Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 8MART1994SALI Yaşama kazandırma çabalanmn başanya ulaşabilmesi için çalışmalar yapılıyor • • - - . . . Ozürlülere 'uygun çevre' oluşturuluyortZMİR (Cumhuriyet Ege Büro- su)-Türkiye'de nüfusa oranlan yüz- de lO'u aşan özürlüler için. duyarh fıziksel çevre yaklaşımlan geliştirili- yor. Uzmanlar, özürlünün gûçsüz fonksiyonun fizik tedavi ve rehabi- Iitasyonla işlerlik kazanabilmesine karşın. dış çevredeki uygunsuz yapı- nın, bu gelişmeye sekte vurduğunu belirtiyorlar. Dokuz Eylül Cniversitesi Mimar- hk Fakültesi ile Fizik Tedavi ve Re- habilitasyon Yüksekokulu yetkilile- ri, gelecekte fîziksel çevreyi düzenle- yecek mimarbk öğrencilerinin, so- rumluluklannı arttırmak ve ko- nunun önemine dıkkat çekmek amacıyla "Özûrlûlere Duyarlı Fızik- sel Çevre Yaklaşunlan" konulu bir çahşmayapü. Özürlülere uygulanan rehabiütas- yonun getirdiğı düzeyin işlerlik ka- zanabılmesı ıçın çevre ve mimari yapı düzenlemesinin önemine dik- kat çeken uzmanlar, yerel yönetim temsilcilerini duyarh olmaya çağırdılar. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Müdür Yardıması Dr. Yiicel Yddırun, özürlünün fonk- siyonel kapasitesindeki yetersizlik- lerin desteklenerek tedavi edilmesi- ni. fizik, sosyal ve mesleki açıdan de- ğerlendirme yapılarak yeniden ka- zandırma olarak tanımladı. Tedavide muhidisipliner bir çah- şma izlemek gerektiğıne dikkat çe- ken Yıldınm, "Sakatiığm önlenmesi, tedavi ve rehabilitasyon. ev yaşam»- nda rehabilitasyon, mesleki rehabili- tasyon ve istihdam olanaklan sağla- mak; mimari engelkr ve ulaşım so- runları kaldınlmadan yetersiz ola- caktır" diyor. özürlü kişilere, çevrede rahat hareket etme imkanı Uzmanlar, bir tasanm sürecinde çevre ve kullanıcı değerlerinin belir- lenmesi ile konuya yönelik tasanm kriterlerinin saptandığını belirttiler. Belirlenen kriterlere, tasanm ve uy- gulama sürecinde bağh kahnırsa özürlü ve özürsüz kullar.ıcılann sağ- lıkb bir çevrede yaşayacağını vurgu- layan Mimarhk Fakültesi Araşür- ma Görevlisi tlkim Kaya, "Dikkatli bir çaiışma, özürlü bireyin çevrede rahat hareket etme ve yaşama şansını getireceği gibi, sağlıklı kullanıcıların da özürlü hale gelmesini engeller" di- yekonuşuyor. Mekanlann fleksibilite çalışma- lannda özürlü bireylere yönelik kul- Özürlü insanlaruı tedavi sonucu gösterdikleri gelişmeler, kentsel dokudaki çarpıkhklar ve uygunsuz yapılar nedeniy le sektey e uğnıyor. Özürlülerin kent içinde yaşamlannı sürdürebUmeleri için, özürlülere duarlı çevre yaklaşımlan geliştiriliyor. (Fotoğraf: NECATİ AYGIN) lanım niteliklerinin göz önüne alı- ağırlık derecesine. tekerlekli sandal- nması geretiğine dikkat çeken ye ve techizat tipine, bireyselistekle- Kaya, bu çaiışma sayesinde. farklı re göre değişimler ve düzenlemeler özür tiplerine. özürün değişebilen sağlanabileceğini belirtti. Değişikh- ğin en çok gerekh olduğu mekan- lan. banyo. tuvalet. mutfak gibi ıslak mekanlar olarak sayan Kaya, şunlan anlatıyor: "Bu tür yerler. olanak dahilinde düzgün geometrik formlardan oluş- malı. Kapılarda giriş genişliği, sirkilas- yon akslan uygun olmalı. girişi ve gi- riş alanı özür türlerine göre uygun hazırlanmalı. Elektrik düğmeleri, erişilebilir bir yere konulmah. Teker- lekli sandalye için kapıya yakın bir yerde ray olmalı. Zemin dokusunda mekanlar arası farklılıklar oluştur- mak, özeUikle görme özürlü bireyle- rin yön tayininde önem taşır. Bu tür özürlülerin yaşadığı fiziksel çevrede kullanılan malzemenin dokuları önemlidjr." Otoparklar düzenlenirken de özürlüler düşünülmeli Tüm insanlar için daha rahat bir mekan hazırlamak amacında olan tasanmcılann. özürlü insanlann ya- şam kalitesini arttırmak için tasa- nmlanndaki ulaşabilirliğin arttınl- ması gerektiği belirtiliyor. Yerleşim birimlerindeki merkez- ler, yaya yollan, reklarasyon ve çaiı- şma alanlan, resmi kurumlarla oto- parklann düzenlenmesinde özürlü yurttaşlann karşılaşabileceği sorun- lann göz önüne alınmasmın gerektı- ğini vurgulayan Mimarhk Fakültesi öğretim elemanı Dr. Hülya Koç, "Hedefler saptanırken öncelikle ken- tin planlaması ile alt planlamasına ilişkin sav ısal veriler elde edilmeudir" diye görüşlerini belirtiyor. Yaya geçitlerinde bordürlerin ge- çiş seviyesinde olması ve yerler ile rampalann kaygan olmaması ge- rektiğini vurgulayan Koç, şunlan söyledi: "Yaya kaldırımları güneşlikleri, alt kenarı çarpmayacak biçimde düzenlenmeli, engel kalmamalı. Bi- nalar arası mekanlarda düz ve kay- gan olmayan zeminler kullanılmalı. Görme özürlüler için bahçe yollan üç farklı malzemeyle tasarlanmalıdır. Merdhenler, tırmanmayı güçleştire- cek ölçüde dik tasarlanmamalı, sa- hanlıklara önem >erilmeli. Özürlülerin kullanımı için otopark yerleri bina girişlerine en fazla 30- 40 metre uzaklıkta yer almalı, en çok yüzde 2 eğimde olmalı. Otopark içi iılaşımının kolay olması için kaJdınmı aşacak biçimde rampalar y'apılmalı, araçlardan tekerlekli san- dalye geçişini sağlamak için alan sağ- lanmalı. Çeşitü yerlerde kullanılan işaretler beyaz zemin üzerine siyah harflerie yazılmalı. Olanaklıysa işaretler ışı- klandınlmalı. kabartma yapdmalı." Kınklarda alçılama yerine vidalama ANKARA(AA)-Kmk tedavisinde. alçının yerini vidalama tekniği aldı. Kınk kemiklere yerleştirilen vidalar ile hemeklemlerin hareketi sağlanıy or, hem de alçı sonrası çıkan haştahklar önleniyor. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ibn-i Sina Hastanesi Ortopedi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tank Yazar, eski yöntemde, kınk bölgenin alçıya alındığını ve eklemlerin de alçı içine alınmasıyla. kişinin hareketinin kısıtlandığmı ve başka hastajıklar ortaya çıküğını bildırdi. Eklemlerin hareket edememesinin. kınk sonrası çıkan kas erimesi, cildin kaslara yapışması. eklemlerin hareketlerini kaybetme. ağn ve şişme gibi kınk hastalıklanna neden olduğunu anlatan Doç. Dr. Yazar. şunlan söyledi: "Erişkin bir insanın. kırıklannın düzelmesi için alçıy a alındığında, altı aj beklemesi gerekiyordu. Bu tedavi sonunda kınğı kaynıyordu, ancak eklemleri çalışmayan insanlar ortav a çıkıyordu. ls>içre'de ilk kez uygulamaya başlanan (>ida) yöntemi ile insanlann hareketinin ktsılmadan tedavisi gündeme geldi. Türkiye'de de uygulanan bu yöntem ile bir vidayı uygun usulde kemiğe yerleştiriyorsunuz. Böylece kemiklerin bağlantüan çok sağlam hale getiriliyor \e kişinin eklemleri hareket ediyor. Kınk iyileştiğinde, bu vidalar tekrar amelîyatla çıkarılıyor." Yazar, 70-80 yaşındaki insanlann altı hafta alçı yapılarak yatmlması halinde hareketsizlikten damar tıkanması, akciğer iltihabı gibi rahatsızlıklardan öleceğini vurgulayarak. bu yöntem ile hastalann yüzde 95 orarunda iyileştinldiğinibildirdi. Doç. Dr. Yazar. yine de her kınkta bu yöntemin uygulanmadığını, eklem yerlerini çok etkilemeyen küçük kınklarda alçı kullandıklannı sözlerine ekledi. Yağlı gıdalara dikkat KON YA (AA) - Türkiye'de son yıllarda pankreas kanserinde büyük artış gözlendiği. bunun. yağlı gıdalar, alkol ve safra y olu hastahklannın ihmal edilmesinden kaynaklandığı bildirildi. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrii Özer, özellikle yağlı gıdalann pankreas kanserine yakalanma riskini artırdığinı belirtti. Pankreas kanserinin daha çok 50 yaşın üzerindeki kişilerde görüldüğünü ve değişik biçimlerde ortaya çıküğını kaydeden Prof. Dr. Özer. gözlerde ve ciltte görülen ani sanlıklann ihmal edilmemesi gerektığıni vurguladı. Pankreas iltihaplanmasının sirtta vebel ortasında dayanılmaz ağnlarla kendiru gösterdiğini ıfadeeden Prof. Dr. Özer, "Ne yazık ki bazı kişiler, bu ağnlan ilkel yöntemlerk gidermeye çaltşmaktadır. Pankreas üzerine >e sırt ile bel ortasına konulan kızgın kiremit ve ütüler pankreastaki enfeksiyonu artırdığından, hastalık daha tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Bu gibi şikayetleri olan kişiler, mutlaka bir uzmana başvurmalıdır" dedi. Mantar AIDS habercisi olabilir \1I DICAL I K I B I M Köşebaşlarında nöbet tutan askerler ilk bakışta tedirginlik yaratsa da ülkeye gelen turist sayısında her yıl artış meydana geliyor. Turist,Kuzeyîrlanda'danvazgeçmiyor NATIONAL GE0GRAPH1C DONALDSMITH Daha az çekişmeli bir dönemde olsaydı. Kuzey İrlanda, hiç kuşkusuz bir turist cenneü olurdu. Ulster'in altı yöresınde zümriit tarlalar. rüzgann okşadığı kırlar. balıkla dolup taşan gö! ve ırmaklar, patikalar. gizemli yeryüzü oluşumlan. şatolar. golf sahalan. oteller. ağzının tadını bilenler için lokantalar ve şık alışveriş merkezleri bulunuyor. Güneydoğu bölgesinde, Mourne dağlannın etekleri deniz kıyısına dek uzanıyor. Tabii ki. Ulster'da turizmin neden bir türlü patlamadığı hiç de şaşırtıcı değıl. Asıl akıl almaz konu, buraya yine de turistlerin uğradığı. Hükümetin izlediği özendirme pobükası sayesinde. Kuzey İrlanda turizmi geçen yıldan bu yana % 6 oranında artış gösterdi. Hem de bu artış, İngıhz tahakkümünden kurtulmak amacıyla İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun başlattığı şiddet kampanyasına karşın gerçekleşti. Mezhep çatışması, eski Yugoslavya ve Karaib adasında da olduğu gibi, bölgede gözle görülür bir huzursuzluğa yol açtı. Amerikan hükümeti. Kuzey İrlanda"daki huzursuzluk konusunda vatandaşlannı uyardığı ancak, bu uyanlann engelleyici bir etki yapmadığını bildiriyor. Amerikalı turistler. şiddet eylemlerinin kendilerine yönelik olmadığinı savunarak bu ülkeyi ziyaret etmekten çekinmiyor. 1970 yıhndan bu yana. İrlanda'da gerçekleştirilen en şiddetli eylemin, Ekim 1993'te Belfast'ta dokuz Protestan'm ölümüyle sonuçlanan ve Katolik düşmanlığını körükleyen IRA bombası olduğu belirtiliyor. Bu tür patlak vermelere karşın Kuzey irlanda, yine deturistleri kendisine çeken çeşitli özelliklere sahip bir ülke. Bugüne dek gerçekleştirilen eylemlerin hiçbiri turistleri hedef almamış. Sokaklarda cirit atan zırhlı " Land-RoN er'lar v e köşebaşlannı tutan askerler ilk bakışta turisti tedirgin etse bile. kimileri ülkeye damgsını v uran bu tür özelliklenn kendilerini güvencede hissetmelerini şağladığını ileri sürüyor. Kuze> İrlanda Turizm Heyeti'nden Philippa Reid. "Bugünlerde kimse, elini yüreğine koyup, dünv ada tam anlamıyla güvencede olan bir ülke olduğunu söyleyemez" diyor. "kanımca, Kuzey İrlanda birçok ülkeden daha güvenli. İstafistikler. burada soygun, cinayet ve ırza geçme olaylannın, birçok Amerikan kentine oranla çok daha düşük olduğunu ortaya koyuyor." Gerçekten de. Ulster'de yaşanan çelişki, tıpkı Berlin Duvan'nda olduğu gibi, kimi meraklı turistin Katoliklerin egemen olduğu Falls Road ve Protestanlann bölgesi Shankill Road"u görmeye itiyor. Ulster, her geçen gün Amerikalı • turistlerin ilgisini daha çok çekiyor. Geçen yıldan bu yana, ülkeyi ziyaret eden Arnerikah turist sayısında ° o 21 oranında bir artış kaydedildi. Turizm uzmanlanna göre, varhklı Amerikalı turisti ülkeye çeken. olağanüstü golf sahalan. Kuzey İrlanda'ya her yıl gelen 1.2 mily on turistin yansından fazlası İngiltere'den geliyor. Avrupa içinden ülkeye gelenlerin sayısında, başta Alman. Hollandalı ve Fransız turistler olmak üzere. % 16 oranında bir yükselme görüldü. Ulster ekonomisini ayakta tutan beş sanayi dalından biri olan turizm, yılda 250 milyon dolarlık bir gelir ve 10 bin kişiye iş olanağı sağlıyor. Turizm görev lilen genellikle sılahh çatışmayı azımsamak eğiliminde olup. özellikle uluslarararası golf ve yelken turnuv alan gibi siy asal olmayan etkinlikleri ön plana çıkarmayolunagidiyor. 1991 yılında düzenlenen tekne y anşlan sırasında, 300 bin nüfuslu Belfast"a 500 bin izleyici akın ettı. İnsanlan çeken bir güç olan alışveriş ise binlerce kişiyi Castle Court Center'daki göz kamaştıran mağazalara çekiyor. Mermer tabanlı. şadırvanb ve kapalı bir alanda kurulu olan alışveriş merkezinde 70 mağaza. 1600 otomobillik bir otopark ve çeşitli kolayllıklar bulunuyor. Kuzey İrlanda'da yaşamm genellikle normal seyrettiği ve gelen turistlerin burada rahat olduklan belirtilivor. Sık sık yınelenen ya da iyileşmeyen vajınal mantarlann kimi zaman AIDS belırtısi olabileceği belirtildi. Yılda ortalama 13 milyon kışıde görülen vajinal kandidiasis adı da verilen mantarlann bü> ük bir çoğunluğu HIV ile ilintih değildir. Hamilelik. şeker hastahğı. doğum kontrol haplan ve antibiy otikler genellikle mantar hastalıklanna yol açmaktadır. Ancak AIDS nski yüksek olan kadınlann uzun süre iyileşmeyen v ajinal mantarlar karşısında son derece duyarh olmalan öneriliyor. Araştırmalar. HIV virüsü taşıdığı anlaşılan kadınlann %38'inin tanı öncesinde bu tür belirtüer taşıdığını ortaya koyuyor. Türk karanfıli rakipsiz ANTALY A (AA) - Türk çiçekleri Av rupa pazarlannda rakip tanımaz duruma geldi. Geçmiş yıllarda Av rupa çiçek borsalannda en düşük fiyatlardan satılan Türk karanfilleri bugün en yüksek fiyatlardan satıhyor. Antalva Çiçek İhracatçılan Derneğı Başkanı Mutlu Gülgün, Türk çiçek üretıminin her yıl 300-500 dekar arasında arttığını ve eldeedılen ürünlerin kalitesinin de aynı oranda y ükseldığini belirterek. "Âvrupa borsalannda aİK'i bekleyen karanfillerimiz, bugün en yüksek fıy atlardan kapışılıyor. Müşterilerimizin taleplerini karşüamakta zorlanıvoruz. Üretimimiz geçmiş yıllann çok üstünde gerçekleşmesine rağmen, talebin büyük bir bölümünü karşılay amıyonız" dedi. Avrupa pazannda Türk çiçeklerinin en büyük rakibinin • Keny a v e bazı Afrika ülkelerinden gelen karanfıller olduğunu bildiren Gülgün. Türk çiçeklennin kalitesinin bu ülke ürünlerinden yüksek olmasının bu ülkeleri pazardan çekilmek zorunda bıraktığını söyledi. Gülgün. "Talep»ar, üretim yetersiz. Önümüzdeki yıl çiçek üretim alanlarımızı genişletmelivTz" şeklinde konuştu. Avrupa'da kutlanan Noel. Anneler Günü. Sevgililer Günü ve benzeri özel aünlerde Avrupalının. çiçekçisinden Türk karanfıli istediğini hatırlatan Gülgün. "Özel gürderde Avnıpa'ya bir kalemde en az 5 milyon dal çiçek gönderiyoruz" dedi. Alkollüyken, kendinizikandınp araba kullanmayın MEDICALTRIBUNE Alkollü araba kullanma sonucu meydana gelen kazalann sayısı bay- ram ve tatillerde büyük bir artış gös- terir. Bu kazalann çokluğu genellik- le, kendimizi inandırdığımız kimi söylentilerden kaynaklanıyor. Al- kol ve uyuşturucu bağımlılığına karşı savaş açan örgütler aşağıdaki söylentilerin geçersiz olduğunu ka- nıtlama çabası içinde. - Söylenti: "Kahve beni aydtır." Gerçek: Kahve. bedenin alkolden annmasıru sağlamaz. Yalnızca sizi sinirli ve gözleri faltaşı gibi açık bir sarhoş yapar. Bu durum ancak za- manla yok olur. Söylenti: "Sert içkilerden uzak du- ruyonım." Gerçek: Alkol alkoldür. Biranın etkisi sek viskinin etkisinden farkh değildir. 12 onsluk bir bira sizi 1,5 onsluk viski gibi çarpar. Söylenti: "Cüssem çok içsem de bunu kaldınr." Gerçek: Yapılı olmanız. içebilece- ğiniz içki miktannı beUrleyen et- menlerden yalnızca biridir. Metabo- lizma; yorgunluk, uykusuzluk ve beslenme de içuğiniz içkinin sizi ne denli çarpacağını beh'rleyen etmen- lerdir. Söylenti: "Arabanın camını indir- dim mi kendime gelirim." Gerçek: İstediğiniz kadar temiz ve serin havayı içinize çekin sarhoşlu- ğunuz gecmeyecektir. Bu nedenle ne camı ne de havalandırmayı acmanın bir yaran ohnayacaktır. Söylenti: "tçkiliyken daha yavaş araba kullanıyorum." Gerçek: Kimileri gerçekten de sa- atte 35 km. ile giderek durumu idare ettiğıni sanır. Oysa ki, bu denli ya- vaş gitmek de hızb gitmek kadar tehlikelidir. Kimileri de satte 120 km. ile uçar. Kısacası. sarhoş sürü- cüye, ne hızla giderse gitsin. güvenil- mez. Söylenti: "Bir-iki tek, daha iyi ara- ba kullanmamı sağlıyor." Gerçek: Bir kadeh bile olsa. alkol kişinin düşünme yetisini, görüşünü puslandınr, tepkilerin gecikmesine yol açar. Bu nedenle. az miktarda bile olsa alkollü trafığe çıkmak. ken- dimizin olduğu denli başkalannın da can ve mal güvenliği açısından sakıncahdır. Söylenti: "Yuzünıü soğuk suyla, yıkar çıkanm." Gerçek: İstediğiniz kadar yıkayın. Dılerseniz soğuk bir duş abn. Temiz pak olursunuz ama ayık ve güvenilir bir şoför olamazsmız. Söylenti: "Alkol beni canlandın- yor." Gerçek: Alkol, tam tersine, sinir sistemine kloroform etkisi yaparak kişinin uy uşmasına neden olur.