Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 18 NİSAN1994 PAZARTESİ
4 HABERLER
Sevigen:İşsiz
ordusu
yaraölacak
• ANKARA(AA)-CHP
Genel Sekreter Yardımcısı ve
Istanbul Milletvekili
Mehmet Sevigen, Türkiye"de
son günlerde yaşanmakta
olan ekonomik krizin
bahaneedilerek özel
sektörde işçi kıyımına
başlandığını öne sürdü.
Sevigen. dün parti genel
merkezinde bir basın
toplantısı düzenledi.
Konuşmasına, Türkiye'nin
8. Cumhurbaşkanı Turgut
Özal'ın ölümünün birinci
yıldönümü nedeniyle rahmet
dileyerek başlayan Sevigen,
bugün üniversitesınavına
giren gençlere de başanlar
diledi. Türkiye'de işsızliğin
yoğun olduğu. yeni önlemler
alınmazsa işsizler ordusu
yaratılacağını savunan
Sevigen, şunlan söyledi:
"Türkiye'de son günlerde
yaşamakta olduğumuz
ekonomik kriz bahane
edilerek özel sektörde işçi
kıyımı başlamıştır. Bu paket
daha nereye kadar gidecek.
Paket bahaneedilerek daha
ne kadar insan işten
aülacak."
• ANKARA (LBA)-
Ankara Büyükşehir
Beledıyesi'nin Botaş'a olan
doğalgaz borcu 800 milyar
lirayı aştı. Bu arada. belediye
başkanı Melih Gökçek'in
Botaş'a olan gaz borcunun
ödenmesi için herhangi bir
girişimde bulunmadığı,
"Önce personelin maaşını
ödeyeceğim. Gaz borcunu
daha sonra görüşebiliriz"
dedıği öğrenildi. Belediyenin
son olarak Botaş'a 50 milyar
lira ödemedc bulunduğunu
belirten Botaş Genel
Müdürü Hayrettin Uzun,
belediyeden tahsilat
umutlannın çok düşük
olduğunu söyledi. Uzun,
•'Belediye gaz dağuım işini
özelleştirsin" dedi. Genel
müdür Uzun. belediye
başkanı Gökçek'in
"Doğalgazı Botaş'a
devredeceğim" sözlerinin de
gerçekle bağdaşmadığını
belirtti.
Çankaya'ya
çıkıyor
• ANKARA-Hükümetin
açıkladığı '5 Nisan Istikrar
Paketi' kapsamında
kapatılması planlanan
Karabük Demir-Çelik
fabrikalannın durumu
Çankaya Köşkü'nde
görüşülecek.
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel, Karabük
Demir-Çelik fabrikalannın
durumu hakkında bilgı
almak üzere Hak-İş Genel
Başkanı Necati Çelik ve
beraberindeki heyeti
Çankaya Köşkü'nde kabul
edecek. Hak-îşGenel
Başkanı Necati Çelik'in
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel'i ziyareti sırasında,
Karabük Demir-Çelik
fabrikalannın durumu
hakkında bilgi vereceği ve
hükümetin açıkladığı 5
Nisan Kararlan ile ıîgili
endişelerini anlatacağı
bildirildi. Görüşmeye Hak-İş
ve Öz-Çelik-İş merkez
yönetimi üyeleri ile biriikte
aralannda Karabük'ün
bulunduğu 5 ilçe belediye
başkanı ile Karabük'te
faaliyet gösteren meslek
örgütleri temsilcilerinin de
katılacağı belirtildi.
Otobüsçülerin
yolcu kavgası
• KEMALPAŞA(AA)-
İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde
Armutlulu ve Örenli otobüs
işletmecileri daha önce bilet
fıyatı ve yolcu alınması
konusunda aralannda
vardıklan anlaşmaya
uymadıklannı öne sürdükleri
Bağyurdu beldesi
otobüslerinden 4'ünün
yolunu kestiler. Yolculann
indirilerek tartaklanmasıyla
başlayan kavgada 15 kişi taş
ve sopalarla yaralandı.
Aülan taşlardan 4 otobüs de
hasar gördü.
Devpim Şehitlerl
Haftası
• tstanbul Haber Servisi -
Haklar ve Özgürlükler
Platformu düzenlediği
Devrim Şehitleri Haftası
nedeniyle yakınlan polis
operasyonlannda ölen
ailelere plaket verdi. Ortaköy
Kültür Merkezi'nde
düzenlenen törende Tutuklu
Aileleri ve İnsan Haklan
Yardımlaşma Derneği'ne
(TİYAD) verilen plaketi bir
süre önce Tunceli'de
öldürülen Mürsel Göleli'nin
annesi Kudi Göleli aldı.
Marmara Bölgesi sosyal demokrat belediye başkanlan Çorlu'da toplandılar
Başkanlarbirlikte ısrark
armara bölgesi sosyal
demokrat belediye başkanlan
Çorlu'da yayımladıklan
bildiride. solda birliğin ısrarla
takipçisi olacaklarmı
söylediler.
Yurt Haberleri Servisi- Bir grup sos-
yal demokrat belediye başkanı Tekir-
dağ'ın Çorlu ilçesinde bir araya gelerck
bir bildiri yayımladı. Bildiride, "Beledi-
ye başkanlan partilerinin önüne geçme-
den, ancak birlik sorununun partilerin
gündeminin birinci sırasında tarttşılması-
nm ve karara bağlanmasının ısrarlı ta-
kipçisi olacaklardır" denildi.
Istanbul'un Beşiktaş ilçesi Belediye
Başkanı SHP'li Ayfer Atay'ın çağnsı
üzerine İstanbul, Tekirdağ. Kırklareli.
Çanakkale illerinde ve bu illere bağlı il-
çelerde seçilen sosyal demokrat belediye
başkanlan dün Çorlu'da bir araya geldi.
Ev sahipliğini Çorlu Belediye Başkanı
Ünal Baysan'ın. başkanlığını da Baba-
eski Belediye Başkanı Gündüz Onat'ın
yaptığı toplantıya şu başkanlar katıldı:
Talat Bakkalcıoğlu(Bozhöyük-SHP),
Turan İnce(Bolayır ŞHP). AIi Sanbaş-
(Çan-SHP). Rahmi Öcal(Kavak-SHP).
Mehmet Gemici(Keşan-SHP), Ayfer
Atay(İst-Beşiktaş-SHP). Fırat Aykut-
(Çatalca-SHP). Gündüz Çapan(İst-
Esenyurt-SHP). Salih Bilinmez(Pınarhi-
sar-SHP), Ismet Ata(Yeniçiftlik-SHP).
Kemal Dinc(Hoşköy-SHP), Necati Se-
ver(Büyükyoncalı-SHP), Ismail Özay-
mıç-CHP). Şükrü Kemerü(Bıea-CHP).
Hamdi Sedefçi(Edirne-CHP), Erol Dü-
bek(Meriç-CHP). Gündüz Onat(Baba-
cski-CHP). Remzi Karayel(Karahalil-
CHP). Şevket Mutlu(Vize-CHP), Lnal
Baysan(Çorlu-CHP). Erdoğan Kaplan-
(Saray-CHP). Selami Değirmenci(Siliv-
n-ÇHP).
İlk gündemi sosyal demokratlann so-
runlan ve Türkişe'nin içinde bulundu-
(Çanakkale-CHP). Nihat Varol(Bayra- ğu ekonomik durum ile Marmara ve
Boğazlar Beledi>eler Bırliği ko-
nulan oluşturdu. Toplantıdan
sonra "Marmara Bölgesi Sos-
yal Demokrat Beledive Başkan-
ları" imzasıyla yayımlanan bil-
diride şu görüşlere >er verildi:
"Sosyal demokrat belediye
başkanlan, sosyal demokrat-
lann öncelikli ve birinci görevi-
nin birliktelikten geçtiği bilinciy-
le sayı veya oranlar üzerindeki
tartışmalar bir tarafa bırakıla-
rak ilkeli >e programlı birliğin
sağlanmasına katkıda bulunma-
\ a kendilerini görevli saymakta-
dırlar.
İrticanın büyük bir tehdit ve
tehlike oluşturduğu demokratik
değerlerin kaybolmaya yüz tut-
tuğu bu dönemde, yüzevsel âyrîlıklann
bir taraf bırakılarak süratle birleşmenin
gerekliliğine inanan sosyal demokrat be-
lediye başkanlan bu çabalarım sürdüre-
rek rüm sosyal demokrat belediye baş-
kanlarıyla bir araya gelmeyi amaçlamı-
şlardır."
Sosyal demokrat belediye başkanlan
mayıs ayı başında İstanbul'da bir araya
gelerek ikinci bir toplanlı yapmayı ka-
rarlaştırdılar.
Taban Operasyonu: Cumhuriyef in en karanlık dönemlerinden birini yaşıyoruz
Sola koşulsuz birleşmeçağnsı
BIZBIZE
İstanbul HaberSenisi - Laik.
demokrat ve Atatürkçü aydı-
nlar ile meslek odalan tarafı-
ndan oluşturulan "Taban Ope-
rasyonu", Türkiye Cumhuriye-
ti'nin tarihinin en karanlık dö-
nemlerinden birini yaşadığını
belirterek. sosyal demokrat
parti liderlerine. kişisel sorun
ve beklentilerini bir kenara
bırakıp. birleşmeleri konusun-
da çağn >aptı.
Taban Operasyonu Komite-
si tarafından. dün İktisat Fa-
kültesi Mezunlan Cemiyeti'-
nde düzenlenen toplantıda. ye-
rel seçimlerden sonra Türkiye'-
de artan gerginliklerin ortadan
kaldınlması ve Atatürk dev-
rimlerine yönelik saldınlara
sağ-sol aynmı yapmadan du-
yarlı olan herkes "dur" demeye
çağnldı. Toplantının açış ko-
nuşmasını yapan Bedri Bay-
kam, Atatürk ün kurduğu
Cumhuriyet'i ve anayasayı ko-
rumanın solun kendi amaç-
lannı aşacak derecede ciddi ol-
duğunu belirterek, duyarlı olan
herkesten çağnya destek ver-
melerini istedi. Şenatçılann.
ikinci cumhuriyetçilenn ve bazı
sosyalistlerin Kemalizm ile T.
C.'ne karşı büyük bir ittifak
kurduklannı vurgulayan Bay-
kam, söz konusu kişilerin sü-
rekli olarak rejimi kötüledik-
lerini söyledi.
Bildiriyi Saylan okudu
Prof. Dr. Türkan Saylan ise _ _
Taban Operasyonunun bildı- Düzenlenen toplantıda, v
risini okumadan önce yaptığı uk saldınlara sağ-sol aynmı yapmadan duyarl olan herkes "dur" demeve çağnldı.(Fotoğraf: UGUR GUNYUZ)
konuşmada, Türkiye'nin her zaman-
kinden çok laik. demokrat ve Atatürk-
çü olan kişilerin birliğine ihtiyacı oldu-
gunu söyledi. Olaylann çok hızlı bir şe-
kilde geliştiğine dikkat çeken Saylan. T.
C'nin var olan demokratik ve laik düze-
nrnin devamı için, duyarlı kişiler olarak
her türlü çabayı göstereceklerini belirtti.
Saylan, daha sonra bildiriyı okudu. 27
Mart yerel seçimlennde solun mağlubi-
yetinden SHP. CHP ve DSP'nin sorum-
lu tutulduğu bildiride özetle şu görüşle-
re yer verildi:
"Atatürk'ün kurduğu CHP 'nin bugün
üce bölünmüş olması, bu polirik oluşu-
mun irticaya karşı güçlü bir kale oluştu-
ran yaptsını bozmuştur. Bugün artık küs-
tahca ve açıkça Cumhuriyet düşman-
lığını iç savaş tehditlerine ve İstiklal
Marşı'mızı yadsımaya kadar getiren re-
jim düşmanlannın niyetleri ortadayken.
hangi sebeple olursa olsun. sos> al demok-
rat ve demokratik sol partilerin birleşme-
mesi. affedilmez bir hal almtştır. Hiçbir
kişisel sorun \e beklenti bin bir mücadele
ve şehitler vererek kurulan Cumhuriyeti-
mizden daha değerli değildir. Sosyal de-
mokratlann birleşmeleri en büyük dileği-
mizdir. Ancak bunu gerçekleştireme-
yeceklerse, görevden çekilip. yerlerini
birbirleri hakkında ön yargıları olmayan
arkadaşlara bırakmaları zorunluluk ol-
muştur."
Daha sonra söz alan Prof. Dr. Tokta-
mış Ateş ise. gelişmeler karşısında öz-
gürlüğün. özgür demokrasinin. T.C'nin
\e laikliğin tehlikeve girdiğini söyledi.
Taban Operasyonu'nun kurulurken he-
defınin soldaki dağınıklığı ortadan kal-
dırmak oldugunu hatırlatan Ateş. şu
andaki hedefierinin ise özgürlügü. de-
mokrasiyi ve laikliği korumak oldugu-
nu vurguladı.
Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi
Başkanı Oktay Ekinci de. Taban Ope-
rasyonu olarak daha önceki dönemler-
de yaptıklan toplantılarda, sol partileri
şenat tehlikesi ve yerel seçim sonuçlan
konusunda uyardıklannı hatırlattı. Sol
partilenn birleşmemesinin zarannı tüm
Türk halkının çekliğıni dile getiren
Ekinci. "Yeni ekonomik paket, çalışan-
ların ve ücretlilerin üzerinde sermaye ke-
siminin içinde bulunduğu krizi atlarmala-
rı için uygulanan baskı paketidir" dedi.
Söz konusu paketın demokrasıyle bağ-
daşamayacağını vurgulayan Ekinci, 24
Ocak Kararlan'ndan sonra yapılan 12
Eylül Darbesi'nin temelinde de bunun
yattığını söyledi. Demokratikleşme pa-
ketinin geleceğıne dair söylentilerin ol-
duğuna da dikkat çeken Ekinci. bunun
gerçeklıkten uzak oldugunu vurgulava-
rak "Sıra demokratikleşme paketinde
değildir. Sıra belki de faşizme giden bir
pakettedir. Bu gerçek nedeniyle solun
birleşmesi artık kaçınıbnazdır. Çünkü
rejim tehlikeve girmiştir" diye konuştu.
Eczacılar Odası Başkanı Mehmet Do-
maç ise. Türkiye'nin içinde bulunduğu
kötü gidiştcn kurtulabilmesi için örgüt-
lenmenın önemıne değindi. SHP adına
konuşan Perihan Ergun ise, SHP'nin
her zaman için hangi şartlar altında
olursa olsun birleşmeden yana oldugu-
nu sövledi.
ERDAL ATABEK
Radikal Sağın
Yükseliş Psikolojisi...
Yalnız bizim değil, dünyanın da anlamakta zorlandığı
olgu budur. Kadınlar kendi özgürlüklerinden vazgeçip ne-
den peçe altına girmek isterler? Insanlar düşünme haklan-
ndan neden vazgeçerler de kendilerini kul' kabul etmekte
rahatlık bulurlar? Kendi yaşamından pek de yakınmayan
insanlar nasıl olur da yaşam biçimlerini temelden değiştir-
meye gönül yatırır? Bu soruların doğru yanıtlarını bulmak
dünyadaki dinsel yükselişin de milliyetçi kabarışın da et-
nikçilik dalgasının da ırkçıhk akımının da açıklanması için
anahtar niteliği taşıyor. Bizim için bu soruların doğru yanı-
tları yaşamsal önemdedir, çünkü temel yaşama biçimi ka-
bul ettiğimız sistem. gelişmek yerine radikal biçimde de-
ğişmek olasılığıyla karşı karşıya.
• • •
Bugün dünyadaki bilimsel-teknolojik gelişmenin bedeli
insanın yalnızlaşması' ile odeniyor. Bu gelişmeyle destek-
lenen endüstrileşme, onun yaratöğı kentleşme, orada ya-
şanan bireyleşme sonuçta yalnızlaşma'yı getiriyor. Bu de-
ğişimin bizim gibi geçiş top/um/anndaetkisi çok daha de-
ğişik. Çünkü biz. bu değişimi geleneksel bir toplum yapısı
içinde yaşamak zorunda kalıyoruz. Geleneksel otokratik
toplumsal yapı, tanıdığı güven mekanizmalarından kopu-
yor, yerine de güvenebileceği araçlar konmuyor. Ailenin
bireylerine yardım etme gücü azalmıştır, bireyin kendine
güveni sağtanmamıştır, ortamın da güven veren bir yapısı
yoktur.
Böylece 'yalnızlaşma'ya birde güvensizlik'ekleniyor.
Ekonomik seçenek olan 'kapitalizm' kişisel çıkar olan
kar mekanizması' üzerine kurulduğu için kişinin emeğine
güvenini yok ediyor, yalnızlaşma duygusunu arttırıyor.
İnsan yitirdiği umudunu bir yerde bulmak zorundadır.
Yapayalnız kalmış, güvenini yitirmiş, emeğinin değersiz-
leşmesini yasayan insan 'toplumsal bir guven sistemi'ne
sığınmak zorundadır. Oraya sığınarak rahatlamak, yalnız
olmadığını anlamak, güçlü bir topluluğun bireyi oldugunu
duyarak yitirdiği güven duygusunu kazanmak zorundadır.
• • •
Bu durumdaki bir toplumda yasayan insanların sığınak-
ları dindır. ırk milliyetçiliğidir, etnik kökenci kimliklerdir,
doğrudan ırkçılıktır. Toplumların geçmiş kültürlerine göre,
bunlardan biri ya da birkaçı insanlar için seçenek olur. Tür-
kiye'de bu seçenekler din olmuştur, milliyetçilik olmuştur,
etnik köken kimliği olmuştur.
insan duygulanndan cinselliğe kadar her şeyi pazara
süren arsız kapitalizmin merkez sağ politika tarafından
modernleşme, dünya ekonomisine entegrasyon, liberal-
leşme, globalleşme etiketiyle topluma sunulmasının ya-
rattığı çok haklı tepkıler,-toplumsal kaymayı hızlandırmıştır.
Bu ekonomik modelin yaratbğı büyük sınıfsal uçurumlar,
paranın emeğe karşı ezici bir egemenlik kurması büyük
psikolojik çöküntunün asıl nedenleridir. Yıllar boyu yaşa-
nan bu süreç, toplumumuzu buralara kadar getirmiştir.
• • •
Bugünkü durumdan 12 Eylül ideolojisınin doğrudan so-
rumluluğu vardır. Bu ideolojinin asker kanadı (Kenan Ev-
ren ve MGK) ile sivil kanadı (Turgut Özal ve ANÂP) Türkiye
solunun yıllar boyunca sistemli ezilişine kurumsal bir nite-
lik kazandırarak toplumsal tepkinin aşırı sağa yönelmesi-
rte yol açmışlardır. Solu politik planda da örgütsel planda
da eğitim planında da yok etmek için alınan kararlarla top-
lumun hizaya getirilmesi, bu arada da din ve mılliyetçilikle
uysallaştırılması amaçlanmıştır. Bu plan,.Amerika'nın pe-
rifer ülkeler için hazırlanmış 'yeşil plan 'ının bir parçasıdır.
Ama bu arada beklenmeyen gelişmeler olmuş, uysal-
laşörılmak istenen toplumun Amerika'ya entegre ılımlı
sağa emanet edilmesi planı, geri teperek 'radikalsağ'yük-
selmiştir.
Kentleri kuşatan varoşlar, sosyal refaha ortak olama-
yışlarının ezikliğiyle İslam cemaatinin üyesi' olmaya yö-
nelmiş, kimi yerlerde 'aşırı milliyetçilik' bir seçenek olmuş,
Kürtler de 'etnik kimlik' arkasında kendilerini bulmaya yö-
nelmişlerdir. Dikkat edilecek olursa buyönelişlerin hepsin-
den de geçmiş yıllarda sol politikalar' suçlanmıştır. Şimdi
ortada etkin bir sol politika yoktur, ama toplumsal süreç
aynı doğrultuda gelişmiş ve toplum 'radikal sağa yönel-
miştir.
Toplumsal politikalar değişmediği sürece (vahşi kapi-
talizm. insanın yalnızlaşması, sosyal güvensizlik...), sol po-
litika da etkin olamazsa Türkiye'nin dinin ve ırk milliyetçili-
ğinin iktidarınıyaşaması kaçınılmazdır Etnik kimlik degüç-
lenerek kendini ifade edecektir.
Geri yanı laf-ü güzaftır...
Erdenv CHP birlikiçin
Ecevife tesHm ohnaz
ANKARA(AA)-CHPile
DSP'nin birleşmesi için
basında yer alan mesajlann
dışında "Bir yüz yüze göriişme
> a da randevunun söz konusu
olmadığı" bildirildi.
CHP Genel Sekreter
Yardımcısı Eşref Erdem.
konuya ılişkin soru üzenne.
"DSP ile CH P çatısı altında
bûieşmeye stcak baktıklarını"
belirtti. Erdem. "CHPolarak
solda, kiriiliğe bulaşmamış
kesûnlerle birleşmeye sıcak
bakıyonız. Ecevit'e bu konuda
hiçkimsebirşey
söyleyememez" dedi.
Bu hav anın basında "CHFnin
kendini teslim etmeye hazır
olduğu" biçimınde
yansıtıldığını kaydeden Erdem
"Gelsin, (Eeevit başımıza
geçsin), böyle bir olay yok.
Genel Başkan Deniz Bey mi
olur, Ece\it mi olur, iki eşit
parti olarak konuşulur 'dedı.
Solpartileribirleştirmek ulusal ödevimizdirEKREM AKURGAL
Sol akım Türkiye'de bugün hala akılcı bir
dünya görüşii olmaktan uzak, duygusal bir
ideolojidir. Ustelik Rusya'da ve bütün dün-
yada komünist rejimler iflas etti diye Tür-
kiye'de sol görüş, önemini yitirmek yoluna
girdi. Oysa yurdumuzda asıl şimdi sol düşün-
cenin güç kazanması zamanıdır. Hele Sovyet
Rusya gibi komünizm akımı ile komşu ülke-
leri işgal ve ilhak etme politikası güden dev
gücün ortadan kalktığı dönemde sosyal ada-
îeti ihmal etmek yapılacak yanlışlann en bü-
yüğü olur.
Bir yanda nikah ve sünnet düğünlerinde il-
kel bir caka ile milyarlar savuran, gazinolarda
milyonlarca lira bahşiş vermeyi efelik gereği
sayan zengin kesim, öteki yanda günde
100-150 bin liraya çahşan işçiler ile ayda 3A
milyona hizmet eden memurlar birlikte yaşa-
maktadır. Kaldı ki Türkiye'de bugün ayda
15-30 milyon maaş alan bürokrat, yargıç, ge-
neral, profesör ve orta sıruf özel kesim genel
müdürü bile mali sıkıntı içindedir. Söz konu-
su yüksek maaşlılardan hangisi, eskiden ra-
hathkla yaptığı gibi İstanbul'da Erenköy'den
Beyazıt'a ya da Ankara'da Çankaya'dan
Esenboğa Havaalanı'na cebinden ödeyerek
taksi ile gidebilir.
Böylece sosyal adalete gereksinmesi olan-
lann sayısı eskisine oranla büyük ölçüde art-
Üç lideri uzlaştırmcı bağlamında Cumhuriyetgazetesini önemli ve tarihselbir
görevbekliyor. Cumhuriyeî'in SHP, DSPve CHP'ninbirleşmesinisağlamak
üzere ''Kuruluş kurultayı'' düzenlenmesinibekliyoruz.
mışür. Üstelik Türkiye'yi çağdaş düzeye yük-
selten aydınlann önemli bir bÖlümü şimdi
mali sıkıntı çeken sol görüşlü ya da sola açık
olan dar gelirlilerdır. Sol akıinın çağdaşlaş-
mamıza ne denli yararlı oldugunu açıklayan
bir iki karut verelim:
Sol dünya görüşünün Türkiye'ye kazandır-
dıklan: Yurdumuzda işadamlannın. özel ke-
simin henüz bulunmadığı dönemde "Kadro
Dergisi"ni 1932-1934 yıllannda yayımlayan
Yakup Kadri karaosmanoğlıı, \edat Nedim
Tör, Şevket Süreyya Aydemir \e İsmail Hüs-
rev Tökin gibi aydınlar o zaman için en doğru
iktisat programıru, 5 yıllık plan sistemini geti-
rerek Türk ekonomisinin sağlam temellere
oturmasını sağladılar.
Ismet İnönü dönemindc Hasan Ali Yücel'in
Milli Eğitim Bakanı olduğu sürede Türkiye
ilk kez gerçek anlamı ile çağdaşlaşma daha
doğrusu Batıhlaşma yoluna girmiştir. Ata-
türk'ün yaratüğı akıla ortamda sol görüşlü
ve sola açık aydınlar Elen, Latin ve Baü dün-
yasının klasik eserlerini Türkçe'ye çevirdiler.
Homeros'tan Fransız, İngiliz. Alman. İspan-
yol, İtalyan ve Rus düşünürler ve yazarlara
kadar uzanan 2700 yıllık birikimin ürünü
olan bu kitaplar sayesinde biz Türkler 500 yıl
gecikme ile "Rönesans" ve 200 yıl gecikmeyle
de "aydınlanma''' sürecine girdik.
Son 500 \ıllık tarihimizde ilk kez olmak
üzere >azın (edebiyat) alanında dünya ça-
pında tanınmamızı sol görüşlü >azarlara
borçlu\uz. Gerçekten bütün dünvada oku-
nan \e beğenilen \azarlanmiz sol dünya gö-
rüşlü Nazım Hikmet, Aziz Nesin \ e Yaşar Ke-
mal'dir.
1950'lerden bu yana Türk politikasına yön
verenler arasında Ankara Üniversitesi Si\a-
sal Bilgiler Fakültesi'nde yetişen sol görüşlü
aydınlar önemli yer alırlar.
Dikkat edilirse Türkiye'de seçkin ve çağdaş
şahsiyetlerin önemli bir bölümü ya sol görüş-
lüdür >a da sol eğilimli. sola açık kişilerdir.
Milletvekillerimize bir göz atılırsa bu gerçek.
belirgın bir şekilde görülür. Bu gerçek. özel-
likle Türk basımnda göze çarpar. Gerçekten
Milliyet, Hürriyet ve Sabah gibi büyük gaze-
telerimizde değerli ve aydın yazarlann büyük
bölümü ya ılımlı sol görüşlüdürler ya da milli-
yetçi olduklan halde sola saygı ve ilgi gösterir-
lcr. Cumhurivet gibi aşdınlann okuduğu ga-
zetede, devamlı >azarlann hepsi. konuk >a-
zarlann ise sadece bir bölümü sol görüşlü. bir
bölümü ise bu satırlann yazan gibi. millişetçi
ve sağ görüşlü olduklan halde sosyal adaletin
korunması zorunluluğuna inanıı lar.
Sosval adaletin bu denli gerekli olduğu bir
dönemde. sol görüşe bağlı aydınlann ve bu
sol partilerin birbirleri ile savaşmalan çok
üzücüdür.
O) sa solun bugünkü üç lideri her bakım-
dan değerli kişilerdir. Bülent Ecevit, "Kara-
oğlan" yakıştırması ile efsaneleşmiş bir addır.
İşbaşında yani iktidarda olduğu sırada Batı
dünyasının en kültürlü başbakanı idi. Ancak
halkın hayranlığını kazanan Ecevit, birlikte
çalıştığı parti erkanına egemen olamayınca
kırgınlık duydu.
Deniı Baykal bılgüi, kültürlü ve düzgün
konuşan bir kişi olarak solun umutlanndan
biriydi. Ancak o da solun önde gelenlerinin
yalnız bir bölümünü, daha doğrusu sadece
kendi gibi küskün olanlan toplayabiliyor.
Murat Karayalçm başanb Ankara Belediye
Başkanı olarak büyük beğeni kazandığı için
SHP'nin liderliğine getirildi. Karayalçm
akılalığı. sempatik da\ranışlan \e insanlan
idare etme yetenekleri ile bugün çok zor du-
rumda olan SHP'yi ayakta tutuyor.
Her üç lideri uyarmak hepimize düşen ulu-
sal bir ödevdir. ruçbiri solun üçe aynlmış oy-
lan ile bir \ ere varamazlar; üstelik bugüne de-
ğin ellerinde bulundurduklan gücü de yitirir-
ler. Bu gerçek. Ecevit için de söz konusudur.
Bu nedenle her üçü de özveride bulunarak
birleşmelidirler. Bir araya gelebilirlerse sağ
partilerden ve Refahçılardan kopacak seç-
menlerle rahatlıkla yiizde 40 oy orariına,
hatta daha çoğuna ulaşacaklardır.
Cumhuriyet gazetesine düşen
ulusal ödev
Üç lideri uzlaştırma bağlamında Cumhu-
riyet gazetesini önemli ve tarihsel bir ödev
bekliyor.
Evet Türk aydınlannın sözcüsü olan Cum-
huriyet gazetesinden: politikacı olmayan ya
da artık poliükayı bırakmış yazar, düşünür,
bilim adamı. eğitimci ve mimar, mühendis,
hekim, iktisatçı, hukukçu gibi çeşitli meslek-
lerde temayuz etmiş sol dünya görüşlü ya da
sola sıcak bakan çok sayıda ünlü kişiyi bir
araya toplayarak SHP, DSP ve CHP'nin bir-
leşmelerini sağlamak üzere bir "kurtuluş ku-
rultayı" düzenlemesini bekliyoruz.