan Yardımcısı Güneyli Ali Salim El BeM ise petrol yataklarını koruyabilmek için gevşek bir federasyondan yanaydı. Ali Salim El Beid, Kuzeyin Islamcı rejimini Güneye dayatmaya çalışma- sından da tedirgindi. Görüş ayrılığı giderilemiyor, gerginlik artıyordu. So- nunda geçen yıl ağustosta Ali Salim El Beid, başkent San'a'ı terk ederek Güney Yemen'in eski başkenti Aden'e döndü. Diğer Arap ülkelerinin arabuluculuk ça- baları ve dıplomatik girişimler sonuç vermeyince Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih, ordularını Güneye gönder- di. ••• Arap ülkelerinin Yemen'deki iç savaş karşısındaki tu- tumları ise ilginç bir görünüm sergiliyor. Suudi Arabistan ve Kuveyt, muhafazakar kuzeye karşı Marksist geçmişi olan Güney Yemen'i destekliyorlar. Bunun nedeni, Kuzeyli Devlet Başkanı Ali Abdullah Sa- lih'in Körfez Savaşı sırasında Irak'ı desteklemesi. Ab- dullah Salih'i bağışlamayan Suudi Arabistan Yemen'e ekdnomik yardımı kestiği gibi ülkede çalışan yüz binler- ce Yemen'li işçiyi de geri gönderdi. Muhafazakar Arap ülkeleri ile arası bozuk olan Sad- dam yönetımı ise muhafazakar Kuzey Yemen'i destekli- yor. Bağdat geçen hafta yaptığı açıklamada Güney Ye- men'i destekleyen Suudi Arabistan'ı Yemen'i parça- lamayaçalışmakla suçladı. Ürdün'le Umman da iç sava- şın sona ermesi için çaba harcıyorlar. İki Yemen 1990'da birleştikten sonra geçen yıl ülkede ilk kez serbest seçim yapılmış, Ali Abdullah Salih Devlet Başkanı, Ali Salim El Beid de Başkan Yardımcısı seçil- mişti. Seçimler, Yemen'de demokrasinin yavaş yavaş kök salacağı umudunu doğurmuştu. Bu umutlar uzun sürmedi. Aşiretlerin egemen olduğu feodal düzende demokrasinin kurulmasının kolay olma- dığı bir kez daha anlaşıldı. Üstelik demokratik bir Yemen, Suudi Arabistan ve Ku- veyt gibi diktatörlükler için de tehlikeii örnekti. Ayrıca 13 milyon nüfuslu birleşmiş, güçlü bir Yemen, bu ülke ile sınır anlaşmazlığı olan Suudi Arabistan'ı gü- venlik açısından rahatsız ederdi. Sonuç olarak Yemen'de karışıklık daha uzun süre de- vam edeceğe benziyor. Fransa, Bosna'dan 2500 askerini çekiyor MIŞEL PERLMAN PARİS - Fransa Savunma Bakanı Francois Lotard, Fran- sa'nın eskı Yugoslavya'da Bir- leşmiş Milletler gücü çerçeve- sinde görev yapan yaklaşık 2 bın 500 askerinin yıl sonuna kadar geri çekileceklerini açı- kladı. Fransa şu ana kadar yaklaşık 6 bin "mavi bere"li as- kenni ilgili bölge- lerde bulundura- rak en çok asker sağlayan ülke olarak başta ge- liyor. Yıl sonuna ka- dar vatana dö- necek Fransız as- kerlerinden ilk bölümü. Hırva- tistan'da Sırp kontrolü altında- ki Klina bölge- sinden, ikinci bir bölümü de Bosna'dakı Bihaç'tan çekilmiş olacak. Gözlemciler, Savunma Ba- kanı Francois Lotard'ın birsü- redir Fransız askerlerinin bir bölümünün çatışma bölgele- rinden alınarak Fransa'ya geri gönderileceğini birkaç kez ikaz ettiğinı anımsatıyor. Fransa, BM'in ısteği üzerine geçen mart ayında Saraybosna'ya 800 asker daha yollamış, an- cak bunun gecici bir durum ol- duğunu belirtmişti. Bunun yanı sıra gerek Fransa Cum- hurbaşkanı Francois Mitter- rand, gerekse dışişleri bakanı Alain Juppe bir süre önce Bos- na'da sıyasal bir çözüm ger- çekleştirilemediği takdirde, Fransa'nın, askerlerini geri çe- keceği uyansında bulunmuş- lardı. Ancak yorumculann be- lirttiği gibi Fransa şimdılik 1994'ün sonuna kadar "mavJ bereli'' askerle- rinden sadece bır bölümünü geri çekmekle yetinmiş olacak. Öte yandan Fransa'nın ön- de gelen aydı- nlan, \azar Ber- nard-Henri Levy'nın ön- derliğınde. Müslümanlar'a destek verilmesi ve Avrupa Birliği'ni Sırplann vahşetini durdunmakta göster- diği başansızlıktan dolayı kö- tülemek amaayla başlattıklan kampanyayı sürdürüyorlar. Tuzla'ya Sırp saldınsı öte yandan Bosnalı Sırpla- nn. Tuzla Havaalanı'nı bom- baladığı bildirildi. Bosna'daki BM koruma gücünden, adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, Tuzla Havaalanı'nm, TSİ 15.00 sulannda bomba- landığını belirtti. Fransa şu ana kadaryaklaşıkö bin "mavi bere"li askerini ilgili bolgelerde bulunduraraken çok asker sağlayan ülke olarak başta geliyor. VİNİ*Yapım ve yönetimini Erhan Akyıldız'ın üslendiği, Tarık Ersoy'ıın sunduğu "Anten"de bu hafta, bir yayın dönemince yayınlanan \c yankılan bugüne kadar uzanan haberlerden seçmeler yeralıyor Ilk haberde, Hükümetle TÜSİAD arasındakı kavgamn yeni bir bo- yutu geliyor ekrana. TÜSLA.D'ın Çiller hükümetine karşı biı- tele- vizyon kampanyası başlatacağının ANTEN'de üç ay önce duyıı- rulduğundan ve olayın gelişmelerinden bahsediliyor. Anten'in ikinci haberinde, Hatay'ın Yayladağ ilçesinde yaşayan bir avuç vatansız Türk insanının dramı anlatıhyor. Ve içişleri ba- kanlığının konuya karşı daha duyarlı olması isteniyor. Banş için savaşan idealistlerin,"Green Peace"in öyKüsüde Anten'de yeralan haberler arasında... Anten radyo televizyon yasasının çık- masından sonra ne yapacaklannı şaşıran yerel televizyonların en ilginci Uşak TV ile Karacabey'de özgürlüklerine kavuşmaya hazır- lanan dansçı ayılanda ekranıarınıza getiriyor. UNUTMAYIN 18 MAYIS CARSAMBA GECESİ ANTENLERİNİZ MLTIAKA BİZE DÖNÜK OLSUN 18 MAYIS Çarşamba 21.45 HBB