Katalog

IAYPA CUMHURİYET 14 MAYIS1994 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER 'Kurtuluş'tan banşa 19 Mayıs... Uluslann yurdunu, toprağını, ırzını kısacası vatanını savunmas] kadardoğal bır şey olamaz. Sağduyu sahıbı Yunan halkı da bunun bılmcınde olacaktır kuşkusuz. Artık dıinya banş, huzur, temız ve doğru duşunce anlayışı ıçındeevrensel degerierle yaşamak ıstıyor. ZÜBEYDE YALIN ÖKTEM Marmara Üniversitesi Öğretim Görevhsı Y unan hukumetının 19 Mayıs ı 'Pontuslu Rum- larm Soykırunını Anma Günü' olarak ılanını on- gören kanun tasansının Yunan parlamentosu tarafından kabul cdıldığı habcnnı 13 Şubat 1994 tanhlı gazetelenmızden ögrendık Ardından Dışışlenmızın bu karan protesto eden yanıt mesajı geldı Yunanlılann bızım 'Gençlik ve Spor Rıynunı' olarak kutladıgımız bu gu- nümüzu, ıddıa ettıklen bovlc bır gun ıçın seçmelennı anlamakta guçluk çekmekteyız Ulusalbırlıkanlayışııçe- nsındc ulusal ırade ve bılınçle kenet- lendıgımız bovlesı anlamlı gunumuz- den ne ıstıyorldrdı acaba0 Emperyalıstlenn maşası olarak emellcnne ulaşamamanın acısını mı yaşıyorlar hâlâ9 Hangı dış gûçler ne amaçla, ne plan veemel ıçınde olurfarsa olsunlar oyle mensel değerler ve kavramlar vardır kı kendılennı bunlardan sovutlaya- mazlar Irk dın sınıf ınanç fikıravn- mı gözetmeden kın ve duşmanlık kaygısı ıçınde olmadan tum uluslann degerlenne ve butunlûğune sa>gılı ol- nu geıeklılığı vardır Dunya ulusu ol- mak. çağdaş toplumlar yaratıp refah ve huzur sunabümek. ancak bu değer- lerle mumkündür Büyuk onder Atatürk sadece mü- kemmel bır asker. buyük bır devlet adamı, çağdaş bır devnma değıl, aynı zamanda yüreğı ınsan sevgısıyle dolu, ne ırk ne dın ne de sınıf ayınmı yapan bır uygarlık savaşçısı ve banş mujdecı- sıydı 'Yurtta sulh, cıhanda suDı' onun ınsancı kışılığının banşçı yansıması- dır Gelınız. Atamızın şu sözlenne ku- lak verebm u ...Eğer milletier arasjnda bir hasta- lık varsa, hadise ne kadar uzakta olursa oisun, kendı aramoda olmuş gıbı bu esastan şaşmamak lazundır. Devamlı sulh isteniyorsa, ınsan kıtlelenni ıvıleş- tirecek, milietlerarası tedbuier lazun- dır. fnsanlann hepsüun, heyet-i urnumi- yesinın refahı, açlığm ve baskınm yerine geçmetidir. Oûnya vatandasjan, kinden >e hasetten uzaklaşacak şekilde terbiye edilmeüdir." Pekı neydı Yunanlılann tukenme- yen duşmanca tutumlannın yenı bır yansıması olan bu 'Poatus sorunu'7 Ulu onder Ataturk, Kurtuluş Savaşı- mızı başlatmak uzere Samsun'a çıktığı 19 Mayıs 1919 gunlennde bır 'Pontus CumhuriyetT kurma ham hayallen pe- şındekı Rum çetelen. bölgedekı Turk halkının guvenlığını yok etmışü Em- peryaîızmın şımartarak yurdumuza saldırttığı Yunan ıstılacılanna arka çıkmak ıçın Karadenız Bolgesı nde guvenlığı yok eden Rum eşkıyasına el- bette seyırcı kalamazdık Pontusçu harekeün başlaması: Pon- tusçu hareketın flkır olarak ortaya çı- kışı. Yunan bağımsızlık savaşının yapıldığı yıllara dayanır Kiemantos adlı bır Rum papazının ılk teşkılatlan- mayı Inebolu da Manastırdenılenbır tepede kurduğu ıfade edılmektedır Ilk Pontus cemıyetı 1904 te Merzıfon'- dakı Amenkan Kolejı'nın Rum oğ rencılen tarafından kurulmuştu Hızla geruşleyen bu cemjyetm kurmayı plan- ladığı cumhunyetın sınırlan, bastın- lan bır hanta ıle gostenlmekteydı Bu hanta Batum'dan Inebolu'nun batısı- na kadar olan Karadenız kıyılannı ve bugunkü Kastamonu, Çankın, Sıvas, Tokat Amasya, Gumüşhane ıle kıs- men Erancan ıllennı kapsamaktaydı Merkez olarak da Trabzon >a da Samsun duşunülmuştu Trabzon un Rus ışgalıne uğraması Pontusçulan sevındırdı ve umıtlendır- dı Orgutlenmelerıyıceyaygınlaşmıştı Rumlar savaş boyunca cephe gensın- dekı Turk koylenne saldınyor. asken ulaşım ve haberleşmeyı engellıyor Rusya lehıne casusluk yapıyorlardı Ruslann Osmanlı topraklanndan çekılmesıyle bır sure faalıvetler dur- duysa da 'mûtareke' ıle yenıden can- lanma. teşkılatlanma ve propaganda- lar hız kazandı Hatta kendılenm haklı gösterebılmek ıçın vanlış bılgıler le Hınstıyan kamuoyunu taraflanna çekmek ıstıyorlar bolgede Turklenn azınlık olduğunu 'gösteren'(') uydur- ma sayılar bıle sunabılıyorlardı Doğuda Ermenılere karşı Kâzım Ka- rabekir Paşa bulunuyordu Mustafa Kemal Paşa, Samsun da durumu ınce- ledı ve Pontus sorununu butun ay- nntıları ıle açıklayan telgraflan. done- mın hukumetıne gonderdı Karadenız Bolgesı'ndekı huzursuzluğun ve asa- yışsızhğın sorumlusunun Rum-Erme- nı çetelen olduğunu, Turklenn sadece kendılennı savunduklannı bıldırdı Mustafa Kemal Paşa Samsun a çıktığında şehırde 200 kışılık bır Ingı- lız ışgal kuvvetı vardı Pontuslu eşkı- yalar ıse her yerde kol gezıyordu Gu- venlık dıye bır şey kalmamıştı, halk te- dırgın ve korku ıçındeydı Yunan ge- mılen Karadenız'de dolaşmaktaydı Pontus eşkıyası ve obur Rumlar Ingı- lız askeriennın varlığından pek mem- nundu Hele hele Izmır'ın 4 gün once Yunan kuvvetlen tarafından ışgal edılmesı (15 Mayıs 1919) Samsun'un Turk halkını çok endışelendınyordu Merzıfon'da yıne Ingılız askerlen var- dı Pontuslu Rumlann saldınsına kar- şı halk kendısını nasıl savunacaktı, zı- hınler karmakanşıktı Işte Mustafa Kemal'ın 19-25 mayıs arasında Samsun da 'Mıntıka Palas'ta geçengecelen hep bu kâbuslarla doluv du Bu gunler, kurtuluş planlan du- şuncelennın uretıldığı, Anadolu ıle ılışkılenn başlatılmasını gerektıren ka- rarlann alındığı gunlerdı sadece Zıra şehırde temaslar vapabılmek çokguçtu Savaşıngetırdığı ruhsalço- kuntu ve Rum çetelennın saldın kor- kusu butun benlıklere ışlemıştı Ingılız ışgahndekı Samsun da Mustafa Ke- mal, Havza da olduğu gıbı halkla sıcak temas kuramamıştı Bu çalışma- lar 25 Mavıs 12 Hazıran 1919 arası Havza da başladı ve Amasva da de- vam ettı Ankara'da 'Heyet-i TemsiKye' Mus- tafa Kemal ın başkanlığında adeta bır hukumet gıbı yonetımı ele alıp onlem- ler alarak 9 Aralık 1920 tanfunde 'Merkez Ordusu'nu kurdu 12 Hazı- ran 1921 tanhınde Rumlann da emnı- yetlen gerekçesıyle ıç bolgelere goçlen kararlaştınldı Sakarya Savaşf ndan sonra konuya daha da onem venlerek Pontus çetele- nnın ortadan kaldınlabılmesı ıçın bu- yuk mucadele venldı Çatışmalarda Turklerden de Pontusçu çetecılerden de olenler oldu, asılen de teslım oldu- lar Öbur Rumlar ıse 30 Ocak 1923 ta- nhınde Yunanıstan ıle vapılan sozleş- me gereğınce, Yunanıstan a gondenl- dı Sonuçta itilaf Devleüeri'nın teşvık ve kışkırtmalan ıle ortaya çıkan Pon- tus utopyacılığı sona erdınlmış oldu Butun bu gerçeklenn ışığında bır soykınmdan söz etmek hıçbır şekılde mumkun değıldır Uluslann yurdunu, toprağını ırzını, kısacası vatanını sa- vunması kadar doğal bır şey olamaz Sağduvu sahıbı Yunan halkı da bu- nun bılıncınde olacaktır kuşkusuz Artık dunya banş huzur, temız ve doğru duşunce anlayışı ıçınde evrensel degerierle yaşamak ıstıvor Değışık emel ve utopyalarla geçmışın doğru gerçeklennı saptınp yanlış bılgı ve tah- nklerle loplumlann zıhnını kanştır- mak ınsanlığa hıçbır şev kazandıra- maz Gelınız bu yıl oyle bır '19 Majs' kutlayalım, Ulu Onder ın emanetlen- ne ulusal bırlık ve beraberlığımıze bayramlanmıza oyle sahıp çıkalım kı sadece Yunanlı değıl tum dunya 'Turk'un banş huzur ve kardeşlık adı- na verdığı dersı alsın TARTIŞMA Halkımıza dayağı yakıştınyorlar! R! adıkal İslamcılann ve ulkuculenn, partı »propagandası nıtelığındekı *İdasiz->asadtşı" sılahh göstenJenne neredeyse alkış lutan polıs, 1 Mayıs'ta yürümekten başka bır ısteğı oJmayan ınsanlan copluyor Polıs yetıştırme merkezınde nasj) bıreğıtım venlıyorsa silahsız ınsanlan, sankı kın ve nefretlennı kusarcasına dövüyorlar Bu nasıl ınsanlık'7 Kım, kıme karşı korunuyor Yıllardırsolculuğu saptırarak, çarpttarak halkı sındırmeye, ezmeye çalışan zıhnıyet, fıkırlen dayakla, copla yok etmeyeçalışıyor Ulu onder Atatürk'un "Fikirieri top ve tıifekk ölduremezsjniz" sözlen ne çabuk unutuldu9 Bu nasıl demokrası7 Bu ne haamsızlık9 Yıllarca ınsanJann beynı yıkanmaya, uyutulmaya çahşıldı Halen,TV'de ızlenen dızıler, reklamlar, bdınçdltlarına "kasıtlı" mesajlar yerleştırme çabasında Bınlerce kez soylendı, yazıldı Gerç^k katıller, teronstler (ınsan demeye dılınızın varmayacağı yaraüklar)ellennı kollannı sallayarak, bellennde sılahla geayor, değerlı yazariar, fıkıradamlan, kardeşbğı, banşı, sevgıyı savunan ınsanlar demır parmaklıJdar ardında Baalandane olduğunu anJayamadan, yargısız ınfazlara, ıdamlara, ıntıhar ya dd kaza susu verılen (cezaevınde buiunduklan sırada) anayetlere kurban gıdıyor O zıhnıyet kı mantıkla, duşunceyle(zaten kapasıtelen yetmez) yenemedıklen ınsanJan, kışısel çıkarlan uğrunda katletmeye, hapsetmeye, yok etmeye çalıştı O zıhnıyet kı kendı çıkanna ters duşen ınsanlan oldürttuğu katıllere af çıkartt», baztbnm tutuklamadı bıle Amasevgı ıle bırleşmış ellen. ınsanlık adına bırarayagelmış kıtlelen, (bırlıklennden oyle çok korkuyorlarkı) dağıtmak ıçın elınden gelenı yapıyor Unıversıtelere, sendıkalara sıyasetı yasdklamak, ortaya ıkı seçenek çıkartır Bınncısı, duyarsızlaşmak kı belırlı kultur duzeyme ulaşmış, neyın ne olduğunun farkında olan ınsanlann duyarsız kalması mumkun degıldır İkıncı seçenek ıse ıllegal orgutlenmektır Buna da devlet elıyle provokasyon dıyenler az değıldır İnsanlığını bılenlenn, guzel ınsanlann ıçınde asla sonmemış bır ateş \ ar Sevgı veumutateşı Vetüm engellemelere, sındırme yıldırma çabalanna karşılık, halkı dayakla -kendınegore- eğıtmeye çalışan zıhnıyete karşılık, o sevgı ve umut ateşı, gunden gune buyuyerek gunun bınnde mutlaka zafere ulaşacaktır BetülTaylan PENCERE UygarbMa Randevu?..Gutenberg ılk kıtabı kaç yılınefa basö' 1437 de Strasbourg da çalışmaya başladı Gutenberg, ılk ba- sılı kıtap -Incıl-1455 tedır Bızım Gutenbergımız Ibrahiın Müleferrika, Macar kokenlı, Kalvınıst kolej/nde okuyor AB92 de bır savaşta Turklere esır duşuyor Islamı benımseyıp Ibrahım adını alıyor Şeyhulıslam Yenışehırlı Abdullah Etendi'nıntetvasıylaIstanbul da matbaa- sını kuruyor ılk kıtabı 1729 da - Sıhah ul Cevherı'- basıyor Arada 274 yıl var Batı dan ıkı buçuk yuzyıl sonra matbaayı tanıyan Türkıye'de 1729 dan 1928 e kadar geçen 199 yıl ıçınde Arapça harflerte basılan kıtap sayısı 25 554 tur buyukçe bır ev krtaplıgı oluştu- Tıpta teşrıh oluler uzerınde calışmayı ongorür, tıptakuftele- rınde oğrencıler kadavraları kesıp bıçerek anatomıyı beller- ler Eskı Yunan da başlayan teşrıh sonradan dın kurallarına aykırı sayılarak yasaklandı Avrupa da 17 ncı yuzyılda doğal sayılmaya başladı Osmanlı da 19 uncu yuzyılın başında Hı- nstıyan olulerı uzerınde Hınstıyan hekımler teşrıh yapabıldı- ler 1805 te çıkarılan bır nızamname ıle kadavra uzerınde teşrıhe ızın venlerek bır tıbhane kuruldu.ama Kabakçi Mus- tafa ısyanıyla dağıldı Teşrıh Avrupa dan 200 yıl sonra Turkıye ye gelebıldı Felsefenın Isa dan 2500 yıl once MitoiU Tnates'le başladığı soylenır Ne var kı ınsan duşuncesı Aristo'nun Organon'Ğa belırledığı bıçımsel mantık ıçınde donendı durdu Ortaçağda ınanç akla ustun geldı, nakılcılık de akılcılıka ağırbastı Avrupa da Aydınlanma Felsefesı nın ılkışınlan yukselmeye başladıgı zaman Osmanlı Arısto mantığı ıçınde medrese kafa- sını surduruyordu Francis Bacon, Arısto mantığını aşan No- vum Organum u 1620 de yazdı Turkıye de Arısto mantığından ayrılmanın ılk belırtılerı 19 uncu yuzyılın ikıncı yarısında Ital- yancadan 1860 ta çevrılen Mıftah-al-Funun la başlıyor Islam duşuncesının Arıstocu kalıba aşılanan çemberını lur- mak yolunda ılk kıtap demek kı Francis Bacon dan 240 yıl son- ra yayımlanabılıyor Bılımsel sosyalızmın ortaya çıkışı 19 uncu yuzyıl Avrupası- nda gerçekleşıyor Bır fıkır hareketıdır bu felsefede yenı bır goruşu dıle getırmektedır polıtıkada da etkılerı olmuş dunya- nın çehresmı değıştıren oluşumlar yaşanmıştır Marks ve Engeto Komunıst Manıfesto sunu 1848 de yazmışlardı Turkıye de Marks ıle Engels ın dıyalektık materyalızm e ılışkın kıtapları 20 ncı yuzyılın sonuna yaklaşırken yasaktı Ce- za Kanunu ndakı 141 ve 142 ncı maddeler Sovyetler 1989 da dağıltıktan sonra ancak dınsel devlet propagandasını ceza- landıran 163 uncu maddeyle bırlıkte kaldırılabıldı 141 ve 142 ncı maddeler 1991 de Ceza Kanunu ndan kaldınl- dığına gore Komunıst Manıfesto sunun yazıldığı 1848 den 143 yıl sonra materyalıst felsefe bızde serbestçe konuşulabılecek vetartışılabılecek • Kımı zaman uygarlıkla aramızdakı farkın ne olduğu sorunu tartışma gundemıne gelır Ne yazık kı Turkıye gerı kalmışlığını yırtamamıştır daha da kotusu 1923 Aydınlanma Devrımı surerken tekrar karanlığa suruklenmek tehfıkesı ortaya çıkmıştır Şerıatçılığın gun geç- tıkçe gelışmesı ve sıyasal ıktıdara adaylığını koymasının bır başka anlamı var mû Ama sorulabılır - Gokdelenlenmız bıtgısayarlı bankafarımız, otomobılfabrı- kalarımız yok mu 9 Evet var ama bunlar Iran ya da Suudı Arabıstan gıbı ulke- lerde de var Bılımsız teknolo/ı nın Batı dan ıtfıal edılmesıyle bır ulke gerçek anlamda çagdaşlaşamaz insanca yaşamanın ılk şartı ınsan aklının toplumsal yaşamda tam anlamında ve felsefe kapsamında ozgurluğe kavuşmasıdır l 0 P E n ı - MittAHKACIUK SUPER BLECTRONIC TELE-İŞLEM 5ÛPERŞUBE lOnRİİIZMETYEIKlÜSl TBLECARO TİCAHİTCLECARO UMVEKSm TELECARO OHIÇTELECARD FERDİKREDI OTOMOBIL KREOİSt KONUTKREDİSİ , M«UTCELjyrtRME KREDİSİ D0ZBNÜ 0DEM£LER 5TS ; SEYAH/n-ÇEKl TBLBBANKA OTOBANKA ALOBANKA THLESERVlS TELEKASA TEtE-AUŞVEBlŞ TELE-FtRMA 1HJEZ4BOROR0 KASA24 ÎSEUEDlKflEDlSl 994 YAPI KREDİ'NİN 50.YILI YAPI KREDİ, TÜRK BANKACILIĞINDA "BANKA ŞUBESİ"NİN ANLAMINI, İŞLEVİNİ, İŞLEYİŞİNİ • t ' VARUÖADAYA1J MEHKUL KIYMET MDIKÜt DEĞERLER SİOORTA m WORLDCARO İWVERSmfWORLDCARD BüSmESSCARD EKSPRES KREDİ KREDİÜ MBVDtMTHESABI KKEDİÜ •rtCARlHESAP TUMUYLE DEGIŞTIRECEK t t • • BUYUK BIR YENILIGIN ÖNCÜLÜĞÜNÜ YAPIYOR... MEVDUAT HESABi SUPERCARD SOPERÇEK SOKRHESAP