Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 NİSAN1994 PAZARTESİ 12 DIZIYAZI MNPninömrüfazlauzunsürmüyor•2- Milli Nizam Panisı(MNP) kurulduğunda pek önemsen- memişü. O yıllarda solun önemli bir etkisi vardı. Sağda militan güçler ise Türkeş'in MHP'si etrafında toplanmış- lardı. MNP daha çok bir tari- kat partısi görünümdeydi. Kimsenin dikkatini fazla çek- miyordu. Bir grup teknisyenin ön- derlığinde kurulan parti, yine de maddi bir temel bulmuştu. Kemalist de\rimin etkisiyle önemli darbeler yiyen İslama siyasi akımlar. varhklannı 1950 sonrası kurulan sağcı partiler içinde sürdürüyor- lardı. Menderes'in DP'si, bu ke- simlerin önemli sığınaklan- ndan biriydi. DPnin 1950 yılında iktidara gelmesi. Islamcı akımlan bir ölçüde rahatlatmıştı. Üzerlerinde fazla bir baskı kalmamıştı. Osman Bölükbaşı'nın Millet Partısi de dını kesımlerın için- de yer aldığı panilerdendi. Ancak o yıllarda, yine de Kemalist devrimin izleri ve genel laik çerçeve, dinci siyasi akımlann ciddi şekilde ortaya çıkmalanna olanak vermi- yordu. Örgütlenmelerini sür- düyorlar. ama fazla ön plana da çıkmamaya gayret ediyor- lardı. 27 Mayıs'ın başlannda tarikatlara yönelik bazı ön- lemler alındı. Ama bu çok uzun sürmedi. DP"nin de- vamı olarak kurulan AP, YTP ve daha sonra DP, İslamcı siyasi akımlann önü- nün açılmasına yardımcı oldu. Daha sonra MNP'yi kuracak olan İslama siyaset- çiler. bu partilerden milletve- kili seçildiler. Parti yönetim- lerine geldiler. Örneğin, bu akımın 30 yıllık öncii ısimle- rinden Hasan Aksay AP Adana Milletvekili'ydi ve bu partinin genel başkan yardımcılığına kadar yüksel- mişti. Komünizm düşmanlığı ve ABD savunuculuğu 1968'de gençlik hareketleri gelişti. İlk şg yer aldığı bu gösteriler, bir süre sonra sağ-sol çatışması- na dönüştü. Sağcı gençler. Amerikan aleyhtan gösterici- lere saldırdılar. İslamcı genç- ler önce AP'li gençlerle ittifak halinde iken daha sonra ya- vaş yavaş bağımsızlaşmaya başladılar. Bunlar komünizm- le mücadele demeklerinde toplandılar. O zamanki İslamcı akı- mlar. Suudi Arabistan'ın et- kisi altındaydılar. Amerikan- Suudi Arabistan ortaklığı olan Aramco'nun Türkiye'- deki İslama akımlan destek- lediği yönünde kuvvetli işa- retler vardı. Nitekim bu nedenle ola- cak. sosyalist gençlerin öncü- lüğünde gelişen anti-Ameri- kan gösterilere karşı tavır alı- yorlardı. İslami yayınlann o zamanki baş hedefi komü- nizmdi. Amenkan aleyhtan gösterilere de komünizme karşı olduklan kadar karşıydılar. zaten o dönemde anti-emperyalizmle sosyalist- ler arasında bir özdeşlik oluş- muştu. Kanlı Pazar'da İslami cihat O zamanki Islamcı akımlar, Suudi Arabistan'ın etkisi altındaydılar. Amerikan-Suudi Arabistan ortaklığı olan Aramco'nun Türkiye'deki Islamcı akımlan desteklediği yönünde kuvvetli işaretler vardı. Nitekim bu nedenle olacak, sosyalist gençlerin öncülüğünde gelişen anti-Amerikan gösterilere karşı tavır alıyorlardı. Dinciler diğer partilerde f osyalist gençler, 16 Şubat 1969'da Amerikan 6. Filosunun Türkiye'ye gelişini protesto amacıyla Taksim Meydanı'nda bir miting düzenlediler. Bu gösteri 'Yaşasın İslam, Allahü ekber' nidalanyla dinci bir grubun saldınsına uğradı. "Kanlı Pazar' olarak siyasi tarihimize geçen bu saldında iki solcu, dinciler tarafından öldürüldü. Erfoakan ve arkadaşlan tarafından kurulan Milli Nizam Partisi, siyasi ömrü fazla Uzun sürmese de kısa sürede ülke çapında örgütlenmeyi başannıştı. 12 Mart öncesi açılan da\ a, darbe sonrası sonuç- landı ve MNP 'Atatürk ilkelerine >e laikliğe aykırı hareket ettiği' gerekçesiyle kapatıldı.12Mart: Erbakanyurtdışında• Milli Nizam Partisikapatıldığında Erbakan • Yandaşlarına göre ise, Erbakanpartinin Konya milletvekiliydi. Kiminegöre Erbakan lzMart tan korktugu ıçıu yurtdışına kaçtı. kapatılmasına çok üzüldüğüiçin rahatsızlanmış ve tedavi için yurtdışına gitmişti. MNP'nln kurucuları Milli Nizam Partisi, 26Ocak 1970 yılında kuruldu. Parti kurulduğunda yalnızca Genel Başkan Necmettin Erbakan milletvekilidir. Kuruluştan sonra. AP Isparta Milletvekili Hüsamettin Akmumcu v e AP Tokat Milletvekili Hüseyin Abbas MNP saflanna katıldılar. Kurucular şu isimlerden oluşmuştu: Prof.Necmetttin Erbakan-Konya milletvekili, Ahmet Tevfık Paksu- Kahramanmaraş eski senatörü. Ali Haydar Aksay-Avukat, Süleyman Arif Emre-Adıyaman eski milletvekili. Tahsin Armutçuoğlu-Avukat, Ömer Çoktosun-Tüccar, Ekrem Ocaklı-Gümüşhane eski milletvekili, Ömer Faruk Ergin- emekli memur. Saffet Solak- Ege Tıp Fakültesinde Profesör, Hasan Aksay-Adana eski milletvekili, Ali Oğuz-Avukat, İsmail Müftüoğlu-Avukat. Nail Sürel-Tûccar, Dr. Fehmi Cumalıoğlu-Kaysen eski milletvekili. Hüsamettin Fadıllıoğlu-Müteahhit, Bahattin Çarhoğlu-Tüccar. Mehmet Satoğlu-Harita mühendisi, Rıfat Boynukalın-Mühendıs Bu kurucular ekibınin önemli bir kesimi 20 yılı aşkın bir süre, kararh bir şekilde Erbakan'la birlikte hareket ettiler. Özellikle Süleyman Arif Emre ve Hasan Aksay, partileşme hareketinin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynadılar ve her dönem. bu siyasi akımın önde gelen sözcüleri olmayı sürdürdüler. ÜmltYaşar'dan Erbakan'a L'nlü şair L'mit Yaşar Oğuzcan, 1969 genel seçimlerinde Konya'dan bağımsız milletvekiliadayı olan Necmettin Er- bakan için bir şiir yazmıştı. Erbakan 'ı hicveden bu şiirde Oğuzcan şöyle diyordu: Destek almakta geriden İnat ettin Profesör Gericiliği yeniden İcat ettin Profesör Olmaz din madrabazlığı Etme sen bu eambazlığı Yazık! Sinmiş yobazlığı Azat ettin Profesör Ümit Yaşar Oğuzcan İlmini irfanını da Bir kürsünün şanını da, Adını unvanını da Berbat ettin Profesör 16 Şubat 1969'da sosyalist gençler. Amerikan 6. Filosu- nun Türkiye'ye gelişini pro- testo amacıyla Taksim Mey- danı'nda bir miting düzenle- diler. Bu antı-emperyalist gösteri "Yaşasın İslam, Alla- hü ekber" nidalanyla dinci bir grubun saldınsına uğradı. Kanlı Pazar" olarak siyasi tarihimize geçen bu saldında iki solcu, dinci sloganlar atan gruplar tarafından öldürül- dü. Bu saldınyı o tarihte kış- kırtan yayın organlanndan birisi de Bugün gazetesiydi. Bugûn gazetesi, MNP'nin kuruluşuyla birlikte bu parti- ye en çok destek olan dinci yayın organlanndan birisiy- di.. Dinciliğin en önemli iki ayağı o günlerde an- ti-emperyalizme karşı olmak ve komünizmle mücadele etmekti. Bu misyon uzun yıllar böyle sürdü. Milli Nizam Partisi. kuruluşundan bir yıl son- ra yaptığı kongrede önemli bir örgütlenme ba- şansı göstermişti. O zaman pek dikkati çekme- yen alttan alta çahşmalar sonucu. bir yılın so- nunda o zaman 67 olan illerin 60'ında ve 400'ü aşkın ilçede parti örgütleri kurulmuştu. MNP'- nin siyasi ömrü uzun sürmedi. 12 Mart 1971 as- keri darbesinden önce parti hakkında kapatma davası açıldı. 12 Mart askeri darbesinin ardın- dan MNP ıle ilgili dava hızlandı ve parti "Laikli- ğe ve Atatürk devrimlerine aykırı hareket ettiği" gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. MNP kapatıldığında Necmettin Erbakan Konya Milletvekili'ydi. Ancak partinin kapatı- lmasından büyük bir korkuya kapıldı ve bazı id- w Bulaç: Islanuaydaüann ortaya çıkışı İranDevrinn'tidençok ö'nceyeuzanır1980sonrası islama çevreierde değişim- ci düşünceleriyle önpJana çıkan Ali Bulaç, 1980'terde paüama yapan İslama yayın- îann ve Türkiye'deki islama ideolpjinin gelişim sürecini şöyle anlaüyor.: Osmanb'da üç ana zûmre vardır, bü- rokratlar, ulema ve askerier. Kalemiye, seyfıye ve ilmiye. Ama Tanzimat'la birlik- te yeni bîr aydın sırufı ortaya aku. Bunun amaa ülema sırufını tasfiye edip bunun yerine aydınlama felsefesini özümsemiş bir aydınlar smıfinı ikame etmeyi ve bu- nunia, baühlaşmayı ve modernkşmeyi sağlamak. Ulemanın tasfiyesi büyük ölçüde tttihat ve Terakld'nin iktadara geknesiylesağjan- jnış, Cumhuriyeriede resmiyet kazanmış- ür.Islamcîük bir tepki olarak doğdu. Ute- manın tasfiye ediimesine bir tepki. Öte yandan îslam dünyasının içinde bulundu- ğu sorunlara çözüm aramak amaayla or- taya çıktı. Bu eelİşmenin en bilinen ismi Muhammed îkbal'dir. Türkiye'de de Mehmet Akifin, Eşref Edip'in başını çek- tiği akımı sayabiliriz. Fakat bu 1930'lardan sonra kesildi. Za- man zaman Necip Faal Kısakürek, Sezai Karakoç ortaya akülar. Ama Müslüman aydm kavramınm asıl ortaya çıkışı 1960'- lardadır. Bu dönemdegeniş ölçüde bir ter- cüme hareketi başladı, Hemen hemen İs- lam dünyaanm her tarafındaki kitaplar tercüme edilmeye başlandı. Gençler, in- sanlar bu kitaplan okumaya başladılar. 19701erde,'801erde bir İslami aydm kesi- mi ortaya aku. 1980'lere kadar Türkiye'yi Mısır ve Hmt yanm kıtası etküiyordu. Bu arada Seyit Kutup, Mevdudi bir yandan siyasi islami ete abrken, bir yandan da kaynakla- radönüşü savunuyordu. İnsanlar bu defa Kuran tefsirlerini okumaya başladılar. Çünkü bu yazariar devamh oraya atıf ya- pryorlardı. Kuran, hadis, kelam gibi ilk kaynaklan okumaya giriştiler. Bu sefer gözler oraya çevrildi ve o alanda da ciddi bir tercüme hareketi başladı. I980'den sonra buna İran da kaüldı. Ama, burada bir yanüş değerlendirme yapthyor. Sanki İslam aydınlan İran dev- riminden sonra ortaya çıkmtş gibi kabul ediliyor. Öyle değil, çok daha öncesine, İran devriminden 20 sene öncesine daya- nan bir süreç var. mahkûm edildi. İslamcı MNP'- nin kapatılmasının TİP'in ka- patılmasını dengelemek amacıyla gerçekleştirildıği yo- rumlan vapıldı. 12 Mart askeri yönetiminin temel hedefi. 1961 Anayasasf- nın özgürlükçü hükümleriydi. Darbenin önderlerine göre 1961 Anayasası Türkiye için lükstü. Hızla özgürlükçü hükümleri budanmalıydı. AP'nin. CGP'- nın \e CHP içındeki tutucu ka- nadın Meclıs'tedesteğiru sağla- şan askeri yönelim. sola karşı sindirme hareketlenne girişti. Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan bu dönemde idam edildiler. Kötü günler geçiyor Askeri yönetimin asıl hedefi solcular olunca, İslamcı Erba- kan ve arkadaşlan için kötü günler çabuk geçti. Zaten hiçbi- n tutuklanıp yargılanmamış- lardı. yalnızca partileri kapatıl- mıştı. dialara göre yurtdışına kaçtı. Yeniden Türki- ye'ye dönüşüne ilişkin ilginç öyküler de hala anlatılır. Erbakan'm yakın mücadele arkadaşı Süley- man Arif Emre. korkudan yurtdışına kaçtığı yolundaki iddiayı reddediyor ve MNP'nin ka- patılmasına çok üzülen Erbakan'ın kalp krizi geçirerek tedavi olmak amacıyla önce Alman- ya'ya. daha sonra İsviçre'ye gittiğini belirtiyor: "Necmettin Hoca, 1971 yılında partinin ka- patılmasına çok üzüldü ve rahatsızlık geçirdi. Kalp rahatsızlığı geçirdi. Tedavi olmak amacıy- la Almam a"> a gitti. Biraz kiloluydu. Almanva'- daki müesseseler teşhis koymuşlar, büyük bir iizüntü geçirdiğini söylemişler. Bu üzüntü kal- binde anzalara sebep olmuş. 'Öyle bir hastalığı en iyi tedavi eden yer İs\içre'de falanca hasta- hane, oraya gideceksin' demişler. O sırada Hoca 110 kilo idi, İsviçre'de 80 kiloya düşür- müşler ve tedavi etmişler. O günden beri de has- talığı hiç kalmadı." 12 Mart döneminde Erbakan ya korkudan ya da hasta olduğu için yurtdışına gitti. Partinin kapatılmasının onun ruh hali üzerinde ciddi et- kiler yaptığı kesin. Zaten MSP kuruluncaya ve ortalık elverişli hale gelinceye kadar da yurtdışı- nda kaldı. Askeri cunta ve dinci partiye davet "Atatürkçü" olduğunu söyleyen 12 Mart ge- nerallerinin asıl hedefi MNP değildi. Sıkıyöne- tim komutanhklan. solu ve demokratik kuru- luşlan hedef aldı. Yaşar Kemal'den İlhan Sel- çuk'a. Çetin Altan'dan Bedri Rahmi Eyüpoğlu'- na kadar yüzlerce aydın. asken mahkemeler ta- rafından tutuklandı. Türkiye Öğretmenler Sen- dikası, birçok demokratik kuruluş kapatıldı. yöneticileri hapse atıldı. Türkiye İşçi Partisi kapatıldı, yöneticileri Hatta. askeri yönetim içinde MNP \öneticilerini koruyan bile vardı. Süleyman Arif Emre bu gelişmeyi şö>le anlatıyor: "Hatta bu kapatinaya (MNP'- nin kapatıhnası) Milli Güvclik Kurulu Genel Sekreteri Refet L'lgenalp Paşa karşı çıkmıştı. Nuri Emre (MİT mensubu) ba- na bu konuda Refet Faşa'nındü- zenlettiği bir raponı göstermişti. Bu raporda Refet Paşa sol anar- şinin hız kazandığını, bunu önle- mek için, dini eğitune ağırlık >e- rilmesi gerektiğini belirtiyordu. Hatta o sıralarda toplanan Ma- arif Şurası'na hitabeti kuvvetli bir kurmayı göndererek şuradan bu konuda menfi bir karar çıkmasını önlemek istemişti." Arif Emre'nin anlattıklan. askeri yönetimin mantığını çok güzel açıklıvor. Bir yandan MNP kapatılıyor, öte yandan din. sola karşı bir önlem olarak düşünülüyor. Doğal olarak bu mantığin sonu- cu. İslamcı bir partinin zemini yeniden oluştu- ruluvor. Zaten MNP'nin kapatılmasının üzerinden çok geçmeden aynı kadronun \eni bir İslami partiyi, MSP'yi kurmava girişmesi. bu cesaret verici tutumun sonucudur. Askeri darbenin İs- lamcı siyasi akıma karşı olduğu \e onlara darbe indirdiği çok tartışmalıdır. Evet MNP kapa- tılmıştır. ama aynı dönemde siyasi İslami gelişti- recek, onun altyapısını güçlendirecek adımlar atılmıştır. Aslında. askeri darbelerin tutucu ve otoriter mantığı. doğal olarak başka bir tutuculuğun da zemininı hazırlamışür. Yahut da askeri darbeye tepki duyan ve İslamcı sıyası akımı mazlum gö- ren çevrelerin, bu akıma olan ilgisi artmıştır. Yarın: Erbakan'ın dttnüsü ve 12 Mart generallerl POLTTIKA VE OTESI MEHMED KEMAL Suya Versin Bahavan... Bağdat çöllerinin bağrı yanık şairi Fuzuli'nin "Su Ka- sidesi" Divan şiirinin dillere destan na'tlarından biridir. Aslında bu şiir na'ttır ve peygamber için yazılmıştır. İki dizeyi buraya alalım. Men lebin müştakıyım zühhad kevser talibi Nitekim meste mey içmek hoş gelir hüşyare su Osmanlıca yazılmış olan iki dizeyi bugünün diline çe- virecek olursak şöyle dememiz gerekir "Sen dudağın- dan öpmek istiyorum, sofular ise kevser istiyor; elbette sarhoşa şarap, ayık kişiye de su içmek hoş gelir." Ortadoğu'nun petroi yanında bir derdi var, o da su! Petrol başını almış gidiyor, ama suyun derdi ileride da- ha çok görülecektir. Bugün hor kullandığımız suyun değerini ileride daha çok anlayacağız. 1965lerde İlyas Seçkin Bayındırlık Bakanı iken ben de basın danışmanı idim. Devlet Su Işleri Genel Müdürlüğü'nün yıllık toplantıları olurdu; bunlardan birin- de bir öykü anlatmışlardı: Çocuk. kadın, erkek yatmışlar. Çocuk bir türlü uyumaz, mızmızlık edermiş. Sonunda baba, çocuğa ' Niye uyumuyorsun? ' diye çıkışmış. Ço- cuğun yanıtı şu: "Yaa, ben uyuyayım da sizler su içesi- niz!.." Eski bir su yolcu olan Demirel, suyun değerini "Fer- hat'la Şirin" öyküsüyle anıyor. Ferhat'ın kızı alabilmesi için dağları yarıp suyu çıkarması gerekiyor. Öyküde ne- dense Şirin, Belkız oluyor. Elinde külüng, dağları yar- maya davranıyor Ferhat... Alnı öpülecek Ferhat!.. Aslan Ferhat!.. israil Dışişleri Bakanı Simon Peres ülkemizi ziyaret etti. Ele alınan sorunlar arasında başta su geliyordu. Bakan suyun boşuna harcandığı kanısındadır. Ortadoğu için çok değerli olan suyun israf edildiğini söylüyor. Söz- leri arasında suyla ilişkili satırları şöyle özetlemek ye- rindeolur: "Biz israil'de bir damla suyu iki kez kullanıyoruz. Or- tadoğu'nun bereketi Türkiye'ye bağlıdır; su Türkiye'de var. Türkiye suyunu denize akıtıyor. Bu akan suya balık- lar para vermiyorlar. Biz, benzeri çölleşmiş ülkelere kıyasla aynı topraktan (tarımda) 12 kat verim alıyoruz. Seralarda sebze için dönüşümlü kullanıyoruz. Pamuk ekiminde suyu seralarda kullanıyoruz. Bilgisayar kulla- nıyor, suyu israf etmiyoruz. Türkiye'de su o kadar bol ki bunu değil dönüşümlü, normal koşullarda dahi iyi kul- lanmayı düşünmüyorsunuz. Ortadoğu da su ve enerji konusunda önemli bir benzerlık var. Türkiye ile su konu- sunda ortak yatınmlar yapabiliriz. Su da petrol gibi tan- kerlerle ve boru hattıyla taşınabilir." Simon Peres, Manavgat Şelalesi'nde suyun boşa aktı- ğını söylüyor. Gerçi bir Manavgat projesi var. ama yete- rince işlemediği gözleniyor. Biz gene "Su Kasidesi"r\e dönelim. Orada da iki dize var ki, suyun boşa aktığını Fuzuli kınıyor; bahçıvana "Su- yu boşuna akıtma"diye sesleniyor, şöylediyor: Suya versin bağıban gülzarı zahmet çekmesin Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzare su Bahçıvan, bin bahçeyesu verse senin güzel yüzün gi- bi bir gül yetiştiremez... Akıl yoksa, bu sular da böyle boşuna akar... Biz su israfını kınarken şeriatı kanla getir- mek isteyenler var!.. Bu da bir gaflet değil mi? BULMACA SOLDAN SAĞA: 1/ Yağı alınmış sütten ya- pılan peynir. 2/ Erişmiş, ulaşmış... Bir ekmeklik hamur topağı. 3/ At tü- yünün rengi... Giysilerin yırtmaana \e eteğine ek- 4 lenen ensız kumaş parça- sı. 4/ Mantık... Bir ha>- van. 5/ Bir nota... Fiiller. eyiemler. 6/ Silisyum ele- mentinin simgesi... Bir tür kısa hırka. 7/ Göste- riş. caka... Kınk kemıkle- ri bir arada tutmak ama- cıvla kullanılan tahta gibi O 1 2 3 4 düzg nesne. 8/ Sınır nışanı... Otomatık para cekme makinelerinin kısa ya- zılışı. 9/ Çam ağacından yapılmış su testisi... Kırsal kesimde büyük topraklan olan, güçlü, sözü geçen ve varlıklı kimse. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1/ Belli bir süre ızlendıkten sonra, bir gelişimin >a da bir olgunun ra- kamlarla belirtılen sonucu... Akıl. 2/ Evrenin oluşumundan önce, maddeyi oluşturan öğelerin genel kanşıklığı... Ödünç verme. 3/ Yakası kürkîü \e kolsuz kaput... Hava \e gaz akımlan oluştur- makta kullanılan aygıt. 4/ Vilayet... Afrika'da bir ülke. 5/ Bir cetvel türü... Bir renk. 6/ Uluslararası Basın Enstitüsü'nün sim- gesi... Boyutlar. 7/ Hamamböceğine verilen bir başka ad. 8/ Çok. daha çok. 9/ Osmanlılarda ordunun bir gün mutlaka ele geçireceğine inanılan. nerede olduğu belirsiz uzak düşman ken- tı. VEFAT Çok değerli hocamız, mesleğimiz ve meslek topluluğumuzun saygın kişisi, Istanbul Şubemiz kurucusu ve ilk başkanı Prof.Dr. NEZİHİ CANITEZ'i 15.04.1994 tarihinde kaybettik. Üzüntümüz sonsuz, kaybımız siderilemeyecek düzeydedir. Cenazesi, 18.04.1994 günüsaat 14.00'teİTÜ Taşkışla Binası önünde yapılacak törenden sonra Altunizade İlahiyat Fakültesi Camisi'nden ikindi namazını müteakip Üsküdar Bülbülderesi Mezarlığı'ndadefnedilecektir. Ailesi, Türk Bilim Dünyası ve meslektaşlanmıza başsağlığı dileriz. JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASIBAŞKANLIĞI JFMOtŞTANBUL ŞUBEBAŞKANLIĞI JFV1O BÖLGE VE İL TLMSİLCİLİKLERİ Sosyal Hizmet-Sen Genel Başkanı Sn. Burhan Görür'ün babası değerli büyüğümüz RIZA GÖRÜR'Ü 15.04.1994 günü kaybettik. Kendisine ve ailesine başsağlığı dileriz. SOSYAL HİZMET-SEN üyeleri adına, SOSYAL HİZMET'-SEIV GENEL MERKEZt