Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 23 NİSAN1994 CUMARTESİ KULTUR ŞIIR A T L A S I CEVATÇAPAN 'Aşıklariçinkararülmış bir odadır gece' İmgecilikten yola çıkıp daha sonra nesnelci şiir akımının önderi sayılan NVilliams, Amerikan şiirinin beslendiği yerli kaynaklardan biridir. New Jersey'de. Rutherford'da doğmuş, ortaöğreninı yd- lannda îngiltereye Fransa'daki bazı okullara gittikten son- ra Pennsylvania Üniversitesi'nin Tıp Fakültesi'ni bitirmiştir. Philadelphia'da öğrenciyken tanıştığı Ezra Pound'la yakın bir dostluk kuran Williams, çocuk hastalıklan uzmanı ol- duktan sonra doğup büyüdüğü Rutherford'a yerleşmiş ve orada bir yandan sıradan bir kasaba doktoru olarak çalışmış, bir yandan da sürekli olarak şiirler, romanlar. oyunlar ve eleştiri yazılan yazmıştır. îlk şiirlerinde belirgin bir Keats etkisi görülür. TheTempters(l9l3)adlıilkkitabındaisearkadaşı EzraPo- und'un önciilüğünü ettiği imgeciliğin izlerini taşıyan şiirlere rastlanır. Dr. WiUiams daha sonra VVhitman'ın şiirlerini yeni bir gözle okumuş, New York'taki bazı ressam arkadaşlannın aracılığıyla Kübizmin getirdiği yenilikleri tanımış, bunun so- nucu olarak da şiirlerinde hem Amerikan yaşantısına daha uygun düşen bir ritmi yakalamaya, hem de nesnelerin çarpıcılığını göstermeye yönelik bir anlatımı benimsemiştir. Pound'la Eliot'un yararlandıklan Amerika dışı esin kaynak- lanna her zaman kuşkuyla baktığı için uzun süre Amerikan şiirinin gelişme çizgisine uzak düştüğü sanılmış, fakat nesnelci şiir anlayışı "Black Mountain" şairleri tarafından benimsenin- ce, bir anda yeni bir kuşağın önderi durumuna gelmiştir. Williams'ın Amerikalılann konuşma dilinden, kendisinin de bir parçası olduğu gündelik kasaba yaşantılanndan yarar- lanarak yazdığı şiirlerinde esnek, fakat gene de belli bir biçim kaygısı gösteren şiirsel bir anlatım yarattığı görülür. Beş cildi bulan Paterson adlı uzun şiiri. Pound'un Canto'lan gibi yir- mind yüzyıl Amerikan edebiyatının temel taşlanndan biridir. WILLIAM CARLOS WILLIAMS ŞİİRLER ÇEVÎREN: CEVATÇAPAN Yağmur nasıl yağarsa senin aşkın da öyle yıkıyor açık Ne varsa ycryüzünde Evlerde yaşadığımız yasak aşklann eşsiz kuru odalan duyuyor yağmurun yıkayışını Orada - resimler ve ince madeni eşya dokunmuş kumaşlar tatüğımız zevkin bütün baştan çıkancılığı görüyor penceresinden "• bahar yıkanışını aşkının yağan yağmur Ağaçlar sanki yeni dirilmiş canavarlar denizden sular damlıyor derilerinin kıvnmlanndan Benim hayaiım da • / - öyle geçti birlikte yağdığı aşkı uzat lutmak için bahann dünyasından damlıyor böylece açıyor kelimeleri aralanna sızdırsın diye aşkını Ve damlalar arasında koşan iyi yürekli bir hekimdir yağmur düşüncelerinin yağmuru da her yerde üzerinde dcnizin görünmeyen hızlı adımlarla yürür basarak umarsız dalgalara Çocuksu aşk dünyadan umudu olmayan ve dünyayı diledişi gibi değiştiremeycn Yağmur yağıyor toprağa ve otlara ve kusursuz biçimler alan çiçekler açıyor onun sulanndan aydınlık Ama aşk çocuksu ve aşktan başka bir şey doğmuyor aşktan ardını bırakmadan ve durmadan yağarak onun düşüncelerinden Kırmm El Arabısı O kadar çok şey bağiı ki beyaz tavuklann yanında yağmur sulanyla parlayan kırmızı bir el arabasına Sessizlik Basık bir göğün altında- kızıl, san yapraklı bu sessiz sabah- yeşil yapraklı şeftali ağacinın sürgününden başka hiçbir şeyi tedirgin etmeyen bir kuş Çağınyorlar. gjdiyorum. Yol buz tutmuş gece yansından sonra, kar serpilmiş katı tekerlek izlerine. Kapı açılıyor. Gülümseyerek giriyorum ve soğuğu silkiyorum üstümden. Koca bir kadın yan yatmış yatağında. Kadın hasta. belki kusuyor, belki sancılar içinde doğurmak için onuncu çocuğunu. Sevinç! Sevinç! Aşıklar için karartılmış bir odadır gece. pancurlann aralığından akın bir iğne göndermiş güneş! Gözlerinin üstüne düşen saçlannı kaldınyorum ve sevgiyle seyrediyorum kadının çektiği acıyı Aşk Burada uzanmış seni düşünüyorum: sevdanın lekesi yayılmış yeryüzüne! San. san, san yapraklan kemiriyor, safrana buluyor boynuz gibi uzayıp dümdüz mor bir göğe yaslanan dallan! Hiç ışık yok yalnız bal rengi bir leke yapraktan yaprağa daldan dala damlayıp bütün dünyanın renklerini bozan sen uzaklarda batınin şarap rengi örtüsünün altında! Ev senin dilediğin gibi girip dolaşman için Kahvaltın hazır bekleyecek seni sen kalkıncaya değjn! Burası ön oda çanak çömlek dolabının yanında meteliksiz beklediğimiz Burası mutfak Yeni bir ısıtıcımız var, bir de yeni gaz sobası hoşuna gidecek. Evin önündeki merdiven de yeni boyandı- basamaklann dik yüzleri beyaz, yatık yüzleri maun renginde. Yukan gel yatak odasma- yatağın seni bekliyor- şifoniyerin de- bütün ev seni bekliyor-içinde istediğim gibi dolaşasın diye- Ev senin. Markus Antonius'a Kaygısız VVilliam burarak Kasım bıyıklannı yan giyinik. yatak odasının pencercsinden dışan bahar havasına baktı. • Hey gidi hey! dedi keyifle, yaslanıp pervaza seyretti bir uçtan bir uca sokağı birtakım mavi gölgelerin ardında pınl pınl bir güneş vardı Sonra başını gene içeri çekip sessizce güldü kendi kendine burarak yeşil bıyıklannı Kaıfm Gene de nasılsa vanr insan varacağı yere, bakar ki kopçalannı açıyor kadınm üstündeki giysinin garip bir yatak odasında- hisseder sonbahann ipek ve keten yapraklannı döktüğünü topuklanna. Belirir o çelimsiz damarlı gövde bir kış rüzgan gibi iki büklüm..! L I Güller vardı, yağmurda. Koparmayın, diye yalvardım. Dayanmazlar, dedi kadın. Ama o kadar güzel duruyorlar ki olduklan yerde. Ah. hepimiz güzeldik bir zamanlar. dedi kadın ve kopanp gülleri tutuşturdu . elime , L -*' • m f-*'^1tfTTfîJinFfl*i1ITB^K !••••• ^ ^ ^ ^ ^ Resimler: ÖMERLLUÇ Şiir Kedi gibi reçel kavanozunun üstüne özenle önce sağ ön ayağını sonra arka ayağını atıp tırmanarak aşağıdaki saksının boşlueuna atlavan 1 Otlardan. ağaçlardan. bulutlardan kaçınadır yansıyan bu ılık sabah güneşi giriyor poyraza bakan odama otlar. buluilar. ağaçlarla okşayarak duvarlan. Antonius. ağaçlar. otlar. bulutlar. Neden Aktium'da gcmilerinlc ardından gittin o güzelim kadının? Umanmkionu o küçücük ayaklanndan saçlannın köküne ve tepeden tırnağa kadar her hücresini bildiğin vc savaşın hışmından üstün tuttuğun için yaptın bunu bulutlar. ağaçlar. otîar- Ne de olsa sen şimdi cennette dinliyorsundur bunlan. Yainızca DiyeceHtiRi Buzdolabında duran erikleri yedim belki sen kahvaltı için saklıyordun onian Kusura bakma öyle nefıs öyle tath öyle soğuktular ki Izmiv Film FestivalVnde bugün KültürSenisi - Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nin düzenlediği 6. Uluslararası İzmir Film Festivali sürüyor. Festivalde buaün İzmir Sineması'nda saat 12.00'de"K.ız Kulesi Aşıklan", 14.30 ve 19.00'da "İnsan Yüreğinin Haritası", 16.45"te""Balkan Balkan", 21.15'te "Hoffa" izlenebilir. Türk-Amerikan Derneği'nde bugün saat 10.00'da "Hoppala". 21 .00'de "'Hoşçakal Umut" 15.00'te"Mysoora'lı Yasemin". 18.00'de"'Bir Düğün Masalı" izlenebilir. Türk-Amerikan Derneği'nde bugün ayrıca Fellinifilmleri12.00,15.00,18.00 ve 21.00' de konferans salonunda videodan gösterilecek. Fransız KültürMerkezi'nde bugün saat I2.00ve 18.00'de "Öpme". 15.00 ve 21 .OO'de "Subvvay" adlı fılmler izlenebilir. Basın MüzesVnde 'Atatürk Fotoğrafları Sergisi' KültürSenisi-TürkiyeGazetecilerCemiyeti Basın Müzesi nisan ve mayıs aylannda da açtığı sergilerle sanatseverlere ulaşıyor. Basın Müzesi'nde 8 mayıs tarihine kadar Bahattin Odabaşı Aıölyesi'nin resim sergisi, Elena Pongiglione'nin suluboya resim sergisi. Grup Pera Fotoğraf Kulübü'nün bugünedek Atatürk'ün hiçbir yerde yayımlanmamış fotoğratlarından oluşan "Atatürk Fotoğraflan Sergisi" ve Leyli Bakay'ın resim sergisi görülebilir. Basın Müzesi'nde 11-31 mayıs tarihleri arasında açılacak sergilerde belli oldu: Bu tarihlerde Berna İkbal'in Bizim Lösemili Çocuklar Vakfı yaranna düzenlediği resim sergisi. Leyla Okan, İnci Toykan. Nuran Sualp ve Handan Gölckan'ın resim sergileri gezilebilir. Tuncer Cücenoğlu ve Dinçer Sümer Makedonya'da Kültür Senisi - Oyun Yazan Tuncer Cücenoğlu ile Cumhurbaşkanlığı Danışmanı sanatçı Dinçer Sümer 26-29 nisan tarihlen arasında Makedonya'ya gidiyor. Makedonya'nın en önemli oyun yazan Goran Stcfanovski'nın Türkçc de basılmış ve devlet tiyatrolannda sergilenecek "Dövmeli Canlar" adlı oyununun ve Dinçer Sümer'in •"Eski Fotoğraflar" adlı oyununun özel göstenmlerine katılacak Cücenoğlu ve Dinçer, Makedonya Cumhuriyeti'nin kültür adamlanyla da görüşecckler bulunacaklar. '23 Nisan Çocuk ŞenliğVnde bugün Kültür Senisi - Fanta'nın katkılanyla İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolan'nın düzenlediği onuncu "23 Nisan Çocuk Şenliği" ücretsiz oyunlarla sürüyor. Bugün saat 11.00'de Harbiye Sahnesi'nde " Yağmurla Gelen". Fatih Sahnesi"nde"KuşCenneti". Csküdar Sahnesi'nde "Hayal Parkı". Kadıköy Sahnesi'nde "Yannı Akıl Yapar", GaziosmanpaşaSahnesi"nde"BanşOyuncaklan"adh oyunlar ücretsiz olarak sahnelenecek. Shakespeare doğum ve ölüm gününde anılıyor Kültür Senisi- Ankara Devlet Tiyatrosu. \Villiam Shakespeare'i doğum ve ölüm yıldönümü olan 23 nisan günü anıyor. Yazar. yann "Patlat Bir Shakespeare" adlı okuma tiyatrosu ile anılacak.Semih '' Sergen'in hazırladığı ve yönettiği oyun bir Shakespeare resitali sergiliyor. Sahne tasanmı Sertel Çetiner'e, giysi tasanmı Nur Uzman'a. ışık tasanmı ' Ersen Tunççekıç'e ait olan oyunda Levent Celman, Berrin Demir. Zeynep Eronat. Hakan Güneri. Alpay İzbırak. Gülenay Kalkan, Melıem Keskin, Sinan Pekinton. Şahap Sayılgan. Rengin Samurcay. Ümit Sergcn. Burak Sergen veTank Ünlüoğlu rol alıyor. Oyun yann. pazar ve pazartesi günleri Küçük Tiyatro'da izlenebilir. 'Naiflerden Bir Kesif Kültür Senisi- Desıek Reasürans Sanat Galerisi'nde "Naiflerden Bir Kesit" adlı resim sergisi açıldı. Sergi 6 mayıs tarihine kadar gezilebilir. Sergiye: Fahir Aksoy, Doğan Akca. Mehmet Arpacık. Meral Atsan. Emin Başaranbilek. Şeyho Bulut. Uğural Gafuroğlu. Nilhan Hatipoğlu. Sahailman. Hikmet Karabucak. Sevim Kazmaoğlu. Oğuz Makal. Şükrü Olcay. Alp Galip Onat, Zeynep San. Nihal Sîralar. Esra Sirman, Tamer Şahinoğlu. Mehmet Tabanlıoğlu. Berna Türemen. Selçuk Toğul, Nur Yaycıoğlu ve Bengisu Yıldınm eserleriyle katılıyorlar. Manisa sinemagünleri MANİSA (AA) - "Manisa Sinema Günleri". Zülfü Livaneli'nin sonfilmi"Şahraman"ın gösterimiyle başladı. Sinema günlcrinin açılışı dolayısıyla düzenlenen törende konuşan, Organiz;ısyon Komitesi ve Manisa Birlik Genel Başkanı Mustafa Pala. gösterildikleri sinemalarda haftalarca oynamış ve büyük beğeni kazanmış filmleri Manisalılara da izletebilmeyi amaçladıklannı söyledi. Pala. 20-30 nisan tarihleri arasında Zülfü Livaneli'nin "Şahmaran'Tılmi iledönüşümlü olarak "Mavi Sürgün", "Jurassic Park". "Yıllar Sonra" ve "Yırtık Rahibe" adlı filmlerin gösterime gireceğini bildirdi. Yeşilçam'a yeni konular \ e yeni mekanlar için " Anadolu'ya gelin" çağırısına geçen yıl yanıt geldiğini ifade eden Pala. "Yeşilçam'dan yapımcı Cengiz Ergun, yönetmen Orhan Oğuz. oyuncu Talat Bulut ile birlikte kalabalık bir ekip Manisa'ya geldi. Çalışmalar sonucunda, "Manisa Tarzanı' gibi çok önemli bulduğumuz birfilmortaya çıktı" dedi. Aziz Çalışlar'dan 'Tiyatro Oyunlan Sözlüğü' KültürSenisi- Mitos Boyut Yayınlan. tiyatro konusundaki kuramsal ve inceleme kitaplannı yayınlamaya devam ediyor. Yayınevi. Tiyatro Kültür dizisinin altıncı kitabı olarak AzizÇalışlar'ın "Tiyatro Oyunlan Sözlüğü"nün 1 .cildini yayınladı. Kitapta 210 oyunun aynntılı konu özelleriyle birliktc. oyurüann sanatsal dramaturjik tanımlaması. eleştirel-estetik değerlendirmesi ve tematik bilimsel açıklaması veriliyor. Devlet Opera ve BalesVnde 'Don Carlos' Kültür Senisi - İsıanbul Devlet Opera ve Balesi, 1993-94 sezonunu veni bir yapımla. Giuseppe Verdi'nin "Don Carlos" operasıyla kapatıyor. Schiller'in başyapıtından yola çıkarak librettosunu Joseph Mery ile Camille du Locle'un oluşturduğu dört perdelik opera ilk olarak bugün saat 15.3O"da sergilenecek. Istanbul'da en son 22 yıl önce sahnelenen operayı konuk orkestra şefı Antonio Pirolli idare ediyor. Gürçil Çeliktaş tarafından sahneye konan yapıtın dekorlan Yücel Tanyeri'ye. kostümleri Şanda Zıpçı'ya ait. Koro şefliğini Yıldız Künutku. koreografıyi Nil Berkan. ışık düzenini Bülent Darcan gerçekleştiriyor. Eserde Ayhan Baran. Songür Ünal, Leyla Demiriş. Mesut İktu. Melek Çeliktaş. Attila Manizade. Miro Solman, Remziye Alper. Elena Kenber, Meral Manizade, Lynn T.Çağlar. Necat Pınazoğlu, Seven Şencan, Kurtuluş Demirperçin. Begüm Soyka, Çağnur Gürşan, Gülgün Özyiğit. Gülderen Akder ve Ayla Ç^likoğlu rol alıyor.